Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 51, 21 August 1946 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

| KWAIE HE KKNELAI.A | , Ua hoike a*Q o Kenelala Hol-, land M. Smith, .0 ka mahele kau&,| Mari»a o ka nmhele kaua MJarina; ! o Amelika, i ke ano hoopono o' | Andrew J. Higgins, ke kanaka' ' kapili moku o Nu Olina, nona na oihan'a e noii ia mai nei e na ' luna aupuni federala. I Ua waiho mai o Smith i kona. kulana oihana iloko aku nei o ; Mei me ke kualana Lukanela Kenelalo., a ua noonoo ia kona ku- ' lana a, hoopii ia ae la he kenelala piha, a o ke kolu .ilio la keia |.o ka manawa o kekahi koa jnaj rina i hoohanohano ia aū ' . Ua aiakai oia i kona mau pualikaua iloko ona kaua hahana ioa ma Ka Pakipika-komoham. [ Ua hoike ae oia, "he mau mana-! wa lehulehu . Andrew J. Higgins i hoolilo ai i kana dala ponoi no [ ke kapili ana i na moku .hoopae lna koa marina. Aole kekahi kvinaka ma Amelika Huipuia holookoa i oi aku ka oiaio a kupaa i kona aupuni e like me Mr. Andrew J. Hggins. He kanaka hoo-

pono loa oia. I Ua hoike pu ae nohoi o MrJ Higgins, no kon-a hookahaha loa I ia ana no ko Amelika ahewa ana i aku itaia no kona lawelawe ana 1 na hana ano kapakahi. Ia manawa hookahi ua hoike ae o Henry J. Kaiaer, ka mea kapili moku o ke komohana, u-a makemake oia e noii ja kana moolelo kapili moku i ka wa iho nei o ke kaua. HOOPAI IA HE KAPENA NANKINCP-Ua hoopai ia he kapena Pake b kekahi mokukaua, a o kekahi hoi o na moku he ewalu i makana ia aku ai ia Kina o Amelika Huipuia no kekahi mau hana kue i na kanawai o Kina, e like me ia i hoike i*a ae ai e ka Nupepa Wen Hui Pao. O ua kanaka la oia no o Kapena Tsao Chung-Chou.

Ua hoike m nMpepa no ka hoonee īa ana ae r\a kapena o na mokukaua e ae he ehiku no kekahi mau kahua hou aku» !a ua paa ae o Lin Tsun, ka aiihikaua nui o na moku kaua ewalu i kfei hopu ia. _ Ua hoike ia a'e, no ka hoosae malu ia ana o na kS&s,otomobile, na uwaki, na pexji inika ame ke kikalika, iioko o Kina e na aliimoku o oih&na kaua moana o Kina. E HOOKOLOKOLO IA " Ua loaa maiia he lono mai Berelina mai, e hoike ana no ke j kauoha ia a'e e hookolokolo i<a o [ Kapena Harold o>bin o Jīu loka ame Lukanela George "E. Wyatt o Oklahoma, no ka hews. no ko laua komo wale ana aku māloko o ke kahua o na Hukini, me ke kuleana ole a paa ai* laua i ka hopu a hoomalu ia ai no 27

Aole i hoike ia ae na kumu o ko laua komo wale ana eku iloko o ke kahua hoomoana o na Rukini xne na kumu kupono ole. O ka lula iho la ia o k& oihana kaua. Pela ,no paha na Rukini aole e hiki ke komo wale iloko o ke kahua o na Amelika m(> ka ioaa ole o na kumu kupono.

IKEMAKA 1A HILO Ma kela pule aku nei i hehi ai na wawae o Howard C\ Pftorson ( | ka h,ope kuhim kaua moana i ka ( lepo o Hilo, Ka TJa Kanileh\ia no ka mannwa num km i ka wa i kuu iho ai ka mokulele ma ke 'koiiua mokulele ma Hilo nol. tta holo makalkai .-aku oia i ka palekai o Hilo nei, a paina awakea ma ke kahiw hoomoans& o na koa ma Kilavea t a huli hoi mai no, no ka huli hoi ana aku no Oahu a lele loa fcku no ka Mokupuni o Ou&tu, XTa hoike a'e oia, o kona kumu imi loa o leie r-ai i Hawaii noi, no ka nana a«a no i*i i ka ' kc\l o Htlo nei. mahope iho o ka 'hoopoino ta Rrta > "ko kai hooee. '"Pa lele kaaptmt ae konu mokuiolo 'maluna o "ke kai kuono o Hilo |nel, no ehia manawa, i kv»a iaia !ke hnmina nialkni mai ka lewa | Ma kela mua koko tho o hoea mai ai kekahi poe \ TTa 'waii nel mai Amelikai \\v\ -)» «lahele mat o MOia.

I HOOPAU KA HULI ANA j MHhope iho oka huH ia- ana e |na makal, na paahao aine na | moKulele, 1 hoop&u ia ai ka huli Ila aim oka paahao i nalowale ai t.ma ke K&hua Kulani, ke kahua | o na pa«hao ma kalii e kokoke l«mft i KaJiMaopele.; | He pule a oi kopa huii ia aaa, , aohe he i loaa aku no kona wahi i naiowale al. Ma na i iono hope i lohe ia, ua huli hoi j niai ia ia paiahao pie ke kino ola maikai. , UA AE IA HJK KONO E hoike a<na k-a lpno mai Parisa mai no ka loaa ana aku o ka d.e i ka. H'ui Au Pala,ni mai ia Bili Smith ppio aku, ka mea i liio ai ka lanakiia mfr ka heihei .au p 110 i-a ma keia mau puie aku nei. E holo aku ai>a o Smith no ka hookuku «ana ,me na moiio kauiana o t Palani, J S.uedana ame Hunagaria ma Pariia ( m-a ka la 31 o Aukake |iei ame j Sepatemaba. " ' Ua hoike ia ae aku ana i 0 Bxll Smith ma ka pahu o 55, j 100 ame 220 i-a, no ka hoao una 1 ka; inoa moho o ke ao nei me I na moho Alex Japny o Palam, | Jack Hale o Beretania, Perlof£ |

Olaon o Sued!ana ame Tatos_ o JH*ōīagaria. Ua hoike a'e nae o Bill Smith, no kona iini ana e lawe pu aku ia Keo Nakama i kokoolu-a nom. Ua makemake o Smith ia Naka-

ma ma ke ano i >ananui nona ma Parisa. Ma kekahi olelo ana a'e, o Nakama no kekahi no n'a keiki nana i hookaulana aku i-a Hawaii nei ma Amelika mja neia hantt o ka heihei au. I " PAUAHO MAELA M#' kela mau pule aku nei i pauaho mai ai o Mrs. IrTary K'aiwikapu o ke Aianui Hinano,. i heia, ola honua ana ma ka Halemta'i Hoomanao o Hilo nei, i ka 101 o kona mau makahiki. Ua haalele iho oia he keiki [ hookama ia Charles Aiona Miyamoto e kumakena ana nona. He lala oia no ka HUi Kaahumanu. Nui no ke aloha o ! ke Akua iaia a haawi nmi i kela mau makahiki nui lehulehu.

HOONAUE OLA'I IKAIKA Ua hoonaueue i*a mai nei na mokupun! o Inia Komohana e kēkahi ola'i ikaika loa fa ua hoohlolo ia kekahi mau kauh*ale lehulehu a he nui na poe i poino na ola mamuli o keia ola'i. No ka ikaika loa o ka nee ana a ke ola'l ua hiki ole ! ma poe ke noho maloko o ko lakou mau home. Ua auhee aku lakou no kekahi Nmau wahi e aku. - | Ika hoea ana aku ana Ame- | lika m\a kahi i hoonaue ia ai e ke ola'i, ua oneane& pu ia wahi a no ka mea ua pau na kanaka ī k& holo no ka makaM mai. Kai nohoi o ka pau ana iho nei o ke kaua honua ame ke kai Ihoee, pa,u la ka poino, eia no | ka hol ia pilikiia.

: ... - —t:T: KAKAU INOA O TRŪMAN Ua kakau inoa mai nei o Pere6idena Truman he tkolu mau bila no ka pono o Hawaii nei. I—Ua kak«u inoa oia i ka bila haawina i huiia me na haawiua no k* hoom«ima ana 1 rta poe * hoopilikia ia e k& pokio o Apeiilaihonei.

2~X T a kakau inoa pu oia ika : "fail'a ēlīōololi aria~Trke Kanawai Okanika e ae ia ke Teritori no ke kuapo ana me kekahi, waiwai ftaa no na waiwai pa'a pili aekai ma Hilo, ma ka aōao makai o ke AlanuL Kamehameha, e ona ia e na poe ku kaokao, a e waiho ana mawaena na Muliwai Waiioa ame Wailuku. 3—Ua kakau inoa pu oia i ka hooioli ia iana o ke Kanawai Okanika a e hooloihi ana i ka manawa i kaupaīena ia i ka wa e

hooponopono ia ai na kuapo mua. He hila okoa ae no kekahi >e kauoha ana no ka hooiilo ia o na waihoma kokua, eia nae ma ke pakaukau. o ka peresidena no ke kakau inoa ia ana. B kakau. inoa ia nae i hiki ai ke hoohana ia ke daia. O ka bila haawina, e ae ana i ka huina. o $9,300,000 no na hana kokua ma ke Teritori o Hawaii ( nei, Mai keia huina mai lie $8,000, iOOO. no ka . hooponopono ana i na alanui a he $1,300,000 no na hajna kukulu hou ama i na wahi i ihoopoino ia e ke kai hoee. Ma ke kanawai okaoika, aole e 'lūki i ke Teritori ke kuapo i na [aina aupuni me na »ina i ona J kaokoa ia. Ma ka hooioli ia %na . maila o kela biia. a kakau inoa . [ia e ka peresidena, na loaa ka me ke kuleana i ke tcri< i tpji ke kuapo aina. '

PU MAHUAHUA A'E Ua pii mahuahua a'e. ke kulana oihana mawaena o Amelijka Huipuia ame kona mau Tpritori ame kona mau kuleana a | i ka §179,000,000 ma kia haj>aha |mua o kei-a, makahiki, a ua Uke me ka $33,000,000 a pii a'e mamua oia manawa hookahi o ka makahiki i hala. O ke kumu o -keia, pii mahuahua ana mamuli «io ia o ka pU mahuahua loa ana o na halsk&hiki i hoouna ia aku i Amelika Huipuia mai Hawaii nei aku, a pela nohoi me ka nui <> n% lako meaai i hoouha ia m<s& Ameiiku Huipuia aku i Poko Riko. Ua hiki aku ka waiwaiio o na mea i hoouna ia aku mai Hawaii aku nei mai ka $11,000,000 a i ka • $20,060,000, a o na mea i hoouna ia aku i Poko Riko ua hiki mai 'ka $29,000,000 a i ke $57,000,000 J o keia na mea i hoike ia mai ; Wakinekona mai.

PAKELE MAI EHA Ua pakele o Mrs. Eleanor Rusavela, wahine a Peresidena Rusavela, mai ka poino mai i ka \va o ke kaa ana q kau ana i hookui ai me kekahi mau kaa e aku, ima kekahi ulia kaa. Ua hoike a'e ka oihana mak&i, no ka 'nui o ka poino ana o ke kaa a ua wahine la e ka&iwa ana, a hiki ole ke kalaiwa ia mai kahi aku i poino ai. He ekolu poe i hoihoi ia no ka hilemai i hui ia me ka wahine lawelawe a Mrs. Rusavela. O kekahi mau meu e a'e oia no na kalaiwa o ikekahi mau kaa e ae. | Ua hoike a'e na makai e kalaiwa ana ka o Mrs. Rusavel& l kona kaa mv\i Poughkeepsie, Nu loka aku e holo ana no ke kulanakauhak o Nu loka i ka wa 0 kela ulia kaa, Ina he moevihane ino ko ka po. 1 na la paha ua halawai oia me ka poino ehtt. O k& ulia iho la ao o ka l&ki. Aole na'e i hoike ia a'e o wai la o lakou kai hewa.