Ke Aloha Aina, Volume V, Number 14, 8 April 1899 — LILO O MALIETOA KA MOI. POHA KE KAUA MA SAMOA. Kipoka na mokukau Beritania a me Amerika i na puali koa o Mataafa. [ARTICLE]

LILO O MALIETOA KA MOI.

POHA KE KAUA MA SAMOA.

Kipoka na mokukau Beritania a me Amerika i na puali koa o Mataafa.

Maluna o ka mokuahi Mariposa i hoea mai nei ma fea Poalima o kela pule aku nei i loaa mai ai na lono hope loa e pili ana no ke kulana ma Samoa i kona wa i kipa ae ai maliiila ma kona alah&le no Honolulu nei, a penei na hoike i loaa mai nei. Ua poha ae la ke kaua ma Samoa. O ke aupuni kuikawa o Mataofa, ua hoea mai ia i kona liopena ma ke kuahaua o ka la 11 o Maraki. I ka la 16 o Maraki, i hookoia ai ua kumuhana la. Ua kipakuia aku o Mataafa tnai Apia aku a o na taohā ana a tne kona mau puali e hoomalu ana ua kipoKa aku ka mokukaua Pilaāelapia a me na mokukaua Beritania Porpo:se a nve Itoyalist. . Ma ka la 23 o Mf.raki ī poni ia ai o Maheim Tanu i moi ma Malinnu. 0 pa kanaka o Malietna i kipakuia ak.u no kekahi mau mokupuni okoa aku o ke aupuni kuika-wa, ua hoihoi hou ia mai r<ei lakou. 0 na pualikoa o Malietoa ua kokua ia aku lakou ē na pnaliko*. Beritania a me Amerika aia ke hoomalu ]a ia Apia, ao na pualikoa hoi o Mateafa, aia lāfeou ke hoopnnila i ke tiona. „ Ua kukalaia ke kanawai koa. "K e ku malie la na oihana. O na keena oihana a pau ua pani ia. Aole he mau mea ai i lo£» i ks mokuahi Ma *ip3sa mai Apia. Aole he hookahi o kona oliua i i e ia e Iele aku iuka me na lako paikii. a ua ao ia mai lakou e akahele. Aia na koa rasrlna Amerika a tne Beritinia ke kiai la ma na aianui no ka naalama ana i ka w&hihia. A no ke kue aim afeu i ka lele feaua ana mai a na puaHkoa o Mataafa e hoopuni la i ke kuīanakauhalo, e hoao mau la e lele kaua mai. lie elua mau koa marma Beritania i make a he lehulelia wale i iioehaia he hookahi koa marina o Ka Piladelapla i make a me «lua i ho e'iaia. Aole he maopopA o ka nui 0 na make uia kuMataafaaoao, oiai aia lakou iloko o ka nahelehele* nie lawe aku i ko lakou poe i make a 1 hoehaia. Ao!e na GerēmaH!» i komo pu aku mi keia han», aka, ua hoopuka ae lakou i ko lakoii kaa~ale mai ke komopu ana aku. Ua lawe m-u na ohua o ka Mariuog.a be lono « hoike ana ua m&naoio la aia na mania ke mahi hi ī »a kanaka o MnUnīlL Ua hoea aku ka P1I«c!e!«pia ma 111 a 5 o a niā ka !a C> i hoea aVu ai oia i Apia. Ua ma'auniia »e ua haaw;t»a eloha a»a mawuena oua a

] me na mok-ikaua Beritania a me Geremama. I ka la 10 o Mamki ua malamaia ae he aha kuka maluna o ka Piladelapia, a ua hoea ae na Khnikela a me na alii moku kiekie. I keia halawai ana ua hooholo ae Ba4Hnft aupuni Amerika a me Beri-_ tania malalo o ite kuikahi o Berlln 0 ka lunakanawai kiekie ka luna aupuni kiekie loa malaloo ke kuikahi, a o kona m&nao oia ke hooko ia aku. Ua kookoia keia manao ma ke kuahaua o ka la 11, i hoopukaia, o ke aupuni knikawa i ikeia aku no ka ma]ama ana i ka maluhia a me ke kaooha, ua hoea mai ia i kooa hopena, a o Malietoa ka moi. Ua hoole ae ke kailikela Geremania i ka ae ana e komo pu maloko o keia kuahaua me ka hOopuka ana &e he kunhaua ma ka la 18 e hoole ana 1 ka hoopau ana ae i kona ike aua i ke aupuni kuikawa, E like me ke kuahaua i hoopukaia ae, ua haalele iho ka mokukaua Beritania Royaijst ia Apia, ma ke kakahiaka §ahati, Maraki 12, no Apolima, me ka huli hoi ana mai ia la no me na kanaka o Malietoa i hoouna ia aku ilaila e ke aupuni kuikawa. ī ka Poak.ahi, Maraki 13 ua haalele hou īho ka Royalisl ia Tutuila no ia huakai hookahi no, a hoi mai la" ma ka Poakolu. I ka Poakahī, Maraki 13, ua hoolele ia aku na luina Ber!tania a me na luina Amerika, ma, Matauta_ no ia hana hōo&ahi me ka hoihoi ana mfti i na lawehala no Malinuu, ua kokuaia aku lakou e na koa o Tamas:se. Ma ka Poalua ua hoouna ia aku he puali koa no ka imi ana i na puah koa oMataafd ualoaa aku lakou &>ahope o ke kaona e hooweliweli a i n& poe malaila e puhi i na nnv hiko i ke ahi. Nolaila, ua hooholo ia iho la ke kipoka ana aku i kahi a na puali kos o Mataafa e boakoakoa ana. I ka hora 2 o ka awina la Poalua, Mftraki 14, i hoolei aku ai ka mokukaua Pilaelelapia i ka poka mua loa, ua ukali pu aku na mokuEaua Beritnnsa Royalist a me Porpoise ma ke ana, «a hooman aku ka Porpoiae i ke kipoka ana a hiki i ka po elesle anā. He nui ke pihoihoi oia po, oka, «ole i hlo kaua mai na kanak* oia wahi. 1 kapo uaho»o kekahi poe kanska e holo ma ke alanui e kokoke ana i ka hoiele Tivoli, aka, ua kue ia aku nae lakou e na koa Berifania, a ua make he elua koa a ase elua i hooha ia ma ia uluaoa ana. A tffki wale i ka haaiele a&& aku o ka mokuahi Msriposa ia Sam(« aia no ke hoomau i» la ke kipoka ana t»e ka w&lamaia ana he mau kaua lulii mauka o ka aiua, Ma ke awakea o ka Por>)i:i, Mmw ki "?3, i pon! īa ai o Malietoa i Mol Ua hoolele ia tr,ru 1a ota mai o ka moknkau* mala- ' ■■ | !o o Ve klai ana a na TVrii l.e mau t«na *

e alakai ia ana e ka hana o Pil'idelapi3, ua he!s aku lakou no lī/iinu-i, a mal. ila oia i poni 'a ai, i ka wa \ huki ia ae ai o kona h?>e un pnhi mal ka bana o Pilp.elelapia i ke me le lahui Samoa. ua hnawi mai na i mokukaua Beritania a me Amerika i ina kipu aloha ana, aka, oka mokuI kaua Uei-emania ua hoohamau ia £a ! leo o kona mau pu, a aole pu hoi | komo pu aku ma na hana oia la. ! Ua hoea hou ae he" mokukaua Be- ' ritani& ma.oiUa e ka haalele ana aku o ka Mariposa, a ua hoolele aku he 100 koa iuka o ka aina.