Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 6, 31 October 1861 — Ka pono a me ka hewa. [ARTICLE]

Ka pono a me ka hewa.

Ma!oko o keiā m»u mea. Maltila k« kukulo ana o na bana, malnils mai ke aloha »na i na rtiea a pau, a lilo i mei pamaikai a po»rto. „ Ola hoi ke ano o na mea e ku Inai #nn, imua o ke ao nei. loa ua Jtaw® io raai i ke ao nei, h# pono tile 00. Mihei» la auaoei e >ke ia ai ka pooo, ina hoi nole ka howa, ina hoi he b«Wa wale no. Mahea la aoanei e ike is ai ka howa, ina hoi aole ko pono. Nolaile, «• palua ia na rnea a pnu, i mau mea e akaika ai ka hana ana. Alaila o ke kaneka, uia ka mea nani © lalau q h«»oko i kona makemake, «l«tla t ua ffiha pnoo oia i ka ōlioli o kana mea { makemake i!, ama kein mnu n>eft ua luaa mai ka hana i kekohi poe, ua knpaia kiknhi poe ha poe kumu, he poe kahua, h* poo haumawi, he poe kāula/he poe ki!okilo, kaka,.{elo, kuhikuhipuuone, a pela «ka. Nolokoe o keia mau mea he nui wulo na hana. A nolaila, na ka uhane hookahi no, hepo© keknhi i knpaia he poo waiwai, a he poe waiwai 010 ki'kolii, a ua hanohano kekahi poe, ua hiki rnai ka mnlamnlaiua i ke ao nei, a ua halawai ota me l«a pouH, o ka malamalama, oin ka hua olelo haauao, o ka pouli • kapa ia he nkaupo. (luaolelo naauao, ina ua komo ka naauao iloko o keknhi kanaka. Eia ka haina, he m*a mana ka naauao % he me4 makau i*. H« kna ka naouao, he Ikainaki* #ai*al kn.aaauao, h« hm.kiekie ka oaat>«o, aolo oia e makau i na mea a pau. Me hiki ia ia ke hoohana i na mea hanu a me na men han.u ole, o hiki ia ia ke makaikai i na mfa iloko o kp aouli e a wanana mai i na mea • liiki mai ana mahnpo, lna p*ba i olelo ka naauao i ka maknni e hana, aole hoi e hiki in ia ke huole, p« la no ke ahi, a peīa oo ka wai, aole hiki ke hoole, pela na mea a pau. Aole au e kamailio ana no keia hua oleloa he mo« uhane na'u. Aka, o kakou a pau ke ika pu ae, i kn hana a ua nnea In. Nolaila, a«|« o kakou make hewa iloko o ka lokomaikai ia rnßi e ua inea nei, ua kani oia rne he pu la, a un puhu me 1.0 pouda la, a ua lapalapa e like me ke ehi, a ua l. lo biki wawe loa kona mama, ua lalau rnai ka naauao i »« hana i hooinnkaukau ia e ia me ka huikau ole, a oa kaawale pono na hana a kela mea keia roea. Ma na aupuni naauao a p«u, malaila kakou e ike n«i oia e alakai ia oei kakou, a pela hoi kaknu o alakai aku nei i ka poe mahopa ae -o kakou, i kaawale aku mawaho. A ua liuliu lakouia kakou ke naoa aku, aka.ua hookahi na hanā e like me kakou i na fa mnrnua, a iloko hoi o ko kakou mau la e noho nei, ke alakai la oei kakou tna na kapuai k& hi e hele ai me ka naauao, a e loaa mai ai ka puno. O ke kukulu aoa o na hana iloko o ke aupuni i hoonaauao ia, o ka Moi, oia hoi ka Hflu akahi, ua kaawale loa kana hana. nia ke poo maluna o oa oihana bo<>' ko. A malalo ae o ka Helu akahi, Helu alua a me kaoa mau hana, o ka poe ike i ka naoa a me ka heluhelu, ua iko lakou ma ke kumu Kanawai, i ka mahele ana o na hana. Aka, eia ka'u e hoakaka ae malaila, ua lawa kakou a pau i na nana, o ka oaauao, oa kakou like a pau e kau nei oa Kanawai o k« aupuni, ua lawa ia mana no ko kakou ike • noho oei, ke olelo oei, oo ka iike o oa m«« a*o i hoakaka ai maluna o oa hana ||k« tnm ia ano. Iloko hoi o na la mamua ae o kakou, ua mahele ke lehulehu, • ua rnaks pa«, ua huikau wale na haoa, ua hooowilu pnao ole i« k« ola o ka lehulehu, a ua iilo kai kaika o ka mea ikaika i kumu Kanawai • nhan ana maluna o ka mea nawaliwali * palupalu, a ua lilo ka make ana o ka hoalauoa » met lealea wale, ua ili ae na hana a pau i ka m«a hookahi me ka huikau, • kaawale ola k» mahele o oa han#, aola ho*e lawe pono ia o* Olelo iko • r>ekahi • ok« kekahi imoa o ke«kea. □ Me ka hoolaha ole ia o k* «on » h«na ia ma ke akea, e like me keia m»o U„ a kakoa e ike ae nei, aka, u« mahuakua fejr lakuik»> oaka ia masi la, pela boi • ik» Mi kafio« i m kaao a me oa moooielo o't* m*v •• n«i oa alu o km ai«a • me ka pe« ka;rak« ounui, * »• k» poe ikeika. Ikm mm * ba ili« m ai«bo«ktt« ka oai • a* kamk* it

manlwi, a u. aui n« alrt o kft *■ i. .ob* malo o k> p«r w k "" k "' 'he 0,,i k> make .o. i ke k.u., (.* •»« W.le n. hine i o. keiki . u« nttbe m.i k»k«bi poe. Ēft ka oin«u. 1, Heahn la ka a»« « emi «i keia l»baikio«ka? 2, He»b« I» kmmeae mahoahua hoo ai ke* ia lahuī? 3, Heaha la ka mea e mahuahua m«u ai ka wai«rai o ke Awpoo». K. Maakoia.