Ke Aloha Aina, Volume V, Number 7, 18 February 1899 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KA:- UI SOPAEA. Iloko o ka Hanohano -:A ME:- TOME BAKALA Ka Ilihune. [Hoohenoia no KE ALOHA AINA] [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KA:UI SOPAEA. Iloko o ka Hanohano -:A ME:TOME BAKALA Ka Ilihune.

[Hoohenoia no KE ALOHA AINA]

He oiaio, o ka ilihune a me ka nele ke kumu nui nana i koi mai ia'.u e haalele aku i ka"u wahine a ine ka matia wahi keiki uuku no ka hoi ana i Sa'kotia, ina paha, he wahi pono koe o maua malaila i hao ole ia e ka manao aiunu a puni waiwai o ka moi o Wale nei. A mamuli oia manao, ua kamoe 10 mai la ko'u alahele no ka hiki ], aku i ka home a me ka lej-o a o'u mau kupuna 1 hooili mai ai malunao,u. Aka, mamuli o kekahi ulia, ua paa ihe ia au i ka hopu ia, a lilo iho la i pio malalo ou e ka hakn. 0 na powa a me kou mau ukaii. 0 keia mau olelo i komo pono loa aku la iloko o ke alii powa, a me kona mau ukali pu, oia koke no ka wa a ke al'ii powa i kauoha koke ae ai, e wehe koke ia ae ka hao heopaa lima ma kona mau lima a me na wawae pu. A e lilo hoi oia i kanaka lanakila me kona lioohiki pu mai hoi, e Hlo oia i hoahanau no ua puulu powa la o ke kuahiwi. A oia hoi kana l hooko koke aku ai me ka hakalia ole, me kona ike no, aia no he wa ma ia mua aku e j Eahuli ae ai kona tmo powa oia ma" j nawa a i kona ano ano mau; mamu- j 11 wale no o kona manao, i wahi e ■ pakele ai o kona o'a, a e ku ai hoi ! kana makaia maluna o ka mei. ; Ua sauoha koke ia ae 3a na kau- \ wa lawelawe oloko o o ua wuhi la, : no ka haawi ana mai i mau mea ai j na ua wahihoa hou nei o lakou, a j •ua hooko io aku laoia ma ka hoopi- j ha ana i kona houpo me na mea ai j 1 hoolakoia mai, j Ua lilo iho la hoi oia he hoa ku- j ka maikai loa no ke alii powa, a me j kona man ukali a ua hoopaneeia hoi f ka huakai hele maa mau a ra powa j mamuli o ke ao ana i ko lakou hoa j hou nm na kulaua lawelawo o ka ! ! oih«ina powa, ka liaua hoi a lakou 1 ; liookaawalo ni mai ka huikau mai o j ka lehuiehu, [ I 1 ka «hj ana mai o ka poeleelemaioko o us wahi iioho la o na pows, f mi liul.u at la ka haku powa a me kona naau ukali no ka iho aua o ko~ mo iloko o ke kulanakaulule aIU o ; Wftle. a o k»hi pu hot kekahi j o ks!īi Tonie « iho pu «ku nei e ko- * mo \U>ko o ke kviUwakauhale. O u* wmhi k»o?k» nei ko paikka : uana e a'akai nei i b.*btf j

waiwai o ka moi, a mamuh hoi o kana alakai ana, na akaka wale iaia na hale hoahu waiwai o ka moi" a i me ke kulana kiai oia mau wahi, a ua lele aku. lakou mo ka manao hoohakalia ole a hao i ka waiwai o ua mau wahi la ms ka palanehe, a maala ;i hoi o ke kiina me ka loaa ole he mau poino: Mamuli io o keia hana maikai a ua wahi makuakane nei o Tome, ua liilo io iho la keia hana ana i hoike e hooiaio ai i ka manao o na mea a oau, ua hooko oia i ka mea a kona waha i hoohiki ai. A huli iioi aku la lakou me ke kaumaha o na holoholona i na waiwai a lakou i hao mai la mai kahi hoāhu mai o k* moi, me ka piha i ka hauoli nui. Ua pii ae la hoi keia ma kekahi kulana he ukali no na alii powa nei, mamuli o ka holopono o kana mau j' alakai ana, a ua mahualiua hoi na waiwai pio i loaa mai, me ka nui ole o ka luhi. I kela po keia pi, e iho mau ana lakou iloko o ke kalanakauhale, a ua na'i ia hoi na pono a pau o ka mol, a ke hele aku ne.i oia i kau wahi o ka pakeie mahunehune o kona 61a. A mamuli o keia kul.Mia kupllikii a ua moi lokoino nei a Wale, ua hoala ae oia he mau pualikoa nui hewahewa no ka hele'ana aku e kue i na koa o ke ahi powa, ka mea hoi e anehenehe mai la i na wa a pau, no ka hopu pio ana iaia malalo o kona mana, ke kumu nui hoi e heo* konokono nei e kueaku i ke alii powa. O keia mau hoohalaa ana n;ea ! ka moi, ua lilo i mea waiwai o;e. oi- ! ai, ma na wahi ana j manao oie ai e j hoea ana na powa malaila, aia he i mau lono e hoea mau aku ana imua i o ua moi 10, ua pau aku la i ka hao u na waiwai oia mau wahi, A na keia mau lono heonaukiuki ! i hoopiha iho i ka puuwai o ua moi I la tne ka in?nna nui, a haalele koke I aku ia oia i ka hoomoana ana ileko { o na pakaua, a paka mai la oia me I kona mau alnkoa, e komo aku iloko j o ka nenelu 010 o o na o ua ! ma« Hilana la o Wale ) He la nui keia a k* moi e hele j aku «ei, oiai, ua paniku in na ala- ' heie a pau e kouio aku ai iloko o na J ululaau, a o ke kannka e loaa aku ' i»ita iloko o «a mau ululaau la. he ) laia oia noloko o ka hui powa, a o ! kona hoopai no, make. 1 Ua iiio keia kuahaua a ka moii j mea weliweli uui ia e na mea a i a ua pau aku hoi ka hapanui o na { poe noho kuahiwi i ka haaleie i ko i i Ukou uiau home ponos, iuai&io o j kesa kuahaua a k% moi, l wahl h v n ; o hoiopouo m k»oa mm hāna i hoo* j ai. Knke no iue koaa nele i ka h*ia-^ i 5 w-u kiuo «naaku uie ua j;o«alnk&« j nan« la o ka waokele» pela uo ōia jj : liooueU' ia mai aī m« k& ike aaa aku

I i na Kaheaka o kekahi mea kino e r maalo ae ana mamua o kona alo, a i ole hoi, mamua paha hpi.o ka mahe t . a ( he neo laa no. , i Ne ka nele ana me keia knlana i hana, nolaila. ua ulu ae la ka m£jnaoiioko ona, e mahelehele huina- j kolu oia i ke.ano o kana hoolala i ana i kana kahua hana e hoopuni ai i ka homo o na powa. j E waiho ae Kakou i ka moi a me kon?% mau pualikoa nui hewahewa e. kukuiu kii f.na i kai o Kahua. a e nana ae hoi kakou i na keiki wikani oloko o na uluiaau, ka poe hoi a ka moi i upu ai e anai loa aku ja lakou mailuna aku oka lepo o ka honua, no ka hooko ana i kona inuina.