Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 6, 10 February 1900 — HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO Ka Ui Nohea o Waipio. [ARTICLE]

HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO

Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuahelani.

Ō ka īnoa kei i o na papa mftku» o Keaniniuluokalnni, na katkona ne oHiiiei makuahiue >,o hoi o ka opio. Mou ae nei ia Halnlaualiia alono no ka uioe ana «© nei i kona "" kaikuahine ia Hiilei, kiol-iia ia moa o Kanikani;iula ka inoa i kahea īa, o Hiilei nae kona inoa kumn, Oleio iiku nei o Halalaualiialono ia Keaniniulaokalani. h® tna'n inoa oa nau maku a'u i ao iho la, he maa makua aku no koe ua law A oe, e malamaia i keia inoa no ka pule no ou mau makua, aoie hoi e pul« waie aku ia hax e kuu lani. Aiihēa oe e knu haku e k«u alii , n . m ka hoaiiuna aiii, e kuu hua mui •ko inaua ix>au punaka aku, he alii nui maua mai ko makuahine mai ,ka po mai. ua m«-e pi'o maua ia maua iho. O kou mikuakaue nai, o Hiilei he kaikuahine no'u, ao tnakou nei .He mau k*ikun«aie none, moe pio iho la maua a loaa ih ;J ln oe me ko kuahine, me alua iho la olaa alii nui 1 oiii mailoko »ku o O ka olelo kuhikuhi l a Kapo .kimkini tialalbUhlīialono i kana ke -ki i hooiuaopoi o hoi oia 1 kona moo lelo ke uaoni «ku nei no ke keiki i ■ ttft olelo a kuna makuakane, , M hoolohe oiai e- k»u keiki i ko makou O Knpokinikii.i ko makou īunkuakane, o Kapoma hoi ko maKou makuah.i.e, te elua kiuaha ko aiaKou nui, nou no na kupuna e noho oai nei, eia nae ua huki aku lakou njft ko .lakou ikaika. Ke hoike »ku nei au ia oe e kuu M- beiki kuu noilimili. e kuu lei oin kuu mea i āo ai la oe i na mea ika v '.lca, I»otie pono mai !a oe he nui na ohan» ou euaiia Jmai npi, k<> īoaa ae no o kf k;i mai no ia e kaili •ku. Ke ao nei no au ia oe mai punioe i ko ohana ou. o ka oh»na maikai o?a no kfl\i e apoaku mai oobo oe a puui w r .!o i kou :u> a me kou eia na«? ur kau ia kou e nft a }.uo ti& ohāiia ou, Bia hou bo u» so a'u i« o*», e tv<hv> * <mi 0!« ka'oloohi me ke ;iia 1 mo « hoohioni is, aUl'a, h.vni fca 1 ik»»ika i a'o ai, Oleloin ni.-.i auanei' "kēkeiki * he ktiki ! jLpum hftksls»ka tno:\ o V.oi k« 1 inoa o ka m»k s J E:a ho« no o!e 4 o v <o i* . e ' e kuu 'am aln o t»!iliur,a i ku wah'- J n* a nw n* ehpn» o ka «aL'ae a • '

eeai kaniuhu, mRi ekeeke, mai hookae. mai/efefargTkQolaT nial ohumu Bku ia bai t mai pafeike i naolel&a ka wahine me na ohana. 0 ka'u olelo hope loa ia oe, o '*©. kakoū hoeilon« «lii he punohu |>aa aole lewa. He on>.hi paa aole be pjo koke, he palala, he pahula ke anuenue, he paapu, he a me & ino. | Pau ke ao ana a ka makua e a'o| j i pono ka noho ana me kou jx>uiai--1 kai, uajjsiraliwali k.,'u la Ke ik« piai la no oe, e ku i Ko «ahiue h boi mai i ike akv hoi oiaua, wuhi a na eiemakule i oleiu aku ai ī ke keiki. Eia hoi ko kuahine ke pii ae uei i ka nui malia o ola no hoi oaaua laia, o ai ke pn ae nei ko Hekepoepoe wnhine maikai. Maanei« waiho ana kakon ia Keaoiniulaokalani me kona kai£uahine me Hekepoepoe iioko o ka laua maluhin, a e nana aku hoi k»kou i ka mea i ha'i malule ai na pua i ka welem ka ui o Waipio» ka uaea i aloha kaawe i ke kane. 1 keia w» i kahea »ku ai o Halalaualiialonn i na pokii īa Keaumiki laua o Keaukn, uie ka emoole noho anaua m»u elele mama nei īmua 0 Haialau2>liialono. Eia maua la au 1 kahea ae nei: ! E k i olua i ka wahme a ka haKii o olua, na Keaniuiulaokalani, aia koolua o Polihale, koe k* Ipuoleloakama. dunuhi ae nei o HalalaualiialonO he opuu maia ua nele no hoi a ula eia ka hoailona o ka wahine ke loaa ia olua e Hke tue ko kaleuu al.i nei, | o ka wahlne !a lawiā tn«i oīua. | I imi »ku no Olus m?t ia amk ' aku ia ama aku, a lifc£ ka ui me 1 ka kakou hanai ne?, lawe mai olua, * o ls mama i !oaa ia olua, oia ka ! o!ua e k\.upau mai ai ma ka hoi ! ana mai ai. 1 | Eia kekahi mai lawe mai ulua i | ke keiki & ka tuea ke.ki ke Hupoup ; oie i ko'u uiakeuiaiie» o keia opup | ma)a wale no ko olua hoik<& pololei j a ka ui ia o ka kakou euiiiuiiii» a | buh poma e heie oiua no ehiku aun- | hulu, ua like hoi 1« me hookahii | mahina e«ua pule. | A i k«u wa no 1 nalo aku at 6 | Keaumiki me Keauka ma ko lau|i ! alahelee imi aiu i w : ,h:ne ih> I !ak«»U. J R hoik* aku k< mea kakau i ni ' makamak» hi»tuh<»lu o kein nanej, J ti» hir?..sn «h m.vkau » k» lawa'l. ' i Wni;.!ua. hook»lM k ( i hofr i - ! ■ puk* ia o ue kaao o K.eauitnu!aor HaUiū (ua ka HaHpika i sa nn ho ko Keaninnilaoka 1 'U ī k.a.i r Knnioia oi| ! mnt k« i.« hrl<> asu roa ko Hainak • O kuttt« a hoo|wi ■», s jmi msī keia { . hik !»ku Ui»i, \t v i Hain*kolo akv\ lvcV heu a iuass. ! _ » I Ai& ik#\i u& \raht kt- aUa 1a ks pu£v.tu kai V t*ko<» heh.

ukn laua i ka o 'Kumuhoiūa, Ka ain* 1 noho ia. e alii kiekie loa uona k» īaon o Kukaialeale ke alii e hoomalu ar.a la aina, le^i H» ana laua nei b«!o ana ma. ia mau : kaiaulu, aole no» | Hele lo lau&nei aka ana ; o LHiumt?htM*i hehi no laua nei, o luiiiaiihii ka-alii e hooinalu ana i kt.ua mau ou< kupani eono, hehi atm iki iaiia uei īlaua oia tnuu mukupjn:, tvka laua h«MR tio o ka ljui, i ka Mahine ui, a lie neo no ka, u.«a tua& v Au hou tio 1 na kai loa, kau aku < ana n<> lunn nei he -o Kupua--1 tiuu ka iuoa oia paemo*.u, o KanaVj njni»ua Re aln e noho ana ma ia ; a»Hu uma elia, o ka laua neino kui>e Lele ī ke alanui e ake aua Q ka itse i k& l«Ua m»aemake t he oie no k» mea i loaa »ni. t")ielu aKu nei o Keaumlki ia KeaUKa. E auhea e-6 « Ua opua kaua. K»i t.n»* k«iu iuahine kilek 10, a aioiia ana. Aiona olua, me ka olelo aku (» u» luuhine nei malihini olua, ' uohea niai. * j 2so Kuaihelani n.ai maua. E| hoi i kau hale, w a tii a ka luahii# i ] | panai ttku ai. i I O eia koi aka luhine nu ka tna-1 kau i aa-aina ī noL<> īa e ua kiui o ] ke akua, me ka inaika u n» ouli lani o Kuaihelani, ka aiua i kauiana ! mai kahiko oiai. Wahi a ka loa- | hme, no Kapokinikini ka m>»Rupu<J ni k.iU oiai ia Kuwahuiio o ke kun/u ; kumu i iuaa uaai ai ia m ikupuui e | Kahiikapo, o Laa. mai, o Kolu uiai, o tl» uiiu, o L,iua ui„i a hiki mai ia Iwaik(«p >, «> loaa o K»pokiu;ki;ū ke kai,e, a m; | Kai>omui»ouiauo, Wi»hiue 4 Mai a j laua mai i loaa ai o Kuwahaiio, a j mai a me Hauiuea i : puka mai t»i ka nui a tehulehu o na Ikupua o Kuwaihailo. O ua Keiki i khhea ia ka īeo» o * Kua)kuUaak»ma ft me Hala'aualna- ! lono na hooiīina o Kuaihelani t,a I waiho aktt nke o Kunikauaakama i | kona knleana o Kaaiheiam no Ha--1 mlauaHialnno me ka noj aku e uja ) lama ai, Oia ia i lohe olu». | H« iuan Maku ia no'u, ua alii © j Kua.heiaoi, pela au i niki la j la oloa e hoi; mai i ka hale nei e pa- ! ■ in» ai 4 la na uieu ui j i ke keiki » pea luahine kilokilo, o . i &«hoiuaUi Ront iuoa. Ai iho nei, j a tutoua uiai »t«i ua o Kaholo-! l»Uu j