Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 11, 5 December 1861 — No kahi Pepa Hoku Loa mai. [ARTICLE]

No kahi Pepa Hoku Loa mai.

Ihehiiiei loaa mai i&'u ka Helu 5 6 ka "Moku Loa," malaila au i ike ai i ka mauao b ka 11 Malawai o ka Aha Euanelio uiā Hawāii i kokuluia ma 0ilo," i ka īa o ko lakou Haia--wai uiua aua, Oct. 1861» a i ke ahiāhi paha, ua hapaiia ka noonoo ana i kā Nupepa feuokoa. O ka poe i komo iloko o keia Haiawai ina līilo, he poe Hemolele īoā oia kokupuui, ua ike i ka pono a me ka liewa 0 nflt;Mea i hana ia. ia pepa no, ua ike au i ka oielo a kc kakauolelo o ka Ahahui Luna kahiko o Maui t a me Moiokai ma Kaluaaha, i kā ta iO o Okatoba, o S. B. Bihopa t ua lokahi ka manao 6 iA halawai e lawe i kā Nupepa ttuoko& ā e * lāwe oie i ka o ka Pakipikā. A uohoi i tuk kanaka o Haw&ii nei e laWe iā Nupepa, aole pāhā, jpela no hoi f ia pepa uo, uā ia Aa ka pau āua o ka olelo a J. S. B. ho kā pono ole o ka NUpepa i piha i nā kaao a m na mele o Pele, Kamapuaa, a pola aku- iua M% otelo, faa pāu pu ike iuo ka Hae iiāwaii, māiailā i pāi hUi ia iki uei ka in«J6feto o Kamāpuaa, «Sk%)o b« mefi uoua na hua E. t T a ike no au, oiā ho ke kāhiiuapule o Wu* trahi ma ka aoao%ue pope. M& k'*nana ana, ua lokahi loa ka manao o ko ifātirai*i ma ko lakou halawai ma HUo, me ko Maui poe» Molokai, ma ko Inkou hāla*r*i ma Kaluaaha, me ka manao o ke kahuua pule o ko*u #ahi A & llookahi iao aao noi o ka moolelo i* kā Hoku o ka Pakipika» IM p«|» o kēia lāhui JpNonoi, a lawē i ka pepa hali wāiwai a Wini ma. Mā keia mauolelo, maiailaāu i koi iā māi ai e palapala aku u$ ka hoakakā no kekahi māU kumn kupono, o ks pono o k& tāwe āua i kb ttoktt p ka Pākipika, iwmeu* o nā: kānākā o * Hawai» neL E na kauakā o k<ā haiawāi ma Hiio i oleloia 109» mai kuhih«wa la> we i ka Nupei* Kuokoa o Wiiii mā» a haakle I Nupepā Hoku o ka a oa kdk{

papa © Hawaii afcf, i i koam iml no >fe£ft l«lmi Hairaii 12xa makahiki ī hala aku oeu Iwokahi w*le ik> o kakou wahl nupepa Hae H*wail r maliope ilio, loaa hoa he wiln pepa boo f he Hokn Loa, he maa pep« aoko f»o ? e aaii ole ai ka malui I ka ike ana, e piha ole ai i na oohou o ni sltta e mai- Ua hoike eaal ka Luoil o ka Ha* HawāH, 100 Jfc P<rtapolā m koaa papa , e pili aiw ho k*H*e Hawaii, iok hae £!ki ia » ke hOOkomo i ka Hae 0« ttiu ka poe noi e hoonuiia ke kino oka Hae Hawaii, aole h ji f ae »a mai. Nol&la, ua hui na keiki kupa o Hawaii nei, a kukulu i kekahi aha halawai ma ka hale o J. Moanaali, tta nul kē kuka ana. a ua lokahi ka manao ē pāi ika Nupepa. Mā ka tā 15 o Aagate, ua pai ia he mau olelo hoolaha na I lakou e pili āna i ka Nupepa hou a lakou i | makemake li, rna ka la t o Sepatemaba, ua pai ia ka pepa, na kapaia koha inoa o ka J Hokū oka Pakipika. He Helu hoikeike keia, j a ua maopopo, ua poho oia ka pepa a keia | |āhul. ! A o ka pttka no la o ka pepa mnā, ina ka ! la 26 o i§epaiehiabā/tQa ulu ka manao iloko o | kekāhi poe kaiepa o Honoiulu, e hana i pepa nā lakoii, a oka hele -okoa no iā o kekahi mau mea o ka poe hiii hoopuka Ntif>epa huli waiwāi niā kalialawai o ka poe pono ma Hauulā, Kooiauloa, Oahu, ma ka la 10 o Sepat. 0 keia pepa o tfa Hoku 0 ka Pakipika ; aole ia n»3 ka waiwai puka ; āole no hoi 6ia no ke kipi ike aupuni; aolfe no iā h'o kā hoopio ana inā aoao hoomana.o HaWaii nei; aole hoi oia no ka aoao hookohi; e huli no oia i o a i o no kā pot6 o kā lehulehu* aok no oia e hookamani i Mua o ka lehulehu, o kā hoohiohihio wale ho kanā haha i mua o. ke afeeā. I Aole i manaoiā keiā piipa e loāa ānā hē piika i kā jjoe hui, hookāhi wale no Wāi#āi pi|ka, o kā naauao. Pelā ho e ko Māui* Molokāi, e nanā mai a hoomoopopo. 0 keiā pepa oka Hoku o ,Ma Pakipikā, malaila kahi i hoakea ia'i ka mauāp oka poe nOonoo. Ake pāulele kahihewā h'li oukou mahope o ka pepa ā hāi e inahāo ana e loāa iā lakou he wāiwāi puka i ola no lakou. E hāi au iā oukon; o ha kāhu o oukou, o kekāhi no ia o ha meā i holo ihai tna ke aho misahere o Kamuā, kekāhi ia 0 nā kēīki ā nā misanere i noho ma feoloa, K.ātiāi pāha, o kā īua, kekahi o nā Dr. &āhka l«lpa<ui, ke koiu j kekāhl 0 kā |>oe a na ka āha hui lakoū 0 Boā£&)1ha i inaiāina mamuā, ā i keia manawā, o iakoii kokāhi o ka poē kalepā nui e noh6 ānā i ke Kulanākauhale Alii o keia aupuni, a ua hooili lakou i kā lakou hanā maluna o ko lakou māu makāmaka na kāhuna piiie mā na āpana e, o keia aupuni, o laftokd i kāhoiuo i lek pepā ā leiā lāhhi pohoi, he ino,: he poiio ole, ho diabolo, no Sāno ka hewa, no ke inele»- ho Māmapuāā, ho imi, ntj na!ttipo,»lio ka puiwa, a pelā āk,h. īloko no oia mau olelo nuku ia mai, o ko piikou ae no Ja, ā hoopiii ākh mahope b kā lakou la | oieloj no kā hiea, o ka lākoii lā pono ho iāj ke makau nei anei oukou i ka noiio hoahanāii āha, o pāh hā poinaikai māi ke kiho akii. U hoi j tJā oi aku ko kakoii poho ke īawē i ka pepa a ko kakoii māh inākāmāka ī kukhlu ai nO kā iiaauāo? aolē no ka wāiwāi loāā hiāi» No kā poho o kā lāwē i kā Nupep& Kiiokoa, poho no iii,*pola no ihakoU e noho iiei* uā lāwe ho i hā Nupepa elha, hiē kā inahāo niii r kā noPhoo fe lōaā māi no loko d hā NuJjepa eliia. ' '

Akāhi #ālē ho aU ā oleiō i ka meā like olfe iwāena o ha f>epa elua. hoāhanāU uo āu, ua mahāo āii āole e iōāā ia'u» hfei hfewa mā kā lāwi anā i tjā b| kā l>oh6 hft na hāole iio e hooikāikā kā lakoii he ihāke hfewi m kākt)ti kanakā' 6 hoihoino i ka kakbU pepa pohoi; Ka iiihi 6 ko kākoii māli iioahāhau o ka iii ulfttila, ā iakoh e hoowahā ; waiia mai hēi. 0 fcb kakoU iiiāu iioā āi jjti bl| a!iei, ihā kā jpāpa āiiiā ke kiiihii e paUlele aku ai ia lakoil, āole. V * Aole āu b kuē ākU aha i nā hāiiā |)oiio ā hā kūmu ā kākou, iia hiaU iio iā, koē ko lākoii hoiuo iuāiia kakou i ko kakoii kiikiiiu āhā i pe|)a ponoi ha kakou, ā kapa htti ia kakou he naāti|jo. Aoife pēlāj ho ko kākoii tiāauāb i kukulu ai i p<»pā okoa. A i paafcifci oiikihi, no hiikoii ftb iā, fe āho o oukoii o kākou kē kapāiā he poe uāāiiao. U 'M nmnā Jht M lanēkik oia» A i*ku kekahi o kā*fci Ināu oldo i kā |)biib ole» 6 kālā māi iā-ii) i&li Uā hewā. Māhāio hb au, •; % P. Oahu r Nov. 8, lSoi t -Trtfr • - r lipp AlbHa Waie nk MiāiHeM o i i AhieHkā! i ke kokua ole ii mfti e kb AweHki i kā fliil tot i kājUbd āā tfiti i kb kāUāH - >■ I keia pule i hālā ih« ti6i (SibiH No* 11) iia fcāte i k& pm « tdh« i ki olelo b lr oiā ma ki Wiha t> ki pĀ hii|iute e ke Akiii «li; •; H « kahi iUokUiii 0 ki Hiihiia, |M||^ ku b 4 * hai m\ t Ua loaa taāi ia'u kekahi palāpala inai ūi Luaa Mi«a«iiNi6 tntti t % °N? n>i»āiiii» ka phikii i ke dala ā * āoi »ai aāi i kakahi i&iu 6 hoi i Mireka ao ka pilikia i ol* | kiii »«lama i hati iho iiei, tt a m ia tni kā Ahihui MiBiheire o Mareka e kokua i&i Dali $ 38O»0OO a e koopauia aua k« kokui āni i na Kfeti haiiii 6 Hilo» rii* Waioli ma Kauai» i oi uoi iāii likoU ā poāo i ko Hawiii nai ke kokāi iku lif« Miaaaere e noho atii oia MiiiiMi, Nttuhi#a t &» ka

««», he f*att &«iki ko oei ii lakoo i milaon i kīit iM;< io oo) a ieui ao)« o p«o ipo ia.*' * , U tabe «oa o'u ik« pm* o m Miiafiete o M«reka i ka bot no ke dala oft< a a»c ka hoopto aoa 6na kuia haoei i &elotfi ae Ia maliM»»; oo ket& kumn 1 oleloia, kaloo koke «ii imua o ko'o «oho e AAo Im; a ktilo ēho la ot waiwak», «w ki m ilwi iloko o'o rift ke hoopeaia o ae m«kas o kā iaiaio « o ko fioi boo bo «oenei pahe ta o kakoe rf«ko o k» poulK U« ditiJo no ett rae ka hoapoao ako i k* ooi eoa iiii o ne Lanfitoikati«re o Mareka e kokaa ako. Hookahi no be«ra o kē dal* ole i keia maoawa, a oa pooo no ke Aapuoi ke kokoa aka ioe Ktila ma Hilo me Waīoli ttfa Kaaai t dala mai loko ae o kōna waihona dala. Aiē mehea ke da!a o ke Aapuni i keie mani«ra ? Aia iloku o b aku makahiki oui o ae Kuhioa o kfeia aispubl« ebte dala ? e 04,000. Pebea ki pono ? ko lakou la oku i* ? E hoemi iho, a e ha*»i nd ii tnau delē e 13,500, A i aha ka dku o ne Kuhioa, $1,500 i emi iho ? Pono loi ia, makīpono ka ai t ke kuai ana t iteia mini#!, iole like me inilnua ilnko o kēia makahikt i hili iku nei, i i keia %e, ui makepono na hriea kuai, i ua emi mai ki loaa oke aupuni, ibi pt»b6 ke bōetni iku'. x Aohia oiikou ? E ti6ohoo kikou i keii diaū o!elo, i hoomanpopo iho i ko kākou pt> likii io i ki hoi hou Uokō o ka pouli ē likfe mē inamua, i noi ikti i ka Ahaolēlo kau Kanawai o fttkt>u i keli rnakihtki ae, e īilo na ke iupuni e tna|ama ia miu feula. Hilahili ind kiiou ke kokua ole ia mau Rula, a #ai> ho ikii hi ko kiKoiMAikua no lokua mai, o MāW&ka, no ki iflea, ui ihia ae nei ka ka(toU piilehu, tii ioii )i kik&tf hl mau nakauhilē nui ha keii 'auphlii/ hi iniu' iwi komo no ha moku, kahi ē hdolulu ai loii ki likoii āi i holo aku, ūa loaa fie 4 wahi kaiipi nUi ia, i hē Binkd kahi e tnālatnaii ii fta di)i 6 ki p6ē daji i hoāhu'ku, i ūi nuiikii ki noho ana o kē iupiihi. Pēhēi hoi kikoii ? No ki Pikiplki kē ilobi ptii kūlē. Mē ki ināhM, Wi fe. Kawa<, Waialiia, Oahu, t)ēkēihibi 1661.