Ka Hoku o Hawaii, Volume XLI, Number 4, 16 October 1946 — Page 2 Advertisements Column 1 [ADVERTISEMENT]

Jfe £ow <Moo»0kū M*iJk Senatoa w. h. HILL ta KE HCk)MAIKAi LOA NEI AU I NA KINI O KA MOKUPUNI O HAWAII NO NA *]■ LOTA'KIEKIE AME KA HOAILONA MANAOPĀA I HAAWI IA MAI IA'U MIA HE MAU HANERI O NA KC. NO NA KOPE 0 KA'U HAIOLELO RADIO MA, AHIAHI MAMUA O KE KOHO BALOTA ANA A EIA AU KE LAWE NEI 1 KE LANA KUOKOA O KE PA'I ANA MALALO IHO NEI. • ""1 ' . 1 keia manawa, mahope iho o na pule o ka haiolelo, hoolaha ana, ua hooholo ka hapaiiui o oukpu no ke koho ana i na moho he mku hora kakaikahi mamua' iho o ko oukou koho ana. Ua hoomaopopo ka hapanul o oukou a'u i manao ai, o "ke koho halota mu ke;u makahiki oia ke pookela loa iloko o ka moolelo o ko kakou mokupilni nei. ya maopopo no ia oukou o na ninho a oukou e koho aku ai, aole WALE uo e makaukau a p iini ana, aka, i kupono a hiki i ka hoonee mua ana i ko kakou mau aupuni kuloko ame tentori ame ka pololei ame ka oiaio iloko o ke au hou a keja mau mokupmū e loua ai na uono aula ame ka nele paha. * , ~ * ®- - _ - Ia wi pu nohoi o ko'u iini paa oka o oukou e hoomaopopo pu ona loau o keia la. Aole ma ke ano hoomakaulii, mawaena o ka hana me ke kumupaa; aole hoi ma ke ano kalaiama wale no, mawaena o ka aoao RepuLalika ame Pemokalaka; aole nohoi make ano noonoo maikai, e like mawaena o Ita Hikina ame ke Kiimohana. 0 ka olelo e huli papu nee imua o kaliOii pakahi i na paha e hilinai ia kakou no na pono o keia mua aku i na kanaka i makāukau a makaukau ole, a 1 na poe e hoao ana x ko kakou il aika a i na poe, e hoea mai ana ma na moku a mokulele paha, e maopopo ai i ko kakou maukinaunau. " Ua lohe pu nohoi oukou mau kēia kau hahana, mai na aoao maia i elua, eia o Hawaii ma.ua manawa hoi hope a kaahope. Ma ke ano nui ame degere he oiaio keia. Aka, ma ke ano uhane a hoopono ame ka nana ana i ka Rula Gula o E HANA, AKU KO KAU HOALAUNA E LIKE ME OE IHO, he manaopaa ko'u ua mamao loa aku kakou mamua o kekahi aina okoa aku, Ina ua nee kakou ma ko kakou ola kino ame na pono honua, mamuli mai no ia o ke ano akahele aole e molia i ka makana pookelu loa o na mea apau-oia uhane o ke aloha mawaena o kakou ka mea nana e hooponopono i ke ola i na no paha ua hekau mai na kulana like_ole o ka noonoo, ame ke kino ame ka uhane maluna o kakou He wahi maikai o Iluwaii no ka noho ana mai kinohi mai no.Ua noho au ma līawaii nei no aneane he 35 makahiki, a oiai ua hoohala au i ko u manawa me ko u īkaika no ke kukulu ana 1 na oihana no ka hoolako ana i hana a e hoolilo ia Hawaii i wahi maikai ae aole hoi ma ka noonoo ana, olelo a hana, i haalele a hoopau wale i ka uhane oiaio o ke aloha. ' * 1 keia ia mai Hawaii nei, mamuli o na kanaka malihini mai na aina malihini mai, ua hoea mai i q lakou la a hoike ia lakou ua kupono eia na kanaka ke olohani nei i makemake ole e olohani. Mamuh o keia, ua kaumaha lakou, ka lakou mau wahine na keiki ua nek i na walū nono uuku e hlo ai i ola maikai oko lakou mau haku hana, ua kaumaha pu, ake upoiji e i na uhane ino iko kakou aina. Oke kopaa e loaa mai nei »a kakou i lilo i ola no kakou ma Hawan nei, kc make aku nei. He mea maopopo loa, aole mai na olelo a'u e hoopuka nei, aka, mai na halewili ua meha loa 3 ke ku wale nei, a o na main ko e liele a maloo, a e make ana. , ' Aole au e olelo ana aole i loaa „a koi kupono i na poe kumakahiki o Hawaii nei, he oiaio ua loaa ia lakou, a e pono e hōoko ia na koi kupono O kau olelo nei aole e luki ika oloham, aole nohoi mamua akuneiikupono e loaa na koi piha ana ua lawe ia mai ka poino mamuli o na malihini, na poe i kuleana ole ma Hawan, i nana ole a e i ka uhane o. ke aloha a kukulu i ko lakou maq keena hana ame na kulana no ka hoao ana e hookma i ka kakou oiliana ano nui. . , Ma ke ano he mea hoohana nui ma ka mokupimi o HawaH, aiahe 427 e noho hana nei malalo ou me ke ano he kumu loaa no 427 mau ohana, a mu ke ano nui ao e i loaa kekahi kuia limahana no ka mea mea ua loaa ka pono ia lakou, a ma ke ano he kanaka oihana holomua he manao paa ko u e hana la i kanawai kupono e hiki ai ke HOOPAA lama hmahana, i uku hana kupono i ol e ai e loaa ke kumuoale kunono nn ka oloham ana ma Hawaii nei. [ f E loaa ma ka oukou mau halola na inoa o,na kanaka i lilo i ma ui .moho mumuli wale ma no ua hiki ke puliki i na poino limahana e hiki ui la lakou ke paa i na kulana a e lawelawe no ko lakou pono kino iho. Ke noi aku nei au ia oukou pakahi e hoomaopopo loa hoi o Senatoa W H. Hill wale no ka moho i ku aku i ke akea, a. kakau i kona inoa ponoi maloko u na nupepa, a lioike ae i kona ku aua maluna o ke kulana oihana ame kekahi mau mea e ae. . " |. uwu<l ~ Ua kakoo aku wau i ka .uk« haahaa o 65 keneta o ka hora a p6lame na uku paa no na fitnahana apuni keia teritori,huina dala kupono no ktla ame keia kanaka. me ka nana ole i ke ano lawe i kana hana o ka la, e hiki ke hoi ke malama i kona,ohana,hanai ia lakou, hoaahu ia lakou hoonaauao i na keiki a koe ilio no ke koena no ka hoahu ana ma kela ame keia la liookaa dala. E kakoo no w.au e- hana ia i kanawaie kaiioha' ia na haku hana ma keia teritori e hooko i keia He hilinai ko'u ma keia mau mea, oka noho ana malalo o ka hae Amelika ma ,ke ano he.kanaka kuokoa, o keia ka mea e loaa' na lima hana apau, ma na ano apau e loaa una iaia. Ile iiui ko'u e.loaa iaia, aole ma o ka olohani ana, aku, ma ka uhane o ko kakou aloha Ua hooikaika pu wau a ua hoolaha no ka hana ana no ke kahua uku mahiua no na limahana alanui, aole hoi ma o ke kulana hoaloaln a lakou e lawelawe nei, a ua hooikaika wau no ke kapae ia a e o ka maliele olelo o $1,000 i hiki ai ke loaa i ka limahana ka hana naa „ .. k pu wau no ke kulana paa ona limahana apau, mai na luma aupuni a kaokoa, ma oke kulna uku hoomau la, i ole ai e ike o Hawai, i kekahi' po.no e hke me ka Hui Alahao Hawan i Hoohuna, kalu hoi mahupe 030 35 makahiki oka liana K hoofiUinawanui ana uu ohi pu la na limahana me ka loaa ole o kahi mea e ola ai a hele aku ma kekalu mau wahi okoa aku. . a ' . A koe wale no a loaa kekahi kulana e hiki ai ke loaa kahi uku kupono a e loaa kahi liana i hoopaa ia, aole e loaa ka hauoli i kekihi nn, kaln e noho ai. . I wahi e loaa ai keia, ua lioopaa iho wau aole e hawanawana i na hoohiki i na mana kakaikahi mahope o na pani puka, aka ma ke'akei ma o ka papa pa i la a ma o ka radio, maluna a e o ko u inoa a ma kou leo ponoi. ' . . ... Manao waa aole paha he kane, wahine a i ole keiki ka mokupuni o Hawaii i inaopopo ole ia Kauku Hiil. He mea waiwai ole kupmS° Ra ' 6 1U ° U ° aa ia U aahe P a i ole ka h,auoli ma na i loaa ia'u MALUNA o keia mokupuni aNO keia moHe iini kp'u e loaa ka hookamaainā ana ia'u a e maopopo ua loaa ia'u ke kuleana no ka nana ana aku i na makahiki he 35 o'u ma Ha wau nei aua loaa ia una hua He kanaka waiwai au i keia la, aka, ua hoea mai au he 35 makahiki i kala a'e nei he kanakan nele a ua loa i ! la u ka waiwai mamuli o ko u hooikaika pauaho ole ana e like me la x keia la, ka hilināi maluna o keia mokupuni ka momona o kona leno i wai o kona hooihna Poleneeia ame ka hopena o kona lahui. I Iloko no oia 35 mau makahiki ua hoomaopopo no wau i na liioliiona mulamalama o Hawaii ma keia mua aku, a ua halihali mai au iloko ° - au . ~ua * » na n } aī ja° a »o hou ame na mea paahana ano liou ao oukou ena poe e nolio ana ma Hawaii nei. Ua haawi aku wau ia oukou ma Hiio nei i ko oukou halekuai laau ano liou loa, la hokele ano liou loa ka hale uwi waiu e kuai ana i ka waiu maikai no ka oukou mau keiki a na haawi aku wau i na kmio na mahiko i na liale keaka maikai. Ua hookumu i ke aloha uhane i oi aku mamua o na mea apau, ua hoolilo ia xidw«iii Kd pArftuāiso o x akipika, j ■ 1 Ia manawa hookahi ua haaheo au ke hoike a'e o na dala pakalii apau i loaa mai ia'u o na kenela, a u o keia la, ua hoahu ia no maloko o keia mokupnni, e haawi ana i na hana pilia no ka leliulehu o keia mokupuni u e hoolako ana hoi i hana na na haneri poe. Eia na'e hoi e hoike aku wau ia oukou o keia wale no ka hoomaka ana, he ao hou o na paikini hou ame na oihana hou e ku ana no ka hanau ana ianei a he man u>lana ko u oia ana ka mea nana e hoohauau mai ia lakou. Eia mea au i keia manawa na kii o na hhou i manao ia no ka halihaU ana mai i ka waiwai la*riawaii, na hana e hoowaiwai ui i na home apau a lie pomaikai i ke opio kane auie opio wahine pakahi o Hawaii , , k \ ou } oa , l } ilil \ OŪ a \ no ka lawelawe a e hana no oukou iloko oko oukou *enate teritori? ona poe kupono ole anei i ho*a ina kaiunaha liihi a hoalaala ina hana kohu ole ame na hana hoopalupalu paha? Ai ole ua makemake anei i mea U&akaukau no ka lawelawe ma i na hana a i poe lioi x hiki ke hooia imua o oukou, e hoike ana no ko lakou iini ana no ka pono o kou apana, na kanaka makaukau makaukau e holopono na mea e hana ia ana, no ka lioouee ana ia Hawan imua? , Manao wau ua hiki ia'u ke pane i ka haina nou he ninau e, iloko o na minuke ame na hora, o oe a nau e pane me na kaha X mah.na o na halola mana pahu koho. O ka manaopaa iloko o Hawaii i hookupono iau no 35 makahiki ka mea nana i hooiaio mai iau o ka oukou mau halota, e na lede ame na keommana, e haawi la no na kanaka, i hiki e hana no ko oukou pono kaulike, na poe a oukou i ike ai e hiki ke W*. lawe no onkou no ka mea ua hoikeike lakou i na īke ī lawelawe mua ia. , He iini ko'u e hoomaopopO aku ia oukou oko oukuu kuleana lie poe Amelila e kol.o, oia hoi maluna a e o„a moa apau. he hana e koho pili'ki'no a''"» la KK > kok?"oie m ° kupuln ame kouJ Aole iloko oke aupuni uoua iuauao ku« uo ua u.anao .... ° . ko HANAke KULEANA oka mana koho pakalii a uoouoo ika uuw ka pouo kaulike oua moho pakalu a e koho iua moho e hiki ana ke auamo ia mau kulana kupono. , K «lo«u * u* u.ono I teia manawa ma An.elil,a, mai na kapakai ...ai o «aiue a lwea ika luuka Gula o Kap.ikkik. fc ka ohu .nai o Pudgel Sou.„l a I. w , . na kaha one o Flonda, uahaka pono ma. na maka o ka lalmi lllaluua o na kuuo balota ana iu« Hawaii ueL tia omau paa ia ka „00.100 o ka al, .ole lo lahm maluna o kakou. O_ko Hawau kaulana me ka liapanm ae o na Mokuaiua Huiia, koua mau poe kalaiaiua *i!!e ua poe kau kauawai kon, poe Olhana kalepa ame limahaua, e, kau uu. ana maluna oke ano ke kulaua ona kanaka a OUKOU i hookomo aku ai ma keia la koho ' kakou hale ponoi a hoikeike ua hiki ia kakou ke hoomalu ia kakou H.O, aia a hiU iakaWlteWa\Tu P ono ana 1 ka kakou I.ana ame kumupaa., A ni wa auaiu . v aok e luki ia kakou ke manao aku e hoololie mai aua ka ahaolelo laluii i ka kakou koi iku no ke kulana mokuama. Ia wa auanei, aole a kakou koi kupouo ana I mokuaina. „ ī ifa p«ha no ka holopono o keia nuui mea. e koikoi ana maluna o kou haloia hookohi me ka nana ole ae onai la oe. Mahma o kou h.lota e kankai ana keia la koho i kou kulana o keia mua aku ame ko Eawau pu, ma ke kulana hoouiakaulu auu; kalaiaiua ma ka iauua anie kulana na. auao. - 1 ~ - i t — -. —1 * — -* ~ „ m makemake ko'u .■ l.elul,eln aku ia o-ukou lu; lono i loaa n.ai ia'u mamua o VoV luk au. «U ..0 kalu o ka hui hoolelelo. l'le «ai.i i.>„o pokole. eia na ehe mea ano nui īa uhe mea ano mu īa oukou ke lolie tnai a no. Eia uo.like me a*u e hoonnki • * OKA PONO O HAWAIL.E K.AUKAI NO KOU KOHO UOU ANA AKU NO KA AHAOLKLO TFRITOm HK MAN\O PU KOT O TVA KTNT 0 KOU MOKITI.NI £ KAKOO ANA IA OK 1 KEIA MANAWA 0 KA MUUkIA NO NA H\N\ PAKIPIK 4 n v\ , POMAIKAĪ APAU A OKF VKU\ PU MF OF. 4>v ; O ka ±-AivlUK.\. O NA O kela lono, e na lede ame na kei>mmana t ua kakau inoa ia e llou. Johu E. Shexiaaiu hoa « ka ahaolelo lahui. a lunahoomalu, o ke komiie o aa pono oihaua kaua, ahaolelo o Amel.ka Iliupma. , £ hele i na pahu koho a e jkoho i na leanaka i hiki ke hana no ko oukou pona. Aloha. ], - - " "" - .I " " "" i MAHALO NUI LOA SENATOA W. H. HILL - i J Hoolah* i Uku ia——. : «