Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 10, 28 November 1861 — "Ka Hoku o ka Pakipika." [ARTICLE]

"Ka Hoku o ka Pakipika."

O ka hena maikai waie no a ookoo, eoa hoa o kel« ah»hm nopep* ka i k« w* o Hooolohi i hapAi ee la r ka me* a'u e olelo ztei i mna o k» lebtttelKli me k« mahalo iho. O k» hookama ana nae i ka ahahui oia ok 00, o k* hann ia i noonoo loihiia e na hoa like ona Aha- la, i wahi e hooakea ai ina m*nao o ke kanak» iliulaolak, e like me a*u e olek» loihi nei ma keia pepa. A ma kamanao maikai ana, kai lokahi pa ia e na hoa i koe iho, e makemake nui ana e hookahua i ko lakou inanaoio, malalo ae o ka Ahaiiai Nupepa ku ika wa. Wahi a lakou, he pono ke hoopuka i nnpepa ponoi, i ku i ka iifii o iia hoa, kahi e lawa'i ka makemake o na keiki papa, a knpa hoi o ka aina hanau. Amaka pepa mannahi o ko oukon luhi o ka la e 1 o Sept. i hala ae»nei, piha no kuu naau i ka olioli, no ka ike ana na na kanaka Hawaii i hoonoho i ke kahua oka Nnpepa o ka Hokn oka Pakipika. Akahi wale no na kanaka Hawaii a lokahi e hana ia oihana i .maa i-na aupuni nni n&anao o keia Hokuhele.

-Ma ke kataoha nae o na hoa o ua Ahahui la, i hoouna ia mai ai ka manoahi pepa Hokn Pakipika, r> ka la e T o Sept. I hoa hoolauna ma na ipuka hale a pau, o «a hoa aloha Kri--Btiano f o ua mau hoa la o ka ahahui nupepa kuokoa. la'o i halawai malihini ai meia, ua haawi no au i ko*a linm akau, ka lima hoi ia e hoike ana i ko'u aloha oiaio i na malihini o ano a pau, ua piha kuu mau lima, e laweana i na hana pilikino ia la, aka, i kuu halawai pu ana me keia malihini, ua aneane o hala na hora elua o kuu kamailio pu ana me ia. Ua ike ia kuu manao, e noho kaawale ana ke kaikuaana ine kona pokii i na la he nui, oiai o ko laua wa kupono keia e halawai pu ai. Aole anei laua e hoike ina mea e olioli ai o ko lana mau naau, uo na la loihi i hala ia laua me ka halawai kino pu ole. Oia no. Ina hoi pela, no keaha Ia i kahea lou ole ai ko kakou makeniake me ka ulu mahiehie, e lawe nui i keia pepa kupono ia oe, e ke kanaka i like kou ili me ko lakou la. 0 ku hana a oukou e paulele nui la, o ka hana no ia i holo mua i kuu inauao e lialawai pu, a kuka pu lioi me ko*u mau hoa aloha o kela puu pauoa wela i ka la. oka mokupuni kahi a'u e ku la na kapuai, iloko o na la hope o ka makaliiki 1860, me na la mui o keia makahiki e noho la, aka, aole nae ia manao i kuka maikai ia me na lioa i manao ia, nolaila ka lilo ana i mea io ole. 0 keia Hoku o ka Pakipika nae, 'ka mea i milimili nui ia a makemake nui ia no hoi e ka iehulehu mai o ao, oia iho la hoi ka mea i lilo ai i enemi no na makua hanal i ka pono o ua uhaiie o kaleou, e kukeehu mai la 0 na waa liīiii, lele liiīii ka Hoku Pakiplka, me ka olelo iho, he nupepa ino, he pelapela, he nUpepa na ka poe hewa, a nui wale aku oia ano. Ma na olelo oia ano, ninau iho la (iu i ka luna hookokauoha o ko'u manao, o ko'u makemake ponoi no hoi ia mai ke akua mai, penei, e hiba 10 anei au iloko o na olelo pelapela, a inoino o ka nupepa Hoku Pakipika. īna he oiaio kona pelapela a inoino, alaila ekemu ae la ia Laiana aoko kauoha, o kuu makemake ponoi hoi ia, e hoao oe e pono ai. 1 aku ia au, ua papa ia inai e ke kauoha a ke akua, penei, Mai hoopa, mai lawelawe, mai hoao, 110 ka mea, he mea ia e hewa ai.

. K&haha, walii a ko'u luiia liookokauoha, pehea la ka oe, e ike ai ika ono, a me ka awaawa o kekahi mea ? kaiiioa e hoao oe, ma kekahi «> ; kau mau ike elima toai ke Akua mai, oia hoi, o lioao oe īnē kou waha iho e pono ai. Pehea e akaka ai ia oe o losepa, he kanaka kupaa, ina aole i hoowalewale ka wahine a kona haku ia ia ? Pehea hoi, iiia aole i hoao ia. Pela hoi au e pono ai, e hoao au i ka maikai a mo ke ino o ka Hoku Pakipika, ina e ioaa ana kona ino, a pelapela ina la e hiki mai ana, ke ola loihi nae ia, alaila, pela no au e haalele ai ia ia, a me ka poe au i paipai ai e lawfe iua nupepa la, aka nae, me a'u e wttiho nei na helu e 3, mai ka pepa manuahi o ka la e To Sept. i hala, a hiki i ka pepa o ka la 10 o Octobaj aole au i ike e koi wale mai ana ia inau helu, e ae wale aku ka poe heluhelU i kona kino mamuli o na manao pelapela, a inoino> ina he ino io. - Ke olelo thai nei o Punimaemae, o ke mē* le o ka naauao, he mele pelapela loa ia, a o ka'u hoi keia, papajpau pu a Lanai me iia hu pepa i kaulana ka maemae, e olt»olu e Punimaemae ame na hoa oia ano, e naha i ka Hae Hawaii o ka la e 9 o F6bertiari o ka makahiki 1869 o ka Buke e helu 45j aoao tio na olelo a W. Kamakftotiaol)a, komu kuia o Kaiiu; Kona Akati Hawaii, peueh Nunulu oiaikai ka leo o na keiki kane» kuu pau ke kihikihi a na kaikamahine, lele ka hauoli o na makua, hakui a hakoi ho ka puka pihi, kokolo no ka io o kii pupti ia lakou. Peheakeia? Maemae no ea I

Aōle paha o ke kolo o fca io o ka lakou nei pupu, i ke kihikihi htti a kela poe kaikamahine oia kaona. t£a! ō aha la ke. kakan i na olelo maemae, a hoolaha aku imua 6 ki lehnlehu? 0 oha hoiT 0 <»ha pahā hōi tf I napaha e \fehetrehe ia ana ke ano ino a pelapeīa o iia olelo a Klunakaonaona, me : k& mele o ka naanao, alaila, na 81 ka oi o ke ino o ka W. It; niau ōlēlō, i ke mele o ka naauao, ina ehoohoi ia ka 9 Meiii iho. &a ka ninaa -a ko onkon Wahi makamaka nin|ania ( ka ili i ano iike me ko ookou. tJa nlnaū pono uiei onkou i ko onkon Inna hookokauohal, ka mea like me koxrakou makema-

ke poooi, 00 mrtxmmk* ponoi «ikei ehaalek; nei i ka Hoku i knti m»nao, *ole oukoa i nona m* ke aao sk»hai t ko onkoa makemake iho. ua inuUele oukoo i keia pep *, no b paipai wale ia eko hai makemake, ina pela, alaila, na 13okotmkcm /ipn» kemake i kaawa oo ko lakou la maketn*ke. e like me ka makani i haawiia i kona pau ina ka lima o ke kanaka naauao, tne ka «rai paihi, ame na boonm ikaika ona ano a pau, aia no ka lakoa tnan hana akamai a paa i ke poo o ke kanaka noiau, me ke akainai. Oia wale no paha ka mea ?ike rae ko oukou makenoake ae wale mamuii o ko lakon la makemake naauao. In« i hookolokoio (oaikai ia keia makemake ilokoo , o, a oia oai a6 boi, • o lakoo le, lakoa nei ce hoi, e lik« «M ko'u oioao aoa i ko'o laakMMk* iho, ka me« i oleUia maluna, ioa oa ta«a pooo ke ola o ka Hoko Pakipika, a koe kahi ki>ena, oa toaa kahi ola iki ina kanaka ili olaula, oa Ukou i bookahua i keia baoa oani luaole. loa kao ona Kamehamehm 8 hala, aole i hapaiia keia oihaoa e ns Kopa o keia mau Mokupuni. Ano wale 00, i ke kau o lolani ke Alii, mamuli o ke koi ana ae o ua makemnke !a, ke haī oiaio nei au. ua lawe au i ka Hoku Pakipika, me ka uku ina dala elua (2 00 } Ua lawe no au i ka Nupepa Kuokoa " i pai ia e M. H. Wini, elua dala (2 00) me ka "Hae Hawaii," hookahi dala (1.00,) me ka " Hoku Loa, " he hapaha dala ( 25) Aole nae pela ko lakou la makemake, e lawe i ka pepa i pai ia e M. H. Wini, e haehae i ka Hoku Pakipika, oia ka mea kue i kuu makemake oiaio.

Ano la, ke olelo io nei au me 6ukou, aole au e paipai ana ia ©ukou, 8 lawe i ka nupepa o keia ano, aka, he makemake ko oukou e hke me a'u nei, a tne oa hoa launa e ae. Owau, a o oe, oia la aku, iini ko kakou naau, me ka makemake oiaio i ko pooo i pili ia kakou, a me na hoa, oia ka haawina like ole a ke Akua ( hana'i ia'u, a ia oe, a ia lakou la hoi, me na holoholona o na ano a pnu, a he kinikini a lehulehu ma kaili • ka honua, Hookahi a'u wahi olelo i koe me oukou, oke aoo oiaio ona oiaio a pau. Aole i manao iki|keia nupepa Hōku o ka Pakipikao na kanaka Hawaii, na lakou i hookahua i ka Ahahui nupepa o Hoiiolulu, i mea e hoohio* lō ai i ka pono Kristiano i kukulu ia ma Hāwaii nei, a e haehae i ka Baibala a hoolilo 1 Lupe, a hoohiolo i ka Berita oiaio o ko lesu ekaleaia i mea o!e« Aole loa pela keia Nupepa. Aia no ka mana iloko o ka Ahahui, e hiki ai ke kinai i ka manao ino a pelapela hoi. Eia wale no ka olelo a ka mea akahai, a haahaa, e nana i ke ano o keia laau malihini ma kona hua. He olalo no, oka olelo ia a ka Uhane i piha ika ike, wahi a ka mea noiau. I ka Wtt i na haole keia nopepa palahalaha a maikai, ka mea i kapaia kona iuoa Vohu~ NE3IA, ia kakou i ike ai, ualawa kupono ka makemake o ka haole no ka nui o ua pepa la i kela manawa, olelo iho Ja ka naau o na mea i ike ole i ka olelo haole, e like me a'u nei, ina la hoi paha pe!a ka nui o ka Hae Hawaii la, a me kahi apana Hoku Loa t lawa pono hoi kāhi makemake. Oiaio no ia kuko ana i aa wa la; aka, eia ka like ole oia makemake, ua lawe }a mai nei ua makemake lā ou ī kela manawa a eia me oe, aole nae oe i lawe, nolaila, ua kue kou mākemake iā oe iho, e hiolo paha auanei ? Ika nana aku a nei poe, e hio io ana.

A o ko'u wahi manao hope loa keia, ua lawa kuu makemake, a me na hoa e ae, e mahalo no ka nui. a inaikai o na mea iloko o ko kakou nupepa, ka Hoku o ka Pakipika, ua piha ka naau ika olioli i na mooolelo o na wa i ha!a, e like me Kawelo, a me Keanīniulaokaloni, a me na meā e ae, a o ka rula hoi oka poe maikai, ame na mea he nui wale. Kupono ke mahalo aku i ka oukou hana e ka poe i kupaa i ka Ahahui hoopukanupepa, me ka hai oiaio ana, e ola ka Hoku Pakipika i ka lahui Hawaii, ke lokahi like kakou mai o a o ! ! /> Me ke kauoha aku ia oukou ehoa o ka Ahahui, e kupaa iloko oka oukou hana nui e pono i ka īehulehu, akahi wale no a hoolana ia ka manao, aohe pukoa e iii ai na mana loloa, o ka ukana a ka Hoku o k& Pakipika, no ka mea, ua akea ke kaika. A aoU hoi e ka Luna Hooponopono i ka Nupepa a ka poe Ui ulaula kekahi aloha, me ke kauoha in» ia oe, " E inu oe ioa olelo hoino me he wai lā,° (Wahi a loba.) Me ka atnhaio. Kupauawah. Kapaiiekamoa ( Mau», Nov. 23, 1861.