Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 29, 8 November 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

NUI NA MOKUKAUA KEI'ANI, I POINO E holke ana ka lono mai Wakinekona mai, no ka loaa ana aku o kekahi ike iluila o na mahele aumoku kaua Kepani i.hiki aku paha ma kahi o ka 200 o na auo like ole, me ka hui ole ia o na mokuluu, mamua o kona komo ana aku iloko' u keia kaua o ka poino ma na Pilipino.

O na ike i pau pono ole mai j ma kela kaua ua hoemi, ia maila j a i ka 174. He 26 moku o keia | huina i lukuia e namoku kaua Amelika. He hookahi maku kaua nui, he elua*moku halihali mokulele ame elima .moku kaua mama i hoike ia mai ua hoopiholo ia, he elua moku kaua nunui ame hdokahi moku halihali mokulele i manao ia ua piholo a he ehiku moku kaua nunui ame hookaiii raoku halihali mokulele i manao ia ua piholo a hc ehiku moku kaua nunui, eha moku kaua mama a he eha paha niokulele. i hoopoino ia, ma ke kaua mai nei ma na aina Pilipino. A mamua aku no o kela kaua mai nei, ua hoike ,ia mai n-a moku i piholo a ano piholo paha ua oi aku maluna o ke 49 ka heluna o na moku iloko o na aumoku kaua o lapana mamua o ke kaua, a e kapili ia ana nohoi, nolail-a, aole maopopo ka nui maoli o kona mau moku i keia manawa. . , KAKAU IA MAI.. Ua~ hoike ma ia o Frank Tremane, aia ma ,kahi- o ka 23 mau moku kaua Kepani i hoopiholo ia a i ole hoopoino i huiia me ekolu mau moki* halihali mokulele ame iea mau moku kaua nuni make kahua o na aina Pilipino, ma ka hooili kaua moana ame iewa, a i kaiehu ia. Ua hoike ae nohoi o Akimalal-a NimiU no ka . hoopiholo ana aku 0 ka mahele kaaa Moana Ekolu o Amelika h-eeono mau moku Kepani, a malia he ekolu mau moku hou aku ame ka hoop6ino ana ma kahi o 10 mau moku. Ua hoike pu ia mai nohoi he mau moku kakaikahi no ko AmeUka i poino ma kela hooili kaua ana mai nei, ma He elua paha mau moku o ka mahele PT. kai hoopiholo ia. Mawahe ae o na mea -apau, ua kaa aku la ka lanakila ma ka aoao o Amelika. KE HOOMAKAUKAI' MAI NEI E like me na lono i loaa maila, aia ma kahi o eha mahele kaua Pamolo e hoolulu maila a i hele a makaukau I na loina kau-a ana ma ka palena o Sepania ame Palam a ehui pu ana hoi me na koa Palam, tio ka makemake ana e hookahuli ī ke aupuni a i -ole hookahuli paha i hookele aupuni ana a Franco. Aia no he poe Sepania i aloha 1 ko lakou aupuni, a eia ke hoolala nei e hooulu i kekahi kaua kuloko no ka hookahuli ana i ka hookele aupuni ana a keia kanaka.

EIA NO KE NEEMUA AJLA O na louo kaua i hoike ia maila mai na kahua like ole mai aia Europa, eia 11 o na pualikaua Ruklni ke ,nee ala uvi\ia, a ua hoea loa aku la kekalii mahele i Nor«eWMi, a ua liio aku la kekaiū mau walii ia lakou. Ma ka. huli iioi mai Belegiuuua ame Holani aku eia ixo na pualikaua huiia ke nee aia iuiua» a ma kekahi niau walii ua hookuomi ia na puaiikaua Ganada i hope, u nia kekalū luau waiii ua hooia ae la ma kahi 0 k<! 70,000 mau Keiemania e na aoao huiia, a ua lilo mai kekahi niau wahi tmo uui 0 na Kelemauia, Ma na kaliua kaua lioi ma Ikalia, ua kuenū hopo aku na pu&iikala Keknnauia, a ua Ulo maila kek&hi o na. kahua i paa ia e na Kelemauia. Ma ke aupuni 0 Prussia, u» ko mo maiU na pualikaua Kukuii malaila a lilo aku ia he mau kauhale lehulehu ia l&kou, a ko hookokoke ioa maila i Kelemaiūa. IHiKOI-K I NA LUINA Mamuii o ka pokole ana i ua luina no n& moku ukana, ka nuw ia nana e houloiohi i ka hoio aii\i aku a na moku halihaii ukana ao na kahua k«ua. Otsū no mē hoi k«.

ana i na luina. ua hoouna ia aku no na moku o na kahua kaua like ole me ke ano ulololii pu no nae hoi. HIOI.O KE KAIILW O NA KEPANI Ua loaa maila kekahi lono mai Chung:king mai, e hoike ana no ka lllopio hou ana maila ke kulanakauhale o Lungling, ke kahUa pa-a i koe o na Kepani, ma ka muWwai Salween, ma ke ko-mohana-hema aku o Kina, i pa pualikoa Pake mahope iho o ka hooili kau-a ana no elima la. Ma o ka hookaāwale ia ana aela o keia puu nui hope loa na|na e akeakea -ana 'i ka huina o -na alanui o Ledo ame Burma, ke alahele hoi e hoea aku ai na lako kaua ame meaai no Kina. Eia nae ma ka hema o Kina Waena eia na Kepani ke ono'u nei me ka ikaikatob ka lilo mai o ke kulanakauhale poo o Kweilin ma ka mahele aina o Kwangsi. He hookahi kolamu ma ke kukulu hikina he eiu-a, wale no mile mawaho aku o ua kulanakauhale ala. ■■ ■ Ua hoike ae ka wahaolelo o na pualikaua Pake, ua hiki i kela kulanakauhale ke paio aku no ka* manawa loihi. 1

HAALELE O KENELALA STILLWELL Mamuli o ka like ole o na manao mawaena o Kenelala Chiang Kai-Shek ame Kenelala Stilwell o na mahele kaua Amelika ma Kina, ua haalele aku oi-a ia Kina no ka mea aole o, Kiang KaiShek i makemake e lilo o Kenelala Stilwell i alihi kaua nui no na ptfeilikaua o na aoao huiia ma Kina, a ua makemake no kela Pake nana e alakai i na maheie kaua ma Kina.

Ua olelo pu ae. oia, no ka hiki koke ole aku o na kokua ame na lako mai Amelika; aku, kekahi kumu o kona makemake ole na Stilwell i hookele.

Ua hoiKe ae no nae hoi kekahi poe, he mea ia e ala mai ai ke kaua kuloko iloko o, Kina, i na e lawe an-d o Kiang Ifai-Shek i ka hookele ana. Ua hoike ae ke Kuhina Pake o I Kina, o kela kuee mawaena o | i keia mau kanaka np laua iho no ia, a ua makemake ia o Stilwell e huli hoi koke aku, no ka hoopakele ana ia Kina; m-ai ka iima mai o ka enemi. Eia na Kepani ke hoao nei e mahele hapa i ke a,upuni o Kina iloko o elua mahele.

. E HOOHAiNA HOU IA ANA , O kekahi mokulele i hele a ano kahiko e waiho niaiia ma kekahi kahua hoolulu mokulele, mahopo I iho o kana mau huakai lele ma na wahi like ole a i manao ia i hoi e hoopau i kona lele ana, e iele hou aku ana mahope iho o I ko»a Hooponopono ip. ana. !.. Ua lele aku oia me kona mau kanaka no 186,000 mile iloko o ike kaua lewa me ka loaa ole o kekahi eha i kona mau kanaka. Eia nae hoi ua loaa iaia na pukapuka i hiki aku ma kahi o ka 260. Ua lele aku k.eia mokulele maiuna ae o Yap, Ponape, Wako, Pagan, Marcus ka Bonins, Kwa.jaleia Mawm anie Tarawa. a ua [ lele aku nohoi <& he aneane he 600 l »wi« meu Tokio mai. ! Ua hookauniaha ia aku nohoi >kon& mau kolu' i ka lohe ana e Uoomalia ia keia mokulele.

Ua makemake na kanaka o keia mokulele e hoplele ia aku keia mokulele maluna ae o Toki.o, i hooko ia ai ko lākou, makemake ame ko lakou iini. Ua hoike, ae nohoi o Kenelala Trm«.-an S. Landan, "e hooko ia aku ana ka makemake o kela poe, lIAHAU 1A Q KELEMANIA Aia ma.kahi o ka -1,000 mokulele o na aoao huiia i hahau aku la Kelemania niai ke komohana i ame ka hema aku. Ua lele aku na mokulele hoopahu Amelik-a ame RAF kai hooko aku i kela misiona hoopa-hu i ka wa ao a hahau aku la i na wahi hookio aila ame na h-ale hana i mea kaua o na Kelemania. Ua I hiki aku ma kahi e aneane ana i k'ā 2000 o keia mau mokulele he mau mokulele. I keia mau mokuleie i lele aku ai 'mai ke komohana aku, ua lele aku la'nohoi ma kahi o ka 800 mau mokulele Amelika mai aku a hahau aku la i ka hema o Kelemania. PAE NA KEPAiVI MA KA AKAU O LEYTE E hoike ana kekahi lono kaua, no ka pae -ana «mai ma kaiii o ka 15,000 mau koa Kepani ma ka akau o Leyte, me kela iini e paio mai i na Amelika, a i loaa hoi he manawa nt> na Kepani e hoomakaukau ai ia Manila. E hoike pu ana nohoi ua lono s la, no ka ike ia ana he eha mau moku Kepani e hookokoke mai ana i Leyte, a ua hoopa-hu ia he elua o ua mau moku la e na mokulele Amelika, a aole nae hoi i hoomaopopo ia i na paha ua pau na koa o ua mau moku la i ka make a pakele paha. He manawa poeleele ka ua mau moku la i holo mai ai no ka hoolele ana i na koa.

■ I ka loaa ana mai o leela lono i na Amelika, ua makaukau mua lakou, a e like me na lono hope i hoike mai, ke nee ala no na koa Ameiika imua no ka paio ana.-aku i ka enemi. , IA O KELEMANIA LiADANA, —Ua oi *āku maluna o ka 1,850 mau mōkulele i lele aku a hahau i ke Komohana akau o Kelemania ame Munster, TBielefeld, ame Hanover ma ka laina aiahao e komo aku ai iloko o Netherelana, a he e!ua mau mokulele i huli hoi ole mai, a ia manawa hookahi nohoi ua lele aku la na mokulele hoopa-hu RAF a hahau i kekahi mau hale hana mea kaua o Kelemania me ka poino ole o kekahi mokulele. NUI NA MOKULELE I POINO Ua lukuaa ma kahi o ka 2,594 mokulele kaua Kepam a me he mea la ua luku la paha a i ole hoopoino ia he 252 mau mokulele hou ae. mai Aukake 30 m&i hiki i Okakoba 30, e like me ia i hoike ia mai o ka oihana kaua mqana o ka Pakipik^. O ka nui o ka poino o na mokulele Anwlika ua hiki aku paha kalii o ka 300, e like xne ia i hoike ia mai e Akimakila Nimitz. O ka imi o na pailaka ame na kolu o na mokulele Amelika, he uuku loa mamua o na mokulele, m&muli no K\ o ka hoopakele ia ana o na pailaka am<? na kolu. wahi a ka akimalala j hoike at