Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 12, 12 December 1861 — Ne ke kana ana o Kamehameha, a me ka hui ana o na Aupuni o keia Pae Aina maiaie o na. [ARTICLE]

Ne ke kana ana o Kamehameha, a me ka hui ana o na Aupuni o keia Pae Aina maiaie o na.

He potx> peba ia oe o fe« Hoko o ka Paki* pika ke hoopaki ae i keia v«hi paolo m«N, a »4 iaiioa ia e makiki iho i kou ido«som, a aiI h» h«t« ae 0« ma oei arao kai e#aln, to«i ka ; la poka i Haehae, a ka *rekroa i Lehua. | t»a bo ia. O Kameh«n>eha k» keiki ia a Keeaa, o Keoua ke kaikaioa o Kalaoiopou, 00 ka mea, hookahi o laaa aiak»iil«ae o Ki* makaimoko. y A eoake iho la o Kalaoiopan i Kaa m WaioAhakini, i Pakioi kahi i make ai, a i ka &ake aoa iho o Kclank»pqo f koi maila o lt#> awemaahiii a »e na'iii a me na puali ia Kiwaleo i ke keiki a Kalaoiopaa, e kaaa me Katfaeba«Meha 1 me na'iii a paa o Klml No ka i»ea ( aa makemeke Aai ko fri!o poe alii ii ltona f uo ka poha. U<ie mai la !i» kdu I ke kapapao o Kaiamopue malai»ft o ka waa, a holo pu mai ia na'lii a ine 11« «eoaka a pau i Kona, no ka no e kiaa. A Hiki lakou ma Kapahlua 2 Koiui, holo mai la 6 Keeaumoka mai Honokoii aaai KapaMaa mai, e ike i k« kopapau o Kalaoi<tpao miilana oni waa, a ucre cl>c» la lakoo. , A ike aku la ta i ke ano o na'lii a me 4a« naka maiuna oka irat t hē ano No ia mea ninia aku la ia ia lalcotl. Maliee lrd kopa<* pau e vraiho, ai ? i mat la lakon ia ia, Ma Kailaa e waiho si. Alaila, maopopo ia ia ke and 0 ke kaua; no ka mea, aa takoo i. Qifi kahi o Koha e Hlo ia lakou, nohila i hooke ai o Kailoa. Holo mai lā lakoo a ku pono i Honaunaa, alaili, ua iho la %a ui, he ua nui loa, nolaila pae ie la lakou i Honaunaa, • «rii)lo afeo !■ 1 ke kupapāo o Kalaniopuu maloko o ka baie o I&awe, a noho ibo la o Kiwalao, a me na'lii amē na jtaftaka e okīoki i ka aina o Hawiii a piinfno lakou trale no a p«a. Ama keli ua ana i pao ai ke kupapau i uka, holn aku la o Keeauhiokn io Kameha» mebf ii< Ma Kohala 00 0 Kamehameh* ia manawa; aka, ua kii aku « Kekahaupio ia ' Kimehimeha, a ua hiki mai o jj£amehameha ma Kefcaha, a haliwii ako o Keeiamoka ma Kēkahi me Kamehameha, a bai iku li o Keeaumoku ia Kamehameha i na mea ana i ike ai maluna 0 n& waa kopapau, a maopopo ihe Ia iā fakott ke ano o ke laua. > Alaila, kuki iho la lakou nof ke kaiia ana, a pau ia, holo aku la lakou e hookokoko ma Kaawaloi a ma Keei. Holo mai o Kiwalao mai Hon|ifinat} mai, a halawai me Kamehameha, a uwe iho la laua, ft pau ka awe ana, i mai la o Kiwalaoia Kafnehameha # Auhea oe, e <nake ana kaua la, eia no ki makuakane o kaua la, ke pue mai nei no e kaua kakou, elua wale no paha aua» nei Jkaua e make; aloha ino kaua. <f Kea#emiuhili ua makoakane la. tibi aku Ia o Kiwalio i Honaunau, okioki iho i# i kā aina me koni poe aīii, a nele iho ia lekahi alii i ka aina, o Keoua kona t/kfoki iho la ia no koni nele ana, a no ke ! kttiteuafnu ana mai kekahi. Alaifa, hoohewahewa aku la ia me kona miu kanaka a pau ā.hēle i ka lele kaua. jA hele loa aku ia lakoa a Keomo, kua ibo lili ka niu malaila, a pepehi iku la i ko Kaonehamēha kanāka a make, a make no hoi ] kekahi o lakoa i ko Kamehameha kanaka. : O ke kaua iho li no iā, ekolu paha la i ka< ua ai, alaila, hooqJta nui. ■ Eia na'lii mamuli o Kamehameha i ka la i hooaka ai, o Keeaamoku, o Keaweheula, o Kameeiaumoko, i o Kamanawa, o Kehuhaopio 4 a me ni'lii kaikaina o KitMha»eba a pM<t. " - A i ua la la i lioouka ai, o Keeaumoku kai hoouka aku iko Kiwalao maa pōe kioa i hins iho li o KeeaUmoka ilalo no ka hihia i ka pololo, hopa ibo la ko Kiwalao poe koi o Nnhi, a o Kahii, 00 ibo la laua i ko Keeaurtofeo kaa i ki pāhoa, a o ibo I* kekahi i ka pololu, me ka i ana ibō f ka aka lt ka laao i ki AaOia kua lepalena. A ua nawaliwali o Keēittmoko kokoke 0 make> li wa, fohe ako la o Keeaomoku i ko Kiwilao leo, ika i āna mai, e malaink i ka niho paia6a, ible e malaoia ia ia. Alaila, oa* nao iho li o Keeaomoka i koo4 make loa. A ike o Kaaaaoawa i ko Keeaam<riio nawaliwali; 6bouia Ji ia A lohi 0 Ka»īh*e, kipehi ako la ia, a pi thd ti o Kiwibo.i k« pohako, a binallak»i ā Hi ai la o Keeatiiāoka m6 ka a uumi fi Kiwilao, ōie ki lei o man» ma kona lima, a oeoka ko Kiwilao ai a make, alaila, bo<raka ntti iho la o Kaaiehamehi; 6 ka hee iho la no ia f aliila, lilo ke aapuni ia Kaaehameha, o Mokdohii ka inoft oia kaoa, oia 00 ke kaua i lilo ai ke aup«ai nooa. Affl« keii kaoa ana, lilo 0 Keoea- ma ke.kiki kaaa ana; a lilo no ia 1 *tii 06 Kau, a ia mii li ibo; eahaka eialii o Keaw'inniaahili ma ka maona, a lilo ia i aalil eo Hik> a me Pona i o laua »0 oi hoe kaea li KaaKphameha mihope iho. « A noho ali» »ho la o Kaiiel»«»eb« jßsluna o Kooa i a»e Koh.U a me Hamakaa, akolo okāoā ia «ā; a aoko aīii 00 boi o Kea«f«aiaohili am Hilo, i āofco ilii 6 Keo«a «1 E*«, 1

aapani o Ha9nit, ik<4t *» M iit§ " I »«n«w». * I A kipā «• lc kakahi tIH * , &lfi aapoei o R«nekoft ka ieo« t i 6«ia iM KiiwMMihiii, a IM/a o KiMko* la Sjml#i» OMuhīli; • mahokn o Kt««kd« a oo(bo mi Kooao, ■ aahope ibo; ktp« Ikhi ib« !a o Ko» eekoa a kaoa me Keoo», fl IM o Kiodtot ii*K«oaa #. pepehi ta »bo !a a onka. No k« make amo K«oefco« k« a«fai kooa hoakaoao o Kabai ka iooa, mmh* M la i kona oialo, a hele ia io KaoMl»««MtM ta, ik« mai la o Kauwhameha tē ia o b«la or«la aka aoa; afoba atre ta ia, a b«eia)a!afo a# ta la i kona mao Kahma • hele ma Hiio « koaa» ae mai no kona poa Kohioa ia ta, Eia ka iooa ooa poa Kahina o Koom* < moku, o Keaweakeolo; 6 Kaa>aaiaaia«<ia/o Komanawa» o lekoo bo k« Kao»ab«ai«tM mai hp9 o<eb, no kefa m«a keia a«a ooi o ka ««• puni, «olaila, ai raao no ka olalo ana o ka lakou mao keiki, a aaa Moofwna i k« Kamehameha mao keiki; a «oii «Meopaao* A liolia iho li lakoa, a hel« «k« lvc kaaa i kela mau okaoa Hilo a a»a Ki«, «ba ka kaahiwi o Kao ka heli ana. Ua kppala fca iooa oia kaoa, * Kauawa, o ka laa k«ia o k« K«fbehameha kaua ana. Aok i He« o Keawemaohili a me Kootf* la kaoa-aaa. ' * Hoi ae la « Kamehameha a l*aopaho«fio« ( a ma jpe THo, hele boa ako o KaoMba«iabfi ma Bifo #kaoa; a hakaka īa a« ba p«« lavaia ma K«aau i Puna, a p« lbe ta ko Kamehameha lao i ka hoe a fca poe la«aifi, a no ka noi o kona ikaika i pakale ai ote mai ka make. Aia wa, loaa ia Kameharaeha ma Hilo na koa o Kaekili i hoonna malu «i mai Maoi mai ( « noho me K«awemaabili, « kaoa mai ia fv»rn#hamrha. A ike o Kamehaaieha iko Kahekitj hewa, alaila, holo mai la o Kame* hameha e kaoa ia Kalanikupol* i k« keiki a Kahekili. I Oaho oo o Kahekili ia aeanawa. A kaua iho la laua ma Wailoku • hee o K«lanikupole ia Kamehameha, « pakeleo Kalaoikopule, a hoīo i Oaho. laku nui ia ko : Mauikanaka ia kaua ana, na paa ka wai o lao ao!e e kahe no ka noi o kanaka, oa ka* paia ekolo inōa o keia kaoa ana, o Kepani* wai, o Kauaupili, o Jao. Oke kolu keia o ko Katt*hamefstfcala afta. Ia manawa, ua o Keawemauhili me Keouo, a make o Keawemauhīli i ka pepehiia e Keoua, a booke loa mai ia o Keoua me ka manao e kii mai e lawe i ko Kamehameha mau okana nona, a me ka pepehi mai i ko Kamehameha makaainana. Hele mai !a ia a kokohi ku i ea kalo o Waipio. ' A lohe ae !a o Kamehameha ma Kaonaka* hikai i Molokai keia hana hewa ana a Keoua, alaila, aloha o Kamehameha t aa maka«inana o Kona, o Kohala, a o Hamakoa, noi ke kaumaha o ka naau no ko labon luko wale ia.. * * ' Alaila, hoi o Kamehimeha mai Maoi a*ko 4 e kaua me Keooa; a kaua iho la laua na Ko* apapaa, ma Hamakua i Hawaii, a hee o K«oua ia Kamehameha. O kooa be« loa no ia t i noho pio r wale iho no ma Kau a hiki i kona make ana ma Kawaihae. Oka ha.keia oka kaua ana.. •• A ma ia hope ibo, bolo mai ke alii o Kao* ai o Kaeo koaa inoa, a hui pa ne Kahekili raa Oahu; a holo mai iaua ma Hawaii « kaua tne Kameha'meha. A halawai lakou nie Kameh*mehi ma a kaua iho la la~ knii ma ka moana, a hee laua ia Kamehameha, a pakeli fio« i ka pae ana i Maoi. Aka, 6 ka oui o ka aoWaa, ua pau i ka lukoia. Ui kapaia ua kaoa la elua iooa, o Kawai, o K«puwahaulaula Oka lima keia oko Kame* hameha kaua aaa. A ma ia hope iho, make o Kahekili ma 0« ahu, a noho iho li kana keiki 0 Kalanikopole a me nalii no boi ma Oahu. A lobe o Kamehameha ua make o' Kahekili, manao aa ia ia <* holo i Oahu e kaoa me ka Kahekili mao keiki, e hoopai okn no ke koua wale ana mai o Kahekili ta ia. Aliili. hoomakaukiu ibo !a o ha no ka bolo ika maladia o Febelaan. O Kaulua ka inoa o ui nolama la t ka olalo a Hawaii. A bolo aka la o KaoMban»oba a Oabo, km* oa m* Kaliaikopak om Noaano, i be« o KklaiHkopala ia Ka<n«liam«ba, « pooi Oaha so« Molokai, «w Loooi, om Meoi, me kooli»#, a haawi w«J« «aai o lU»MiK ia Kauai no»Ka«»ehoaMba, O ki ono kaia o ka KiailMMeha kaaa ioa. r A noboalw ib» la o oa hookahi makahiki, a holo aka ia m% Kieai. No ka aoi n ka mokaai iol* i pt#i , boi oni i»o «M ka poooa o Kaiaioea» bo. Ua kapaia kela bok> «oa « laia«rabo. A aa ie hopi, loh« o KamehaoMha aa kipi kekahi alii «M Milo i Hawaii, o Naaaka#bi koea moa, ilaHa, boi om! fi o KiOMbiaaeha Mai Oahu oMi« kaaa om Naaahaaha. A kaoa o Kaaiihamelia «m Maaakoiha a make ia ma Kaipalaoa ia KaoehiaMhi. O ka hika keia o ka Kamehioaeha kaaa ana. Aht*la, oa« fc« kioi laeakUi, iMipo M fc*> ia pae aiie Kamebam«bi I hookahi aepe&i mai oaaraii a Nnhoo. Me ke o)o1m ao. . ; X W, tnonu. I*apalaaa ( Lahoiaa, Nor. 80,1801.