Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 12, 18 July 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

f APONO IA KE KOMO ANA MAI " ' 1 WAKINEKONA—Ua hoike ae o Kioaina Stanback, no kona apono 1 anā no ka hookomo ia mai he 6,000 mau Pilipino limahana no ka hana ana ma na mahiko ma Hawaii. Ua hoike a'e oia e pdho ana ma kahi o ka 75,000 tona kopaa i na aole e oki .koke ia ana e hoolawa aku ai ia Amelika Huipuia i na aole e loaa ana na Limahana f*ilipino. Ua "like' ia me 1% paona a ke kanaka hookahi ina keia makahiki ae, wahi ana i hoike ae al.

i E hookomo ia mai ana na li'mahana Pilipino malalo o ka aelike e hoihoi ia no lakou mahope iho ō ekolu makahiki a i ole mahope iho o ka pau ana o keia pilikia pokole i na limahan-a. O ka hapa o keia poe e hookomo ia mai aaa he poe i male i ka wahine, a malia e ae ia lakou e lawe mai i ko lakou mau ohana. E uku ia nohoi ka uku hana kupono.

Ua hoike a'e ke kiaaina e lawe koke" i-a mai no keia mau limahana mahope iho o ka hooponopono ia ana no ka nana ia o ko lakou ,mau ola kino a pela nohoi me ka loaa ana o na moku nana i e lawe mai no Hawaii.

O ka oihana halakahiki, ma kana hoomaopopo ana, ke nee nei me ka malie, ,ma o ka hoohana ia ana o na keiki-kula he hookahl 'la o ka pule.

| AJta, ua hoike ae oia he hana ! keia i lawelawe ia no ka manawa 0 ka pilikia a he mea pono e noonoo pu ia e hookomo hou ia mai 1 mau limahana koa no ka hoopau ana i keia pilikia a pokole hoi i na limahana.

, JU>AA RA RORU DALA hoike ana kekahi iono no ka hoohanohano ia ana mai nei o , kekahi kahunapule i kamaaina I maioko o na luakini Kalawina oj Hilo nei, ma o ka haawi ia ana 1 aku o ke Kea Dala iaia mamuii] 0 kana mau hana ma ka-1 m mahele oihana ma o ka ha'i ana āku i na oleio a ke Akua i na poe i eha maluna o ka moku 1 haiihali mokuleie, ka USS Frank-, lin i hoopa-hu ia ai e na mokulele Kepani. Oiai ua hoeha ia no ua kahunapuie nei, aoie na'e oia i hooki iho i kana hana hoopakele Ika uhane. ' j O ua kahunapule la, oia ho o ,G W«ldon Gatlin. Ua ike. mau ia' oia ma na ekalesia Ahahuina -o Hilo nei, i ka makahiki 1944 aku' nei, No loko oia o ka Oihana ' Kaua Moona, | KA NUI O KA POINO j GUAM—O ka nui o ka poino o' na Anielika ma ke kaua ma Ryu-' kuy a i huiia me ke kaua a lilo-! pio mai ai o Okinawa, a pela hoi' me ka hahau ai ana o kekahi 1 mau wahi o na aiua nui o lapana, ' ua hik! -aku ma kahi o ke 46,319 a mal keia huina mai he 11,897 i make a nalowale. O na poino o ka mahele kaua' moaha, ua hiki uku i ka 4,907 i make a i ole nalowale, a he 4,512 i hoeha ia, ua Hke ia me ka huina |o 9,731, no ka manawa nwn Ma- | laki 18 ahlki i lu«e 20 e like me |1a i hoike ia ae ai e AkimaUla |Nimlt», Mamua aku nei ua hoike! |aV t>\* © ka poino n.?v ka aoao ol

na koa kaua sina aino na niarlna, ] tta hlki &kū ma kahl o 6,900 i! make a i ole nalowale, a he !&,5§S! i hopha !a ma ka kaua aina mai Okinawa. I O ke komo mua a ka ma-1 f hele kaua moana nia ito Kat Ok- i 1 sotka ms ke konuShana o Kuri-] 'lss t \ia hiku ia a 1 010 hocix»ino' l* h® «linw mau mokw K*pan\.j Ua hahaii akn na moku ka\ia auio; na mokn lukn i na moku Kcj>ant,' a he Pkohi moku ukana i 'holo te, a o ka ha o na moku ! mea ta, ua ptho\> no a <> ka iima' tta hoopolno ia h« 50 iv.H« ma ka hema © P&r»rnushinj. O k& mua keia o na moka kaua i komo aku ma k* komohana loa o ka PakiIkkUL O ka poino o ka oihana ka\sa moana tm ka hoo&le kaua a:\a ma Ryuky\i, ua ai»aivo i ka 1,000 i nalowale & hoeha ia u;a.- j luna o ka nioku halihaii |FrsmkHn ; h ho 63S niaUuu o kā,] mokuiele Buukcr' Hin.

I Ma ke kaua ma ke Kai LokoM»ina i poino ai ka moku Franklin | ua hoopiholo ia ka mokukau-a Kepani Yamato o 44;000 tona ame elua mau moku kaua mama ame elima moku kaua liiku >ame kekuhi mau moku lehulehu e ae. Ua hiki aku paha ma kaĀi o ka 3,500 mau kanaka o keia mau moku. Ua poino pu kahi o' ka 4,000 mau pailaka ame mokul'ele o na Kepani ma ko lakou lele kaua ana mai maluna o na 1 mahele kaua aina me moīina o Amelika, a he 11,351 ma ke kaua aina ma Okinawa.

| Ua oi aku maluna o 1,400 mau moku Amelika o na mahele like ol© i komo aku ma' ke kau-a ma Ryukyu, a he 133 mau moku o ~ka oihana kaua. moana. ' O keia mau moku oia no ka niahele o na moku kau-a luku ame na moku liilii iho kai hoopiholo ia a he 60 paha i poino.

O keia iho la na lono i hoike ia mai la e pili ana i na poino | o ke kaua ma Okinawa ame RyuI kyu. Oia no i ka hoomaka mua ia ana o ke kaua ma ia mau wahi aole i hoike ia ae ka nui o Ka poino kaua. HAHAU IA KANAHAI, KINA 1 | OKINAWA—E lele ana ma ka I loa o ke Kai Melemele ame na! 1 kapakai o Kina me ka halawai ! ole aku me ke ku'e mai o ka ene-! mi, a iloko o elua la ua hoopiholo i ia he 18 mau moku enemi liilii e na mokulele Amelika ame ka ia ana he 16 mau e aku ' i huiia me elaa mau moku kaua I luku ame elua mau moku ukana inunui he elima mile mai Kanahah aku. Ua oi loa hoi keia o ka hāhau ia ana o Kanahai e keia mau mokulele oiai, lakou e huli ana i na mokulele Kepani. No ka h&lawai ole ana me na mokulele enemi, ua hoohuli ae ia ka lakou hahau ana i na moku kaua luku ame elua anoku kaua ukana o i 7,000 tona pakahi me ka a ia ana jo kekahi moku kaua luku e ke ! ahi ame ka hoopoino ia ana o ; kekahi mau moku e .a'e. f ' Ua leaa aku nohoi he hookahi moku o 4,000 tona ma ke kaiku- ' ono o Hangchow a hoopiholo ia e j ina mokulele Amelika. Me he mea \ Ia e hoao -ana ua moku la e hookaawale aku i na koa Kepani mai Kina aku. He hana nui nohoi ka loaa ana aku o na moku Kepani nunui, eia nae hoi ua loaa aku na I moku liilii iho ma ke, kowa o Tsuehima. t HE EKOLU KULANAKAUHALE 1 IPA I GUAM—He eha mahele o ha j mokulele B-29, i hiki aku ma kahi I o ka 460 a i ka 500 mokulele, kai jhahau aku he elua kulanakauhale < ma na mokupuni o Honsh"u ame i Shikoku. o lapana ma o ka hooI ia ana iho ma. kahi oka 3.000 ' tona o na poka pa-hu popo ahi. i Me keia huina, ua hiki aku lei i ma kahi o ka 3.400 mau mokulele |i lele aku a hahau ia lapana iloko |o eiwa la. H* «ko)u mftu kuk%nakauhale o Shikokli -Tokush im r . Takamatsu Karhi i pa aku i na poka pa«hu popo ahi no ka manawa nnm loa. O ka ha o na kulanaka\ii hahau ia oia no o Him<?ji w»a Honshu, ma ke Kai Lokoahia aku. | Ua h!kt aku la ia me iNS*akalu:\ {Inunamaom) mau kulanakauhalo o

īapana i a ia e ke ahi, ma o na hana a na mokulele ■ Amelika nunui i lele aku ma kahi o ka 37 mau miaiona na Mariana aku.

tTa lele aku la no na mokulele Amelika nūnui a hahau i na kahua aila o lapana no ke kolu o ka manawa iloko o hookahi pule, me ka hoo-pahu ana i ke kahua hoomaemae aila ma Maruzen, me ka hoik'e ana ā'e a na pailaka mokulele, aole lakou e huli hoi hou aku no ua kahHa la.

I Ua pa aku nohoi ke kahua aila kikowaena o Shimotsu he 35 mile mai Osaka aku "i na mokulele -B-29 i hiki aku.-ko la.kou nui i ,ke 50. Ua hoopoino ia nohoi na moku ame na kahua i kukulu ia o na Kep-ani ma lapana a hiki Maiaia.

Ua punohu ae la ka uwahi eleele he 10,000 kapuai ke kiekie a'e maluna o ke kahua aila o Maruzen e hiki ai ke ike ia aku mai kahi aku o 30 mile.

• Ua hoike ia a'e ua hoopalaha >pu ia a ua hooneoneo pū ia na kahua i hoo-pahu ia ai e na mokulele B-29, e hiki aku ma kahi o "117 kuea mile. LANAKILA MA PILIPINO Ua hoike ia maila ka lono no ka lanakila ana o na pualikaua o Kenelala Makaaka ma ke kaua ma na aina, Pilipino. Oiai, ua ' hoike ia mai no ka opa pu ia na i pualikoa Kepani, a ua n-ahaha na | laina kaua a ua kau liilii i o a ia nei | ame he mea la, "aia ma kahi o ka 30,000 mau Kepani i koe, a ua , naholo aku no ke kuahiwi e pee 1 ai. | Ua kukala a'e o Kenelala Makaaka, e hoouna aku ana oia i kona mau mahele kaua no kekahi kahua kaua hou aku. Ma ka Kenelala Makaaka hoike ae, ua hiki aku ka nui o ka poino 0 ka enemi i ka 419,035 a mai keia huina mai he 9,784 o lakou i paapio a i haawipio mai no hoi. Eia nohoi kekahi mau pualikoa Amelika ame na pualikoa Pilipino ke "uhai mai nei i na Kepani i koe iho a e pulumi ana hoi a hiki 1 ka pau loa ana o na Kepāni mai na ain-a Pilipino aku. KA NUI O NA MOKULELE Eia o Amelika ke hoohana ma kahi o ka 1,100 mau mokulele no ka hahau ana. ia lapana, wahi a ka radio Tokio i kukala a'e ai.

I wahi e loaa ai ka aila no keia mau mokulele, wahi a ka lono mdio, ua like mai i na aoao huiia ke kahua aia kikowaena o Balikpapan, ma ka mokupuni o Borneo. Ma ka nui o ka aila ma Balikpapan, ua hiki loa i na r.oku ke halihaii mai i ka aiia i na kahua mokulele Amelika iioko o ka manaka hoio loa, a e papa unu ana nohoi ka nui o ka oila e loaa koke ana i na mokulele o na aoao huiia.

Ua pokole mai nohoi ke alahele 6 ia moku e halihali ai i ka aila no kahua mokulele. HULI HOI NO KA HOME .Ua hoike ke keena poo o na &oao huiia, no ka huii hoi ana aku 5>260,000 poe home v»i« no ku l&kou mau aupuni a he 2,530.000 i koe iho e kaii ana o ka hoihoi īa aku. Ua hoike pu ia a'e he 91,000 mau Aniehka aiue !65,v00 nmu pio Beretajiia kai k>aa aku, a eia paha ke huli hoi nei no k& ēakou mau -aupum. He mau la m&lie keki & kakou e ike nei, a he r*ui ka %vola.