Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 4, 17 October 1861 — Page 3
waiho la kekahi mau wahi papau o ke kai, oia hoi he mau ahu one, a me kekahi mau mokupuni haahaa a neoneo loa hoi, i noho kakaikahi ia e kanaka; a ina e nohoia e kanaka, he ano lapuwale wale ia poe—he mau Inikini palaualelo, na hapa Inikini, na nika a me na kanaka keokeo, e noho ana iloko o na hale ino; a o ka lakou hana, o ka lawaia a me ka hahai i na holoholona hihiu. Ma kekahi mau wahi ua kukuluia he mau Hale Kukui, a ua kau ia kekahi mau waapa i mea e kokua ai i na olulo ke iliia kekahi moku, a me kekahi mau mea kokua e ae a ke aupuni i hana ai malaila no na moku poino. Ua oi ka nui o na kaele o na moku i iliia i ka nui o na kanaka; a ke waiho la lakou ma ke one, i lawe ia e na nalu iuka, a kokoke e nalo i ka nui o ke one i hoahuia e ka popoi mau ana o na ale nui o ka moana—i kanu hapa ia e like me na hana o ke kahua kaua. A i ka manawa hoi, oiai e lana malie ana ka moku mawaho ma ke kai malino a e kapalili wale ana na pea i ka pohu o ke ahiahi, ua hoohaaluluia ke kahakai i na nalu ano e, e poi nui ana. Aka, iloko o keia mau kua one he mau kowa papau, kahi i pii ai a emi ai hoi ke kai, a ma ke kahakai mauka o ua mau mokupuni, ua pau ka ikaika o na nalu, a ua lai wale no ka ili kai, aohe kaikoo malaila.
Mauka ae o keia mau kai malie, ua ike makou he mau ahua naku a me kahi mauu paakai e hoomau ia e na muliwai liilii a lehulehu, me na loko wai kai e waiho kikokikoi ana, a ua nui hoi ka aina pohopoho kahi i ulu ai ka naku wale no. O na wahi kiekie, ua paapu i na ohe, na loulu a me na laau haahaa e ae, a na ia wahi no ua hana ia na punana o na manu a me na holoholona he nui wale. Mauka hou ae o keia wahi, kahi i lilo ai ka waikai he ano wai maoli no ke kahe mau ana o na muliwai mauka mai, ma kahi no nae i halana ia i ka wai i ka wa kai piha—ua ulu ka laau kedera nui, a ua malumalu ia wahi i na lala palahalaha o ua laau nei. Ua nui loa na muliwai liilii e kahe malie ana ke au iwaena o keia aina ano kahakai; a ua nui hoi na muliwai, i holo mai mai na mauna mai iuka loa, i nalo loa ma ia wahi. Alua ka halana ana o keia aina i ka la hookahi, a ua mau a kelekele loa ka lepo.
(Aole i pau)
He luhi inea paha ke kamakamailio makou no ka olelo i paiia maloko nei. He ano like loa ia me na manao a pau i hoopukaia, e kue ana i keia Nupepa mai kona hoomaka ana mai, ke waiho aku nei makou i keia palapala imua o ka poe e heluhelu ana i keia pepa, a na lakou no e noonoo i ka mea e kue ia mai ai ia makou e like me ia. A ke hoike aku nei makou i ke kahuna pule nona ka manao malalo nei, a me ka poe a pau i manao e like me ia, ua hiki no ia lakou ke hookomo ma keia Nupepa i ko lakou mau palapala, e hooponopono ana i ko makou hewa, e hewa makou. Ano la, i hiki auanei oukou ke hoike mai i ko makou kina, e hana koke, a i ole ia, mai hoopuka i na olelo makai wale no. Eia mai nae ua palapala nei.
Keawakapu, Honuaula,
Oct. 11, 1861.
S. K. Kuapuu, Hope Kakauolelo. Aloha oe;
Ke hoike aku nei au i ka mea hou i puka mai ia'u, mai kuu Makua o ka olelo hoopomaikai, oia o Mr. Rev. W. P. Alexaneder. Penei:
"O ka Hoku o ka Pakipika no ka aoao lealea ia, no ka Diabolo ia, e imi oe e kinai ia pepa."
Pela mai nei kela ia'u, ma kona Leter.
Ke kanalua nei au i kuu lilo aku i Luna paipai, no na kanaka o ko'u Apana, ma ka lawe i ka Hoku Pakipika. Kuhi no hoi au ua haule a pau ka Hoku Pakipika, o ka Nupepa Kuokoa la kona pani, a pela no hoi ma ka lohe mai. Aole ka!
Ua kauoha ia mai nei au e hooikaika e paipai i na kanaka i ka lawe i ka "Nupepa Kuokoa."
E hai mai no na pepa hoike eono i hoili ia mai ai? Owau no me ka mahalo,
S. W. NUEU.
E ko makou hoa aloha, na kanaka maoli mai Hawaii a hiki i Kauai. Aloha oukou.
Mamua mai a hiki i keia wa, loihi no ia makemake kekahi o makou e kamailio me ka nui o na kanaka no keia mea kela mea e pili ana i ke aupuni, nolaila me oukou a me makou; aka, aole hiki ia makuu ke olelo aku, no ka mea, aole nupepa ma kela wa e pai ai i ko makou mau manao.
Oluolu loa makou i keia manawa no ka puka ana mai o ka wa hou, no ka mea, ua manao makou ina kekahi mea ua hoalia ia. Hawai oia no keia nupepa hou, " ka Hoku o ka Pakipika," ke keiki ponoi keia o na kanaka maoli. Ina e hanai oukou i ke keiki me ka ai maikai pilau ole, a ina alai oukou ia ia ma ka pololei, me ke kolohe ole i ke alanui maikai—mamuli ua nui a ikaika a ike no ia, ke kauwa me kona enemi oia no ka poe makemake e make keia keiki.
Mai lohi oukou i keia hana ana, mai molowa nae oukou, mai lauwili—e hana oukou me ka manao ikaika, me ka manao paakiki me ka manao wale no i ka pomaikai i ke aupuni a me na kanaka a pau: nolaila ina ola keia keiki i kekahi mau malama, mahope aku ikaika no ia, ui, makau ole ia i ka hoopaapaa me keia hewa kela hewa—nui ka maikai o keia keiki, nui kona pololi, aole ia, o ka poi wale no. Makemake ia i ka ai o keia ano o kela ano, i keia hebedoma i kela hebedoma; aka, no ka mea, nui ka ai o keia aupuni, nolaila, aole pilil oukou na makua o keia keiki la, oiai kekahi mau mea o kona makemake ana—ka oihana o ke aupuni, na luna o keia ano o kela ano, penei; na Lunamakaainana, na Luna Aupuni, na kanaka mahiai, na mala, na kalepa, na aina e, ka mea pili me na aoao elua, oia no ka poe hoole pope a me ka poe Kakolika a me na mea e he nui loa; nolaila, ina aole molowa oukou i ka hanai i keia keiki, mahuhua ia, nui kona kino, a piha no na mokupuni a pau me kana hana, a me ka naauao, hooluolu ia i na kanaka a pau, ina i hookomo ia ia iloko o ko lakou mau hale, no ka mea, ua hoopiha ia i ko lakou mau loi me ka ai maikai, a me ka raiki, i ko lakou mala me na mea maikai a pau, ina lohe lakou i kona leo, a ina hana lakou e like me kona hai aku.
Oia ke akahai, mai poina oukou i kela olelo maluna, mai hanai oukou i keia keiki me ka ai ino, me ka ai pilau, me ka ia haumia, no ka mea, ina e hana kekahi o oukou peia, e make wawe keia keiki, a pono no kona make ana, a pono no na kanaka a pau ke keehi i kona kupapau lapuwale mawaho o ko lakou mau hale.
Ua pau keia manao iki; ua hemahema paha ma ka olelo aku; ua lokomaikai no o loko nolaila, ina makemake oukou e hai hou aku ia oukou, he manao okoa, alaila kauoha mai oukou ia'u. HAOLE.
E Haole e; Ke kauoha aku nei makou ia oe e palapala hou mai.
Makepono ua Dala ($2.00) i ka Hoku Pakipika.
E ka Hoku o ka Pakipika:—Aloha oe:
O oe ko'u makakehau. Ua ike au ia oe i hanau ae ai i Sepatemaba la 7, ma ke kulanakauhale o Honolulu.
E waiho ana ko'u kino i kahi moe, e lolii ana i ka po loa o ka hooilo, a e lilo ana ko'u naau i ka ulaia, e hoopapau ana ma ka maheu o ka poe kahiko, ilaila ko'u kino okoa a me ko'u manao lana a pau.
A i ka oili ana mai nei a keia keiki, nui maikai kona kino, ohaha na papalina, he keiki Hawaii no nae, aole na na misionari, aole hoi na na haole kalepa, aole na na Pake, aole he keiki alii, he keiki makaainana no keia, he keiki i mahalo nui ia no ke ano maikai loa; he keiki i hanau aku no, na ka poe akeakamai no i hoohanau, a he poe pale keiki ia o keia wa, a ua ike kakou ia ia.
E! E!! E o'u mau hoa holoholo o ka wa kamalii, a kakou e kui pua ohia kamalii kane ai i Kupakoili, a kakou e oki hala lei ai i Luia; a kakou e kani ai ka aka iki i Manuakepa; o'u mau hoa heeholua o ka hanahanai, na hoa kuikui lima o'u mai Lanihuli; a ka muliwai o Ahau; ko'u poe pilikana a pau loa mai Kalihikai a Hanalei. E hapai na lima iluna, e ku mai, a e lalau i ka lima o Hoku Pakipika; e hookipa mai, a e hanai ia ia i ka ai poepoe keokeo o na aina e. No ka mea, ea, $2.00 wale no. E lawe! E lawe!! E lawe!!! E lawe i ka Hoku Pakipika!!!!
Auwe la he aloha,
No oukou la a pau,
Mai Kumukahi a Kawailoa,
He mau hoa no oukou no'u,
No kuu la make ai,
Pololi au a make wai,
Aole i hookipa mai,
Ko Hawaii o Keawe,
E ko Maui o Kama, o ko Oahu o Kauihewa, a me ko Kauai o Mano. E ala e haawi $2.00 no ka Hoku Pakipika; he ole loa na dala $2.00 $3.00 $4.00 a pela aku no ke gula pepeiao; o ka pepeiao ka ke pomaikai ea, oia nae paha ea, i lilelile paha ea a makemakeia'ku ea.
Oia nae paha he poho ke lilo i ka Nupepa kahi dala, e aho nae ia mamuaa o kuu kuai ana i ka pahoehoe $15.00 a i ke silika $10.00, a emi mai, i ke gula pepeiao $4.00, $5.00, a pela aku. A pehea kou manao i ka Hoku o ka Pakipika? $2.00 wale no, o ko wahine ke lawe a linohau, a o oe ka ke hapapa wale iho no ea!
E kui lima kakou e o'u hoa kakelekele o ka ua nihi pali o Kona, o ka la welawela o Koloa, i hoopumehana i ka poli o ka noe o Haupu i kukilakila pu i ka lai.
E kau mau ka Hoku Pakipika. Aloha no kaua. J. KALEHUAMAKANOE.
Koloa, Okatoba 7, 1861.
Make Emoole.
Ua make emoole o Kaowa, he kanaka Bolabola, i ka la 9 o Oct, ma kona hale ponoi. Ua olelo ia he kanaka nui no ia ma kona aina, hiki mai ia maanei, ua noho no ia me kona kaikoeke me ka maluhia o kona aina a hiki i ka wa a ke ola i haalele mai i kona kino.
He mau wahi la pokole mamua o kona hele ana aku mai keia ao, ua hoomaka iho oia e ao i kekahi poe kamalii opiopio i ka himene o kona aina hanau, i mea e hoolealea aku i ka poe e hele ana i ka imu a ke aloha e hiki mai ana i ka la 28 o Novemaba, ua ao no a ua ike no na haumana aka, mamua o ka hiki ana mai o ka la e jubile ai ko ke ao nei, ua hauoli e ka po no kona hiki ana'ku ilaila.
He hoahanau no ia ma ka Ekalekia o Kawaiahao, a he kanaka haipule, a i kona wa i make ai, ua lana no ka manao o kona mau haumana, ua nele aku no ia i ke ao nani loa i ike ole ia.
"Pomaikai ka poe make iloko o ka pono.''
W. K. PAHUNUI
Apua, Oct. 10, 1861.
Make Emoole.
Ua make emoole o Kaopu, he kahu ia no ka mea Hanohano D. Kalakaua. I ka la 10 kona make ana. Ua kii ia o Dr. Hillebrand, ua olelo mai he mai ke ke aa e holo ana i ka puu wai.
U. K. KAPAHUNUI.
Apua, Oct. 11, 1861.
He nui wale na manao i hiki ole ke komo i keia pule, no ka piha e o ka pepa.
He Mele Kanikau no L. Keoua.
Kuu kaikaina aloha i hala nei,
I hele hooao me ka uapuanaiea,
Me kuu hoa ua Waahila,
Aia la iluna o Waipuhia
Anu maeele i ke anu a ka makani
O oe ke kauhane i oili pulelo i ke awakea
I niau iho nei me Liawahine
Me ka noe aloha a'u e noho nei,
Ilaila kuu kaikaina ike ahe a ka makani
I wale ai oe me Hikuikauka
Kuu kaikaina mai ka makani he Kaumuku
Mai Kawela o Kalaihi
I puolo hinano na ke aloha,
Kauhane kino Wailua,
Hoopahaohao mai ana i kuu manao
Manao i ka moe a ana luhi iwaena
I walea i ka olu a ke kehau
A ka noe makani o Nuuanu
Wahine nihi pali o Lanihuli
Huli Kawelu oia uka
Ka'u aloha noia e noho nei
O ke aka o ka Uhane kai halia mai.
I ku kia i ka po nei
I moe aloha me ka ahiahi i Nuuanu
Anu ia nahele wahi Kapaole
E aloha ae ana au
I ka wai kau o Maleka
Huli au i ke ona ona o ka loke
Aole oe ilaila
I honi au i ke ala o ka awapuhi
Aole oe ilaila
A pa mai ana i kuu kino
Kanoe aloha o ka Waikini
Iluna o Waialeale
Kilahe ana ia Wailua
Elua a'u hana e noho nei,
O ka-u-o ka minamina
Ke aloha ia o kuu kaikaina
Ke noe aloha mai nei loko
E eha nei a ka iwi aoao
Kauhane paha ia o kuu kaikaina
Aia la iluna o Kaala
Aala puia ka nahele
Nahele loa a ke aloha
Aloha aku o kuu kaikaina makani
Ua kinolau pahaohao
Eia aloha ka'u e noho nei
E malama nei o ke aumoe.
Moe o Keoua i Helani,
I ka moe kapu o Kalani
Ina ilaila a'u pua i ka wai.
E noho ana i ka lipo
I ka noe o Alakai.
I anei kou aloha
Laua me Lilinoe
Me ka wahine o Kauka,
Aia pilikia aloha
Me ko kino Wailua
Noia pua ke aloha
I aina mai e ka manu
Aahu mai ka wahine
I ka hau o ka mauna,
Aia la mahea
Ka uhane o ka wahine
Aia ma Kumukahi,
Ma ka hikina a ka la,
Alai ae Haehae
Paa mai i ka ua noe.
Ke ala e hiki aku ai,
Aloha wale ia uku,
Nahele o Lilikoi,
I ka lai o Kokomo,
Maua no kai pili,
I ke kaha oke Alia,
Auhea la lokelani,
He lei no Kauhane.
Kukilakila ka uhane,
Iluna o uwekahuna,
Eia aku nei paha ia.
I ka malu ulu o Lele,
E aho ae ke aloha,
I lei no kuu kino,
Kahiko no ka manao,
A hiki aku Kauhane,
U au me ke aloha,
E aha ana ka wahine,
E walea ana paha,
I ke nui ohelo,
A hiki aku oe, kahiko e ka noe,
Aia i mamala ka Hae a ke Aloha,
E aloha ae ana au,
I ka hanauna a ka makua,
Akahi au a ike,
Ua ko kou makemake,
Ua lawe aku makani
I ka lau o ke aloha
E aloha ae ana wau,
I ka pili a kaua
I ke one o ka lepolepo
I ka wai o "Haleku,"
I ke kula aheahe,
I ka la o Lihue
E aho ae kaua
I ka malu o Hanawahine
I ka olukohaihai
Ka nani i Haili Hale,
Eia mai ke aloha
No kuu muli pokii
Kuu hoa luaele
I ke one o Apee,
Ka lia kulu aumoe
Moe oe i Wahinekapu
Apua hiki ke aloha
I ka hale malu a ke ao
Kamila ka mea aloha
He hiapo na ka makua
Kuu hoa pupuu anu
I mehana i ka peepoli
I ke poli no ke aloha,
Kahi i hooipo ai
Me ka Lau ae o Makana
A pai'la ke aloha
Maeele i kuu kino
Anuanu ke hiki mai
Auwe no kuu hoa
I ka hau anu o uka
Kuu hoa o ka la, me ka ua
Hoa pili aloha i ka one Omopua
Aia nae ilaila
Kaukana a ke aloha
Pauole ko'u aloha,
I ka wai o Halemanu
Ua manu kuu hoa
Ua hana eheu
Aniani ku ke aloha
E waiho nei maloko
O hai o Hiilawe
Lawe oe la okipau
Haule i kuu nui kino
Kanahele o Alakai
Ua hele wale a anu
Ke noho mai la iluna
Ke oho o ka Anapuhi
Eia mai he Uhane
Kanikau la he aloha
No ka lani kupu a pa
Papahi lei i ka wahine
I kauka o Haili
Ilaila ae kana,
Me oe ae ke aloha
NA PINALOKE AMAMALUA,
Honolulu, Oct. 15, 1861.
Ka Hoku Pakipika.
E ae mai ia'u a me kou Aha Hui pu: E hooipo hou kaua, me ka olu o ka makani Waiopua, na makani liilii o Wailua, hoaaloha ia makani Kikewewai, Kikewepuahau, o Maluaka, o'u makamaka o ka wai o Makaihahi e e—ana—e.
Akahi no hoi ka wawa kupinai o ka pihe me he leo la e kahea ana, huro! huro!! huro!!! ka Hoku Pakipika, me kona kino nui maikai kilakila ke nana aku. A ke i mai la kekahi, pomaikai ino no hoi kakou i ka laha o keia pepa a na kanaka Hawaii, a pmaikai pu me ke Aupuni. Eia ka ka wa o kakou e ike mahuahua iho ai i na Nu Hou o na aina e, a me na kaao o na aina haole, me na mele o Hawaii nei, a me na mea hou a pau, o ke kino nui o ka Hoku Pakipika; nolaila, lana hauoli ka manao no ka ike io ana i kona kino puipui waawaa holo Kaala ma ke ku, oiai ua like me ka Nupepa haole. Ua piha pono i ka momona kelekele o ka naauao, a me na manao kuili o ka poe ike, a me ka poe noiau, e waiho ana i na olelo ake akama ma kou kino. Nolaila, e na makamaka huina Hawaii, i hanauia iloko o ka lahui o Hawaii nei, a ili Hawaii, koko Hawaii hoi; lawe aku hoi ka luhi o kakou malama ia, no ka mea, o kakou no na makua o keia keiki, aole na ka haole. I mai paha oukou ka! ua kauoha ia mai makou e na kumu a kakou aole e lawe i keia pepa, o ka makou pepa e lawe ai o ka Nupepa Kuokoa, ina pela ea, e kaupaona mua kakou ia laua a e lua, a ike pono oe i ke ano o kekahi, a me kekahi, a na oukou ia e noonoo ino me ka hoomaopopo. Aka ea, ma ka nana ana a ko oukou makamaka nei la, i ke ano nui oia nupepa, he ano aloha ole, ano lokoino, ano poipoi, ano hoopio i ka ike i ulu ae iwaena o keia lahui Hawaii, o aha ia la hoi na kumu a kakou ke kuu mai na kakou ka hana, kai no paha o ke akaka ia o ka hua a lakou i lawe mai ai a lulu iho ai ma Hawaii nei, aole ka! eia ka o ka papa mai, a ma ka lakou pepa ano misanere e lawe ai kakou, alaila, ke manao nei au, aole na kumu a kakou e alakai ana i keia lahui i ka malama ana, e alakai hou ana no ia kakou i ka pouli e like me mamua, kai no o ka lakou hua i lulu ma Hawaii nei a ua ulu, na kakou ia e lulu aku a ulu mai ma kahi momona maikai o ka lepo.
Ina kumu o na aoao hoomana ko'u manao, e pono oukou ke ku mai i ka wa, oiai oukou he poe ua kauoha ia, mai papalua ke kapa komo, aole hoi i kiekie ai. Oiai no hoi he poe oukou ua hele mai me na rula a me na kanawai, i akaka ai ia oukou ke alanui kahi a oukou e hele ai.
I o'u makamaka hoi kekahi, Aloha mai Hawaii a Niihau, keia leo o ko oukou makamaka e poloai aku nei me ka i aku, laweia, nanaia, heleheluia, kuwiliia, me ka noonoo pono, me ka hoomaopopo nui i ka puni a kakou, mai noho a ku nana, me ke kuihe kanalua, no ka leo koikoi e kahea ana, mai lawe oukou i ka Hoku Pakipika, he pepa lapuwale ia, he pepa pelapela.
Eia ka pepa maikai o ka Nupepa Kuokoa, oia ka pepa hemolele, aole pela, he manao wale ia a lilo wale i mea hoopaapaa. Aole no hoi keia Aha Hui hoopuka Nupepa e manao ana e hoolaha i keia pepa i mea e lawe mai ai i kahi loaa uuku o kela kanaka, keia kanaka, e manao ana e lawe ae me ka hoopau aku i ka inoa kumu o na kumu a kakou, a e manao ana paha e hoohuli hou ana keia pepa i neia Aupuni, a me kona poe lahuikanaka i ka pouli e like me ka wa kahiko. Aole pela, o keia pepa, he pepa hoomalamalama no i na mea hou i hana ia ma kela wahi, keia wahi, a me ko na aina e mai. Oia iho la.
Aloha i ka luna o ka Hoku Pakipika, a me ke kahu hooponopono, me na lala o ka Aha Hui. Ke noi nei au i ka malu Niu o Moanalua, ua ahiahi. Owau no o
T. W. P. KAHAEKIRIKIANO.
Hailimanu, Moanalua, Oct. 5, 1861.
MARE.
Okatoba 9, ma Aigupita, Honolulu, mare o B. Napela k. me Kalau w., na Rev. E. W. Kalaka laua i mare.
Sept. 17, ma Makawao, Maui, mare o J. W. Naakana me Sela; o J. Kaleloa me Haole, na C. B. Aneru lakou i mare.
Okatoba 4, ma Waimea, Hawaii, mare o Kealoha me Kokua, na Laiana laua i mare
Okatoba 1, ma Kahului, Maui, mare o Haole me Hainakolo.
HANAU.
Sept. 11 ma Puuloa, Ewa, Oahu, hanau o Koko k. na Aiwa me Marie.
Sept 29, ma Honouliuli, Ewa, Oahu, hanau o Kailieha w, na Kaakaumoe me Kualauu.
Oka. 12, ma Waikele, Ewa, Oahu, hanau o Maiope na Hahiku me Mahiai.
Okat. ma Hamakua, Hawaii, hanau o Kaaihue k, na Waiohinu me Pupu.
Okat. 3, ma Kaliu, Honolulu, hanau o Wailua k, na Ioane me Kuauli.
Okat. 11, ma Waikiki, hanau o Inoaole k, na Kainalu me Kahueai.
Onat. 9, ma Waialua, Oahu, hanau o Luika w, na Kamahoahoa Leimakani.
Okat. 1, ma Halawela, Niihau, hanau o Kuhau k, na Nalaekolu me Ole.
Okat. 1, ma Lehua, hanau o Kaninaualii k, na Koma me Kahiewaa.
Sept. 18, ma Kuiaha, Maui, hanau o Kamoa k, na Koi me Kekolohe.
MAKE.
Sept. 17, ma Kaalaea, Hawaii, make o Keawekuiaa k; o Keliiwaiwaiole w.
Okat. 1, ma ma Kii, Niihau, make o Makaula k, he luaikoko kona mai i make ai.
Sept. 14, ma Leleo, Honolulu, make o Kamae k, he hokii ka mai i make ai.
Okat. 11, ma Waikiki, Oahu, make o Keoua w, he hi ka mai i make ai.
Okat. 8, ma Waipio, Ewa, Oahu, make o Namau k, ma ia wahi no make o Paele w.
Sept. 24, ma Kumueli, Molokai, make o Kamahaenui w. he kulu ka mai i make ai.
Okat. 11 ma Kewalo-uka, Honolulu, make o Kaiwialii k, he kauhola ka mai i make ai.
Okat. 12 ma Kukuluaeo, Honolulu, make o Kameo w, he pehu ka mai i make ai.
MOKUAHI KILAUEA.
E HOLO ANA NO O KILAUEA, MAI HONOLULU aku, i ka hapalua o ka hora 4 o ke ahiahi, e like me ka mea i oleloia malalo nei, penei:
Poalua, Okatoba 22, no KONA.
Poakahi, Okatoba 28, no HILO.
Poalua, Novemaba 5, no KONA.
Poaha, Novemaba 14, no KAUAI.
JANION, GREEN & Co.
Luna H. S. N. Co.
Honolulu, Sept. 25, 1861. 1-tf
KUDALA!
I KA Poaono, Okatoba 19, 1861, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ka Hale Kuai Kudala o J. F. Colburn, (Kolopana) e kuaiia ana, e like me ka mea i kauoha ia mai ai, i kekahi mau pono e pili ana i ka waiwai o Hose Nadal, (Hoke,) ka mea i make aku nei, penei:—
5 Moe a me na pono e pili ana, e papa kaukau, 3 Pahu ume, 2 Wati nui, 14 Noho, 1 Papa holoi maka; 1 Pahu; 1 Kookoo; 1 Noho Lio, 1 Papale Ie; 1 Koki, 15 Kii; 1 Ipu ooma, 2 Paa rumi moe; 1 Kaulawaha, kekahi mau mea pa ai; 1 Ie lole, 1 Pahu ia makale; 3 Pahu i piha i na lole; 1 Papa kaukau uuku; 1 Papa kakau; 2 Aniani nana, 1 Kapuahi kuke; 1 pahu o na iho laau kumeka.
KOLOPANA, Luna Kudala.
Honolulu, Okat. 17, 1861 4-1t
Keena oihana o ke komisina o amerikahui
ma ko hawaii pae aina.
H onolulu, Oct. 16, 1861.
E IKE auanei na mea a pau i pili i keia: Iloko o ka hapa hope o Iulai, a i ole ia, iloko o ka hapa mua o Augate i hala iho nei, o kekahi kanaka e kapa ana i kona inoa iho o WALTER M. GIBSON, ua waiho mai oia ma keia Keena Oihana he Palapala Hoomalu, i hoopuka ia e ke Kakauolelo Aupuni o ia manawa, ma ke Kulanakauahale o Wasinetona, i hanaia he oi ae o ka makahiki mamua (ua haule ka la ia i hanaia ai) a me kekahi palapala hou aku e olelo ana he palapala hookohu ia mai ke Aupuni Farani mai, e hookohu ana ia ia i Elele Palapala Aupuni e hele i ke Aupuni o Amerikahui, me ka nonoi mai e kakau inoa ia kana Palapala Hoomalu, a ua kakau inoa ia.
Mai ia manawa mai, no na manao i hoopuka pinepine ia e ia, a no na hana a ua Walter M. Gibson eni a me kona mau hoa hele, ua hookonokono ia no au e manao aole oia he kupono e loaa i ka hoomalu o ke Aupuni o Amerikahui; a nolaila, ke kapae nei au i kuu inoa. THOMAS J. DRYER.
1t Komisina o Amerikahui
AINA KUAI! AINA KUAI!!
Aia ma Kaneohe, Koolaupoko, O., kekahi Aina e kuaiia'na, o ia hoi ka aina kuleana o Kaulahoa. E kuaiia'na ia mau Apana Aina a pau i ka poe makemake mai, he wahi maikai e kanu ai i ka raiki a me ke kalo, a e hooholo ai i ka ia, a he kupono e kukulu i hale maikai ma ka pa hale. Ina makemake kekahi e kuai, e ninau ia Luther Severance, ma ke Keena Oihana o ka Ilamuku, ma Honolulu.
Honolulu, Oct. 16, 1861. 4-3t
OLELO HOOLAHA.
OWAU o S. P. Ulu, ke kane mare a Kailikele, ke papa aku nei au i ka poe mea hale kuai, a poe mea dala ma ka pakeke, mai hoaie mai oukou ia ia, no ka mea, ua haalele mai oia ia'u me ke kumu ole, nolaila, o ka mea e hoaie ana ia ia, aole au e hookaa ana ia aie, a maluna ona ko oukou poho.
S. P. ULU.
Pauoa, Honolulu, Okat. 16, 1861. 4-2t*
OLELO HOOLAHA
E KUAI K udala ia ana na Lio ma ka Pa Aupuni ma Kaelepulu, ke hiki aku i ka la 21 o Okatoba, oia ka poakahi, ke ano me ka hao malalo nei.
Lio kane ulaula, hao eia CB
Lio kane keokeo, hao eia JJ
Lio kane keokeo, hao ano e,
Lio kane ahinahina, hao manamana ano e.
Lio kane ulaula kalakoa, hao ano e.
Lio wahine ahinahina, hao manamana ano e.
Lio wahine ulaula; hao eia R
Lio wahine puakea, hao ano e.
E hele mai oukou ia ia me ka makaukau, i loaa na lio maikai no oukou.
A he mau Lio Hoolaha kekahi.
Lio kane hulupala, hapala ka hao.
Lio wahine ulaula, hapala ka hao.
POOMANU, Luna Pa Aupuni.
Kaelepulu, Koolaupoko, O., Oct. 14, 1861. 4-1t*
OLELO HOOLAHA.
O MAUA o na mea nona na inoa malao nei, ke hoike aku nei mau imua o na kanaka a pau loa, o kela ano keia ano, no ka maua hana i ike, oi hoi ka hana Pena a me kela ano keia ano i pili ma ia Oihana. Penei ka hoakaka ana. pena Hale, Pena kaa &c., pai ana i ka pepa oloko o ka hale, hana ana i na puka aniani naha, pena ana i na hua inoa, a me na hana o kela ano keia ano, i pili ma ia Oihana, eia kekahi, e loaa no ia oukou na pena i hoowaliia o kela ano keia ano, ma ko maua Hale hana, aia ma ke Alanui Alii, mawaena o ka hale kuai o E. O. Holo a me ka hale kamana o C. H. Lui, malaila e loaa ai ia mau mea a pau i haiia maluna. E hoomanao oukou.
S. P. NOHEA & W. PHILLIPS.
Honolulu, Oct. 14, 1861. 4-3m.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au i i na mea lio, bipi, hoki, miula, hipa, kao, puaa, palahu, moa, mai hookuu wale oukou maluna o kou aina i loaa mai i ke kuai ma Kaalaiki, Kau Hawaii, ina e ike kuu Luna oia o Kailioha, e uku ka mea nona ka holoholona $1.00 no ke poo hookahi, no ka hipa, kao, puaa, palahu, moa, 12 ½ keneta no ke poo hookahi, ua kapu na kanaka kii wale i na mea ulu, ka pepeiao laau, lai, a pela aku, ina e ike ia, e hoouku ia oia $1.00, aole nae pili keia no ka poe i komo kino, ua noa lakou. E lilo keia olelo i kanawai paa no keia aina, mai kona la e laha ai ma ka Hoku o ka Pakipika. Na G. B. KAILIULAOLE.
Kaalaiki, Kau, Hawaii, Oct. 12, 1861. 4-2t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE mai na mea a pau, ua hoolaha hewa kuu kane mare o S. Kalei, ma ke akea, e olelo ana ia'u, ua haalele kumu ole au ia ia, a i kahi moe, me ke kauoha i ka poe waiwai, na haole, na Pake, aole ka e hoaie mai ia'u o poho oukou. O keia mau olelo a pau a kuu kane, he olelo hoopunipuni wale no ia. Aole wau i haalele wale iho mamuli o ko'u manao iho, ua noho no au ma ka malu o kuu kane, a loaa i kuu kane ka wahine mamuahi, hoihoi mai i ko maua hale, hookuke mai kela ia'u, hoololohe no au e noho, a hookuke hou kela, elua a e kolu hookuke ana ia'u, a ku ae la au a hele, hoi aku la au i ka hale o kuu kakuaana, a na laua wau e malama nei i na mea e pono ai ko'u ola a me ko'u kino, e like me ka malama ana o kuu mau makua. O S. Kalei, aole ona malama ia'u a hiki i keia la, oia la, i lohe oukou i ka mea oiaio. S. MARAEA.
Honolulu, Oct. 16, 1861. 4-1t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei oukou e na kanaka a pau, a me na Haole, na Pake, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua kuai maua me Naone, i kekahi aina o Mooiki, ma ke kuai lilo loa ia'u, eia nae ke kumukuai, $1.00, oia ke kumukuai i lilo loa ai ia'u.
Na H. M. MI.
Pauwela, Hamakualoa, Maui, Oct. 9, 1861.
OLELO HOOLAHA.
O Ka mea nana ka Olelo Hoolaha ma ka Helu 3 o ka Hokupakipika, ke hoike hou aku nei au, o na makahiki o ko maua kaawale ana, elima, ua ku i ke kanawai a ua hiki hoi i ka mea mea nona ka inoa malalo nei, ke oki aku no ia kumu pono, me ka hookaa ole i na aie a pau ana i aie aku ai.
P. S. MANELE.
Niolopa, Nuuanu, Oct. 13, 1861. 4-2t*
KA HOKU O KA PAKIPIKA
E HOOPUKA ia ana ka Hoku o ka Pakipika i kela poaha keia poaha a pau ka makahiki. O J. W. H. KAUWAHI, Oia no ka LUNA NUI, a o G. W. Mila, oia ka Luna Hooponopono a me ka Puuku. He nupepa a na kanaka maoli keia, na ko Hawaii nei poe keiki papa o ka aina i kukulu, a ua manao ka Ahahui e kokua ana ko Hawaii nei i keia hana. Nolaila, aole i manao keia Ahahui e pono e paipai nui i ka lehulehu e lawe, no ka mea, ua ike lea ka Ahahui, e lawelawe no na kanaka Hawaii ma na oihana a na kanaka Hawaii.
Eia ke kumu manao paa.
He nupepa ku i ka wa keia, aole no e hio io a ia nei, o ka hoonioniolo kana hana, a na na keiki papa o ka aina ka oihana luna maoli ana o ka hoopuka ana. He nupepa keia no ka lahui Hawaii, a ke noi ia aku nei na kanaka o na aoao a pau e hooili mai i ko lakou mau manao e pai.
Ke waiho la imua o na maka o ka lehulehu ka makou helu mua, a ua oluolu no makou e hooholo no ka lehulehu i kona ano, he maikai paha aole paha. Ua hoopuka ia ka helu mua ma ke ano hopuhopualulu, a nolaila, aole i hiki aku ka pepa i kona maikai.
HALE KUAI O AKE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea makepono o ke kumukuai, e haele nui paha lakou ma kahi o AKE,
Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau. Na Kilika, Pahoehoe, na Hupa, LOLE KANE, LOLE WAHINE, Kalakoa, Makalena, Kinamu. A ia mea aku ia mea aku he nui wale, e hele malaila, a e loaa no, aole nele.
2 tf AKE.
$5.00 MAKANA!
NO KA MEA, ua aihueia kuu Noho Lio Paniolo, mai ka hale lio aku ma Alanui Kalepa, i ka la 30 o Sepatemaba iho nei, nolaila, e uku no au i ka makana i oleloia maluna, ke hoihoiia mai ka Noho Lio, a ina e loaa ka mea nana i aihue, e uku io au he $15.
Eia ke ano o ua noho nei, he Noho Lio Paniolo maikai loa, he noho pulu, a ma ka omuku ua paiia ke kii o kekahi wahine e holo lio ana. He pohihihi nae keia kii, a he nana pono ka mea e akaka ai.
S. K. RAWSON.
Oia hoi ka Haole hana Wati ma Alanui Kalepa.
Honolulu, Oct. 9, 1861. 3-2t
OLELO HOOLAHA.
E IKE oukou e na kanaka a me na Haole, na Pake hoi, ua kapu loa ko makou mau Kuleana aina, a aina konohiki, aina hoolimalima, aina mahele, aina kuai hoi, e waiho ana ma Kalihi, Kona, Oahu, aole e hele wale na holoholona, lio, bipi, hoki, miula, puaa, manu, a mu holoholona e ae ma ko makou mau aina i haiiia maluna. Ina i hoopoino na holoholona i haiia maluna, e uku no e like me ke Kanawai.
No oukou hoi kekahi Olelo Hoolaha e na mea aina, e lawe no kela mea aina, keia mea aina, i ko lakou mau holoholona, ma ko lakou mau aina ponoi, kahi a oukou i kuleana ai, a i mahi iho ai, a i noho iho ai oukou. Ina e hoopoino na holoholona o kela mea keia mea o oukou, i na mea kanu, a me na mea ulu, e uku no e like me ka nui o ka poino i hana ino ia e na holoholona a mau holoholona paha. E lilo keia mau olelo maluna i kanawai paa no ia wahi, i kona la e puka ai ma ka Hoku Pakipika a me ka Polunesia. Eia ko makou mau inoa malalo.
K. Kanemakua, Kelea, Ulupihe, Kamakahiki, Naai, Pualaau, Kale, Kapuipui, Kapo, Hopoe, Panihale, Kinopu, Malamalama, Kahewanui, Waha, D. Pali, Ohule, Kamaka, Kaihekioi, Kaipuoeoe, Kamoku, Malia, Kapule, Kauwahi, Petero, Alihi, Keino, Puniuala, Kale, Kahaina, Waianae, Wahi, Pawai, Kahili, Paoiki, W. A. Kalama, Mahuka, Makuahine, Kailiino, Kaanaana, Kailikole, Kolohe, Kuku, K. H. Kaukaliu, Keokiaina, Kaaikanaha.
Kahukikala, Kalihi, Oahu, Oct. 7, 1861. 3-3t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, ua kapu loa ko makou mau aina, o Halemauu a me Opaeula, ma Waialua, Oahu, aole e komo wale malaila kekahi kanaka a holoholona paha, aole hoi e lawe wale i kekahi mea mai ia mau wahi aku, me ka ae ole aku o ko makou luna, o Wm. Parry. Ina o ka kekahi mea e kue ana i keia olelo, e hoopiiia no oia e like me ke Kanawai. ROBINSON & Co.,
Honolulu, Oct. 6, 1861. 3-3t
OLELO HOOLAHA
AUHEA oukou, e na kanaka a pau, ke hai aku nei au ma ke akea, ua papa loa ia ka hele ana o na kanaka a me na holoholona a pau, na Lio, na Miula, na Moa, na Koloa, na Pelehu, na Puaa, a pela aku, maluna o ko'u aina ma Pauoa, no ka mea, e kanu koke ana au i ka raiki ma ia wahi; nolaila, e makaala oukou o pilikia auanei, no ka mea, ina e kue kekahi i ka olelo maluna, e hoopiiia oia e like me ke Kanawai. JOSEPH BOOTH, (KEO. BU.)
Pauoa, Honolulu, Oct. 6, 1861 3-3t
OLELO HOOLAHA.
MAMULI o ke kauoha ana mai o R. A. S. Wood, ia'u e hai aku ma ke akea, no ka hoolimalima ana i na Paahao o ke Alii. Nolaila, ke kahea aku nei au, o na kanaka, a mau kanaka paha, a i ole ia he Haole paha, ina he hana ko lakou e makemake ana e hoolimalima i ka poe Paahao, e pono i ka mea nona ka hana e hele i ka mea nona ka inoa malalo e hoolimalima, a i ole ia, ia R. A. S. Wood hoi, ia laua no ka olelo no ka uku. G. KAUKUNA.
Luna Paahao.
Honolulu, Oahu, Oct. 9, 1861. 3-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ma ke akea, ua haalele kumu oile mai o Kupele w, ka'u wahine mare ia'u a i ko maua wahi moe, nolaila, ke kauoha aku nei ka poe mea Hale Kuai, a poe mea dala ma ka pakeke mai hoaie i ua wahine la, no ka mea, aole au e hookaa i kona mau aie mua a i kona mau aie ma keia hope aku, maluna ona ko oukou poho.
P. S. MANELE.
Niolopa, Nuuanu, Oct. 9, 1861 3-2t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE oukou a pau, ua hemo hou ka puka o HALEOLA, ka hale paina o Kaikainahaole mamua, a oia hoi o "Haleola," ka hale ai o na kanaka Hawaii, e paina ana i keia wa, pono no oukou e hele mai e paina no ka uku oluolu.
E ninau no ia HIKIAU.
Honolulu, Augate 29, 1861.
KAWAIHAE KAI!
ALLEN ME BERRILL MA KA HALE KUAI O KEOKI MAMUA. Ke kuai mai nei i ka ili bipi, ili kao, Pia, uala a me na mea kuai a na kanaka a pau. A ke kuai aku nei i na mea lako a pau me ke kumukuai haahaa o Honolulu. He lole hou wale no ma keia Hale kuai ma kela a me keia puka ana mai o ka mokuahi "Kilauea." 2-tf*
J. F. COLBURN, (KOLOPANA.)
LUNAKUAIKUDALA!
—M a A lanui Kaahumanu,—
Honolulu, 2-tf