Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 50, 4 April 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

I UMH IA NA KEPANI f U4 loaa mal h« lono mai Calcutta, Inla mai no ka hahau ana *k« o na pualikoa Pelekane mai Mandalay aku, hē kahua i lilopio hou tho nei, no ka opa pu ana i k« kahua mawaena o ke kulanakauhale kahiko ame Meikila, he 75 mile ma ka hema aku. Ua pau ae na puallkoa Bereiania ia Meikīla, a oki pu aela i lie alahele e pakele, aku ai o .30,00 mau koa Kepani ma Burma waena, a waiho" iho la he ala ololi waie no, no ka poe koi mohewa ma ka hikina aku e komo aku ai i Tj?ailand. £• hoike ana kekahi lono radio no ka onou ia ana o ka enemi a hala he 20 mile ma ka hema aku o Mandalay. _ Ua haulepio maila ka papu Duf£erin, ke kahua ikaika hope loa o na Kepani ma Mandalay. a ua auhee aku ia he 500 mau koa enemi ma kekalii alahele i na hora. o ka po. I Ua haalele iho.. lakou ina pio | mahope. Ua hoike ae na poe kii wila, ua halawai aku kekahi o | lakou me na poino, mai na poka i pa-hu mai a na mokulele o na aoao huiia. Ua hoike pu ae nohoi keia poe kiwila he mau manawa lehulehu o lakou i . kauoha ia aku ai no ke ku ana aku imua ma na kahua malaelae i ka wa a na aoao a i elu-a, e kaua ana, a lilo paha i ma-ka.

KOKI7A NO KE PANIKU A2S*A XJa hui aela ka Mahele Kaua Lewa o ka Pakipika me ka M-a-hele Kaua Lewa o ka Hikina loa ma Kina no ke alalai a paniku ana i na kapakai o Kina, mal ka loaa ana'" o ke alahele o na moku o na 'Kepani e komo aku ai ma ke kapakai o Kina. Eia kela mau mahele lewa ke makaala loa nei i na alahele e ! hoea aku ai i Kanahai anie | Hongkong. "Ua komo aku keia' | mau mahele kaua lewa no ka ! hahau ana aku ia Thailand. | Ua hoike ia ae mamuli o kela mau hana a na mokulele o na aoao huiia, ua hapa mai ka lele kaua ana mai a na mokulele o I ka enemii HOOHANA IA KE KAHUA MA ! IWO JIMA i Mahope koko iho no o kahauilepio ana mai nei o Iwo Jima i na Amelika, ua hoohana koke. ia eku nakahua mokulele maluna 0 ua mokupuni la i kahua no na mokulele i lele aku ai a hahau i kekahi mau wahi o .ke enemi. 0 ke kahua o Motoyamsi i liio mai i,na Amelika f oia ke kahua 1 kokoke loa i ka aina makua o lapana. . Ua lilo pu nohoi ka lilo ana mai o Iwo Jima i alahele no n-a Amelika e oki pu ai i ke alahele o na Kepani e hoea aku ai ina Mokupuni Wake, Bonin, e hoea aku ai i Mareus. He mea nohoi keia e hoopilikia aku ana i ke ola o 10,000 o na Kepani e noho nei ma kela mau mokupuni. 1 na aole e komo ana na meaai ma kēla mau mokupuni, he mea maopopo loa e make -ana na poe : o ua mau mokupuni la i ka polo- ] Ua hiki aku la na Amelika n\a j kahi e hiki ai ia lakou ke hoo-1 poi*o aku i ko ola o na Kepani. | HAPAKU'E NA AUMOKU \ IiAUA ! Ala Ma kahi o 17 mau moku- 1 kaua Kepani i huiia me kekahi ( nioku kaua pepeekue nui o 45,000 ; tona ame ewalu mau moku haU mokulelo hoohapaku'e la, e 1,000 mokulele Amelika, e hoo- . kolo ana i ke kakua hoolulu o na aumoku kaua Kepani, a e pee ana hoi maloko o kekahi kaikuono o 240 anile maloko o ke kukulu hema ioa o I«apana. Ua manao na Kepani e malulua & e n&lo ko lakou mau «.umoku kaua luai ka etvotui wku, eia nae ua aliuwale ia i ua mokulde Amelika. Ua iuku pu ia he 475 nmu makulele enemi e na Am«Uka, a ua hoopoino» ie ho 100 mau mokulele e ae. Aole he mokukaua Amelika i piholo, oiai no nae hoi he hookahi i poino, a he mau moku lehuleliu i maituhe'ū lulii, oiai ua Ide mal mau mahek i\xvi o ua mokulele eaemi i kie fc&ua mai maluna o na Axadik&

ame na moku kaua. Ua haalele aku no na moiiu kaua AiaeliHa malal-o o ko lakou ikalk-a hooponoi iho. r O kekalii o na moku i hoopoino ia oia no kekahi moku kaua i hoolilo ia i anoku haiihali mokulele e ae. Ua hoike ae o Akimalala Nimit& a keia mau moku kaua Kepani i hoopoino ia aku mai ka mahele kaua ekahi mai no ia o na aumoku kaua o lapana. O kekahi keia o na. puupuu ikaika a Akimalala Halsey e hahavi aku ai maluna o na aumoku ksua r a o k-a lua iho la keia mawaho ae o ke kaua i hooili ia ai ma Leyte. ka nui o ka poino Mamuli o ka hōomau ana aku a na pualikaua Amelika malalo 0 Konelala Patton, ka mea nana 1 hookomo aku ina kauhale 'o | Saar ame Palestine iloko o na kul-ana kupilikii ame kā poino nui i na koa KelemaLnia i hiki aku} ka nui o ka poino ma kahi o ka i 100,000. Ua loaa pu maila ka lono no ka a'e ana -aku o na pualikaua Amelika o ka Mahele Ekolu ma ka aoao hikina o ka Muliwai Rhiue, me ka hoomau ana aku no i ka' lakou nee ana no mua me ka , ikaika a hookuemiia aku nohoi! na Kelemania i hope. Aole ma ke komohana wale no keia kuemi hope o na Kelemania, aka, oi ana iike no ia haaWina ma ka hikina. Eia na Rukini ke hookokoke loa aku la i Berelina. He nui no na kauhale i lilo aku ia lakou, a ua hookuu taelae ia na kanaka o ua .mau kauhale la, a peia me kek&hi heluna Btui o na wahine Palani i lawe ia aku e na Kelemania ma ke ano he mau limahana na lakou. LILOPIO O AME ILiOILO Ua hoike ae o Kepelala Mc - Arthur no ka lilopio ajtia maila o Panay i na pualikaua Amelika, a ua lilo kekahi mau walū o ua mokupwl 4a i moe puu na ke ahi. O Iloilo hoi, ua kokua nui aku na Pilipino kupaa i na koa Amelika no. ka lawe pio ana mai i ua j wahi la. Mamuii o ka lakou hana i hooauhee ia ai na Kepani a i! lilo ai i hana maalahi na na Ame-! lika e komo aku ai ma ua mokupuni la. I HOWUNI IA KANBHIEN ! Ua. loaa mai ka lono īnai j Chungking, Kina mai no ke kukala ana ae o kekahi alihikaua Pake no ka hoopuni ia aiia o Kanshien, ke kahua hoolulu mua o ka mahele kaua lewa Amelika, - e na pualikoa Pake, ame ka hooili ia ana kekahi kaua hahana ma ke kulanakauhale o ka mahele aina o Kiangsi. Ma ka mahele aina o Hunan, ua īoaa nfei he mau pualikoa hou ina Kepani, ua hoeukō aku la i | kekahi ulele kaua koiko! maluna ona kahua hoomoana o na Pake. Uia h<nke ae keia alihikaua Pake, ua paa ka manao o na Kepani e paa iho ia Anwen. O ka 100 ana aku o kela kulanakauhale. he mea ia e hoopilikia aku lai i ka laina aina ma Hun&n. | HOOPIHOLO IA NA MOKU j KEPANI I O kek&hi lono i loaa maila mal ) Wakinekona mai e hoike ana no ika hoopiholo -ana"ST<u o na moikuluu Amelika he 15 moku Ke-

pani hou i huiia hoi he elima mau moku kaua enemi ma ka Moana Pakipika, O Jta lono hope loa e hoike anA no ka hoopiholo 4a ana he ekolu mau moku, kaua l\»ku ame elua moku ukali ame 10 mau moku e ae e holo ana mai ka moku hallhali <aila a hiki i na moku ukana. Me he mea la ua nui maoll no ka moku Kepani, o ka hana e luku a hoopiholo ia mau nei, ne oia mau no ka nui e like me ia e hoike ia mai nei. E PAU KOKE ANA Ua hoopuka ia ae la i ke akea na manao hoowahawaha ia Hitler, e pahola .ana ma na alanui ame na ana pu o Berelina, e like me ia i kukala ia ae a lohe ia ma Ladanft. J Ua hoike ia ae la keia mea mamuli o ka hoowahawaha ana o ka | īahui Kel&nania ia Hitler a ua j manaka lakou i ke kaua a i pela me ka auamo ana i na ha- , awe % kaumaha o ka inea ame ka j popilikia maluna o lakou. Ua hoike pu ■ia ae, "E pau ana keia kaua." Ma kekahi mahele nae hoi ua kukala ae na alakai nui o Keleniania, a ua kuahaua aku imua 0 ka lahui Kelemania. "E kaua ,aku a hiki i ke kanaka hope . īoa." -;■■■ E hoolohe io ana paha ka lahui Kelemania, aole paha. Ma kekahi lono i hoike ia mai, ma kekahi mau kauhale, e kaleali wale ana no na Kelemania, mai na kane ame na_ o ka hoea ana o na pualikaua Amelika a ua makaukau lakou e haawipio mai, a no ka mea, aole o lakou makemake e kaua hou aku. Aole no i na haneii wale no o na Kelemania, aka, aia ma na tausani e pii aku. Ina pela iho ta ka nui o na Kelemania e haawipio mai ai, alaila, he mea maopopo loa, e pau koke i'o ana no keia kaua me Kelem-ania i ka wa pokole, aole i ka wa loihi loa. Aole nae hoi e hiki ke hooiaio 1 keia lono, a na ia la e hoike mai. O ka makou nae hoi e iini ' nei e pau koke.

HAHAU IA O RANGOON E hoike ana ka lono mftf Inia mal no ka lele ana aku o keleahi maheīe o na Mokulele B-29 a hahau aku ia Rangoon no ka eha o ka manawa, aua hahau aku hoi i na wahi" Koahu lako kaua no na enemi ma Loko Vikolia ame ke kahua mokulele ma Min- * galadon. E like me na lono i hoike ia mai ua hookuu aku na mokulele apau i na poka pa-hu maluna o na ma-ka, a ua huli hoi aku no ko lakou kahua me ka palekana, 0 ka lua iho la hoi keia o ka hahau ia ana o Rangoon iloko o ke pule hookahi. Ua halawai aku nohoi na mokulele Amelika me na hooili kaua ana mai a na niokulele encmS ame ke ki poka ana mai- a na pu |ki mokulele. Ua holopono no hoi ka huakai a na mokuMe Amelika. He eiima mau wahi i hoomaopopo ia a.ku ua p& pono aku iina poka pa-hu a ua ike ia aku ao hoi ke paliu &u& na kahua 1 hoopa-hu ia ai.

He leauawai i hoo*otno U e h»»wl wftie ia n» Buke Kula in* lreiki koa i eha ma ke kaua. He kanaw«i maikai tteia.