Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 9, 26 February 1898 — A LETA A KEKAHI ELELE A KA LAHUI. [ARTICLE]

A LETA A KEKAHI ELELE A KA LAHUI.

Luuluu Hamile! i k;i iui tni! Ua «i- ku i ka «ahele o K«.ia!.ftf ;. ( Huua i k<? hlolih pee Hiiloa w.ai e ku v, uimaka I ka uwft «iia llin tla }ki» n ~ • ī Ke AwmA A*ka, ; Ah>hn iiiii: Ēka Ihliui mai Hawaii » a', %a poe nana niai a i b.■< \m t m i«> * tnako« a pau, efn -a» k;t Ir,ina <> ka la« o ka manawa 'a*u e 'h Ak*- «ko ai : ia oakou ē'ka ! iln:: a A? ahui ' a mau*. Kaiaiaifut a me A! ;ha Alua | oi«ī oft'.ElcJe a ouk u nna'] XX,e fee e paio aha' nn ka hano ho<>e loa o knkou ka laliui u ma- j tia i aīdha ai, ka «im* hoi a k'iko» e kaniuhu r»«i, ka girta i hīlh ;a iloko 0 ko makou , puuwHi na Elele, e ■ ktioe i «|a « wailio tui i«-i i ka^a, a e kujjfta hoi no ke aloha «lii a hiki | 1 ka wa!i arrt o k.e ksno a pau ; fcoi ka om an, o , oia ks mt,- ] nao paa naue ole o ko oukou mau ' Fie!e eku nei a bi!ci i keia hora. ; Eki lah ;i leoleo-wa oie a ahonui | e hai aku t u no ka lua o k'a mana-1 «a, o!a keīa, mai ko m»>k u liiki ana ■ cjfii a ika hana, he' hiki r.o |

ia makou ke ō!e3o iho aolie anu o keiā aīoa, bala ke Karis ni ika, hala ka Hapenuīa, korr.o ;r.al i ka pute elu', BoomaJia mai ke oma'mai o . William Au'd Ka uiua, elun piile olwolu oia owau ih<\ oluolu au o Jobn Hikikini iho ame J. K. Kaiilii iho, a iiii oluolu o .Tohn HiklKim', o ka Elele J K. Kai'lia koe, uu no ke kauUa <J kahole'e r,ei e oluola j hala Rookabi p'j!e, a i ke flhiahi lft ! pule, osa ka 3a 23, ua hora 9 o {ja po ho«-a ana knu keiki a hcfl Elela , hoi a k.-i !ahui ma kun rumi hoala ana, e papa, ninau aku !heaha keia, e hai aKa au ia oe, ua olelo mal nei ke kauka e hoihol :a au no no ka halema'i, no ke kumu, be lele keia. Ia mHi.aw;), ua like kela m.'*u oleīo ia'u, me he p ii.pnu ala i kuiia t'ai ma ka umauma hiolo iha la ko'u mau waimaka ī kuu keiki, kuu hoa imi pomaikai ro ka lahui a use ka aina a me ke alii i aloha nui ie, eia kae kaawale »na maU:?, a no ka meft, ke hoihoiia uo ka hakma'i, ua kokoke ui!-.i ka mnnawa, mai ko ma- ' kou haalele ana a hiki iho la i kela hord, e ku kiai ana »u ma ua ano a pau no ku i Ki ulia, a ua heolilo no au i keiki pon< i n&'i', a me ia uiakaala no o'u neheaoa ka mai irā ka aoao o fcVra a me Ueia o m»kou. ia ma-i n.i»ute a kuu keiki i hai mai ui, ua iniiii ae U maua ia mana iho, me uu w ii) > aka helele', hco<uanao ae :» \ m wahine a maua, ko maua mui papale alii <» !ia wnhue pono, a me pa U< i \i m ikua o.ē a ine oiikou ka lahui Haw.ii na hakv» hoi o aia oukou lua kela i aoao he mau tausauimile ka mam o h® 5.000 a oi ae, ke kaukau aku la j i kuu keiki, ke nuu ala kela i na

-i i.a'-e , a inav ae*t-i na kipona a j kt.» aioh?, haliu ae la i na laiii a waiho aku Ia i na i na eha me [na khU-' ti,ahit nif(1unii o k:i hooiao ke ao nei 1 aku 1« i kfl oieio hoolana hope i k»> keiki, a i lnnn he lumi no'u e noho | u no kaoa ma ka haUma'i no ( ka mea, e nuamo pu no Jtaua i na j ehaeha a me na kaumnha o ka kaua j huakai imi t>ono no ko kaua ain? ' hanau, piha hou kela me ke kauma-. ha. aka, e nana aku i ka la anopo, a j ma ka Poakahi ae, la 24, hiki mai la . ke kauka, kauoha mai Ir. bora 10! me ka hapa, holo kakou no ka hale , ma'i, makaukau kali no ka manawa j hiki no īa manawa, lululima iho la | me John Kikikmi me na wannaka ( helelei tio, puih hope a iho afcu la J no ka papahele ekahi, kau ma ke J kaa lio 4 holo no kahi okeia halemai 1 he aneaae 2 mile u.e ka h3j:>a mai k« hrtele Kbbitt nui', kahi a makou ; e noho nei ] Owau, kuu Kaulip, Ueleluhe a rae ke kauku. hiki aku b no ka hale- , <na?.' he $%$> no ka p jle, p ui i ka ; uku ia, ho&ika-ika au i lumi no'u e j e noho pu ai, olela mai la ke kaukn, ■ a a a ike ka papa ola. ir a p«ha he ■ ■ma'i Ie)e, aole paha, a ua kali no au | me keahooui, am* ka Poaono loaa ■ ko'u ae ia e hoi aku, elua.o maua po j

i mo« pu ai maua. Hai aku au ia oukou ka lahui, ua ! ■■■■;■■■' j j loaa ka maha oia Elele a oukou, ua j j oluolu a ua'pau k<; kuiiiuahu a me j j ka ]uu]t r u s maiaila uo k'.* ;>lii Liliu- j j okalaiii k.'ih: i ike ai me na olelo | j hoolaua uiaha)f, ua h: okyio maua e ! ; hoi aku me ka pau ole o ka hana a ; : oukou ka liihui, i hooili mai ai eoa- j luna o maua, na kumu nui. ke ooiai- . mai o makou na Eleie, ka lua, ua : * ■' "' V '■■■'■ ! ike no oukou e ka lahui, aia no ka ' | ikaika o na Elele ia oukou ka lahui | a ina no oukou hooheuiahema, o ko j | makou hoi aku noia, oiai, eia ka lau j | o!iva ua hiki mai» a ma keia wahi, e | hai hou aku au ia oukou. ua auamo i maun i na ehaeha he nui, aka, aole ! e hiki ke hoomau ia mau ehaeha ke ike maua i ko maua kuīana nawaīi- j wali ma ke kino a me ka manao, j iLiiii iu) a nuku teai na rna.ua ka haa- J lele i ka-hau», na oukou no. ; O «tk«hi luau hana a inaua , no i manao iiKe ai e hana ke hala ae ka a!e nui, ao!e e pau pono 'an», oiui ookou ka lahui e waiho hemahema an», ma na an . a pau, a i ole, na peo 0 na Ahahui, ine i» mau kumu, ke hoi aku nei ka lahui Hawaii mai Amenka aKU.nei (oaElele). uolaila, mai enemi e na hoa makaainaim, a iwai huhu, aia i o kj* heoaahema ma j ko oukou aoao. Eia ku Peresi<īeria l)oleaine ka«a j wah nt* a me na uka.li. kē hoahaaina j ia niai ne', be hookipa ia nei no hoi > e ko iu i j oe luna aupuni. nui ka • miknniiko o n;i lehelehe o ka Eleie : o Maui, ke koele aku, kohu poka. ' nukuniahi i ka mou hoo'ohe i kja\a | 1 raan o!eīo mikomiko su« aku hoi i! ' ka mnahe, kulu ka waimak;V o ka 1

j mea hoolohe, aohe hu -o ka "n akou mau olelo, oiai, ua lokahi Ilke ma- t kou u.a r>a ano a pau, pela n6 h >i o T("illiaui Au!d, he mikioi ke kiiua'o na mapuna olelo, e jtoynoo ana ia! nnia a me hopo o ka uuJ ou mea o! ( hanaai, a īa.maua no hoi, hvh* ka. | wai hele a-la, j>nu pulu ai he lau| | kānn, lioole no i ua poe kakau nuI pepa. aohe ae e hui a e ae wale aku : I ' me lakon, he iki no kahi pane, ua| | hele i ka'oa a me ka laula, pela| j kela mau olelo i hu aku la ma ka la | | 28 iho nei, hooholo ka A[-,a Senate; o ke dala keokeo ke dala maea ma, Amerika nei, oiai nae, aia o Maki-: j nile ma Nu īoka kahi i haiolelo ai, j j e uku ia na aie aupuni ma ke dala. ! aole nae i ike, eia kona make | ' mnei kahi i lolii ai, haule kela ku1 muhnna a ua Peresidena jjei, koe no nae ka hale Lunainakaainana. i ■ • : ..■- Pela ana no ka ninau hoohuiaina ao'e no e ko ana ka mauao o ua ; Pe/eaielena nei, wahi a kuu John s Iiikikin), i kii mai nei lakou .e huki j ae i ka lio make mai ka muliwai ae j o Purnoto (kuikani heohuiaina), o ■j, ka ia keia e haiolelo ai o Petrguru j ma kekahi olelo Iy;oholo, a ma ia j olelo heoholo e hue pau ia ana na i mea nui a me na mea llilii o ka Ile- | puhalika o-Hawaii, mai kona kukala | ia ana a hiki i keia la, a e pii ana i I o a ianei, oia Mnaka ka hoola o ka | Hawaii, ka fneu o Datcota Hej me, ua hoi mai o J* K. Kauha, a ! | eia maua ke nolio pu nei me ke ol j maikai ma n.a ano a pau, aua* ia ohi j | maikai hou ana o makou, ua hoo-| .} holo bou makou, aole e hoi aku a i | pau na haoa a pau no ka poao o ka j lahui Hawaii» o ka'u wale ».» e ala ; na iuna o na ahuhui Aloha Aina a j me Kalainina, a me ka lahui Hawaii .|.mai Hawaii a Kauai, e alu tuai i ola | no makou na Elele ahonui,. e hana j me ka eleu a uie ka awiwi itui, a j hoouna mai, o na olek> Oiamua ae j nei no ko mako« hoi maj kou e hoi aku r e hoomanawanui a^ | no makou ine ka mohai lani a ka lal hui, e pukui pu ae nei i ke anu we | ke koekoe. j He mea nwi kakoū ka lahui iaiaa | mekana kaikamahin», ki hooilina alii Kaiulani, he honpunipuni ka oleloia he huhu, aohe oiaio o»a mau oielo, he aloha no ke alii no kana kaikamahine, lieiiai iua; no ia makou a pela uo «ne na keikialii, na aiii no a pauo ka ain», aohe «na mea hook.ie, a ma kona poli alii, mniaila auanei £Mi:a kaaa mau keiki e hooiu. lu qi a haia ae keia mau 1k ino » hiki mai ka oukou mau kokua ana e ku lahui a maea i ale a*\ nolaila» mai palaka a nanoa oukou, e h:»na Hfawaii aloha uina oiaio a ho]ke no ka ham V,ope o ! kakou ka lahul n;a na hana kokoa. j He iko k:i ke :.Iii uin ka ' la B1 ihn ne», ls? mu n<i Ie<le uiaka I hanoham» a tue na koouiiuana i l.e'e i mai e ike 5 ke'all!, mo ka hookeke l e hiki ai ke 5k£, be mau ka I

nuu e. baa.\yi ana i ke.alll i na ike! t "rula o ua aupmii uaauao, melTē~ka-! | l«na kapuk&pu o m aJu o ke au ka-! hifto, nui 110 makiihehi o ua wa-. ' hfn« haole a me na poe a pau e ko : mo aku atJA e lim a e liatawui uio ia ! lawo a lilo V Alii , Aimoku o! Ilīawaii, pela pu nb ua Blele ai lahm tna ia kulana fna me Mr». V. Hflelube, "kiilHi; Ipua hau o Ka'ena ka wahine,"! | he pabe< ma ka olelo haole me he | men la he opio no Nu Ioka, he keu , | kona pipiliia e na wahine haole, ao-! ' le pau mai ka hele ike a he hooki! I okoaia mamuli o ka pau o ka mana-; i wa, apopo he ike hou no, a e wehe I hou ana ria nunu maka onaona o ka J | ke kulanakauhale alii nei o Araen-! jka nel, he ahamele ! huipuia hei me | l-na Elele; | I Hoko o keia mau anaina ike e ha- ] awimauana o 3Tohn Rikikini i naj kiina naikiol e lilo ai o ka manao o j na Lede o onei iaia ma ke anokalai aupuni pela no o W. Auld, a nae maua pu no hoi, he mau kiina ,fceia i loaa ole kekahi poe ia euakou, oia aa makou hana hope o ka i na Senate, ua hana makaaiaui», no ka I mea, he mea nui ioa ke kamailio ke- j fcabi o lakou me makou, oia | kekahi hana o ka lou. f Ke konoia mai nei mako-j e na ■■■■ '■ : ■ .■• ' ' .. " ' ■ ■' wahine a na Senate e liele aku i ka lakou anainaike. ke hele nei ina&ou i o a i anei rna ia ano o ka ia e lou mni ana. Eia ke hoolaha mai nei ; na nupepa i ka Poakahi ae nei a i j ole Ponlua e koho ai ka nineu liooj h«ti aina, e Iohe oukou ma na jnapepa o Kaleponi i ka h<>pena o ka ninau o Hawaii, Me keia mau mea' ke hoike aku nei au i ke aioha nui o Liiiuokalani ea Moi ia oukou ka lahni Hawaii, pela kona m»ti ukal» a me makou a |>au. E al< h» nu«nei na keiki pai J»upet'a. Aloha oukouko maua ma» haku. Owau ao . 1). Elele a ka Lahui.