Ka Hoku o Hawaii, Volume XLI, Number 2, 18 September 1946 — Niihau [ARTICLE]

Niihau

IIOAKAKA Ma ki kvih,i hf!u nku ft«*i t honakn makou i mea ē pili anu 1h N'iih'iu ame kona mau ma k<- 'pwi manao "KUPALE". t l n kakaii ia ke!a nīea e Rev. KUii VVtsc Harrison, kaikamahine a John H. Wino. Mamull o k.i hoopuka ia ana'e ! o ka mnnao hnpe <> plll am i «a kini o Niiha«, pla makou e hoopuka aku n«»i i na mea 5 koe i wahi no kakou o ike a e hopmaopopo ai I ke ano o ke ola an>a o kela mau Hawaīi, a kakou no e haaheo ai ke ike a heluhelu j ko lakou ano 'ame ka lakou hana a pela me ke ano o ko lakou malama ana i kā kakou olelo makuahine. KE ANO O KO LAKOU' NOHO ANA Ua heiiilu'iu mau lakou mau nn nupppa namu e pili ana I ka hoo,malu hoolim-allma, na olohani kna hus ame ka pokoli i na mea ai, I ka wa a kekahi poe e ae i iko ai i ke; ano pokole i ka i'o p!pi amc ka emi ana aku o na lako pol, aolē na'e i ike i na poe Niihau ia.inea he nele.

j Ua hoike a'e o Rev. Harrison, i 1 iii. rTijiikui ia lakou j e iike a i oh- i ol ae no paha ka I nnukeu 1 na niokupunl e a'e, j iit «lUi kt> p>r,:i w N*jihau a e loaa • ī.o Ke paa i ka hopu ia. Aia pu jau muluiia Jk- »nau haneri 0 na, i hu. j j Ma na ia nui e lnaawi ana na 1 j L>obikana i na pelehu i na kupa | o Nuiiau me ka auhau ole ia. I ka « pepeui ja ai na pipi iuaa ana na i'o pipi me ka uku oie, Aole uku o na kupa i na nifca apau e koe na mea e like me ke kopaa, palaoa maka ame ka laiki, Na na Lobikana e kuai i na mea apau ma ke kukaa a

hoahu īa maloko o ka .h-alepapaa a mailaila mai e haawi ia ai i na kini oia mokupuni. Oiai na poe e a'e 0 Hawaii e noho ana me ka nele i ka poi, aole i ike iā ia mea he nele i ka| poi ma Niihau. Ua hoomaopopo no na LoWkana ia pilikia a ua hoahu no he nui e lawa ai na kanaka. U anku aku lakou he 7 fmkeneta ka paona o ka poi, (O kakou hoi aia mai ka 13 kenela a pii a aneane i ka 25 keneta 0 ka paona,}" Ua hoike pu ia a'ē aole he kane

kino ikklka ma Nihiau c lo.aa malaio iiio o Kc $90 9 ka j;v,»hiiui a he nui wale o lakou 1 loaa. n?aluna aku 0 ku $100, Mc he men Ja lie heluna nui o lukuu i 10-ia kahl walhona māloko 0 ka hniiaKo.

Ua hoike pu a'e o,Mrs, Harril«on, i kona wa i hoohala ui he (m'au pule ma Niihau, aole oia i 'ike 1 kekahi hiohlona o ka waika paka. TTa hiki no ia lakou ke hauoli me ka noonoo ole a'e ia mau mea. 'Aole o lakou Hm' ia mau mea. Ua hoolako no lakou i ka lakou mau mea hoohauoli.

"E lohe pu ana nohoi e i na mele Hkwaii maoli ma Niihau a pela na loina hookani piia. ana o ke au kahko. Ua makaukau i ka hookani ana i na Pila Kika -ame ka Ukeke. E hana aria i na hula i mag£o ia ai e ha-a, aole he pelaI pela o ka iakou hula ana e like me kekahi mau wahi e ae o keia mau Paemoku." (Nolaila, e like me ka mau 0 ka laha auia o #3. Hawaii ma Niihau, pela no e mau ai ka kakou olelo makuahine, E hooiiemaliema ia nei e ka kakou inau hanauna o keia mau lala hapauea o ka honua nei. E hoomau i ka

ikakou olelo pu'iahele.) KO LAKOTJ ANO <'He poe haipuīe na poe 0 keia | mokupuiil, 1? h«'le 4na i ka pule ] ma jna Suhatt npau a pe!a no ma na h&lawai 0 nmlamA !a ana ma na ahlalil £?abati m i a ko lakiu mau home iho. Aole o lakou h<aha ma ke Sabnti. (I ke kahlko, ka wa o ko kakou mau kupuna, aole he hana o kekahl mea i k-.i Sabati. E hoom&kaukau mua lakou i ka lakoū mau mea ai i ka Poaono, a he ai wale !no ma ke Sabati. Hoomaik-ai no" ia oukou e Niihau, no ko ouleou lilo ana i poe haipule. E lilo hoi ka oukōu mau hana i kukui e aa mau ana no k-a wa mau loa.) O ko lakou mau home he maemae a i oi ae i ko kekahi mau home ma Honolulu. E hoom'aemae maikai ia nohoi a i oi a'e 1 ko kekahi mau home e ae. lloko no na'e hoi o ke ano nele i ka wai, he poe maemae na Niihau, a e auau m-au ana. I ka wa e nele loa i ka wai, alaila e halihali ia ana k-a wal mai Kauai mai ma' ina o ka waapa. He poe makauk'au no lakou i heluhelu i na nupepa haole a no ia makaukau i ike ai i na mea a ke komite noii o ka ahaolelo i

hoolah& ai a ua itto ia i. hoopU akn i ka huliu no ka pololei ole 0 na *&«&. i ia. ' , 1 He poe ano hoopepe lakou. h i «oie o lakou wikiwiki ma k» i kipa kokf a«tv mal i malihiai, Eia' nae hc poe sokoinaikai, I keta mmawa ua mswv&o lakou ua IoM. aku m manao kuhihewa a pili «uia in lakou, a ua eha nohoi' «o ia «Mku j O k& ma&ou e kukala uei, mai puiu i ua oieio koho waie m, In* i ik.e aa kupa o Niih»u anle he m&ik&i o ko lakou noho ena. aoie «o e n«lc ana ko lakou hoouna ana mai i kekn&hi mau elele no ka imi ana i mau kokua tm weho aku nei. Na k« A.kua no e kokua ruau I» oukou e na ktni o NUi*u, 1 »■>' „