Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 13, 25 July 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

Pn MAHUAIIUA KE KULA.NA KAVA <SUAM -O na mokulele kaua o Kenelala Makaaka o lea mahelu Kaua Lewa EHma e hoolulu nei ma Oklnawa, kai hahau aku ia Kyu£hu no ke kolu o ka manawa ame na mokulele'kaua e iiuli anā ma na alamoana o na Kepapi kai aku 14 mau moku enem! Iloko o elua la. Ua hoike a'e ka radio Tokio no ka hooakoakoa ana a'e o na mokulele kaua lewa o Amelika -o

2,'200 mokulele, ma ka ipuka o lapana a i makaukau no ka huluia ana i ka ikaika kupale o lapana. . He elima kikowaena kaua o lapana i hoohiolo a ia aneane he

l 6,000 mokulele o ka mahele B-29, ka mea hoi nana i hookaumaha aku ia lapanā mamuli 6 ka nui hewahewa o na mokulele Amelika e hoolulu ana ma na mokupuni ma ka hema aku o lapana. O na mokulele o Akimalala Nimitz ame Kenelala Makaaka e iele ana no na wahi mamao aku kai hoopilikia aku i na moku mawaho aku o ka kapakai o Formosa ame lapana. Ua loaa aku he elima' mau moku Kepani mawaho aku o na kapakai o Kina, me ka hoopoino ia ana lje eha o ua mau moku la, a he hookahi ua a ia e ke ahi. He eha i pa aku i na poka pa-hu o na mokulele o ka mahele kaua marina. Aole he mau mokulele enemi i lele a'e no ke kue ana i na mokulele Amelika iloko o 48 hora. Aole he mokulele i hoopoino ia ma keia mau huakai hahau ia lapana. KE HOOMAKAUKAU MAI NEI Ua hoike ae ka" radio Tokio eia ka mahele kaua moana Beretania ke pulumi nei i na marina malokō o ke awa o Bengal a ua hoike a'e ka radio Pelekane eia na koa Beretania ke kaua mai nei ma Europa ke hoea a'e nei no ke kaua ana aku malalo o ka hookele ana a ka Mahele Kaua o Asia,-hjkinahema.

Ua hoike ae na Kepani no ka pulumi ia ana i na marina he 300 anile ina ka akau o komohana akau o ka oioina o Sumatra. Ua hoike a'e kekahi r, ea kakau o Calcutta, Inia, eia na koa Beretania ke kolomoku mai nei ma ke kahua a Rangoon.

KALA MA KA PAUENA O | ENDO-CHINA i Mahope iho. o ka lilo hou ana mai Pingeiang i na pualikaua Pake, ua nee aku la la,kou he 11 mile maloko aku o ka palena o Indo-China, ka mahele aina o Polani a hoea aku i Chennankuwan, kahi hoi e hooili ia nei ke kaua e like me ia i hoike ia mai e ka alihikaua nui o na Pake. .O keia nee aku la no ka hema ua hooliui ia o Kina me IndoChina, a he hoailona hoi no ka nahaha ana o ka laina kaua o na Kepani a ua komo loa aku iloko 0 ka palena Indo-China a hala mai o Liuehow, ua like me 250 mile ka hohonu. Ua hoike pu ia mai no ka lilo pu ana mai o ke kauhale o Tungehaunehen i na o koa Pake, he 12 mile nia ke komohana o Chungtu, he 30 mile ma ka hikina akau aku o Liuehow ina ke alahelo o Liuehow-Kwellln. HE AKAWI HAPA\VAI.V I KOE | CHUNGKING—Ua hoike ae © 1 Lukanela Kenelala Lui Wei- ! Chang, k& hope Kuliina Kaua Ainß. aole i ©i. aku nv&luna o SOO,j 000 tona a 3 ole akahi hapakolu o ikaika kaMa moan» o laiwna l keia manawa. K hoike maiuna o ka ewaiu niakahiki o k kaua nmwaena o Kina ame lapana. ua hoike a'e o Liu, mamuli o ka hoopa-hw ana a na mokulele Amelika ka mea nona i hooemi iho i ka nui o na mokulele o I&pana i hoopuka ia niai ka 2 t 500 a i ka 1,000 mokulele o ka niai\iua, Malia paha e Iwa k& nui ma keia mua koko tho, o no k& mea, ke nui loa, aVu ne! na nv>k\i"sole Amelika ke jms»i rtot \ na kalivia 15ke 010 o [lapan» t k<?Sa n\au la

HOOPA-ĪIU IA NA MOKULELE KEPANI OKINAWA—Oiai na mokulele ' Amelika e iele ana ma ka lakou huakai hahau la Kyushu, ua ha- ■ lawai aku la lakou me 10 maxi mokulele Kepani, a ua luku ia lakou apau iloko o ka manawa pokole ioa. Ia manawa hookahi ua lele aku ma kahi o ka 100 a oi aku o na mokulele Amelika a hahau ia Kyushu mai Okiriawa aku a hahau aku ia Omura, ke kahua mokuiele kikowaena o Kyushu. Aia ma kahi o 85 pa keneta o na

poka pa-hu i haule aku oka ma-ka a ua hoomaka ae la ke ahi e a

ma ua wahi la i pa aku i 'na poka pa-hu. HAHAU IA NA KEPANI Ua hoike ia a'e ka lono no ka nee ana aku o na pualikoa Auseturalia a kokoke i ka puu o Batochampar o 200 kapuai ke kiekie, kahi hoi a na Kepani i hoakoakoa ai no ke kau ana aku mahope iho o ka lilopio ana o ke awa o Balikpapan ame ke kahua aila o Pandansari.

Ua hoike ae o Kenelala Makaaka no ka haawi ana aku o na koa Auseturalia L kekahi puupuu hahana loa i na Kepani.

Oial kekaiii mahele kaua e paa ana ia Pandansari, ua pae maila kekahi mau mahele ma ka pualikaua o Djinehor, he eha mile ma ka akau aku o Penadjam i wahi e paa loa aku ai o Balikpapan. i.

X ka wa a na koa Auseturalia i holo aku ai maluna o na waapa, o ka wa no īa a na mokukaua Amelikaī-'e ki poka ana i na kahua o na Kepani, me ka loaa ana mai o na kue ana mai na Kepani mai. Ua hoike ia a'e ka lono oiai kekahi mahele kaua o na Auseturalia i nee aku ii ma kekahi wahi okoa aku ua halawai aku lakou me ke kue ik,aika ana mai a na Kepani.

Oiai na Auseturalia e nee ana no ka akau mai o Balikpapan aku, ua hookokoke aku la lakou ma kahi o ka hapalua mile o ka ] laina paipu ma ka muliwai o | Shoember. O ka laina paipu eli-i ma mile ma ka akau aku o Ealik-1 papan, e holo ana ia no ka kau i e hoea aku ia i kahi kauhale o Wain, ma ka muliwai o WainBesu. Aia keia mau wahi e kaua ia nei ma ka mokupuni o Borneo. UA HOIKE MAI KA WA PONO Ua hoike a'e o L.ukanela Kene-. laia Roy S. Geiger t ua hiki tnai i ka wa kupono loa no Amelika e i komo aku ai iloko p lapana i na wa apau ona e makemake ai, a p ka ninau nui wale no o ka wa, 3 komo aku ai a me ka hoopau ana i keia kaua. Ua hoike ae oia qia ke emi nei ka ikaika o Jia % Kepani, a hoomanao aela oia i ktskahi Kap.ena koa Kepani i haawipio mai, i kona ike ana mai i ka ?iui 0 na koa Amelika i hoakoakoa ia, ua hoomaopopo iho la oia aohe lie sranaolana no ko lakou lanakila maluna o na Amelika. ' HAHAU IA O FORMOSA Ua hoike pu ke keena o 1 M&kaaka rso ka hoomau ana aku |o na m&hele kaua lewa i ka !\a- | hau ana ia Formosa. me ka hooi pa-hu ia ana o na mokulele enejmi « hooluiu ana ma ka honua j an»e ka hoopa-hu ia ana o na mo» enemi « hooluiu aaa ma

ka honua ame ka hoopa-hu ia ana o ke kahua mokulele ma Shinchiku a pela nohoi me na kahua aila mq. ke komohana-hema aku. Ua hoopoino ia ke kahua o ka enemi ma na mokulele Amelika e lele ana i ka po, oiai kekahi man mokuele e akeakea āna i ke kapakai o Asia, me ka hoopa-hu ia ana o na kahua hoomoana o na koa ma ke awa o Amoy ame ke kahua o Canton me ka hoopoino ia ana o kekahi moku ukana. Ua hoopoino pu ia na kahua alahao ma Indo-China. Ua hoike jdu ia mai eia na mokulele o ka mahele kaua lewa RAF o Beretania ke hoolulu nei ma kekahi mau kahu§i mokulele ma ka mokupuni o Borneo. KA MAKE MA KE KAHUA KAUA MA2SfILA—O ka nui o ka make ma na kahua kaua e kaua ia mai nei ma na kahua kaua mawaena o na pualikoa Auseturalia ame Kepani, ua hiki aku ia ma kahi o ka 13. Kepani i ka koa Auseturalia. Ua hoomaopopo ia keia ma ke kaua i hooili ia ai . ma Borneo, i ka wa a na pualikoa Auseturalia i lele kaua aku ai maluna o na Kepani i ko. lakou wa i makemake ai e lawepio i na kahua aila waiwai loa ma Borneo, a lilopio mai ai ke kaliua aila-o Balikpapan. "

Mamuli o ka lilopio ana mai o Balikpapan i na pualikoa Auseturalia, *ua emi hope aku na pualikoa Kepani iloko o na hihipea o ka ululaau e kokoke aku ana i na kahua aila o .Samboya ame Samarinada ma ka hikina-akau aku.o Balikpapan, a e halawai aku ana na'e hoi me na poe ahiu ka lahui Dyaks aane na moo i na lakou e haalele Lho i na kapakai a komo ioa aku iloko o ka aina.

Ua hoike a'e kekahi ksuxß|Jia kakau nupepa no ka palau pu ana aku o na pualikoa Auseturalia maloko o na laina kupale o na Kepani ma ka Pakipika komo-hana-hema i ko lakou pae ana aku ma ke kapakai ma ka hikinaakau o Balikpapan.

Ua hoike ia ae ua hiki aku ka liui q ka poino ma ka aoao o na pualikaua Auseturalia ma ke kaua o Ealikpapan. he 214 i make a he 429 i hoeha ia a lie 24 i naiowale.

Q ka nui o na Kepani i make he 3,031 i make a he 275 i paapio, ma na kaua- ma Borneo i huiia me ko ke kaua ma ke kapakai akau, wahi a Kēnelala Makaaka i hoike a'e ai.

JLURU IA liE S8 MOKULELE WAKINEKONA —Ua hoohaule ia he 38 mau mokiilele Kepani e elua niau moku kaua luku Amelika ka Hugh W. Hadley anie ka Evans, iloko o hookahi.hora ame 45 iiui\uke o ka hooili kaua ana iuawaiio aku o Okinawa, ma ka la il o Mei eliks me ia i hoike ia a'e ai. O, keia ka huiua kiekie loa i lukū ia e ixa moku i like. ka nunui me keia mau moku iioke Q ka kaua pakahi aiia, He SSS mau mokukle i luku ia ma ke kaua ana ma ua kahua la, he 50 oia huina i luku ia e na mokulele o ka mahele kaua marina. O ka nui o na mokulele enemi i leie mai ma huakai hahau mai i na Aiuelika, ua "hiki m» kahl o ka 150. He 8S i luku ia a he 62 i auhee aku.