Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 3, 9 May 1945 — Na Meahou O Ke Ao Nei [ARTICLE]

Na Meahou O Ke Ao Nei

UA nOOUNA IA NA PUAL.IKOA Ua hoouna aku la o lapana ma kahi o 60,000 mau koa no ka hahau hou ana ia Kina, e like me na lono i loaa maila mai Chungking, Kina mai. Aia na'e hoi he 40,000 i koe e ku makaukau ana i ka wa e kahea ia mai ai. O Kela mali koa Kepani he 60,000 ua mahelehele ia no ka ana aku iloko o ekolu mana ma Hunnan a e nee ana no ke I<fthiift mokti!ele Amelika ma Ch!hkinngr, wahi a kekahi wahaolelo Pake o ka olhana kaua alna J hoike ae ai, Afa nohoi <r> Chihklang ma kahi o ka 250 mile mal Chungking aku. HOOPAKELE IA NA POE KIWILA

Ma ka pae ana aku a na pua-j likoa malalo o Kenelala Makaaka] ma ka mokupuni o Baguio kekahi o na mokupuni o na aina Pilipino. ua lilo ka ikaika kupale o na Kepani i mea ole. Ua hoopuehu i lillii ia na kahua hoolulu o na Ke- 1 pani. Ua auhee aku nohoi kekahi o lakou a' he nui wale o* na enemi i luku ia a he kakaikahi loa i paapio mai. Ma keia pae ana A_na pualikoa Amelika ma ua mokupuni la, aia pu malaila na puali o na PilipinO kupaa. Aole no lakoU i noho wahe, aka, ua lele kaua aku no lakou maluna o ka enemi i kela ame keia mah-awa e loaa ana ia lakou. Ia manawa e noho hoomalu ana na Kepani ma ua mokupuni ia aia ma kahi o ka 7,000 o na poe kiwiia malaila. Ua kaa aku lakou malalo o ka malu o na Kepani. ! Ika lohe ia ana, ua pae aku na pualikaua Amelika ma ua moku- ! puni la, ua nee aku la na puali o Ina FiUpino kupaa; a hoopakele i kela 7,000 poe kiwila m-ai na Kepani mai. Ua hauoli lakou i ko lakou hoopakele ia ana.

Aole wale no na hana hoopakele a na Amelik-a i na makaainana, aka, ma na mokup'uni no apau a lakou i pae aku ai.

Ua kaa maila nohoi ka hapanui o na mokupuni o na aina Pilipino mal&Io o ka malu o na paulikaua malalo o Kenelala Makaaka. Ua iilo oia i mea nui i ka lahui Pilipino. Ua kapa ia oia, o ko lakou hoopakele nui. ! LILO MAI I NA PILIPINO E3 hoike ana kehahi lono mai Manila mai no ka lilo ana mai o kekahi mokupuni o Talikub he eiwa mile mawaho akuoke awa o Davao i na pualikoa o na Pilipino me .ka nui ole o ka hana. He wahi mokupuni keia o elima mile ka loa a aia hoi oia iwaena o ke alahele o na moku e holo ai. Ia man*awa hookahi nohoi ua hookokoke loa aku la na pualikoa o mahele kaua 24 i ke kulanakauhale o Davao. Aole no he ikaika loa o ke kue ana mai a ka enemi. Ma Luzon ua nee aku ka mahele kaua 37 a hala mai ke kulanakauhale o Bagxiio a lilo mai o Trinidad, me ka uuku loa o ke ku ana mai a ka enemi. ' O ka mahele kaua 33 na'e, ua | halawai aku lakou me ke kue ika- j ika ia mai. Ua hoea pu aku he 29S poe o ka mahele ,Kaua Lewa o Mekiko no ka hui pu ana ka Mahele Kaua Lewa ma na Pilipino. AWAIAULUIA I£E ALIIKOA KIII'AAI Ua awaiaulu ia mai nei kekahi āliikoa Kepani me kekahi wahine opio Okinawa e kekahi o na kahunapule o ka oihana kaua moi īOia. Ua oi aku na koa i paa pio ia ana a noho pu me kana mea i aloha ai, mamua o kona lawe ana i kona ola no ka ewepem o lapana.

TJa la\Velawe ia ana hana I)eritā malunu o ua aiiikoa nei me ka wahlne Okinawa opio, imua o na AiiikPa Amelika kiekie.

Olai na koa o ka mahele kaua 7 e huli ana la mua aku o ko lakou mahele kaua a pela me ioko o na ana, ua hookahaha I ke kakiana i ka.oiU ana mai o keia aliikoa Kepani a haawi maila i kaaa |>ahi kaua ame kana pu panapna a he hoailona hoi no ikona haawipio mai.

He kanaka nohoi keia i makaukau loa i ka olelo Beretania. Ua pane mai oia imua o ke kakiana, "B kali liiUi." -Ua Komo hou aku la oia iioko o ke ana a UUu ua hemo maila oia me kekahi wahine opio i aahu ia iloko o ke klmono.

I Ua hoike maiia oia i kona kuiana ame kona hui ana me lida I wahine opio maloko o ka halemai o kona puali kaua. Ua maopopo nohoi iaia e make ana oia i na e noho aku ana iloko. o kona puali, aka, ua oi loa ak« kona aloha i keia wahine opio. Ua hooholo o'.a e mare i ua wahine opio la, a e hoao hoi oia i kona laki me na Amelika me ka manaolana ma

kekahi 'la o noho oia me kana wa-1 hine ma Amelika. "O ko'u ak>ha i j keia wahine ua oi aku ia mamua! o ko'u aloha no ka make ana no ka emepera," wahi ana. PAIO ME KA IKAIKA LOA E hoike ana no k.ekahi lono mai Chungking, Kina mai, no ka hoot mau ana al«i o na pualikoa Pako !i ka hoolele kaua ana maluna o Ina pualikaua Kepani ma. na kahua i lilo a ku i na Kepani. Ua ku mai na Pake a paio me ka ikaika loa, me ka manao e paa mai i na Kepani i hiki ole ke nee aku imua a 'lilo mai kekahi o na kahu-a a lakou i makemake ai. O ka hopena oia hooili kaua ana ua luku ia ma kahi o ka 1,500 mau koa Kepani. HOOKAU IA KA MAKĒ E hoike ana ka lono no ka pepehiia ana mai nei- o" Mussolni, he kuhina mua iho nei o Ikalia me kana .wahine ame na hoa o kona papa kuhina, e na makaainaiia o Ikalia.

Ua mahuka oia rfte kona ma\i hoa maluna o kekalīi kaa i uhi ia a paa oiai oia e hoao ana e komo aku m-aloko o ke aupuni o Kuikalana. TJa hoopuni ia ua kaa aia e na koa kupaa Ikalia. Ua ki ia oia i ka pu e kekahi o kela mau koa a make, a pela no me kana wahine ame na alakai e a'e malalo ona. Ua lioolei ia aku ko lakou mau kino make maluna o ke kaa kalaka a hoihoi ia mai no ke kulanakauhale o Milana.

. i ka hoea ana aku o ko lakou mau kino make ma Milana, ua hauhou ia na wawae o &fussolini me ke kaula a kau ia ma kahi

ano kiekie a lewalewa , kQna poo Halo. Ua piha aku-la "ua wahi la 1 na kanaka, lia hele aku Ia kekahi kanaka me kana pu a ki aku la i ke kino make o Mussolini me ka piha poka. O kekahi :poe ua hele aku a poholo maloko !o ka laina o na poe e ku kiai ana

1 na kino make a kuha ak\i la maluna o ke kino make o Mussoiini. ' .O kekahi kanaka ua hele aku a ku'i i ka helehelena o Mussolinī no oia e lewalewa ana me kona poo ilalo. Ua hana aku na makaainana i na ano hana like ole maluna o ua kanaka la, e hoike ana i ko lakou inaina ame ko lakou hoo - wahawaha. Nawai nohoi e ōle ka inaina ame ka hoowahawaha, 110 ka mea na keia kanaka i alako i ko lakou aupuni iloko o ke kaua

e kue ana i na aupuni hui.ia a i n& aole.o Amēlika i na la ua like lakou me na Kelemania. Ma kekahi manawa ae nei i hala, tia paa 110 keia kaiiaka i ka liopu ia a lioopaa ia maloko o kekahl hale, a hoopakele ia oia e na koa Kelemaiwa. i ia iho maluna o tia pahma. l?a lilo pu nohoi oia i hoaliui no Hitler, a ua manao laua e Mkl ia l«ua ke lula i ke ao ■ holookoa. Ua kuhihewa laua; i ko laua huli kue ana ia R\isia ame Amelika, ua manao laua aole i lawa ko Ameiika ikaika hoon«« kaua, eia na'e iloko o ka manaw» pokole loa, ua oi aku ka nui o Amelika mau mokulele anve ua moku kaua mamua o na a\tpuni e a'e. la m&nawa pu nohoihoolako pu «ku oia la TvubU?. |

j iuc ua uwkulek. na Kuu;\ ;ur,c : |na pu knua An\o m\ hvko «ohol. OWALO AKV I KO LAKOI' UUIUI Ma kela pvile aku noi 1 hoi aku «i rta pio kaua K«?lemania e | PM m«i nei ma na k&h\ia hoo-1 -inalu ma Amelika 5 ka Oihar.s. ' IKaua. t> ae ia mat īakou <> Wtn\a!-' | do *Xu ma ka wKlio» no ko lnkeu | . iu&ke.u4kc aass, e uwtvlo aku in\vuv, 'o ko lakon lahui. o hoopau i ko ana ma? l na aoao huita. ! 1Aoh« h« w*uw*u o k» hwmaui *m wtX i 1» ka\ta ana, a h\kuj

ia aku lakou. pu «ku keia mau K«lemani& e hoopuka ia ko i&kou mau inv\v n\aloko o ka. ra«āio, M« he mea 1« u» a UA h<x>> I«uk>u i. n<» «wfk » AmtlikA e h&iia ifvn i k<.u*A iv.au H* m k« WAlkAi. Omm, m> « hot, Ih> ia lakou, *k*. VlkU »vl4K>i kikv>'a k* h«uva. Aok- V ki< nut *k«» m m««u :.o i* w W j*«k