Ka Hoku o Hawaii, Volume XLI, Number 10, 2 July 1947 — Ma Ke Kauoha [ARTICLE]

Ma Ke Kauoha

i j IUkLiWA O WA U TERITORI O HAWAiI } KANAWAI H£LU. ~„., tm KANAWAI E HOOPONOPONO ANA I K A MAHELE«BLfi I NA WAIWAI PAA MAJLOKO O KB KALANA O HAWAII, E HOAKAKA ANA I NA KULANA NO KE KUAI HOOLILO IA /iNA AKU, O NA HOOLIMALIMA o KA WAIWAI PAA Ē MAHELE IA na, A e kau ana i na HOPAI NO KA KUE ANA lAIA, AME KA HOOPAU ANA I KE KANAWAI I KAUHELU- ■ 1A 42. . , E HOOHOLOIA E KA PAIA O NA LUNAKIAI MALOKO A NO KE KALANA 0 HAWAII PAUKU 1. Poo: E hoomaopopo ia keia kanawai o ke "Kanawai Mahelehele," a e ike. ia ma ia ajio. PAUKU 2. Na Hoakaka ana: O na huaolelo ame na kulana malalo iho nel i ka wa e hoohana ia ai maloko o keia kanawai e, no kona pono iho, e loaa na wej hewahe ana i kau ia aku ai [ maluna o lakou maloko o kēia j pauku, a koe wale no ua moakajka mai ka hoohui ia ana a okoa jka manao i manao ia ai.

. A, O ka huaolelo "mahelehele | ta" o ka manao o ia kekahi ma- | faeie ia ana o kekahi mahele aina, apana a i ple pauku aina iloko o na mahele ukuuku, apana a i ole pauku no ia kulana, i na paha ino ia mnaawa a no mua aku paha, o ke kuai hoolilo ia ana, hooiimaiima apau a koe na aina mahiai i oi aku maluna o ka iwakalua (20) mau eka o ka apana. B. O ka huaolelo "komisina" o ka manao oia - o ke Komiaina Hoolala ame Alahele o ka Kulanakauhale o Hilo ame ke Kalana 0 Hawaii. G. O ka huaolelo "lunahoohana" o ka manao oia ka lunahoohana o ke Komisina Hoolala ame Aialiele, D. O na huaolelo "poo Enekinia", o kā manao oia ke poo enekinia o ka Mahele Hana o na OihanS Aupuni o ke Kalana o Hawaii. . I E. O ka huaolelo "mea mahe- | le" o ka manao oia ka ona a i ole ka mea e paa ana . i kekahl kuleana aina, e makemake ana e mahelehele aina iloko o ke Kalaha o Hawaii. F. O ka huaolelo "apana" o ka manao oia kekahi hapa o kekahi mahele i mahelehele za a i ole kekahi pauku aina okoa aku 1 manao ia no ke kuai hoolilo īa ana a i ole hoolimahma paha, G. O ke Kuianakauhale o Hilo e hoakaka ana o kela pauku o ka Apaha o Kilo Hema, Kalana o Hawaii, i hoakaka ia penei. Pale 'a ma ka hema e ka apana o Puna;- pale ia ma komohana e na apana o Kau ame Hilo Akau, ma ka aka-u e ka Ahupuaa o Paukaa maloko o ka apana o Hilo Hema; a ma ka hikina e ke kai. H. Ona "huaolelo "alanui hele" o ka maiiao o kekahi alanui e haalele ana i ke alanuinui a i hiki i na poe e komo aku ai i kekahi aina i kaawale mai ke ala'nui nui aku. ! PAUKXJ 3. E kulike na mahele i 'me na kumukanawai o keia ka

nawa!: I wahi ē loaa ai ke kukui kuipono, ke ea, ka hoopakele ana Imai ke ahi mai ame ka hoopakele jana mai na kaa a e malama i, ke kulana maemae ame hookahe wai o na aina maloko o ke Kalana o Hawaii, o kekahi mahele aina maloko o ke Kalana o Hawaii e kuHke ia me na kumukanawai ame kauohae hookomo ana nuihope aku nei, PAUKU 4, E Paa ka Moolelo o na Palena, Ao!e kekahi mea e hoolilo, hooJ limalima a hoolimaluna aku i kekahi waiwai paa i mahelehek ia i ole i kukala ia 110 ka mahelehele ia ma o kekahi palena kumu a koe \vale no o ua palena la he palena i paa ma ka niooklo, oia hoi, i hoopaa ia maloko o na huke moololo o ka Buro Hoopaa Waiwai o ke Teritort o Hawaii. PATTRT? 5, Kulaaa apoao «me lloopaala ana o ka alna I mahele la me ka Buro o na Wahval raiu Manma o ka hoolilo aiia aku n kekahl mea maholo a!na a i o!e kona agen& paha, ihooHmaHma a k\i a t olē { kekaht hapa ona o ke Kala-

na o Hawaii, O ka. m«*a mahoh' u i «4« koua agena e loaa uua ke apono la ane mal e ke komiuina o ua mahele ia. O ke kulana malalo iho nei e hahai ia ma o ka loaa ana mal o ke apono ia ana o ka mahele: A. E kulike nohoi na kii ame na kulana apau me na hana maa mau a ka mahele hana enekinia. B. E waiho aku ka mea mahele i ke komiaina aole e emi ihe o ekolu (3) mau kopeo ka palapala mua, a i ole he mau kope pakui lehulehu, i makemake' ia e ke komisina, a . aole hoi e malalo o ewalu ame hookahi hapa ame umikumamakolu (8 13) mau iniha a aole hoi e oi aku mamua kanakolu-kumamaono ma o kanaha-kumamalua (36x42) na iniha ka nui. O ua kii mua Ia e hoike ana i ke kulana nui o kahi e mahele ia ai ame na mea apau e pili ana maloko o Pauku 6. C. O ke kii mua e waiho ia aku i ka lunahoohana ma ka haahaa he elima (5) mau la mamua aku o ka halawai e hoea mai ana a ke komisina i hiki ai, ke noonoo ma ua halawai la.

D. Ia manawa auanei e nana ia ai ke kii mua e ke komisina ame ka enekinia poo a i ole kona agena i hoamana ia ai; a ia manawa i haawi aku ai ka enekinia poo a i ole kona agena paha i hoamana ia ai i na olelo a'o i ke komisina i na ua kulike ua mahele la me na kulana mau o ka mahele enekinia i kauoha ia e keia kanawai. I na kulike.ke kii me na ano apau o keia kanawai, alaila e kuniia e ua komvsina Ia: "E hoamana .ia ka mea maheie e hoomakaukau i na kaha ia ana maluna o ke kii' e like me ia i waiho ia aku ai. "Aole e hoamana ia a koe wale no a apono ia ma kekahi la mahope aku."

! E. I na aole he mea i hoohana ia e ke komieina iloko o kanakolu (30) mau la mai ka la ona i waiho ia aku ai me ke komiaina o ke pa mua, a i ole he manawa loihi iki aku pahae like me ia i hooholo ia ai, o ke kii e hoomaopopo ia ua apono ia, a o ka hana a ke komisina e kakauinoa i kana apono ana o ke kii maluna o kona helehelena. P. I na aia "maloko o kē paana ike apau i kupono no ka mahele ana, e like me ia mahope aku, e hooimaopopo ia oia ka paiapala o kahi e~n<wJiele ia aku ai e hke me iaji kauaha ia aku ai maloko o 7-A. G. I ka wa o na kii i kaha ia, e hlo i palapala aina i maheleia, e pau i ka hana ia e like me ia i kauoha ia ai e Pauku 7-A, i ekolu (3) mau kope e waiho ia aku .nae ke koxnisina no ka nana ana ame ke apono ia ana, I na e apono ia keia mau mea e ke komiaina, aiaiia e hoomaka ka mea maheie e hooko i ke kukulu ana i na mea apau i hoike ia maioko ona kii i kaha ia. H. I k& wa e waiiio aku ai i

bona. PiSa kikoo daJa i hooiaioia a i ol« kekahi mea i hoopaa ia ma ua kulana i lawa pono t a ma kekahi huina kupono i ae ia e ke komisina, a o ua xnta hoopaa la e waiho ia me ke Keena o |n& Hana Aupuiū a e paa ia e ua imaheie la ma ke ano he loaa pilia ja i ole hapa paha i hooponopono [ia ieekahi wahi i paewa ai ole |har4a 1 hooko pono ole ia i hoike jia maluna oka palapala kumu, e jwaiho aku ka mea mahele no ke |Sypono ia mai o, ka palapala no |ka hoopaa ana. Ia manwa hookajhi nohoi e waiho aku oia me ke |Keena o na Hana Aupuni i na |kii o na palapala. apau i hoomajkaukau ia. I ka wa e pau i aiue. |ka ae ia ana o ka hana, e hoihoi |hou ia mai ka bona» ka piia ki|koo daia i hooiaio ia a i oīe hoojpaa ia me ka mea maliele. j I. I ka wa e paxi ai ke kukulu ana a i ae ia ma ke kakauliiua ( ana e ke poo enekinia, e noi ka iinea mhelea uo ke pono ia o ka palapala no ka hoopau ia ana. Ia manawa e kuni ke komisina i ka Ipalapula kumu aine hookaiū kope o ka palapala i iuaheleheleia: "HELU O KA MAHELE IA AXA ,VTOXON'IA XO KAHOOPAA IA iVXA"a o ua apono ia aiia la e kau pu iuv pulūna kakau o ka lunalioomalu ame ka, hinaliooliaua o ke komiaiua. £, waiho aku ka ;uea maliele i eiua ( C2) kope o na palapala apau i ( heemaKauūau e ae la o ke ku- i

misina e paa hoi I hookahi (1) kope u v hoouna i kekahi kope aku i ke Keena o na Hana Auipunl. | J. Aole he hoololl iloko o ka ihahele, a i ole iloko o ka palapala hoolala o ka mahele i apono mua ia ai, e hiki ke hana ia me ke pono ole ia e ke komisina. K. Aole e kau ia kekahi aina no ka hoolilo ia aku, hoolimaiima a hoolimalima ia mai a mahope o ka hoopaa ia ana maloko |a ka buke o ka a palapala i apeno ia ai; aka nae, ma kekahi ano, o na kulana kupono a i ole na aelike no ke kuai, hoolilo, ka hoolimalima ana a i ole hoolimaiima ia mai o ka aina a o ua jmau mea la i hana ia i kulike ai me ke apono ia ana o ka mahele e ke komisina, e hana i mamua o ka hoopaa ia ana o ka palapaia; jna nae, ma kekahi ano, ma o ka waiho ia ana o kekahi bona e like me ia i hoakaka ia jaie Paukuolelo H o keia pauku, ,e kau i a ka aina no ka hoolilo ia ana, hoolimalima a hoolima--1 lima ia mai. No ka pono o keia i kanawai, o ka mea e paa ana i kekahi kuleana a i aole aekilke. e hana a e lawelawe i na hana apau o ka ona o keia kulana..

L. I ka wa e lawelawe ia ana na hana hooneemua, ke kukulu ana i na hana ame ka hooko ana i kekahi hana okoa aku i manao ia ai e hana ia e ka mea mahele, e hamama hoi ka hana no ka nana ia ana e ke poo enekinia a i ole kona agena i hoamana ia ai. M. I na paha o kekahi mahele aole he alanui e moe ana, na wahi hookahe wai a mau mea e ae paha, e pono ia ke pa mua e ke komisina no ka hoopaa ia ana me kahana hou ole ia o ka palapala ma na mea liilii. PAUKU 6, O na holke ia ana 0 na ike o ke pa mua ame na pepa o ukali ana. O ke pa mua e hoike piha ana a i ole na ike apau e like me ia 1 makemake ia e ke komisina; A. Ka inoa ame kahi noho o ka ona o ka moolelo, mea mahele | ame ana aina a i ole enekinia: | B. Ka la, kiko akau ame ana, ki auhau; C. O ka inoa malalo o ka mahele i manao ia ai e hoopaa ia, me ka inoa, wahi noho o ka hoa kuka a i ole mea kakau o ka palapala ame na hoakaka e hoike ana i ka mii o ka aina. Ma kahi ma ka noonoo ana a ke komiaina o ka palapala kukulu i kauohaia ke kulana makaukau o kekahi enekinia, kupono, i hoopaa ia, e . like ia i makemake ia e ke komisina aoua palapala Ia e hoomakaukau e kekahi enekinia, kupono, a hoopaa ia;

D. Na inoa o na mahele e pili kokoke ana; a pela me ke kahua ame na inoa o na alanui e pili ana a pela me kekahi mau ae e pili kokoke ana i na kuleana; E. Ke kahua kupono ma na alanui e pili ana a i ole waiwai o na paipu wai ame sua, na auwaha, na,paipu hookahekahe wai, na laina uwila ame na laina uwea 1 manao ia no ka hoomoeia aku maluna o ka aina e mhele ia ana ame na hoiliwai ia ana o na sua ma na wahi i mnao ia ai e huiia;, P. Ke kahua o na laiaa aina e waiho .ana ,na alanui, na hale, wai na alahao, an;e kekahi mau mea e ae; , G. Na inoa kahua >y akea ame kekalii mau kulaina e ae o na alanui i matvao ia, kahua hoomalia, paka aine kekahi mau walii akea e ae. na walii i hookoe ia» aa lihi aina, lihi hale ame kekalii mau mea e ae; H. O ua apana aina apau i manao ia no ka hoolaa ia ana iio ka lehuiehu, ame ke kulana o ia hoolaa ia ana, i na e loaa ana; _ . ~:

1 I. ī na e- imakemake ia e ke ! komisina. o U'a pa kumu e uka'Wa e na ni;\i o heike ana i ko 'kahua aina, ke ivo %vai kuniu ame r Tia kowa hookaho \\*ai, ame ua 'kua alaiuii. i lunia nio na wahL hooloihi ia no kokahi kowa kupoiio mao akn'o o kahi ! manao ia iu o hoopalaha, alanui, paepae alanui. an\o na hoolala kumu o njsi sua hooma«xuac i maaiao ia ai, ( sv.o ka mii o na aouo i holke ai. "K l;ooku:uu ia na Uiwai ni;vlUn« o na >r.aka iliwai aupiuii, I .na e makemake ia, e noi aku ke no ka waiho la mai o kailiwai pJfololoi;

} 3, O ke pa kumu « ukaHla. e ika p&l&p&la e hoikej ana i ka jho<Aana U o oa apafm i makeia e ka mea niahelehele, i fn* paha he hale no hookahi oha|oa, hale no na ohana lehulehu. Ihokele a hale luml hale oihana, hale h&na, hale oi|hana mama, hale no kekahi mau 'hana e ae, a i ole maiiiai; e waiIho ia na kope o na palapala i manao' ia ai a i ole kekahi .mau mea no ka hoohana (a ana, lihi kukuīu haie, kahua akea ame kekahi mau mea e ae i papa ia al * ltke me ia i manao ia ai e ka mea mahele; K. O kekahi kii i kakau kole ia no ke kulana kukulu no ka paepae alanui, kipapa alanui, alanui hele aoao, wahi hookio wai, na kahua hookahe wai, paipu wai na laina ana, na auwaha ame kukui alanui. PAUKU 7. Ka Waiho ana amo palapala aina:

I A. Na palapala mahele i pai- ! ia e kulike ia me na mea i hoike iia maloko o Pauku 5 a e waiho lia aku me ke komisina iloko o l eha palapala iloko o ka mana o | hookahi (1?) makahiki mahope o 'ke apono ia ana o ke' pa mua. I |na la o ke apono ia ana i ke .pa imua e pau no la a e mana ole, a kof wale no e hooloihi ia aku Ika manawa oi ia no ame ka ae lia ana e ke komiaina. I B. Oka palapala aina mahele'hele e kulike ia ma ke kulana | ame ana i ke kulana oihana eneikmia kumau- I na e oi aku majmua o hookahi (1) palapala i Imakemake ia ai, e waiho ia akū ji palapala i kau huahelu ia o ke j ano hookahi e hoike ana. i ka 'mahele holookoamaluna 0 hookaI (1) palapala me ka helu o. ka [apana, a i ole paukU ame ka ,hciu o na apana. ' PAUKU 8. Ke Knmu I Make|n»J(e !a maluna o ka Palapala Mahele:

j 0 ka palapala mahele e kūlike 'no ia a e komo pu ke kumu i (hoakaka ia ai maloko o na pauikuoielo malalo iho nei: ' A. īnoa ame k-ahi noho o ka tona o ka moolelo,' mea iiīaheīe' a ji ole ana aina a i ole enekinia; i B. linoa, kiko akau ame [kaupaona, pe ki auhau. E huiJia ke poo me ka inoa o ka mea īmahele maialo ona e hoopaa ia iaku ai; C. Na Kahua o na alamii apau |i manao ia nā wahi hoomaha', iiia paka ame kekahi mau kuhua lakea e ae, na wahi i hookoe ia, !na palena alna, na laina kukulu, |na laina wai, na laina sua na kowa kukuiwila, hoomalamalama i na alanui, na wahi hookio wai, na lua hookahe wai aine auwaha; a pela na inoa arrtf na laina o na alanui apau e pili mai ana; D. Ka loa ame ka laina pololei o na laina pololei apau, na kaula ame na huina waena o na pio apau e holo ana ma ka lihi o na laina aina o ke alanui pakahai. Na -ana like ole ame na laina pololei ma ka lihi o ka apaha hookahi, a pela me kekahi kumu kupono e ae no ke kahua o «a ialani hale i manao ia ai no ka hooponopono la ana e ka mea mahele:

EL o na mahele apau e hoifee. ia ana ua ana pololei t ia, e kulike me na kahua ana alna teritori htiinakolu, i huiia me na kia alanui Teritori, a i ole kekahi mau kia alanui e ae, a i makia ia ma ka honua e like me ia i aponoia ai me na kia analna; F. Na inoa apau o na mahele e pili kokoke ana; a i ole, i ka wa <? pili āi i ka alna aole ia he mahele i hoopaa ia, na inoa o na ona ona; ] G. Ka palena o ka mahele i mahele. ia, me na, poo kowa 1 maka ia e ia ! ttia p ke ana ia ana ma ke kihapai, e hookoe a e pani ia, i hana iā e ke anaina kupono. a i hoopaa a hooialo ia ua pololei; H. l na o ka waiwai paa c hou ia ana niajioko o ka ihaina i apoia ai, i »pala e hoike ana i na hana i 'manao la ai. pa. iliaina, amo kefkahi mau mea i papa ia ai ma|luna o ka apana pakahi maloko ,u ka maiielo e uliaii pu aku ia i iha palapala aina mahelehele, ajme ka hoike o na kulana ame na imea paahana kaiii o ua mau hale

ia, lalani hale, pa uuku, ame na |Uaua i papa ia e iiookau ia aku M. j PAUKU 9. N» Mp» I Make .nwUie im mw na koleana paa o im i O na n»ea i raakemake ia ame |na kulana paa o kekahi mahele i manao ia ai e like no ia penei: A. Na .Alanui 1. Ka pili ana o na alanui i ke kulana alanui e pili ana: <a) I kulike ai me na lula ie hoike ia ana mahope aku nei e |Pili ana i ke akea haahaa i hoakaka ia, na hoolala ana o na alanui iioko g na mahele e pili no ia m«s. ka hoomau i& ana o na alanui e ku ana maloko o ka mahole, a i olekj lakou kulana hooloihlla aku ame ka waiwai e pill anā aole i mahele ia, a o ke akea ma ka haahaa e hke ka nui me na aianui e piii kokpke mai ana. (b) O na aianui e hoomau ia ana e kau ka inoa hookahi ma ko iakou loa. (e) Ma kpJii, ma ka nuonoo |ana a ke komisina 4 e hana ia ke kulana no ka hoomau ia ana, a ano kulike paha, na alanui e ku ana a i ole ma kahi a ke komisina aponp ai i kekahi palapala no ka lehulehu a i ole no ke kahua ie piii kokoke ana i lilo kahi i |Xnaheie ia i hapa no ia, a o ia palapala la e hio i kumu me ke Ikulana alanui o ke Kalana o Hajwaii, i kaokoa ae mai ua hooloihi jana la a i ole hooi ana aku o na ;alanui e moe ana, a e kulike hoi |k palapala a ka mea mahele me jka palapala hoolala no ka lehu : .lehu a ke ko*nisina, a e apono Uae ke komisina i ka palapala a Ika mea mahele.

(d) Ma kahi e uhi ai ke pa mua i waiho ia ai he hapa wale no o ka apana o ka mea mahele, 0 ke kii kahakaha o ke alanui e manao ia ana o kahi i mahele jole ia e noonoo ia ma ka hoo[ponopono ame ka hoohui ia ana >aie kuiana alanui o kahi i mahele 'ole ia. ' (e) Ma kahi o ka aina i mahelehele ia ai iloko o na apana nunui ae mawaho ae o na apana pa hale, e hooponopono ke komisina no na mea e pili ana i na apana ai»e na alanui a e ae ia hoi ia mahope aku no ka mahelehele hou ia ana i kulike ai me na mea i makemake ia no na alanui 1 hoakaka ia maloko o keia kanawai. 2, Alahele: Aole he mau mahele i hookoe ia e hoomalu ana no ke e hoea aku ai i na alanui, i 'na paha e moe ana a i ole manao ia paha, a koe wale no ma kahi i hoomalu ia o ua mau apana īa i waiho ia malalo o ka mana o ke Kalana o Hawaii. O ka mahele ia ana o ka akia e like no ia me ia i haawiia ai no ka apana pakahi, ma o ke kulana alanui a i ole alahele, me ke akea kupono, .pie ke alahele kupono e komo aku ai i ke alanui aupuni e moe ana e like me ia i hoike maloko o ka palapala aina kumu. | 3. Ke akea oka alanui. O ke akea haahaa o na alanui ame alaloa e kulike no e like ;me ia malalo iho nei:

Hoonohonoho ana Kuleana Kipaealahele pae Rapqa4 Kapuai Alanui ano nui 100 64 Alaloa ano nui 80 40 Alanui mahele elua 60 20 Mooa alamii 40 IB Alanui Poo ole 40 14 E like me ia i hoohana ia maioko o keia kanawai. O ke ''alanui nui" a i ole "alaihele" oia no he alanui o 100 kapuai akea a i ole oi aku paha i manao ia i mana alanui ano nui i mawaena o <ia pana maloko o ke Kalana. I O ke "alahele nui" oia no ke|kahi alanui o 80 kapuai akea a oi aku a i liio i kumu alanui mawaena o na mahele like ole maloko o ke kulanakauliale o Hi r 10. O ka manao o ke "alanui mehele elua" oia no ke alanui o 60 kapuai akea a i ole oi akue hoo|hui ana i ua maliele like ole maloko o ka mahele i hookaawale ia. I O ka nianao io ke "alanui liiilii" oia no na alanui i hoohaj\a ia i alahele e hoea .aku ai i na apana o na ona like ole. O ke "alanui poo ole" oia no ke alanui i hatia ai he hookahi poo i pani paa va ia, a noua ka iiliaina hooliuli ma ke pvxi i pani ia ai nona ke luiawaena aole c

emt īho malalo o ke S0 kapuai. 4. N$ huina onai; £ iiiw me ka loa kupono, q boalo la na bwinainawtten.a q. Aa huina oiol anie na »ianni 0. Na kihi aianui uakee; , No ka ae ana i ka Uana ana i na paepae alanui nona Jka laina j o iwakalua 1.20; kapuai ma na kiW alanui, me ka hoemi ole ia ana o , ke alanui hele aoa£> a emi mai malalo o ke akea kumau, o ka laina aina a ua mau kihi ala : nui.la e hoopio ia, a i ole raa kekahi ano ae e hoonee. ia i hope ma ke ano Kupono i hiki ai lte, kukulu ia,- O ka lalna . loilii ,aku e hana ia no x, ke komieina, ma kona noonoo ana, la kii i apono ia, Ka hoopalaha ame ka hoo : pololel ana i na alanul.

!0 ka hoopaīaha ia ana o na a&pui ma ke kulana haahaa kupono aole ma kekahi ano e emi iho malaio q akahi-hpalua o hookahi (.0.5) pa keneta, a aoie noi e oi aku maluna o ehiku pa keneta no na alanui nui he umi (10) pa kenela no na aianui uuku m%i. Aole he hoopalaha ia anāē emi iho maialo o akahi-hapa o hookahi (0.5) pkeneta ma ka auwaha. Na uakee ku pololei ame moe-' pololei e hana ia i hiki ai ke ike ia i kulike ai me ka papa hoonohonoho malalo, iho nei: Iloonohonoho Uakee ku Uakeemoe ana pololel pololeii kapuai kapuai Alanui ano nui 750 1000 Alaloa ani. nui 750 750 Alanui mahele elua 500 500 Mooa alanui 300 500 Alanui Poo ole 300 300 Ke emi ana o keia mau wahi a i ole uakee e, rria kekahi ano, e ae ia e ke komisina ame ke poo enkinia ma kahi e hui ai me na kuiana aina. 7. Kipapa i na alanui mawaho aku o ke kulanakauhale o Hilo: O na aianui ame na alaloa e hana ia aku ana ma keia hope aku mawaho o ke kulanakauhale I o Hilo, a lilo ana' i hapa o ke i alanui nui o ke Kalana o Hawaii,

e loaa ke apono ia ana o eono (6) iniha kahua kumu ame ekolu (5) iniha kipapa haT<ahaTta a i ole elua (2) iniha kipapa kimeki i ka ia. 1 8. Kipapa ana i xia alanui alahele i hana ia mawaho aku o ke kulanakauhale o Hilo: O jia alanui ame na alahele apau e hana ia aku ana ma hope aku nei mawaho o ke kulanakauhale o Hilo, i lilo ole hoi i hapa no ke alanui nul o~k'e Kalana o Hawaii, e hana ia me na pōhaku i wiliia a i ole pohaku aeae o eono (6) iniha ala kumu ame ka ninini ia ana o luna me ka aila i apono ia, me kahi hookahe wai i kupono i ka apana. . Alanui hele aoao. E loaa ka niana i ke komiiāina no ka waiho ana aku Papa. 0 na Lunakiai e, ma kana noonoo no ke kuponō no ua hooneemua la, kaudha i ke kukulu ana i na alanui hele aoao e hana' ia aku ai i kulike ai me na kii i hana ia e ka Mahele Oihana Aupuni. C. Kahua o na kulana hana. 1 Ma ke ano «ui, o na hana e waiho ia ma ke kuleana alanui, aole nae m&lalo o na hana kipapa a alanui heleaoao. ; Ina, ma ka noonoo ana a ke komisina, ke kahua kupono loa no kekahi hana, e like me na

sua, na wahi hookahe wai, napaipu wai ame gas, ame na laina pou uwila ame na mea e ae, i lilo i mea e makemake ia ai maloko o kahi i maheieia, i na paha no ka hana ia ana, a i ole no ka hana ta ana o na wahi maloko o kahi e hoopuni ana, aole hoi e waiho ana maloko o na alanui, kauoha ke komisina i na kulana no ka hana ia ana no ke kahua 0 ua hana la ma kekahi mau ala e ae aole hoi maToko o ua mau alanul ia. D. Ke akea o na pauku O ke akea o na pa'uku aole e 01 maluna o elua (2) mau kia o «a apana. E. Ke akea o ka apana O ke ana haaliaa no na apana p« hale e ku no ia me ke kulana o na apana e moe ana maloko o na kahua pa hale. Aole he iliaina e mahelehele la no na pouo halo iloko o na apanai emi iho malalv> |o elima t*osant (5,000) kapuai )kuea. | RNa Kia | O it» kl« (Uanui i apono i& e |waiho ia a e hookō ia e like me iia kahua analana Teritvui īiui'nakohi ma na kih! "hulna ha, na jkttki o n& alan\ii ma ua ikihi 1% e g|ii kokoke ana e like [me ia \ makemiike ia ai e ke tkomisdna. I a. wai j O kekahi hap&nmhek e hoomoe 'la «na luMa aku maloko [o ke kulanakauhak o Hilo e hooliako uw k« paipuwui nui o tVr,o w.e na IklMl aW t oi aku manma o |«kulu h*neri t.SOO) kapuai ke kaaw«ie a aoi« hoi « oi aku

o eono haneri (600) kapual ke | kaAwale xna, na apana kua aku i mawaho aku 9 ke 1 .0 Hilg, »a meftbw>a Jjuniftu no ua ] uiau liana, 1» « hooHojno ia aku. ai « k$ .Kale»» 0 a .kue U ti& aole e Hayle,.Ke H&hua ma-! loko o ka mahele. keK,ahi kulann ! oihana. waia 1 na 9 kulana e Jku ana e hjki ai i. Ha lehulehu; ke h.oolako ia me ka .wai ame ka mea hpopakele ahi m.e ka piha, ole ame kulike .me ua mea ma- { 2un§.'e, a ua. ia ma. laa i kupono a aole i lj;u i ke kanawai a i ole. ka~ iini ame ,ka mauao, o keia kanawai e, hana .i» e ke poo enekiniano na. apana e ! niahele ia asa ma «a. apana ma-1 waho aku o .ke kulanp,kauliale 0 Hilo a nu .na apana ,i maheleia maloko o ko kulanakauhale o Hilo. H. Sua ; Maloko o kekahi apana i mahele ia e hoomoe ia ana ma keia mua aku jnaloko o ke kulanakauhale o Hilo, aia hoi e hoomoe ia na laina sua ma kahi o ua mahele la e komo mai ai maloko o ka palena o ke kulana sua 0 ke kulanakauhale o Hilo a i ole ma kekahi manawa kupo-no pahae hoohana ia ai ua kulana la; i na nae h«oi, ma kekahi ano, maloko o n mahele kahi o na sua e hoomoe ia aku ai aole i pili a i ole ku paha malalo o na mea i hoakaka ia ai o keia kanawai e kii ka mea mahele mai ka Papa Ola mai i palapala hooia e hoamana ā,na i' |ke kukulu ia o na lua hookio wai ino i kulike me na lai-na sua. I. Na kulana kukulu hale Aole ke komisiaa e apono i ke kii mua a i ole o kekahi palapala

mahele kahi o na hale ua ku mua a i ole manao ia no ke.līukulu ia aku maluna o ka waiwai paa, j na e hoaio ana i ka hooko ana i na kumukanawai o.Kjanawai Helu 157 i ike ia ke "Kulana Kukulu." ; J. Na kulana apo. Aole ke komisina e apono i ke kii mua a i ole i kekahi palapala mahele kahi i hoohaule ai ka mea mahele no ka hooko ana me na kumukanawai o Kanawai Helu 1149 i ike ia ke "Kanawai Apo." PAUKU 10. Ka hoopuka ia ana 0 na palapala kukulu am« ke kukulu ia <Jt»na maluna o ke alanui 1 ae ole ia: Aole e hoopuka ia kekahi palapala ae kukulu no kekahi hale e kukulu ia ana maluna > o kekahi apana maloko o ka iliana i apoia e kekahi mahele i manao ia a kpe wale no o ke alanui e ae ana no ke komo ana aku i ka apana ua ae ia a i ole wehe ia e like, a i ole i loaa ma kekahi sino loaa ke kulana o kekahi alanui o ka lehullehu, a i ole a koe wale no o ua [alanui īa e kulike ma kona kahua

ame na laina me ke aīanui i hoike ia maluna o ka palapala mahele i apono ia ai, a i ole me kekahi kii alanui i apono ia e lee komisina, a i ole me ke alanui i loaa a i ole ae ia e ka Papa 0 na Lunakiai iho o ka waiho ia ana aku a t apono ia e ke komisina, a i ole hoole ia paha e ke komisina, i loaa aku a i ole ae ia ma o ka balota ae aole e emi iho malalo o elima (5) mau hoa o ka Papa o na Lunakiai; i na nae hoi, ma kekahi ano, ma ke kulana o ka ia ana o kekahi palapala ae kukulu rrt> ole no ke kukuluia ana o kekahi halemaluna o kekahi alanui i ae ole ia, a ua alanui la' e, al oīe 1 bona kupono, me kekahi huina ame hoopaai apono iia eke poo enekinia; e haawiia o ua alanui la e a maloko o kekahi manawa kupono e, hooponopono maikai ia i ku i ka makemake o ko poo enejkinla i kulike ai me na hoakaka [l apono ia eia i like me «a m<?a 1 hoohana ia e ke Kalana o Hawaii a i ole makemake o kekahi poe e ae no na alaniii ano like. ' Aole he hale e kukulu ia no ke Ikue ana t keia pauku. & o ka Ijolo ! Kalana e, ma ka inoā o ke lCala'na, t waiho aku i kekahi hoopii Ikupono no ka hoohui ana i ke

Ikukulu ana a i ole malama ana lia o ua hale la. j PAUKU 11. Ka Hoopuk» ia ana 0 ka palapala ao no fa» Tioofconio iia ana o na >»ana n\aToko o k» 1 mahele i aih»no ia. \ i Aole e lux>»)<ka\k<> Koena o 'na Hana Aupwi i Vkekr\ln pala- ' palA ae «o «?ski a\paepao ar.a. !«U | k* wtd » i ol? i laina s\ia !& i ol« hookO!YPO i lah\;\ j kukui a ! ole na pono sua malo|ko o ka2U I &pota e kokah! ( hele i uiaiiao iA a!ūk; iko sxv>!\o ia ana o us mahele e nio !ia i kauohaia ai f ti& T\\imuk;\;ia|wai q keia kai\a\vai, |s . Pauku l v -. Ka nana la *na o.ko 'poo «wWnia-wi j A» K» k*i% hoamnna is noi poo euekuna nie k<| hsuao ka : su\"A i v,s V,;r<'.n VūVu*u o kii 1 lilo hoi iuahoiv ws\ o ;Uap>a o k«t*.\a hana r>o ka, iv>aLaaia <io ka iiv.s-v.* sr,A v v.a 'kukulu kupo-v >• V »v ko\a B, Maiuua v ko ai*sjuo ; .a

jO kiikahi palapala maiiele, o kekahi ipea noi e «,aa n'o ke ~appno ia ana o ua palapala lae kauoha ia e uku i ka auhaua 0 akahi-hapaumi 6 hookahi (0.1) pa keneta o ka hooiilo i kohokoho ai'o ka hana kukulu e hana ia maloko o ka mahele aole e eaū. iho, malaloo iwakalua-kuma-malima ($2£.00) na dala no ka hoopau ana i na hoolilo o ka nana ,ana; i na nae hoi, ma kekahi aho, o ua auhau la e hoihoi ia aku 1 ka mea nou na aole i apono ia~ ka paiapala, mahele. O na- auhau e loaa n;ai ana mai na mea noi mai e hoihoi ia iloko o ka wai-. hona Puuku o ke Kalana o fīawaii a ma keia ua hookaawale ia no ka ptwio o ka v hoopau ana i na hpolUo o ua nana ia ana la. . PAUKU 13, Aqle e mai ke Kalaiia o HLaiwaU i ka hpoinaka ana i alanui a. koe wale no a Jkukulub» 1 kulike ai nie keia kanawai: ' r Aole e lawe mai ka Papa o na Lunakiai, loaa wale mai ma o ka hoomaka.ana, a i ole, ma kēkahi ano e ae pj,ha, a i ole lawelawe. ji kekahi hana, hoopon-opono a i ole ikukulu maiuna o na alanui, na kipapa alanui, na laina Wai, na kulana iaina kukui, na pahonohonoo su.a a i ole jna kekahi. ano ae e ae aku ma ke anohe mau alahele no ka lehuiehu kekahi mau alanui, alanui akea, alanui ololi, maloko o kekahi mahele ma : keia wua. aku, e wehe ia ana a i ole i ia.maloko o ke Kaiana p Hawaii, a koe mamuli o ke kuiike ana me na kumukanawai o keia kanawai. PAUKU 14. Ke kuiana o na kauolia:

i . I ka wa o kekahi aina i apo ia e kekahi mahele aina o kekahi ikulana ame ka nui, a i olē hoololiia e ua kahua la o na kulana kii l&i a i ole i hoopapau ia no |Ua hana ana l a i hiki ole a i [ kullke ole ma o ua mea la no ka mea maiiele no ka hooko piha ana i na kumukanawai» o keia kanawai, o ua kulana la pono loa a i ole aole i ku me ke kanawai a i ole o ka iini ame ka manao o keia kanawai e hana ia e ke komisina. PAUKU 15. Noi ke apono ia e ka Papa o na Lunakiaiii ka wa e apono. ole ia ai e ke komisina: Ke kumu o ke apono ole ia ana 0 kekahi palapala mahele e hoike 1 a maloko o na moolelo a i ole kekahi man mea e ae paha o ke komiaina. I na e apono ole ke komisma i ua mahele ana la o ka mea noi no "ua apono ana la e waiho aku ia mea i ka Papa o na Lunakiai no ke aporfo ia ana mahope iho o ke apono ole ia ana lona e ke komisina ma o ka waiho ana aku i ua palapala mahele la maloko o ke keena o ke kakauolelo o ke Kalana o Hawaii, a e apono paha ka Papa o na Lunaki«i i ua palapala mahele la aka *na ke koho ae ana a elima (5) okona mau hoa. PAUKU 16. Hoopai:

0 kekahi mea <pakahi a i oie kekahi hoahui t kue ana i kekahi 0 na kumukanawai o keia kanawai, ma ka wa e ahewa ia ai e hoopai ia xna ka hoopai aole e oi aku maluna o ka $1.000.00, a i ole hoopai paahao ia aole e oi aku maluna o hookahi a) makaiūki, a i ole o laua a i oina ka hoop&i elala atiie k& hoop&ahao ia ana^ PAUKU 17. lioopau; U ke Kanawai 42 ma keia ke hoopau ioa ia nei, PAUKU 18. Ka waiwaiio; 1 na o kekahi pauku, paukuolelo, hopunaolelo, mamalaolela, a 1 ole- hunahuna olelo o. keia kanawai e kukaia ia ua waiwai ole £ i ole kupoao ole no kekahi kumu. 0 koena &ku i koe o keia kanawai aole ia e hoopau ia. , PAUKU 19. Ka la e maoa ai: 1 E m&na keia kanawai i kona l**a e apono ia ai. i Haaa ia ma Hilo, Hawaii. ma ikeia la 5 o lune» a. D, ! liookomo ia e:

Hookomo ia e: (Sgd.) CUFPORD H, BON\IiIAX Lv»»*ki&i, Apana Koho Luaain»k«ttut<uui Kkahi. TiiKITOIU o HAWAiI) KALANA O HAWAH ) KE HOOIAIO XEI AU o ke KAmwai maluna ae ua aoonoo pono ia ma ka halawai «. ks. PaP* o n» Lunakiai o ke Kaiana o Hawsui i nwilama ia ma ke K««na Kaiana nia ka ia 5 o luīie AJ& is47» a usv ua Kanawai ia n» ka Heiuhelu BUc«hi «iiA a» k« Poo a kAUoha, ia e |wtt« maloko o na nupe?» Be «w Hawiu, ma o na koho A« ame Aoie : KA AK; Mes»rs, Abo. Bī»wr i>e Siiv*, g*kai, TtKaup«on» Yot£u4& antc Mr. Luna-IHX-hualU—7, J?A HOOL&, Aoie EDWIN U. Dfi»HA, KaUna