Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIV, Number 32, 6 December 1939 — He Kaao No Laieikawai [ARTICLE]

He Kaao No Laieikawai

MOKUNA VI CMir fca Mokana V o keia Kaao, tm- īlee kaliou i ka lioen 'anu o AIWolilkuiiuii iua 1 Lnupahoeliut; a iMiinel e hooh'uli ae kakou i ka ka kmi «ioo!p!o no Haluuiaauluiii ku Mnkimln i ukall mat al waliope i. T.ntrtlta«-iil, mal Knual mul, ku isi<>a Tirtl 1 In»akak:i inun a! iuh k;i ln-lu mun o kela Kaao.) ! Ikn1« a Aīwohlkūpua mu j haaWe ai īn l*aauhau, ma Haniakua, a ia fa hookahi nolioi oia i liolo loti - tdal a! n lioea I Laupahoehoe, a ua īkp mna ka Makaula ia luaU mea nia ke ahlahi aku maiu'ua o ku Aiwohlkupua nin hlki aira mai i Lau- ' pMioehoe. a penei kona ike ana. *- w» ahiahi la, a īuamua ku aapoo ana~sku a ka la, u i ua Makaula nei e nolu» ana ma ka puka i« lea liale, ia nana akn ia i Uii pula jh»lii a ikp aln ht i ke kuku mai o fhn <>yTi o ke ao, a o līke paha nn" ka mea mau i na [>i>e ki!<>kiio mui k« wa kahiko iiial a hikl*uul i.oi I keia n»ana\vji. *• j I «kii ia ua Makaula nei. "Hc Jw«a Alii hoi keia e holo mai nei, !"&e uinl>kuitiMiiiahvii kanaka, h«»ok!i !hi AHi Nai, a iie'niau waa kauluu I nae." la nianaWH, ua puiwa ae la na kanaka e nonolio ana malaila ine ua Makaula nei, a uaua aku lii, ai.ie nae hoi he ike aku i kekalii wan ; noiaila, na nīnau aku la lakou iaiu, **E» »uh«»a hoi ua waa au i olelo inai nei he ma'u Waa Alii V l T a iwine aku la ua Makaula neī, '>Aole ho maa w.ia īnaoll ka'u i iku «ku net, Hka, \m ba opua wau S tktaku nel, a nia ka la apopo oae hoi kakou e Ike maka ai he waa Alii." 1« |h» a ao ae, a ia la nohoi a c kokoke uku ana i ka auinala. ike hou aku la oia i ke ku o ka punohu i ka moiiua, a ina ka lioailona i ku ia Aiwohikupua e iike me kii uieu 4'maa I ua Makauia nti. (K like paiia me ka ike ana i ko K;i launu Mol o kela Aiil keia Aiii ke hiki i o kakou nel, pelu }utha ku mao|topo ana « k«i im. noliu i ikeia t« uh Makauiu nel.) A ii« kn tfee ana o ka Mnkaula I keia hoaiionu. ku ae la oia a hoPU he wahi puaa, he moa lawa, tue ka pua«ii. no ka hoouiakaukau uo }ka wh e hiki mai ai o Aiwohikuipua. ! Rcia hmia a ka Makaula, ua ' haohao ka poe. a nmau aku la, "E J hele ana hoomakuukau iuai neī ii keia mau m*aT* ! Hai niaUa ka Makaula, -E b*H> makwukau nnia :ina >vau no ka tilki «nal o kua AHi o Aiwohikupua, oia kela m«i a*u i oleU» aku i ia ou ! kou ! ke nhiahi nei. nolalln, eia oīa !ke holo nia! noi t ka moana, h uo !na hol kela kualau i ka moaua, a | f>Ha lio! nie keia n<»e e uīi! uei." | A ika hiM»kokoke aiia iuaī o AiIwohlkupua ma ka awa o Uu|paht>ehw. !a manawa I kui iho aī !ka hekHi he hvaka!ua umnawa, a !ua plli t»u na katīaktv o īlilo m kela Imea. a i ka «tao ana ae. Ua !ke «ku jlīt na n»ea apau 1 kela waa kaulua H ks «na mai 5 ke a»a ( aiv ka !|wl«yu»ott A!ii Uuna o ua waa, a ia Iwanawa wa hoola iho īa iakou i ka fl»t>to!e! o ka wanana a ka Makau Ma i Ina wia e hoīo mai ana a !«a aku la ua Makauīa uei a. »«a 1 ke awa, mal īuna mal o j KaivrUahi?HhK "haiiau iho īa «a Ma, I kaula uoi 5 ka puaa imua o ke A1IX» | a aku la oia t«a ka iuoa ōna |Akm t> Aiwohikuinia, a tia k&na f puīe | **1? l.an!p!p!ll, e TjinU«ik«, Xa lnikahulhMiienlan!, e t.ono, e Iloklli Ikaakaa. e N'ako!oai!anj. K iia A kua o kuu Aili, knu u»!tnwnt kuu ihi kapn. ka nuw ?san& l^e wau Kt a ku as<\t Ms»tv-a V,-i ho niAaua* ttc lu^ he *a«,\H<nw i W ,MU U ?oukon kauw.i nei, <_> īko \ ouVmi 'ka\i\v;i I?ului»auīav<t, Wiual 1 ola nul, * a k&<4 I « V.o>t V<,*> Mi: o «U« X U a ka tlv v s Ao a fe.c |ta 'he ok>*A *ku .*k*« o Jka .■ W Alil I W l knu*ks kn^l Jk;; n,«nu* * o k* &4t. >'* i k.-, X |Uik &1 ;* u M k«it pie'k. .*. M, |*otokvi»«* "K W Si 1 M W .]*» Akm*, 1 " | ,[ \ Ak-,i u U "HUuU 4 kuku ,|>i ft»o U « jvs**« s*h> u i « v k<- \m, a iWhi ua ku t» it*t pa a U \m U *! «, I U: s* <» ] Atw.*īkUi>U.l t «A V (4 U*l U. V iv*u ka «mu nie&u 1W k ,\IU i kAte.t k&u**, Vou 1 t !t!Vi ntāl s t « lwn3. & ka Vnju • UH.I U

— Hai aku la ke kauwa e ia»- j ka kukou i ui aia i'.i iuo- { kuua luauiua ae. I ku aianu'Mii a k;t Makaula 1 huik« aku ui 1 ke kuiuu <j kauwulH atia inai ka aina niiil, ua lunaia mau liwakuk.i \ ■■ ka liope noboi na kii uiuuu k<nm m Ai» ; aku, xua ka jjaesraewa o kii k(; A'.ii >A<cb r > uiia, no ku (ueu iie hupu wule im kaaa v ka holke nim uku, u e ule'u una hui, he liuakMĪ kMapuui kai>a. Wiilea iUo ke AWi we ku ilukuiUu au a Uiki wule i ku waīiuau, lia heie aku u liwuiukaukuu u iiuiu uku la. Ua haalele aku la ooliui iukou k ; Laui>u.bueLoe u holo iiiaila uo ku hikiaa, u i ke kualo a»u ue mawalio 0 Mukuliuiiuloii. " Aiiu) !iiu Pepeekeo, ua uauu aku iu ku mea^ 1 kupa.ia he Kuliiuu, u ike uku lu i ku pi'u uiai o ke auueoue i uka o Puiiuii " . I Olelo uku lu oia i ke Aliī, "El au- | hea oe*; E uana aku <>e i kdu a-1 tiuvnut* v. i>i*u jiiaiia, aia j laila o! Lali Aiiwai, ka u kuww e kii! iu-i, u īniiiailu uo kuiii i loiiu ui! m-u.-Oleio nku ia o , Aiwoliikuiiuu, I • AoN j o"u mamao ula i la.Ha o Lai^i-! kawul, aole noJ»oi aoiiu kcl,i oiim.- I nuo, uu ka toea uk-u vuaa lauu] uo ia ina ua waiil ua apau, i ku i»io j o ke auueuue. NoluUa, ke uoi uku . uei wau ia oe, e kuli kuuii u iKe ual malie, a i ua e uiau |io ke kuu ■ 0 ke anuenue uw kela walu, ulaiia,! he liooia aua ia uoi&a keiu uuue. nue," ! I keiu |uū u ke AJ,īi, UooiaUu ilio i iu na wua.o iukou ma ku Ui*nj,. nu, u ua pii aku la o Aiw oliikui'ua . we koua Kuiiiua a li,oeu i Kukiilu I lauinanīu, ma kuuhale o na kinia-1 aiiiii u uoUo iliu la malaila e kukaii ! aua u ka makakaha ue o īa ua u « iioi uiui ku uiuUe. A hala uu ia lie ! t hu uiuiaiia, ua hoi quUia ka uuiiie ! a puni ti liilo, a ike uiaikai ia aku! la ka aina, a waiho wale mai?u ls<»i | u I'aouewM. ! Ma ka ha uiai o ka ia» a aa ke | kakahiaka uui, ua ala &v ia o Aia puka aku ia mawa ] ho o ka haie, aia hoi, e pio mai ana ] "<» ke auueuue ma ka,hi a laua i ikv ] uiua «i; # ua kaknli ibo ia ke AIU ] « hiki i kn puka *v « ka ia. tLaiia«; ua hoi aku ia i koua kuhi&a # a 1 ] a iioala aku la i $ona kuhina» a i ] koiw aia aua ae ua hoike uku la ke ] Aiii, ka: ua ln»tolei k> paha kau i ] hoike uiai ai, ua aia ae nei au i ka ] *« uo e luoiehuieiiu aua. a lieuiv , aku la i waho k ua. īke uiayli laei no wan ! ka pio o ke anaenue, iua kulii uo au i kuhikuhl ulaī ai a a ua kakuli uuu, uei uu a Lik*, 1 ka puka a.ua a ka ia- a he o«t, raau qo ke kau y ua, auueuu? u«.ū: ; A oia ia wau i kowy uiaila uo ka ho;iUtlu uuu ue iu v*v.," ( l'a paut' aku ia uoihoi ua k&uuka Uei, "O ka'u uo ia i hoike euua aku ai ia \h-, i ua kaua i hooiuau aku i ka kauu iieU' auu i ua la iue uei aia k;tu:i um l'uUuii. i keia euau iu Uahi o ua wahiue la e iioho iuaiia," la kakahiaka ua haaiek k la kou iu Makahaualoa a aku £ kau aua ka iUu o k,a waa uo Ke«i au, a i ka «uul g iai ia «ku lu a koUi« Awi Uia ke awi *a« y Kvw». I ka ahiaUi aua ua aku la. Ukou ma KeaĀU. «l l<?i* 1* i uka, a uaua «ku ia a ike aku la i ke kuku u»ai o kaui«iie w Kauakahuui; uia, a ike aku la iioH'i i ua kaiuaai «ia wahl e heeua'u u*ai aaa. .. uialxaio uuiiU uohoi ua kau*aaiu& ia Alwuhlkui>uii e LlVe uv ;ue k^ a «uo iuau. . , Ca uoi.o i|w U Ukvu ui,, Koaau a Uiki i ke ahiaiii aaa* ua iliK? Ia v Ai««.t!iikU4?U& : k> U4 uiau h<A'ktk 4Slt UA iiv-V e »oIh? iMla a Wki 1 W Uuii v»K\i ka ia.%» t^n kai Uuii W a.hil« V \&m **fc lio lAu.ī. ,

j. ila Ai.A & jkai i* ks#» Aktt*'.« * ]u&rfti Aku U t hv«. sv U #** AU4, 4 Utv-i»aKH ,*ka 14 U \*ma hmku iui. , lA **A *V* U «AvW> V' Vsi tel ***** * U Jfe»V Stes, M «afc«l*y v a h,>m «Va k m& %tl * &u* * i l «kUu;w i<c.:« * !Uj)k( k i* w l U Utu *ku o W B*M. l& j»«w Imx* i m** *:a. Ei»k«kt }*m v i **tar I &*s*** «Ww ;* "»ii>*A . W 4?w bfee IMI« ft» 11* >es: k* v«i UL .«iv« ln *MMMMtI| Akiw _k ih- k»». 1-liLpl ♦ teW,JfcW. i*>?WiM»-u »4i , _ , I i k Uki Uft4iK .i U .Mi„ «* w |ltht£ v, U«dU**; kc Uk |i »1 < «Av «K W«« W»a w I Xta»l» ,*k« «' I k-h '4,1 t. A *« W kUv»S, ' g. *k*U*, Ik«fc&U» "AU * p«fc* H* *i>k ,*> »:.A x[Mi>w »*h W *V»«iL, Av W m, 4i« pßimcx\ , - . 1 W Wo%*qg**v **8» W »c, 1«M, c V m i u i«k «u 4&.« l* * UM 1 W**; **4 41« Ukt \fc*<»U , 4 «» II,N «M. lbSß* ICSi4» t Vv %» »* *, f«ā* «4 fts v *V.i*U

A hala mal līa luuhiimai, ike aku ia iaua i ke ku iiiui u ka kaie u melemele u ka 00. e iike me ka ulelo a ke akua 3 ka_ Makaula, ina ka liihiu ui4i iakuu iluua < J la ike iawa <> AiHuhikiūiiui i haie v Aiiiwahiiie u i'uliolī, weu e kg Auihaiiii iu iāiiīUiUa», . _ a uo ka wauuwa iu,Uit iya ua kuiau īuaiia ke auu i n .uk<j uiia li;* ka uiaaiahī u kau.i k*i wu.iūUfc. _ A uu keia auu kaualua iiuku 042 . uu j»aue uku ia uia i koua wahi hua, '-Auheu uiai ue? l,"a ileie Uiai kaua im- ka uuuiau iiaa a uie ke kuuu uu kuu waliiue» a e ku-. ki aua au ia he walilue u luhe Uiai i ke a'u. a he waUiue i iike i«e ua Waliiue e ae, auie ka : aku uCi i ka haie u ke Aiiiwaiiine, *oje he |iUtt .lua ku iiiai.au v ka iutua ia •< t>ij x luolaiia ea„ e hui a kaua uie ka iauiua ole aku." I I iuaila k<»uj kuhiiin, "Ile auea i hup.-ti«n.tha i-:ria, a hik. ka h<»i ka lua i ka iiait u ka waiiiu»-. a u kri*i jlua hui u ka.ua i au waiU i ua kai |be ewiUu» eia lut hoi ke ioi »tyj jw e iiwi kaua. K iieie aku kaua i!iuua u i* liui j r liu- aku iwe ia i ua Wk> ku k»mi * iide pah&i j Uo ku iuvii, i Ua iii' kcu.i hoi'Uiasxag aku Us.'iii.; t Uc sn T *^ .iuuu u_" ia UiaU nieii, a Ua .ikaka ihe ili sale ko kakua iluu;s. o , kii J.«ukw a ht ukavka | "Auhea luai oeī" waiū a AUoiii .kUiiUa, "A<4f V lāki i4 kau» ke lie « haUwai lue ka AUi»abU*. a l «oie uo e iuauJUia ia kaua. a uo ka ki' ,54i e Uti uu ua dUv e h<u ka hale, l*a Uifte U«4. uei au ii kuy Ahuuia, i umkaUii e lum«ī I«ku ai i ke Aiih>aLiu«i _i< l'aliiiU; ke uaua jku u*.: au v ke plii | iiio ia ia o koua luiie, a ua i|te o keiii U3*-u h«r —huuLi, a"ie īa e .luaa i ua iuea e ae, i Ua a;ī » jaitn»ku Uv rkw a Uoiai ea, eu h<ū kaua." k* Loi ihu i la ao ia i» me ka iauua ole «iku. u*e jk.i ttWīs ;i Vua ! '.uH hi.;l ai I (Aoh f i! i