Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 1, 19 April 1913 — Page 9

KUU HAE HAWAII   9

keia e kuu keiki, a he mea no keia nou e pahaohao ai oiai ua lawe mai la au i kekahi meahou kupaianaha imua o kou alo; eia nae aole paha oe e maonaoio mai ana i keia. Eia nae ina ke hoomanao la no oe, i ka haawi makanaia ana mai ou he elima haneri paona dala, e kekahi lede au i ike ole ai, a hele ai no hoi oe a h uipu me kekahi luahine ma kekahi o na hale kuai mea kahiko ma ke alanui B akinahama; ina ke hoomaao la oe ia mea——"
          "Ae, ke hoomanao la au ia mea." wahi a Palani Loke.
          "O Lorima ua wahine luahine la, ka wahine lawelawe a Keterina Maladena i kela wa o'u i mareia ai me ia, a o ka hoike ia o ko maua mareia ana."
          "Ko olua mareia ana?"
          "Ae, e Palani, kuu keiki, ua mareia au me kou makuahine—"
          "A alaila—" i puana ae ai o Palani Loke me ka nui ana iho o kona hanu.
          "Owau nei kou makuakane. A ole au e huna aku ana ia oe, e kuu keiki, i ka'u mea i hana ai i ko'u mau la opio, oiai ke ike mai la no oe i ka haawina i ili mai maluna o'u, a ua like au imua o kou alo me kekahi kanaka moelepo maopopo; aka, i keia manawa."
          Aia no o Palani Loke ke noho hamau la; me he mea la e hoole ana kona lunaikehala i ka oiaio o keia mea ana e lohe nei, a ua piha pu kona uhane i ke pahaohao. Eia nae elike me ka loihi o kona noho hamau ana, pela no ka hoi liilii ana mai o na mea i ala mai mawaena ona ame Lede Enesimoa, a ke hoohana la keia m au mea iloko o kona noonoo. Hoomanao ae la oia i ke komo kuleana ole ana mai o Lede Enesimoa e akeakea mawaena ona ame kana aloha, Helena; a hoomanao pu ae lo na hoi oia i ko Lede Enesimoa nana oluolu mau mai iaia—a ina he oiaio na olelo a keia kanaka e kapa nei iaia o kona makuakane ia——
          "He mea pono paha ia'u e hoike aku ia oe i ka moolelo holookoa," i pane aku ai o Keoki L oke, i kona manawa i ike aku ai i ko Palani L oke kunana. "Ma keia wahi no, ma Lainawuka nei, a maloko no hoi o keia pakoa, i komo ai au iloko o ka pilikia nana i hookaawale ae ia'u mai kou makuahine mai. Aole keia he mea maikai e hoike ai ia oe, e kuu keiki; aka in a n o aole au e hoike ana, e hoikeia mai ana no e kekahi mea okoa aku; a o kekahi no hoi, na'u ponoi no i hana. E noho ana no kuu kakuaana, o Konela Loke, maanei ia mau la, a owau hoi aole a'u wahi hana nolaila ua noho no au me ia, a nana no hoi i hoolauna aku ia'u me kekahi kaikamahine i kapaia o Keterina Maladena, a he u mi-kumamaono no ona makahi ia manawa, a no kekahi ohana waiwai hoi.
          "Elike no hoi me ke ano o ka poe hupo, ua haule iho la au i ke aloha i keia kaikamahine a ka u'i nui wale, eia nae ua nele au ma na ano apau e hoolawa aku ai i kona makemake, a ua kue ikaika mai hoi kona makuahine iaia i ka launa ana mai me a'u. I mea e pokole ai keia moolelo, e i ae no au ua launa malu mau maua, a ua panai mai no hoi kela i ko'u aloha. Ua koi ikaika aku au iaia e mare maluia maua, a ua aeia mai, a o Lorima hookahi wale no ka mea i ike i ko maua mareia ana. I ke kakahiaka o kekahi la, ua holo malu mai la o Keterina mai ko lakou kakela ma Korokena a ma ia la no i hoohuiia ai maua a hoi no ia me kona ohana e noho ai. Aole maua i aa iki e hoike i keia mea ia Mrs. Maladena, oiai oia kekahi o na wahine huhu loa, a aole no hoi ia Nomana Maladena, a ua hele pinepine mau mai au ma keia wahi no ka launa pu ana me ka'u wahine, a ma keia wahi la i hana ai au i ka mea nana i lumai ia'u ilalo lilo loa.
          "He mau la ia o ka puni hanohano, a owau nei, he kanaka i nele ma na ano apau, ua hoowalewaleia mai au e hana aku i kekahi mea i hiki ai ia'u ke hao mai a paihi, a hiki pu no hoi ke hoohauoli aku i ka mea a kuu uhane i aloha ai. E noho ana no maanei i kela manawa, kekahi aliikoa opio he ano hoohemahema no nae i kona mau pono, a i mea e ukuia ai kekahi mau aie, a hoohoihoi pu aku no hoi ia Keterina, ua apuka iho la au i ka inoa o keia aliikoa me ko'u manao e hoihoi hou aku no i kana mau kenikeni a'u i lawe apuka mai ai ma kona inoa, me ko'u manao maoli no aole keia opio hoohemahema e huli ana ia mea; eia nae ua huli oia, a ua ikeia keia mea a'u i hana ai, a no ia mea aole a'u hana pono e ae o ka mahuka wale no i mea no'u e paa ole ai i ka hopuia.
          "I mea no hoi e waia ole ai ka inoa o kuu kaikuaana, ua kokua mai la oia ia'u me ke dala e hiki ai ia'u ke holo malu, ame ko'u hoike ole i keia mea i kuu wahine, ua haalele iho la au i ka aina nei a holo aku la.
(Aole i pau)

(Mai ka Aoao 7 Mai)

hoi ka leo o na pila, ame na leo mele. Ulu mai na makemake i na mea hooluolu, na mea hoomahie, na mea e hoopakele mai, na mea hoopoino o ka lewa, o ka honua ame na mea ulu, mai na kanaka, a mai na holoholona nunui a huhu, a mai a iloilo ma'i a na mea liilii hoopoino e ae. Makemake oia e lomiia kana poke oio me kahi lau akaakai, komo pu iho kahi nioi me ka inimona, pakui pu iho hoi kahi limukohu. Makemake oia e palakiia kona lole, a e hinuhinu kona kamaa. Makemake oia e haioleloia mai, a e himeniia mai no hoi. Makemake oia i kana mau b uke, ame na moolelo kaao hoopunipuni, i na waapa ame na lihilihi, i ka holokaa, ame na keaka, i maka aniani, i b aluna, i moku lele, a i lei, i ka hookani pila ai ka "lena i hale auau," i ke kilokilo, a i ke kahuna, a i kela ohikau a i keia, a i na mea like ole hiki ole ke heluia. Makemake oia i na mikini ame na mea noeau, na mea lako hana, e huli a hooikaika ana e loaa a hiki aku i ke ko ana o kona iini.
          Makemake oia i ke aloha, ame ke alohaia mai, a o keia mau makemake apau no ka pono o kona noho kino ana.
          O keia mau papa elua i hai muaia ae nei o ke ano o ka makemake o ke kanaka, ua maheleia iloko o na mahele elima penei:
          (1) He makemake he nui o kela ame keia ano;
          (2) He like ole na degere o keia mau makemake, he nui a he emi mai, oi aku ka makemake i kekahi ma mua o kekahi;
          (3) I ka wa e ko ai kekahi makemake oia ka wa e emi mai ai, elike me ke lawapono ana. Elike paha penei: "Eia kekahi wahine Hawaii ua hele i kahakai a pololi, ia hoi ana mai la, ono mai la ka ai, panai aku oe i pola poi awaawa, me ka ia maka, kahi nioi me ka inamona, he mea maopopo e hamo pauia ana ke pa mua, hana hou ka lua, a e emi mai ana kona makemake ai elike me kona lawa ana."
          (4) Ka makemake o ke kanaka e hooko i ka makemake o ka wa ana e noho ana mamua o ka hooko ana i ka makemake o ka wa e hiki mai ana;
          (5) O ka hapanui o na makemake mamuli o na koi ana a ka manao hoolaulea o ke kanaka, aole hoi mamuli o ka manao kaulike.
          (6) He nui aku na mea i koe ina ma ka wehewehe ana ma kela ame keia mea liilii, aka ke waiho nei ka mea kakau na oukou e ka mea heluhelu kekahi e noonoo. ( Aole i pau)