Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 31, 22 November 1944 — He Moolelo No Opukahaia [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Moolelo No Opukahaia

Iloko o keia kulana u'umahiehie ame ka hauoli i loaa i ke Kaula opio ame kona mau hoahanau —a pela me ko. lakou mau hoakula apau—-a konā hoaloha lioi Samuel J. Mills, Jr,—i heala hou jmai ai no ka hoouna koke an:i ina makua no ka Ama Pekana h M j»O-_rne Henry Ohookiah. No ka mea, ua loaa iaia ka makaukau e hoi ai e: a'o i kona laiiui —ua aponu koke i>a in.'i-k.ua ī kelamau manao 0 ke leanaka opio.A hooholo koke na makua e; hookuu īaia ī ka lsif> wo ke'ea'ui mau hana-i haawi ia nana e hana. Ka unuhi ana i kekahi mau olelo Hawaii ma ka olelo EercLaiua—keia kukaiii i'iUi li..i :iol,u o l:via iieu-.io aua, ka unuhi ana i kana olelo i ka olelo Beretania, a peia noi ma ka oieio Bcrctania a i ka:ia oielo makuahine *ponoi —-(H'una loa la. keia mea a.ole i ilee ia) Ka mea hoi nana i. hoomohala ir.ua aku |na maleua mikane!" i ka olelo Hawaii mamua o. ko lakou ••hele ..ana mai a pa.e ī Hawau nei — lloea ;uad '.-'ii'.u- '.'ikan- 1 • mua loa i Hawaii noi— m« ka olelo Hawaii m;i ko lakou lelieLehe, i a'o.i*a ai e ku liaula loane, Henrv Ohooklah ka Mkou kumukula olelo Hawaii mua loa ma New HavenO ka oiaio kai makemake ia-— i aole o k" koloka o ka "Hookamani—E huna ann i ka OIAIOj Hoike oiaio —I ka. iiuiiiu h ! jca Opio, | David Malo-ia Mr. Kly ame | Mr. Goodrich — l (ma Ka Luapele o Kilauea — '1825—a ke Aliiwahine Kn|)iolani i h*oea l<ino ai ma Kilauea)

1 "iīakaukau olūa i k'i'u olelo Hawaii." Eia ka. 01010 a keki mau makua Mikanele: "I ko maua uiiia i.o ū.. naun : kau olelo!" Eia ka ī>avid Malo - (Hoopili keia īna oieio a Ooookunw "Aole mea c ae nana 1 a'o ia olua, o Obookiah wale r,o —ka. mea i luki i ko olua ama. Cia kei kahi o na keiki mnka-ūkau loa i I ka olelo Bcretania, amo lea n'unhi ! ana ma na oleio eiua-i kona mau ■ ia kamalii wale im." I (Psa loa ka waha o l&m mau j makua mik-anele), Mahope iho o ka Hoike Kula o 1817, x ua nui na hoohanohauo 1 loaa iaia, mamuli o kona holomua loa ame kona inoa pu hoi a kona mau hoakula i ka'pa aku' a; mr;luna ona, Kaula K'MleiaU! | akamai —a i ole ka Wjsdom . Pnnee. Ka mo.i nnna i hoopiha mnu akti īaia me ka hauoh a pt*!a lioi i waena o kona mau lipahanau ame kona hoaJoha lahul ame kona mau hoakuln —a h?i*u ia ai keia himeni haipuie, "Wake, Islos of the Soutii." O keia koKalu o aa. Kia Hoomnnao »ko oplo: loane o Hawaii. | Aole na o oia i inoeuhauo mua i aia ka linin o ka a Kiokie ltu maluna'o ona i mnkaukau r.o ka I lawe a apo ana mai iala, a ej hoomaka ihv> kv !;«;u> luahia o kona kauw'a opio- mk' ka lopo o ka aina ana i huti ui laia ko Akaa aiue Koua ka iko: *n&!amalamn o ko kukui pio 010 f o ka naauao, no kona aupuni | ame kona lahui aioha. |

Hoko o kc;a kulana ha\ioli mau lioaa iuio, a ine kana i mau hana apau- -ua hoomaka mai konvt kmo nui e eml pu—a ua iml koke no nei makua ame kona hoaloha uo ke ola kino o ke £aula opio. Ma ka hoomaha ana J iaiu iu ji na haini hko ole apau, a ! e iuaa iiiiM īia liooluolu a hpoi uiaikai ana v . | A uu hlo kt.ia nawahwali i ! loaa iaia i mta hoopihoihoi aku | ina niakua, a lakou 1 nmkaala loa lai no keia nia'i i loaa iaia, ka - opio a 'akou i niahalo nui loa ai i i Kona akahai ?me ka hoohna- | haa mau me ka malama niau i | kona kulana nnt nae ina la apau j I o. kona ola an i a lakou i ike ai j i n .kiimaaiua !•>«. ;a nona. I ! A maniu!) o ki-ia iawmalia ia! uia o iOMHe, i loaa ];okc ai iaia i ' ■> oliii-iii no !:■ i{;ihi inanav*a pokolo vv,ile 110 iia'i', no iea • ka mahina hope o Dekciuaba 1&17, i loaa -hou ai oia i ka .. nawaawali- -a i.; .inua o ka: pau ana oia maknhiki, loaa no iaia :he waiii maha, ei<» na'e, ma ka īiiakaiuKi iiou o ka 1-818 i loaa . hou ai oia a ikaika loa kona nawaliwali—o ka huna ia ana keia o kanā mau i>ukc kula appu, loaa hou. iaia ma ke kauoha a. na kum.ukula—anie kona hoaloha—. (Aole i pau)