Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 46, 1 May 1946 — Ka Ninau Paka [ARTICLE]

Ka Ninau Paka

Eia imua o ka lehu!ehju ame ka papa lunakiai o ke Kalana o Hawaii kekahi ninau ano nui loa na lakou e noonoo a haawi ana ai i ka lakou olelo hooholo e pili ana i na aina, kahi i ku iho nei na hale oihana ma ka aoao makai o ke Alonui Kamehameha mai ka nuku aku o ka Muliwai o Wailuku a hoea i ka Muliwai o Wailoa.

He nui na kalai manao i hoike ia a'e i na pee like ole e olelo ana kekahi o lakou, he rnea pono e hoolilo ia kela mau apana aina i paka no ka lehulehu a aole e kukulu hou ia na hale oihana (oia hoi halekuai a pela wale aku) maluna o na apana aina. O lea hapanui o na. poe i hoike i ko iakou kakoo no ka hoolilo ana i kela mau aina i paka no ka lehulehu. Ua kakoo ia aku no kela manao e kekahi poe kane, me ko lakou manao ana na'e hoi ua hiki ia lakou ke lawlawe i na hana kalepa me ka maalahi me ka loaa ole o kekahi mea nana e palulu mai ia mua. i lamUa iho nei, ua hoopakele ia na halekuai ma ka aoao mauka o ke Alanui Kamehameha kauhak ma ka aoao makai mai, a p ia nohoi na hale ,i huluia ia iho nei e ke I ka wa nohoi o ka ua, ua loaa kahi.e malumalu ai na poe hele o ke kaona. Na na hale makai e palulu i ka makani me ka ua. Ina e hamama pu ana alaila aohe mēa nana e pale i ka ua me ka makani. Ua waiho pu ia keia ninau imua o kekahi mau lunakiai, a ua hoike a'e kekahi o lakou no ke apono ana e hoolilo ia kela mau apana aina i paka no ka lehulehu, a o kekahi ua hoole no. Mahope mai ua hoea aku kekahi ona aina imua o ka papa lunakiai me kekahi palapala noi i kakau inoa ia e kekahi poe he 100 a oi e koi ana e kukulu hou lakou i hale oihana aihe home noho ma ka aoao makai o ke Aia- - nui Kamehameha, ma kahi hoi iku mua ai ko lakou mau hale oihana.

Ina aole e ae ia, alaila, e kuapo aina ka ona aina me ka kalana, a e haawi ia i ka ona aina kekahi apana aina e aku. Ma ka noho hou ana o ka halawai i kahea ia no ka noonoo hou ana i kela ninau, ua hoike ae ke poouni o ka Hui Amenean Factors o Hilo nei, aole kona hui e kukulu hou ana i hale papa no lakou ma ke kahua mua i na e loaa ana he apana aina kupono e aku. Oko lakou poho i ke kai he $48,000.00. Ua hoike a'e kekahi lunamakaainana, aole he waiwai e hoolilo ana i kela wahi i paka, me ka noonoo ole ia o na aina i ona ia e kekahi poe. O kekahi, he mea pono e hana i palekai mawaho o ke kaha one o Hilo - nei a o na e hoopiha aku ana e lilo ia no ke kalana. Mamuii o na hoakaka a keia poe hope, ua hoike ole ke heoholo pono ia keia ninau. Ma ka nana ana aole keia he ninau uuku e hiki ai ke haawiia ka olelo hooholo me ka maalahi e ili oie mai ai na nema a hoohalahala ia ana no ke kupono a kupono ole o ka lakou olelo hooholo. Nolaila, na keia mua aku e hoike mai i ka hooena o keia mau aina. Ina aole e kuapo aina ia ana, malia « hele ana keia ninau īmua oka aha hookolokoio. Aole no paha e nele ana ka oni o na ona aina e ake anu e hoike ia mai ko lakou kuleana. Ina paha i ka wa i pii iho nei kela kai hoee aole kela mau hale makai o ke Alanui Kamehameha i na la aohei mea nana e paa mai i ka ikaika o ke kai a i na paha ua| oi aku ke koikoi o ka poino o na hale oihana ma ke aoao j mauka o ke Alanui Kamehameha. j Ina no paha i pa ua pa kiekie ae i na la ua oi aku, ka pilikia ma kekahi mau wahi e dku, no ka mea aohej wahi a ke kai e lioona ai, e hou aku ma kekahi wahi haa- j haa e iho oka aina. Ina paha i paa o Hilo nei ika pale| ia manao makou o Waiakea kahi oi loaa aku o ka poino j a hoopalaha pu ia e ke kai hoee. | E nana akvt kakou i ka olelo hooholo ma keia mua aku j no ka lilo o kela mau aina i paka ame ka lilo ole. ,