Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 2, 2 May 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

. NELE AJVEI I KA HOME ? No ka loaa aku o kekahi wahine maloko o ka hale 0 ka ilio i ka hona Brls o ka wanaao, ma ke--1 la 0 kela pule aku nei, i hookau ia mai ai ka hoopai o $15.00 malūna ona e ka Lunakanawai Griffith Wright o ka alia 'K)f>anā 'o Honoluhi.

u ' Uā 'ae' a'e- oia i ka hewa no ke ■kaimu- hoopii i'waiho ia aku" ai « ka -makai' no- kon-a maau wale ana malpko o ka-' pa o kekalii raea t>koa aku i na„hora o ka po, na'e l, aolē 'oia i hoike ae i kS kumu. b "kon-a' hana ana pela.

' tJa "hdfke ae ka makai no ka 16aa āna akii o ua wahine nei he munmuu wale no kona e aahu ana maloko' o ka hale maloko 0 ka pa o kekāhi Kepani i pa ia ma ke Alanui' A-uhukmi, i ka wa a ka makai v i hele aku ai no ka nana ana māmuli o ka \vaiho ip. ana mai o "na hpiopi no na'poe maau hele oka po. "

Aole nohojTi hoohalahala mai ka ilio no keia "mea komohewa maloko o kona home, He manawa nele no la hoi keiā o Honolulu i na home. PO kalii maikai loa, aole keia wahine he Hawaii. Aole no e hana kekahi Hawai i keia hana a koe wale no paha i na ua kupouli kona noonoo i ka wai hoomalule kino.

KA NUI O XA BERETANIA I POINO O ka nui o na koa Beretania i poino a hiki i ka la 28 o.Pepeluali aku nei, ua hiki aku ma kahi o ka 502,396 i huiia me ka huina o 216,287,' elike me ia i hoike ia ae i Kuhina nui, Winston Ghurchillo Beretania Nui. * Mawaho ae o keia, me he mea la he 183,242 o na koa i paapio aku a i ole paa ia ina na aupuni kuokoa. Aole noh'oi i 'komo ma keia huina na poe i make maoli ame na poe kiwila a i ole na huina a na moku i hōopoino ia e ka enemi. — Ma ka ChUrchill hoike, o ka nui o ka poino ma ko Canada aoao, ua hiki aku ma kahi o ke 89,220 i huiia me 31,439 i make, a he 45,251 i hoeha ia ame 8,367 i paapio, a o ko Aus€twfali-a hoi, ua hiki aku i ka 87,256- i huiia me 19,430 i make, a he 35,595 i hoeha ia a he 25,276 i paapio.

O ka huina nui o ko Berctania i poino, ua hoike i-a ae ua hiki aku i ka 1,126,902, a o ka nui i make ua hiki aku i ka 306,000.

Ma ka hookuku ana i ka huina nui o na Amelika i make ame ko Beretani'a, ua hiki aku ka make o na Amelika maluna o ka hapalua o ko Beretania, oiai no nae hoi ua loihi loa aku ko Berelania kaua ana. Nolaila, ma k.i hoomaopopo, ua oi loa aku ka make ma ko Amelika aoao. Eia nae hoi ua oi loa aku ko Anu. lika hoonee ana i kona mau puali kaua imua, a he akea nohoi na kahua o na puaiikaua Amelika i nee aku ai no ke kauaiina ~tiku V na enemi. LOAA KE KAHUA I.rKU

Ua loaa mai uei k* kahua a ua Kelem&nia e luku ai i na pio Kiwila, na ludaio ame na lim&hana ;i ia ai i luku ia he 20,000 i na pualikoa Ekahi o Anw-

Ua huna ia keia hale" naka mak>Jso o kekahi hak o na Kelemaiūa ma HaUamao, lie elia mile ma k& ak&u o LUnburg.

Ua kohokol» ae ke a\ipuni kiwila he i lukuia nve na laau hoomake a ua puhi «hi ia he 5,000 ua kanu ia maloko o kekahi i>a ilina ma kahi e kokoke ana imua haie pupuie la.

Menem<inc ole nolwi ia i ka J iuku wale ana i ua kanaka. Aolcj t>eia o Amelika, ua m&lama maikai ia na pio apau. E iuvi\a i ka lak*>u i hana <aku ai matuna o n& i Kepani. 'E haaxvi ajia na , koa j , AiuUika i ,ka iapaau maikai aua i na Kepam i ma'i a i oio oha palia, O ka oi loa aku o ka lakou. i kokua aku ai. oia no na waliine ame na keiki liiiii. Hoor.\m v i \ x a k^pam E hoike ana kokahi lono mai k\ .Mdmala?a ms\i. no ka ! hoopahu'a ia ana o na l ma kekahi hooftt kaua lxna nu.l a' |ka tncmi ma f>kinawsx i [ Mk e ,ai> v

noenoe ana no, ua lele maila ke-k-ahi mahele o na, «aakuieie enemi me ko hahau ana mai maluna o na aumoku kaua Amelika maialo o Akimaiala Spruance, eia uae - ua halawai mai lakou me ka a-la paa o Kaueleāu, a ua hooKuenu hope ia laknu me ka nai o kft poiino.

Iloko o na la he elua a lakoū i I( le kaua mai ai ua hiki aku maluna o ka 2XB mokulele i lu-k-uia e na mahele kaua' Ainelika. Ua hooili ia nohoi he kalia mawaJio aku o na Ryukyu, aole nāe - ka nul loa, a ua hiki aku la ka uui . o na. mokulele Kepani i poino i ka 256. , f -

Ma ke kaua aina hoi ma Okinawa hema, ua hiki ole i ka mahele kaua 24 ke nee imua o.ewalu la. - ' ( " .

Ua hoike o Akimalala. Nlmitz, iioko o 26 la, mai j 'malaki 18 a, ihiki i Apela. ua luku' aku na mpkulele Ameiika malalo o Hope Akimalala Mitscher he J,2.77 mokulele, a ua. like 'ia. mc" 49" mokulele.o ka la hookahi. Meu keia huina mai he 841 mokulele enemi i lukuia ma ke kaualewa a he 73 j luku ia mai na pu aku na, mokukaua, a he 363 i luku ia ma ka honua.

Ma. kekahi mau lono hope mai ke hookokoke loa aku la na pualikaua Amehka i ke kapikala o Okinawa. Ua hoikq pu ia m-ai aia ma kahi o ke 60,000 mau koa Kepani i keia manawa e kaua mai nei maluna o Okin-awa a e kaua ana i na pualikoa Amelika, - Aole nae hoi i lilo i mea no na Amelika e hopo iho ai. K& kaua nei iakou me ka e hiki ole ai i na Kepani ke lanakila Aaluua o na Amelika.

KA NUI O KA I ■ ' MAKE ■. ; E like me na lono i loaa maila J mai Wakinekona mai e hoike ana ] 0 ka nui o ka make o na koa ame j na l"uina Kepani no lakou eme- j pera mai ka aiia iho nei o keia kau>a, ua hiki kaua, ua; hiki aku ia ma kahi o ka 865,000. 1 Aole nae hoi keia i huiia me na tausani o na. Kepani i make ma na kahua kaua ma Kina. Ma na hoike i lioomaopopo o ka nui o na koa i make 1 helu maoli ia ai ,ua hiki aku ma kahi o ka 603,000 ma na kahua kaua aina, i me na moku halihali koa i hoopiholo ia ai ame 262,000 i ipake ma ke kaua moana. O ka nui o na Amelika .i make mana kahua' kaua like ole o ka honua nei e like me ia i hoike ia mai ua hik'i aku ia ma ; o ka 156,471 a he 36, 649 o ka oiJjana kaua moana i make.

O ke koikoi loa o ka make na aoao o na Kepan} ma ke kaua no ia ma na aina Pilipino i hiki ma kahi o ka 314 f OOO. M-a ke kaua ma Burma, ua hiki aku ma kahi o -125,000. Ma kekahi niau kahua e . ae, p<yiei na enemi i māke. Kini, 56,000, Bismark 15,000, Alutiaria, 2,500, Mariana 50,000, Palani I3,f)00, Makala 3,000 ama Iwo Jima h.e 20,000. ... Aole i helu ia make o na Kepani n>a na kaua ma Kina oiax i he hana paakiki' i helu ia ana. o na poe i make ma ia mau ka-

hua. | O keia wale no na poe i' niake, i huiia na poe i hoeha ia [ ame na poe i paapio mai i na aoiao huiia. I na paha i helu ia na poe i eha, me he la aia aku ka h«luna i poino iluna loa. ».

WEHE KA PELI MAWAENA O SEFAi\IA AM£ lAPANA

E hoike ana ka lono mai Mada"rida, Edpania mai, no ko Sepania iioopau ana i ka aelike o ke*kuikahi mawaen-a ona ame lapana, mamuli no ia o ko lapana hoopau ana aku 1 ka poino maluna o na Sepania lahui ma na aina Pilipino ma o ka hou ana o na koa Kepani i na makaainana Sepania me rua elau pu.

Ua hooholo ae ke aupuni o Sepania. ma o kona Ahakuka la i noho hoomalu ia e Kenelala Franco, ma o ke kukala -ana me ka manao paa a e hoia ana hoi ma ka *la 12 o Pepeluali. ua huli ku'e aktl na Kepani-maluna o ka Hale KanJl?ela Sepania ma Manila, ame ka pepehi ana i na 'hoa o ka ah?a kanikela ame "kekahi mau Makaainana Sepania e'āe malaila, a pela nohoi me ke puhi ahi ana l na hale 'ame ka luku wale ana 1 na waiwai o na makaainana Sepania. | Mamuli o keia la i noonoo ai' ke aupuni o Sepania e hoopau-i ke k.uikahi mawaena o laua.mamuli o na hana pakaha wale a lapana i ka Sepania mau makaainana a pela nohoi me ka hoopoino wale i ko lakou mau wai-_. wai. ■:-- Ma ka la- 24 o Malaki'ua houuna aku o Sepania he hoohalahaia ia lapana no kela maea hana pakaha a hoopoino wale a na koa Kepani i na makaainana Sepania a pela nohoi me ka hoopoina. wale ana i na waiwai. Aole paha i manao ae o lapana e huli kue mal ana o Sepania, ma o na hana lokoino a kona mau loa. Aole nohoi e hiki ke mihi aku, no ka mea ua hala ka wa kupono. He mihi make paha keia.

PEPEHI IA NA OPIO Ua hoike ae kekahi kg,naka Polani o 30 makahiki, no ka hoohana ana aku o na Kelemania* i n-a poe ludaio Polani o 10 makahiki i hoomaopopo ia aole i kupono e hoihoi ia aku no loko „o na rumi a puhi ai ia. Ua hoomaopopo ia nohoi, "ua hana ia na ka-a ka ame na pu kaua maloko o na hale hana o Hannover, he mau la mamua aku 0 ka lilopio -ana mai o na kulana|kaxihale n. aloko no nae hoi ia o jka iiooleua ana aku o na poka 1 maluno o ua kulanakauhale la, na mokulele RAF. a hoohilo ia he ,50 pa kencta o ua lrulanakauhale la, ua hoomau Mku no i ka hana ana i na lakou kaua maloko o na hale lua. Ua hoike ae na koa pio Beretania, ia ko lakou lawe Ia ana aku no ua wahi la ua. ike aku no lakou i na kaa kaua ame na, pu a holo ana maluna o na alanui o ua kulanakauhale lā 4 akahi no a paa i ka hana ia mai na hale hana mai.