Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 12, 12 December 1861 — Page 3
HE MELE.
Auhea wale ana oe,
Ka makua o ka lehulehu;
Ke-i nei ka manao,
E lawe au a lilo,
A hookohu i ka sila,
E kuni i ko'u hao,
A paa ko'u inoa,
Nau ia e hana mai,
Aole au i manao,
He kupua ino oia la,
Ano ai ko kaikuahine,
I ka alo i ka ino nui,
Nui na hua olelo,
I loaa mai ianei,
Ia nei mai kaua,
I ka olu o ke kuikui,
Mai kuhi mai oukou,
Nau keia hana.
Ei ae no ua loio,
Nana i aoao mai,
Maikai wale ia pua,
Au i kui a lei,
Ke nai nei o Palani,
I ke Aupuni Pelekane,
Kaena ana Lukini,
Oia ka oi maluna,
Hilahila ole o Maleka,
Ka uwalu mai mahope,
Kaua no kai ike,
I ka anu oia kula,
Aia oe ilaila,
Hiki ka manao ianei,
Ia nei mai kaua,
I ka olu o ka kiawe,
Aweawe ula i ka lani,
Ikiiki wale hoi au,
I ka wa a na manu,
Manu heu wale ke aloha,
E apa nei i ke kino,
Eono no hua helu,
Au i puliki ai,
Puliki ia i paa,
I lea ko kaena,
Nana ia aku ana,
O anoi a lawe au,
Au mai nei Honolulu,
Kokoke i kuu manao,
Me he ao nuulu la,
Kahi wai o Koleaka,
E aka lawe ae oe,
O meheu ko pua kanu,
Kanuia i ka naau,
I nalu na mea ino,
He ino aku oi ala,
A he kea no ke Aupuni,
Mai puni oe ilaila,
He maunu hoowalewale,
Eia mai no au,
O ka wai o Kaii,
Iini au a ike,
I ka nahele o hoalale,
Hoolala o Kawaihoa,
Kela lae i ke kai,
Akahi au a ike,
I ke ala o ka Melekule,
He kuleana no kou,
I hiki ai ilaila,
Ua pau, me ke aloha,
E ka hoa luuwai.
Na'u na M. A. ILIKEALII.
He mele no ka Pakipika.
Auhea wale ana oe,
Ka Hoku Pakipika,
E wewelo ana i ka ike,
O ua keiki kupa,
Nou ke aloha nui,
Ka iini a ka manao,
Ke welo nei no oe,
Ma na kai ewalu,
Hao oe a mikioi,
Hiehie ke noho mai,
I ka lai o ke Kaona,
Ua ona ia'ku oe,
E ka Ahahui Nupepa,
E kou mau hoa hui,
O ka Aina hanau,
Hoku au o ke kai,
Au mai na moku lewa,
Kui ka lono i Amerika,
Kahi laha mai ai,
Ka ike me ka noiau,
Ua kupu ua lala,
Ua ulu i Hawaii nei,
He Haku Akau oe,
Alakai i ka pololei,
Hele hewa ole na moku,
A ku i ka aina,
Mai hoohalike oe,
E like me kou hoa,
Ke ao i ka wahakole,
Ku ole i ka hana pono,
E noho malie oe,
Mai noho a pane aku,
Ke i mai nei hoi,
"Ua hala kou palena,
Ua pau kou mahele,"
Hili hewa ia manao,
Ke ole ka noonoo,
E olelo aku no oe,
I kou kokoolua,
Mai hoohalike hoi,
Me ka Elepi waha kani,
I ke kani kohukohu ole,
I ka poopoo pohaku,
A owala hope aku,
Ka Hoku Pakipika,
Ia oe e ke Kuokoa,
Ma kona hope mai,
Aole no e pau,
Ka nani o ka Hoku,
Noho mai i ka iuiu,
I ka huina ao uli,
He waha kou e kole,
Pakeke ko'u e nakeke,
E une wale no oe,
Aole e naue aku,
Ka Hoku Pakipika,
He hele na ke kuinao,
Ua liki paa loa ia,
He aloha no Kaala,
E ala mai oukou,
E o'u mau makamaka,
Mai Hawaii a Niihau,
E lawe no kakou,
Ka Hoku Pakipika,
Mai noho a kuihe,
I na olelo hoinoino,
Aia la ma Kaawa,
E haawi i ka makana,
I ola no ia nei,
E aloha no hoi oe,
E ka pepa Kuokoa,
Ka haule aku i Keei,
I kahi o ka lalo lilo,
I ka uka o Alanapo,
Ua makapo paha oe,
E hoaa mai nei,
I kou kokoolua,
Ka Hoku Pakipika,
D. W. KEUKAHI.
Kalihi, Oahu, Dek. 7, 1861.
Ua oleloia iloko o kekahi nupepa o Ladana, o ka Evening Mail, Okatoba 2, e hoolaaia ana o Mr. T. N. Stanley, i ka la mua o Novemaba, i Bihopa no Hawaii nei pae aina.
Ma ka helu e 6 o ka Hoku Pakipika aoao 23, ma ka Palekalapa hope o ka mea hoikeike mau manao i kauia ma ia helu, aia malaila ko'u hia ai ono ai au kanaka, like kaua e ke aloha aohe oi, mehe mea e i mai ana e meha uka," ke i maila penei.
Ka inoa no o ka lohe ko ka pepeiao, e! he mau nupepa ei ae la, huli koke aku oe i kou mahinaai, lawelawe na lima ilalo, a hua mai ka hua, kuai aku, a loaa na dala $4,00 loaa kau mau pepa elua o ka makahiki, a pela no a pau ia Palekalapa okoa.
Ma na mea elua ka ninau oloko i ka olioli, a malaila hoi ka mahalo no ke kumu makua oia mau hua elua, he lehulehu wale na mea apau, a me na hana i pono i ka palua a oi aku hoi, a ma keia kahua, ka holo lanakila ana o ka hana i manao nui ia ka Nupepa Hawaii, i kukulu ia mai la e ka poe ilihune kupa naauao o Hawaii nei.
A ke mahalo nui ia'ku nei no hoi ka Ahahui, no ko lakou lauahi me ka ikaika, me ka manao ole i ka uuku o ka lakou mau wahi huli i kanu ia'i i kinohi a pauaho koke ae me ko lakou kanalua ole. Pela no o Amerika i kipi ai i ka hoomalu a na Beritania, mai loko mai o ka nele ko lakou oili ana, a pela no auanei keia nupepa i ka'u ike, e mea ana na ninau.
I kuu mahui ana ma ia mea, ia ia i naue aku ai ma ka hale pai e hoopuka ia ai ka Hoku Pakipika, e lawe ana na haole ike ole i ka heluhelu Hawaii, pa lima a pa umi kekahi, palua ka kekahi, ua hu a piha ko'u waihona i ka olioli, a no ka lilo oia mea o ka lawe paumi ia Wale ma, a me kekahi poe haole e ae, nolaila, e lilo anei kakou i poe nana wale aku no? e mahalo aku ai i na haole, kahaha, aole olelo maoli o kela haole, he lawe nui nae i ka Hoku Pakipika, no ka piha ole o ka waihona o ka poe naauao, i ka mea hou, a no ka maa maoli no kekahi.
Pela auanei paha ko kakou poe waiwai, he mau aina nui hoi mai Hawaii a Kauai, ke pa iwakalua mai nei ka paha na kope o ka Hoku o ka Pakipika. Aole paha o ka meheu aku, ua like no, ua hoopahee mai ka olelo me he kamalii hoe waapa o ka uapo o Honolulu, pakahi no na wahi pepa. Hilahila wale.
Ke i mai nei o Solomona, ua oi aku ka maikai o na mea elua mamua o ka mea hookahi, no ka mea, ia laua ka uku maikai no ka laua hana ana. Oia no ke kokua maikai o ko kakou kumu manao i hoike mua ia maluna, e nana hou iho no malalo, eia mai no ke iniki aku nei, no ka mea, ina haule kekahi, e hoala kekahi i kona hoa. Auwe hoi ka mea hookahi i kona haule ana, no ka mea, aole mea nana ia e hoala mai.
E ka Ahahui Nupepa o kanaka Hawaii, na lala i hoohua mua mai i keia kumu hua momona, aole o'u kanalua e pane oluolu aku, a e kaena pu hoi, no oukou a pau, a no lakou la aku hoi, he kupono loa ke lawe palua, a oi aku paha i na wahi kino opio o ko kakou malihini, a he makamaka kupono no na keiki kupa o kuu one hanau.
I mai nae paha oukou me na hua welania ? e mahaoi! inahea nei kou pilipili kana ana mai a olelo pu ana hoi me oe, a he makemake makou e lawe palua a pela aku. Mai kuaaina no ka oe, a lilo mai nei o oe ko makou mea nana e kauoha mai pela.
Auhea oe pua Kailima, e oi pono iho oe a hoolohe mai, he hoakaka wale no ka Kiilau, aka, ina ua kapakeu loa no oe; ea, alaila, e ku iho no i ka pule penei. O ka uli o ka moe i haina ai, i hailona ia i heia i ke ki, e mana iho oe, a haina mai ka ole.
He kupono ia'u ke hoike akea i keia mau mea a pau, i ike mai na kini o makou o Puuohau nei, ke holo nei na hana a ka Ahahui Hawaii, e pehia mau ia nei e na ale o ka poe kue mai, ma ko lakou hooikaika mau ana me na wahi apana pohue, a me na wahi kuu welu nahaehae, no ke aloha i ke aupuni a me ka lahuikanaka, he lanakila loa na manao no ka hoino ia mai e ka poe kue mai, penei ka Iesu.
Pomaikai ka poe, ka lahui, ka ohana, e hana ino, kue ia mai no ka pono, no ka mea, no lakou ke aupuni o ka lani, aia ka ke keiki a ka mea kiekie loa la, a pela no hoi i pomaikai ai na mea ola uhane a pau, ma ko Iesu hoino ia a make, e ka poe ike ia ia.
A pela auanei hoi keia nupepa ka Hoku o ka Pakipika, no ka nui o kona kue ia mai e lanakila ai oia, pela ko'u kuhihewa. Me ka ikaika o na hana i puka mai ai keia malamalama, pela ka Samesona, ea, mai loko mai o ka mea e ai ana i puka mai ai ka ai, a mai loko mai hoi o ka mea ikaika, i loaa mai ai ka ono, pela paha auanei e loaa mai ai ka ono a Samesona. I kuu lehua we hiwa, puapua we hiwa i ka laau a! o Ewa kai holaa ia e ka makani, kai hoolahui ia e ka Moae, mai Kuhia loko a ke kai o pale, a hiki mai ka lai me ka malie, alaila, ohi ka ia hamauleo. Aloha wale ia ia hamau kanaka ilaila, ilaila wale no a wali ke kino, wali wale iho no loko i ka manao a.
E aloha auanei ko ka Ahahui a pau, a me lamalama Hilo i ka nae lehua o Puna, a o Piha laalaau ke kai, o Hanakahi aku hoi ia Iliilihia ima kiekie ke aloha, palena. Lea no nae ka apa i ka kaowi ponoi, aole e makau kahuna ia ke hoopuka aku "Iolana, Kaoha oukou a pau loa. LUTHER. KAEALII.
Kepelu, Kona Ak. Hawaii, Dec. 8, 1861.
E malama i ka Nupepa, a e waiho ma kahi maikai ke pau ka heluhelu ana, pau ka makahiki, e humu buke no a paa, alaila, e oi aku no kona maikai mamua o ka nahaehae weluwelu ana.
Na Kaao a me na Mele.
Ua hoohalahalaia o W. W. Kapahukula ka "Hoku Pakipika," wahi a ua W. S. Kapahukula, "he kumu o ka palaualelo na Kaao," a me na Mele, "a he kumu hoi o ka hiamoe."
He kupanaha! he kupanaha!! akahi au a ike ma keia hoohalahala he mau kumu ka ke Kaao e palaualelo ai a e hiamoe ai. Kupanaha no hoi ua noonoo mua ole, mamua o ka hoohalahala ana.
Ke olelo nei au, o na Kaao a me na Mele i hookomoia iloko o na Nupepa, aole ia he kumu o ka palaualelo a me ka hiamoe; no ka mea, i na e ike mua ia keia mea o ke Kaao, he kumu e alakai ana i ka lahuikanaka i ka palaualelo a me ka hiamoe, ina paha ua malama oleia iwaena o na haole a me na 'lii na Buke moolelo Kaao, no ka mea, he kumu hoi ia o ka palaualelo a me ka hiamoe.
Ke haohao nei au i keia hoohalahala a W. P. Kapahukula, a me keia kumu hoohalahala, no ka mea, ua ikeia iloko o keia kumu hoohalahala he mea makehewa wale no.
Eia ka ninau. Na na Kaao anei i alakai na kanaka i ka hula ma Leleo a ma kela wahi keia wahi o keia Mokupuni? na na Kaao anei i alakai kanaka i ka inuawa, a me ka inu Rama? Ke olelo nei au, aole loa. A pehea oe i ke Kaao o Lopikana Kuloko i hoopuka ia ma ka Hae? Ua alakai anei ia moolelo ia oe i ka palaualelo a me ka hiamoe? E olelo auanei paha oe, "ae na ia Kaao au i hoopalaualelo a me na mea a pau."
A ke olelo nei hoi au, aole au i ike ia mea; aka, ua hoouluia mai ko'u manao lealea oluolu i kela Kaao me he kanaka Kritiano la, a me ka lua ole o kana mau hana.
Nana Kaao anei i alakai ia oe i ka hiamoe o kou haawina hiamoe o ka po? Ina ka paha aole e hoopukaia iho nei na Kaao ma ka Hoku Pakipika, a me ke "Kuokoa," ina paha ua makaala oe a ao ka po aole he loa ia mea he hiamoe a pau ka makahiki?
Ua loheia ma na Papa Hoolaha, aia na kanaka ma Fatuhiwa e noho ana iloko o ka palaualelo. Eia ka ninau. Na na Kaao anei i hoolahaia ma ka Nupepa lakou i alakai i ka palaualelo? E hai mai.
Ke hai hou nei au ia oe W. S. Aia he haawina i kela kanaka keia kanaka e noho ana maluna o ka ili honua a puni ke ao nei. He palaualelo, he palaualelo ole, he kanaka waiwai, a he waiwai ole he kanaka hiamoe, a he makaala. A iloko hoi o ka hanauna alii hookahi, e lilo ana anei lakou a pau i poe Moi wale no? aole loa; e hooalii Moi ia ana kekahi o lakou, aole kekahi, no ka mea, pela na haawina e ku nei imua o ko ke ao nei mai kinohi mai a keia la, a mau aku. E like me ke ano o kona la hanau, pela ka ili ana mai o na haawina maluna o kela a me keia.
Ua ninau hou o W. S. Kapahukula, "Oia anei ko kakou mea i manao ai e hoopuka i keia Pepa no na Mele a me na Kaao? "Ke olelo nei au, aole oia ke kumu o ka manao ana o ka Ahahui e hoopuka i Nupepa." Eia no, i waha e kamailio akea ai e like me ka olelo ma ka Helu 1 o Sep. o ka la 7 a me na pepa i pai liilii ia o ka malama o June, e pono ke nana malaila, aole nae i papaia ka hookomo ana i kou mau kumu hoohalahala.
Kakauolelo o ka Hoku Pakipika.
Honolulu. Dec. 6, 1861.
Ka make ana o John Kaleo.
I ka la 10 o Okatoba M. H. 1861, make o John Kaleo, ko'u kaikunane maluna o ka moku Brig Hawaii, ma ka moana mawaho aku o Maui, a ua hooleiia kona kino kupapau ma ka moana. Ua noho pu maua me ke aloha i ke la wahi makamaka ole o Manaaiole, o ke kaikunane ke koolua o ka noho ana i ka la o Honolulu, aohe he makua o ka noho ana, hookahi makua o ka hana o na lima. Ua holo oia maluna o ka moku "Brig Hawaii," i ka Pae Aina Tahiti, a i ka hoi ana mai a kokoke i Maui, make iho la ia, hala ke kokoolua o ke kaikunane, a koe hookahi wau.
Nui ke aloha o kona poe hoaluhi a me na hoaluhi haole. Ua lohe oia ma ka olelo Beritania, a ua hiki no ia ia ke olelo ma ka olelo Beritania me na haole, oia kekahi mea e nui ai ke aloha. A no ko'u aloha i ko'u kaikunane, ua haku iho au i wahi Mele Kanikau nona. Eia ua wahi Mele la.
Auwe kuu kaikunane aloha,
Ka pua rose nani o ko Enelani kaona,
I honi hoomau i ke ala o ka wai rose,
I hoopeia i ka hainaka lilina,
I hoopuluia hoi i ko kino a puni,
Pau ko ike ana i na mea ala o ka aina,
Pau no hoi kou ike ana i na hale o ke kaona,
Pau ko lohe ana i ka leo o na mea kani, a me ka leo o ka bele,
Pau hoi ko lohe ana i ka halulu o na kaa a me na lio,
Pau ko ike ana i na mea nani o ka aina nani,
Auwe kuu kaikunane alo—ha,
Kuu hoapili i ka la o Honolulu—e,
Mai ka maka kanaka o ka uapo,
Kuu hoahele o ka maka hui o Ulakoheo,
I ka alawa ae ana i o he lai,
A maanei ae hoi he nani,
Kuu kaikunane hoi o ka ia honi lima o ka aina,
O ka ahahui o na kane a me na wahine,
Kuu kaikunane hoi mai ka uka o Maemae,
Mai ka piina loa hoi o Maunaala,
Hoapili hoi i ka uka o Niolopa,
Na'u hoi i noho ia wahi, noho ae oe,
I hoomanawanui wale ia no e kaua ka noho ana,
Pau ko ike ana i ka nani o Nuuanu, a me ke kawelu o Lanihuli,
Pau no hoi ko lei ana i ka ahihi a me ka maile o na pali,
Pau ko ike ana i ke koa—mokumoku o Heeia,
Eia hoi au ko kaikuahine aloha,
Auwe kuu kaikunane alo—ha,
Aloha o—e, aloha hoi au,
Eia hoi au ko kaikuahine,
A kaua e noho koolua ai i keia kaona,
Ua haalele oe i ka pili a olua me ko kaikoeke,
Ka hoa pili o na kai a me na moana, o ke anu a me ke koekoe,
O ka hoa pili o ka ua a me ka makani,
Pau kou olelo pua ana mai me makou,
Pau hoi kou olelo pua ana me ko kaikoeke,
Ana e malama mai ai ia oe ma ka moana,
"E malama mai ia'u a hiki i ka aina,"
"A ike au i kou nui a pau, a me kuu kaikuahine,"
Owau o kuu kaikuahine, ke uwe aku nei ia oe,
Ke koolua o keia wahi makamaka ole,
A kaua e noho malihini ai,
Haalele ia Kauai ko kaua aina, me na makua,
Noho malihini kaua ia Honolulu nei,
Ia nei hoi kaua, haalele oe ia'u, holo i ka aina e,
I ike i kukulu o Kahiki,
I Kahiki oe, haalele ke ola,
Hai aku i ke Akua i ka mea nana i hana,
Me na makua o kaua ilaila,
Noho hookahi au i o kaua hale,
Auwe kuu kaikunane—e,
Auwe kuu kaikunane alo—ha—e.
MRS. MARY KAHUILAWAI.
Honolulu, Oahu, Dek. 9, 1861.
KA HOKU O KA PAKIPIKA.—Ua lohe laula mai nei ka Apana o Koolauloa, no na Lunamakaainana e koho ia ana. Aole nae akaka ko lakou mea oi. Eia na Luna.
G. B. Ukeke,
S. M. Naukana,
A. M. Kahalewai,
I ke koho ana, pono ke noonoo e mamua i keia wa. Aole ma ka hooikaika hookamani mai o ka poe e manao ana e hele i ka Ahaolelo o 1861. Na kekahi o na makaainana o ka Apana o Koolauloa. N*
Kahana, Koolauloa, Dek. 11, 1861.
NO KAUAI.—Ke aneane loa nei o Hanalei nei, e lilo i Kulanakauha le nui no keia Mokupuni, no ka nui o na wili ko, e kukulu nei, a e wili ana iloko o ka M. H. '62, e Wale, Titcomb, a me Pukiki.
Ke nui mai nei na kanaka a me na haole.
Ke ulu mai nei ke ko, ke hoomahui nei kekahi poe i ke kanu raiki, a me ka pulupulu, o ka awa, ka mea nui e kanu nei na kanaka ma na kuahiwi, a me na wahi kokoke i kai; ke lawe nui nei kekahi poe i na Nupepa. Ke papa loa nei o Ioane, aole e lawe na hoahanau. Ke hoihoi nei kekahi poe i ka lakou Kuokoa, a lawe i ka H. P.
Ke noi aku nei au ia oe, e oluolu oe, e noi aku ia Kaleohano o kakou, e noho la i Lanai, Kapalawai paha; i hookono mai iloko o ka H. P. i ke kaao o Lonoapamano. Aia ia ia o Lonoapamano, a oia ka mea makui a kamalii a ka poe makemake ike a akeakamai no hoi.
A. S. N.
MA RE.
No vemaba 20, ma Waianae Oahu, mare o Uki k, me Poli, na Rev. S. Kahoohalahala laua i mare.
Novem. 21, ma Waikele, Ewa, Oahu, mare o Kalauli, me Naai w, na Rev. S. Kahoohalahala laua i mare.
Nov. 15, ma Waiawa, Ewa, Oahu, mare o Kahaleie, me Maria na Rev. S. Kahoohalahala laua i mare.
HANAU.
Dekemaba 1. ma Kaakapua Honolulu Oahu, hanau o Keliimahiai w, na Kalolina, me Kaolelo w.
Okatoba 16, ma Kaolaelae, Niihau, hanau o Kaweheokalani w, na Kaika me Awana.
Novemaba 5, ma Umeumelua, Niihau, hanau o Konaaialee k, na Haa, me Lenalena.
Nov. ma Lehua, Niihau, hanau o Keolanui w, na Kauaiki, me Maria.
Okatoba 22, ma Kaloa, Koolau, Maui, hanau o Kaahaina w, na Haule me Lahapa.
Okatoba 27, ma Honomanu Koolau, Maui, hanau o Makana w, na Nele me Lelekahili.
Novemaba 23, ma Mokuleia, Waialua, Oahu, hanau Neula w, na Puahiki, me Kuakaula.
Novemaba 26, ma Paala, Waialua, Oahu, hanau o Mreiada w, na Kahoiwai me Lusia.
Novemaba 26, ma Mokuleia, Waialua, Oahu hanau o Naimilei, na Puahiki me Kuakaula.
Novemaba 9, ma Puahoowali Lahaina, hanau o Maria w, na Mu, a me Hina.
Novemaba 3, ma Ualapue, Molokai, hanau o Nameaaea w, na Makawai me Kuihewa.
Nov. 16, ma Waialua, Molokai, hanau o Ana w, na Kekoowai, me Kahaleohai.
Novemaba 5, ma Kaumana, Hilo Hawaii, hanau o Keoni k, na Hao k. ma Haloloaa.
Nov. 17, ma Kapuaikaula, Ewa, Oahu, hanau o Poawaina k. na PUawaina, me Kapolu,
Sepatemaba 16, ma Kakaako, Honolulu, hanau o Elia k, na Paulo me Piipii.
Nov. 12, ma Puehuehu, Lahaina, Maui hanu Opeka Kaoao k, na Daniela Hakuole me Kalanilehua.
MAKE
No vemaba 6, ma Kaumakapili, Honolulu, make o Anakulani w, he nae me ka hanupau ka mai i make ai.
Nov. 17, ma Kaumakapili, Honolulu, Oahu, make Kanaloa w.
Nov. 21, ma Kaukahoku, Nuuanu, Oahu, make o Kaaionohi w.
Nov. 21, ma Waiahao, Honolulu, Oahu, make o Umiumi k.
Nov. 21, ma Aala, Honolulu, make o P. Kaahunihoa w.
Nov. 23 ma Kunawai, Honolulu, make o Simeona k.
Nov. 23, ma Kalihi, Oahu, make o Kelani, a me Maria.
Novemaba 8, ma Puaeoowali, Lahanaina, Maui, make o Moenui w.
Novemaba 22, ma Paala, Waialua, Oahu, make o Kaililaau w.
Nov. 26, ma Opaeula, Paala Waialua, Oahu, make o Opiopio w.
Okatoba 28, ma Honomanu, Koolau, Maui, make o Nohoiwai w.
Dek. 5, ma Aala, Honolulu, make o Likebeka kaikamahine opiopio, he ea ka mai i make ai.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI na kanaka a pau, ua kapu loa kuu aina o Opuoao, aole e komo wale na holoholona maloko, a me kekahi kanaka e hoopoino wale ana. Nolaila, o ka mea e kue i na olelo, a me kekahi kumu e ae, e hoopiiia no oia e like me ke Kanawai. KAIKUNANE.
J. K. Kakauolelo.
Opuoao, Kohala, Dek. 6, 1861. 12-2t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na mea a pau ke nana mai i keia, ua loaa ia'u kekahi pihi gula palule, ma Alanui Emma Street, a me alanui Beretane, ma ke kihi oia huina, ina o ka mea nona ia pihi gula e kii koke mai, a e loaa no au ma ka Halepaipalapala o H. M. Wini, a i hala na la 30, alaila lilo loa keia pihi gula ia'u. S. KANAKAOLE.
Honolulu, Dekemaba 5, 1862. 11-2t
E KUAIIA ANA!
E KUAI IA ANA HE hale noho e waiho la ma kahi e noho ia nei e Thomas Brown, (Palaunu Kakauolelo.) ma Alanui Nuuanu. Oluolu loa ke kuai ana; a e hoonee ia no ma kahi e iloko o ka pule hookahi mahope o ke kuai ana, a maluna o ka mea kuai na lilo o ka hoonee ana. E ninau i ka Luna kakau kope o ke Aupuni, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu.
12-4t
KOA PUALU! KOA PUALU!
O KA poe a pau e makemake ana i ka hanohano, e hele mai i ka po o ka poakahi 1/2 o ka hora 6 ma ka HALE MAKEKE, malaila no e hoomaopopo ia ai ka hoohui ana a me ka hoolilo ana o ka poe e makemake ana e hui i poe koa pualu kanaka Hawaii.
Ina e holo pono keia hana mawaena o na kanaka Hawaii, alaila, he mea hiki ke hoomaopopo ia, ua pii ka naauao o na kanaka Hawaii, ke ake malama i ka maluhia o ke Aupuni, a me ka hanohano o ko kakou Alii Moi, Kamehameha IV.
Mai kuihe mai kahi, mai lohi ka opu iini loa o Hawaii o Keawe. E like me ka hooilina hope o ko kakou mau kupuna, "E koa," pela kakou e malama ai ia hio makani e maalo mau ana i ko kakou mau maka. Ua emi loa na lako o ke koa ke hoomaopopoia na pono o keia puali.
Ma ke kauoha a ka Luna Hoomalu.
D. KALAKAUA.
POKI KAMAULEULE, Kakauolelo. 12-1t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na mea a pau loa o maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke papa aku nei maua i na mea holoholona, Lio, bipi, hoki, miula, hipa, kao, puaa, aole loa e hele kekahi o keia mau holoholona i hai ia maluna, ma kuu aina kula ma Kailua, Koolaupoko Oahu, a me na Aina kalo, i mahiia, ma ia wahi no, ina e loaa kekahi o keia mau holoholona i haia maluna ia'u, a i ko'u hope paha, ma ke ano komo hewa alaila e uku no e like me ke kanawai, aka, hoi, ina ua hoopoino kekahi o ua mau holoholona nei i haiia maluna, i na mea kanu a ka lima i kanu ai, alaila, e uku no e like me ka nui o ka poino. Eia kekahi, aole loa no e hele kekahi kanaka, a haole, a pake paha e huli i kekahi o na holoholona i haiia maluna, me ka loaa ole aku o ka palapala mai a maua aku, alaila e uku no elima dala, $5,00 pela i na mea ulu o ke kuahiwi, aole loa no e pii kekahi kanaka a haole, a pake paha, e lalau wale i na mea ulu o ke kuahiwi, ua kapu na laau a pau loa, o kela ano keia ano o ke kuahiwi, ina o ka mea kue i keia a hana iho e like me kona manao, alaila, e uku no elima $5.00. E lilo keia i kanawai no keia manao i hai ia maluna, me ka malu o ka aina i ka pono pomaikai. Me ke aloha.
SAMUEL JACOBS.
L. G. KEUMI.
Kailua, Koolaupoko Dek. 7, 1861. 12-1t
OLELO HOOLAHA.
EIA i ka pa Aupuni i Pauoa nei kekahi mau holoholona hele hewa i hookomoia mai, ke ano me ka hao malalo nei.
Bipi wahine ulaula, me ke keiki kane, hao kekee ko laua.
Bipi wahine eleele wiwi, me ke keiki wahine; hao ano e.
Bipi wahine elelele no, he nui na hao manamana.
Bipi kane keokeo, ka hao, hao ano e.
Lio wahine ulaula, hao ano e huina ha.
Lio wahine hulupala, ka hao AP akau.
E kii mai ka poe nona keia mau holoholona, oi pokole na la. Eia no na Lio i hoolaha mua ia i kela poaha, aole i kiiia mai, no ke ano e paha o na hao.
NAPUNAKO. Luna pa Aupuni.
Pauoa, Dekemaba 11, 1861. 12-2t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau loa ua kohoia mai au i Luna Hooponopono i ka waiwai o L. Wailua k, o Waipio Hamakua Hawaii i make aku nei. Nolaila ke kahea aku nei au i ka poe a pau i aie mai ia L. Wailua, a me ka poe a L. Wailua i aie aku ai, e hele koke mai lakou imua o'u ma Wainihi, Waipio, Hamakua, Hawaii, maloko o na la 30 mai keia la aku, a e hoike mai i ka oiaio a me ka oiaio ole o na mea i noi ia mai. A i ole oukou e hoolohe i keia, a hala keia mau la i haiia, alaila, e hana no au i na mea i maopopo ia'u, e like me ka pono. Owau no, G. W. D. HALEMANU.
Novemaba 28, 1861. 12-3t
LIO HELEHEWA.
E IKE auanei oukou ke nana mai owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, eia ma ko'u lima kekahi Lio hele hewa penei o na ano, he Lio kane ulaula lae kea, hao kuni manamana ano e, ma ka akau, a he pauku kaula no ma ka ai, ua akoia no kona hulu lae, nolaila, ina e ike koke oe e ka mea nona keia Lio, e kii koke mai me ka makaukau i na kala he umi no ka poino o kuu mea kanu, a me kona hele ana maluna o kahi aina kapu, a i ole oe e kii mai a hala na la he 30, e lilo loa keia Lio ia'u, ame kuu hookauwa ia ia. G. N. E. KAHOLOKAI.
Pauoa, Oahu, Dek. 2, 1861. 12-2t*
OLELO HOOLAHA.
KE kauoha aku nei au ma ke akea i na mea a pau e nana mai ana, o Napoe, ka wahine mare a ka mea nona ka inoa i kakauia malalo nei, nolaila, ke kauoha aku nei au i ka poe mea hale kuai, a poe mea dala maloko o ka pakeke, mai hoaie oukou i ua wahine la no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u, a ua hele oia ma ke ano hewa, a pela aku, no na makahiki elua, a o ka poe e haawi ana i ko lakou waiwai ia ia ma ke ano hoaie, maluna no ona ko oukou poho, aole loa au e hookaa ana i kona mau aie mua, a me na aie o keia hope aku. Owau no me ka Mahalo.
G. B. WAWAELUHI.
Maemae, Dek. 7, 1861. 12-2t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na mea a pau loa ke nana mai, eia ma Kawaihae kai nei elua lio helehewa, Lio eleele kane puka o ke kua, keokeo o ka lae, a keokeo mahope o ka wawae akau, hao kuni aole maopopo. Lio alua kane kalakoa eleele keokeo na wawae eha, alohilohi na maka, hao kuni uha hope hema W. E pono i ka mea nona keia mau lio e kii koke mai me na dala $10,00, ina aole e kii mai a hala ka la 10 o Ianuari 1862 e hiki mai ana, o nele oe ke hala ia wa. S. WAHINENUI.
Kawaihae kai, Dekemaba 5, 1861. 12-2t*
OLELO HOOLAHA.
MAMULI o ke kauoha a ka Akukana kenela (J. O. Dominis,) Keoni Kamaki, o na kanaka a pau i haawi ia aku i na pu, a me na elau, i na pahikaua, a me na ihe, a me na puu o luna iho o na ihe, a me na kahei o na pu, a me na pahi, i haawi ia hoi ia lakou iloko o na makahiki i hala aku nei.
Ke kauoha ia aku nei lakou, e hoihoi mai i na mea a na Lii i haawi aku ia lakou, o na ano i hai ia maluna, maloko o ka Hale o ka oihana koa, ma Haile alii, ma ka puka mauka e komo ai, e hoihoi maoukou i na mea i olelo ia maluna, iloko o ka la mua o Ianuari o ka makahiki 1862.
Ma ke kauoha a ka Akukana Kenela.
W. KA.
Kekahi o na Luna Koa o ka Moi.
Hale, Oihana, Koa, Novemaba 25, 1861. 10-5t
OLELO HOOLAHA.
KUAI Kudala o ka Lunu Hooponopono waiwai i ka poalua, oia ka 24 o Dekemaba, M. H. 1861 ma hora 12 o Ainaawakea mamuli o ke kauoha a ka aha kauoha ke kuai ana ma ka Ahahookolokolo Kaapuni ma Waimea, i keia mau waiwai o ka mea make ia A. D. Alena. Penei;
He 20 Lio, (Lio kane, Lio wahine, Lio keiki.)
He 4 Bipi waiu w.
E hiki no ke nana i ke ano o keia mau waiwai iloko o na la 3 mamua o ke kuai ana ma kahi i olelo ia maluna. PAKAUA.
Luna Hooponopono waiwai o ka mea make. 10-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI OUKOU NA KANAKA A pau, ua kapu loa ko'u aina, o Makao, aole no e komo wale kekahi kanaka malaila. Eia kekahi, aole pono ke hoolilo i kuu aina he alanu e hele ai, ua kapu loa. Nolaila, e makaala oukou, no ka mea, o ka mea e uhaki i keia mau olelo maluna e hoopiiia oia e like ma ke Kanawai.
H. McDONNA.
Koolauloa, Nov. 6, 1861. 6-8t
MOKUAHI KILAUEA.
E HOLO ANA NO O KILAUEA, MAI HONOLULU aku i ka hapalua o ka hora 4 o ke ahiahi, e like me ka mea i oleloia malalo nei, penei:
Poakahi, Dekemaba 16, no HILO.
Poalua, Dekemaba 24, no KONA.
JANION, GREEN & Co.
Luna H. S. N. Co.
Honolulu, Novemaba 7, 1861. 7-tf
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, e pau ana ka hoopuka ana o ka Hae Hawaii, i ka pule hope o Dekemaba, nolaila, ke manao nei ka Ahahui Hoopuka Nupepa o na kanaka maoli e nonoi aku i ka poe lawe Hae Hawaii, e maliu mai i ka HOKU PAKIPIKA, ka Nupepa a na kanaka papa o ka aina e hoopuka nei. Ua hiki no ke lawe i ua pepa la no ke koena o ka makahiki, me ka uku mai o na dala no ka manawa i laweia'i. Eia kekahi, e hooili mai i na olelo Hoolaha no ka HOKU O KA PAKIPIKA, he makepono loa ka uku. No ka manao maoli o ka Ahahui e kokua mai ana oukou i keia oihana a lakou i hapai ai, nolaila, ke manao nei lakou, ua makehewa ke paipai nui aku ia oukou.
J. W. H. KAUWAHI.
34-5t G. W. MILA,
Pai kii! Pai kii!
E. D. DURANA!
EIA kou Hale Pai kii ma Alanui Alii, ma ka Hale e pili ana ma ka aoao hikina hema o ka hale kuai o Daimana ma, kahi i aha ai o na mea maikai a pau o ka
OIHANA PAI KII.
Nolaila, ua makaukau no au e pai i na kii o ka poe e makemake ana, me ka hilu a me ka nani, no kahi uku oluolu loa. E pono no e haele kino mai oukou i ike maka. E. D. DURANA.
Mea Pai kii.
Honolulu, Okatoba 25, 1861. 11-tf
OLELO HOOLAHA!
HALE HANA NOHO A ME NA KOKI!
O MAUA o na mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua ma ke akea, ua makaukau no maua e hana i na mea a pau e pili ana i ka oihana i oleloia maluna.
Eia no hoi ma ko maua wahi na noho a me na papakaukau e kuai ai ma ka uku emi loa.
Na lako hale kahiko i hana hou ia.
O na pahu kupapau o na ano a pau no ka uku make pono loa kekahi mea a maua e kuai ana.
E pono no i na kanaka a pau e hele mua mai e kamailio pu me maua mamua o ka hele ana ma na wahi e ae, no ka mea, ke manao nei maua e oluolu no oukou e kuai me maua. ALAPINI,
KALE. Alanui Alii, ma kahi e pili ana i kahi o Keoni Palaunu Luna Makai. 11-tf
MAKAI! MAKAI!
INA MAKEMAKE kekahi kanaka maoli, a me kekahi haole, a me na Pake waiwai a pau ma Honolulu nei, ina ua aie na kanaka ia oukou a me na wahine, o kela mea keia mea, i ko oukou waiwai, a dala maoli paha no ka aie kaaole, aie kolohe, aie loihi loa, aole loaa mai i ka mea nana ka aie e kii no ia'u ma Kapuukolo, ma ko'u hale noho, ma ka pa o Naeula. Ua makaukau au e kii i na aie, me ke koi i na aie kaa ole, a loaa mai ke dala e hana no me ka pololei me ka maemae maoli a me ka malama pono i ka loaa, a hoihoi pono aku i ka mea nana ka aie. E ninau no i ka Makai no ka uku oluolu, no ka hookauwa ana, a me ka luhi o ka hana ana. Owau no me ka mahalo.
M. KANALUA.
Kapuukolo, Dekemaba 2, 1861. 11-3m
LIO NALOWALE.
MA HONOLULU, NALOWALE KUU Lio, he lio kane ulaula kapuai hao, i kuni ia i ka hao kuni, penei; K ma ka uha hope Akau, keokeo iki loihi ma ka lae, ina i loaa keia lio i like ke ano me ka haina maluna i kekahi kanaka, Haole, Pake paha, e hoihoi mai a loaa au ma Kaopa, Kailua, Koolaupoko, e uku no au i ka mea e loaa'i keia lio i hai ia maluna, me ka oluolu. I ka malama o Okatoba ka nalowale ana, a hiki i keia la.
Na KAPIHENUI.
Honolulu, Detemaba 3, 1861. 11-2t*
OLELO HOOLAHA!
O NA mea a pau e noho la maluna o na aina mawaena o Waimea a me Laie, ma Koolauloa, Oahu, ke hoikeia aku nei ia lakou, o na mea a pau nona kekahi puaa e holoholo wale ana maluna o na aina, e hoopiiia no lakou no ka poino i loaa mai i ka aina, a me na luawai, ma ka eku ana o na puaa. E hookupuia $1, (hookahi dala,) no kela puaa keia puaa, no kela a me keia holo wale ana. R. MOFFITT.
10-4t
ANOANO RAIKI!
ANOANO MAIKAI LOA!
O NA mea a pau e makemake ana e kanu i ka raiki, e kii mai lakou i ka anoano raiki ma ko'u wahi ma Puiwa, i Nuuanu, a i ole ia ma ka Hale kuai Buke o H. M. Wini, ma Honolulu. He 10 keneta ko ka pauna hookahi ke kumukuai o ua anoano la. G. R. ROSS (ROKE.)
Puiwa, Nuuanu, Dek. 3, 1861. 11-4t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na mea a pau ua hoolaha aku o S. B. Loa ma ke akea e hookohu ana ia'u i hooilina no kona aina ponoi ma Waiahole, Koolaupoko ma ka oiaio loa, a ua waiho mai oia ia'u i ke Sila nui a me ka palapala hooko i hanaia ma ka Ahahookolokolo ma Honolulu ma ka la 25 o Okatoba 1861, nolaila, ke kahea aku nei au ia oukou e ka poe makemake mai e hoolimalima i keia aina e hele mai oukou ma ko'u hale hana ma Kaopuaua e loaa no au ia oukou malaila i na la a pau. Me ke Aloha ke hoi nei no ko Kaopuaua keiki e kuni i ke kukui mahu. J. I. W. KAOLIKO.
Kauluwela, Honolulu, Dek. 4, 1861. 11-6t
LIO HELEHEWA.
E IKE auanei na mea a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, eia ma ko'u lima kekahhi Lio hele hewa, penei kona ano, he lio wahine eleele lae keokeo, elua wawae keokeo o hope, he puka ma ke kua, o kona hao kuni 2 ma ka uha akau hope, ina e ike ka mea nona keia lio, e kii mai me na dala $10,00 no ke poho, ina e kii ole mai a hala na la 30 mai keia la aku o ke pai ana, e lilo mai ia'u keia lio, aia ko'u wahi i noho ai maanei mai o ka pa o Willam Webster, mauka o ka pa o Pelekuke luna kiai o ka Halewai. KAPULE.
Honolulu, Kanaana, Dek. 5, 1861. 11-2t*
OLELOHOOLAHA.
E IKE auanei oukou e na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei wau i na mea Lio, bipi, miula, a me na mea e ae a pau loa, ina wau e ike i kekahi o keia mau mea i oleloia maluna e hele ana maluna o kuu wahi apana aina Maonouli i Koolau, e hopu no wau a paa, a lawe i ka pa Aupuni, ina e kue kekahi kanaka i keia olelo papa, alaila e h ana no wau e like me ke Kanawai. Owau o KEOAHU.
HAAHEO, Hope Luna.
Maemae, Honolulu, Dek. 3, 181. 11-2t*
Ili! Ili! Ili!
E UKU aku no na mea nona na inoa malalo nei i ka uku oi loa no na ili, ke laweia mai ma ko lakou hale kuai.
JANION, GREEN & Co.
Honolulu, Okatoba 22, 1861. 5-tf