Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 13, 19 December 1861 — Pule ana i ke Akua. [ARTICLE]

Pule ana i ke Akua.

O ka pule ahi, hfe Wāhi alanui mawaeoa oke Akua a mo ke kanaka, he wahi e hiki niai ko Ic6 Akiia lohē*& me ka pooo i ki mea kino, (i pela hōi ko kfe kaoākn i ke Akua, he wāhi e hlii ki» he paie 4 ke Akua a me ke he kodkoo, he ttiēa kokiia. e maopoopo ii: He itiāi hiakē ko H«sekia ma kāna pute atiā, peti6i ia, u eīehd¥kē hoomanao oe i kā hana a kau t nā la mamua, t ka hēlē ih* a tha ka noho poho ana, ae hootiidciād māi 6* ia'u i loko o kfeia tnāi inake *' Cīā Idh6 d lehova a haāwi hou mai 15 makāhiki hou e olā āt. Aole anei i hiki io niāi ke olā i o Heaekli alā, iia biki niai* e piā kona #aht ao li ē mak* &dte i« « oIA.

Pel* no ke kaula o &risai, i kft wa i hoopttōi ift ti 0 3ftfiie!i* e oi eeēmi o fiate tkn ia lehovfc ē hoomakapo i na maka t * ua makifx> lakou, na koa me oi 'lii, a tti ilakii ō tSrisai ii likou i#ielN* INMIH ok« lime!« nwhe mau 1«, aolaili» ot ota t£k liē* rae!ft ma keia pulei Erisai. Peli o Elia, ui pttte akii ia i na !a o Ahipa, e paft ki «ft ina mikihik» 3 me ni mttiißfc «otio i kā ua ko bo ia mea.

Mi keia mao hoakaiki ini ihea 8 ka Baipala» i miopoopo ai he mea e ok ai a e pono ai ka pale, a noloko mai o laila oa poM W»pooo a potei, a ua maopoo nohoi oa pule mua i kakau ia lie haku oo oa pile o kela, aaii ta< oia »a pule lehulehua meoa pule me ka teo a i kfc *aot», ilUwi ***•. i ka wa 1*0«, a i ki #a ii.

i. He nni loa &ft pule, he pule inaioa* he h« pule aumakua, he pule hoōpiopi®, he pule ai& he pnie makaouika, be pule wahiae, ke pHtl keiki, he pule makua, he pule bo kft #ai*aij a he j«ile i»o aa aioa e 4 !»• pala nd

k« poe himii h* pf»le k*k*fei«k«, be pole •«ikei, be pol« he ° ** ki»be p«)« pololei, b* pwli he pul« w«i«akt. 2 Eia k* i pai« 6* kō*#iti alto i tā olelo, fc«*iki ki |w!e pak««wtlt t hihi», wk« oo k« imi te«t oka olelo e o!e k« biht«, « i pale o« mai booba!ike toe k« poe haekamani, ptil« ku m« n« h*le b«!«w«i « mm n» bara«, aft to4a ko !«kou ako ia h« tnabito, e like m« o«i, maikai ka me« pale pololei, bip«o!e ibo k« leo, ok« oku k« ot« k« a«h«!oia, aolo no ka i lobe aku 1« ke Akai. Kopaoaha ke poho wale oia mau pule. Bhi« !« k« oui?. 3 Pule hookamani, hann oo i ka hewa, pule no k« w«ha, ooho oo me k« pono ole pule no, hohu no pule no, koko ho pule no i mua o k« lehulehu, ohiki i ko hsi koe, koe no kona me k« wili iloko oka naau mehe Kanapi hulahulu 1« ke-o-o o na niho ke n«hu iho, mue ka lehelehe, kuu ke puna ua mea he nui o ka ouku. 4. & hoomaopoopo { ka Pari«aio pule hoohinuhinu waiwaiole, e kuhi ana ua makole k< Akua, « me ka (hkkapo e ike ole ia mai ai ka lauwiiiō luko, nolaila, ua poho kana pule. A pehe« k«kott oei, eia paha me kakou kekahi pne hookamani, e hoopu nei mtbo mau popokl U ka poepoē o na maiao. 5. Ka piile oiaW, oia kou . hai- aoa i kau nien i hāna ai me ke koe ole iho iloko o kou manao, alaila, he mea maopoo ia i ke Akua, he naau maemae a pelekunuole ia haau, a o hiki no ia ia e kiei toau titai ma ia wahi t ko ke kanaka noho ari«< e 'ike inenei: '• Ke nana nei o lehova i ka naau. " He oha iho la ka momona nui o ka naau i puni ia ai ia wa~ hi? Eia, o ka laulau ia o na manao a pau loa, oia hoi o kii iho, o ko ka mahao hale hana, a mai laila aku i na wahi e ae, alaila, noho ka ai i me ka ia nia ia wahi, 0 kft hapalua o ke kino no ia o ka opu, holnko o laila ka laha ana o ke kunakn, oia o Eva iwiaoao o ka opu e pili la me ka nuāu. A o ka naau ke ke kino o ke keiki a me ke iewe, a me ka piko o na keiki liilii, nolaila, ua maopoopo no ha pule waiwai, oia ka ka Lunaauhau pule, nOlaila, he hien hui ka pule ama ka manao oloko. Bnoo kuhihewa Pela ko'u ike pono iho iloko oha olelo muā. D. S. Keolanoi. Niuhelewai, Kāpālamā, Dek. 10, 1801. He makemake hUi ko'u e ikē lea i ka mea a kākou 0 ināhāo āi, ā e makemake, ho k&' mea< ke uluaoa nei na leo kahea maloko o na Nupepa, mehā mea la, e noi mai aoa i ko kakou haau e nooīioo ihā mēa ā kakoU 6 manao ai no na Lunafnākāaih«na,* khpOno ē ttēie ai i ke Kāo Aiiaoielu u ka maknhiki e hiki mai āna.

N6 kii Mokupuhi o Motokai k&'il e kāhēa aku H6i me ha Miikupuai a pau 6 keia pae Aina, e īiana mai āna t kelel. Ke puka aku nei mai loko aku o keia kulanakaiihale, a e heie aha ma ha apaha e, a ma ha MokupUhi e aku iloko 6 keia Aupuhi kekahi phē haauao khpuno ke hele i ka Ahaoleīo kau KaoaWhi, he poe ike nui i na a he hiki hoi kd ike i ka pilikia 6 0 na makaainana me ke Aiipuni. ? Aka, ua Waiho ia hiāi ia kakou he Māhā kdho i ināu Luhamakaaināna hiā ke fCuhiii Kanawai ā me na Kanawai, e likā me kō kBkoU ike ānahekupoiio: aole no hoi e hiki iā kakoU ke hoole itfalē aku i s kā nieā e koi mai ana, oia, ā 6 lakou pahā kekahi o na Lunamakaaihana« i na aole lakou i kue iā ma ke Kumu {(āhā#ai, a mē na Kāna*ai. Nolāilā, ūā waihoia mai he hiāu maka eīua inamua 6 ke poo, e ike i ka mea a kakou ā ihakāhiako āi. Aiā hoi iiāko o ke poo, he noohōO i hā meā ku mai ana< a e inaaīo mai anā imua o kakou. Nolaila, e haka poho a me mākou hoi i na liiina kupono e hele i kā Ahaolāio, e nana pono i kona ano ihāikāi; i-ine kana māu hana, i hā hē ikāika, ā h§ iiiakāālā hoi. E nina nd h6t i na Luna ano lolh, pālupalu oka nonnoo; ama ke kāu pātoktf t ikaika, koa, ā hāla ia la, noho lai lākhu la, a hika 1 ke kau Ahaolelh, ālaila, hoohilihāi noho #ale iho no hiamoe* ka naāu. Aliiīi# « manāo kakou, ā e ike maka aku no fadi (!• ypo|fāneā ki halawai." ) O kft hāpāi koke h6 iā o kā lima. i Nolaila, e ko Molokai, ua hele āka he» 1 he tnau kēiki kamāāiha ho iā Mokpiini, e māhāo ānā o lauā hā Luhāinakāāihana; ā uā iko oukhu i kh laua hiaikāi a me ko l&ua noho aha ā iae ka laua mau hāna. Nolaila, uo #aiho āko keiā lēo kahēā," ā me keia hiau hā hhkoU nō e 6āhft i e makemake, a tia ike ho ōUkoil i ltā (iiātiāo n a oi6 ha' 7 t»āhā fl o na inea e kuania i&iaa o ke ao hei: Ui kopono paha iāhā? A©te pāhl? ha oukhu ho ka hleīh hddhdih « like iB6 ka o«liOtt naiiio he phoo. (*āti «* ina apāllii i pāu, e hāoikaiMa oukou ē iiaākaaU loa» Ma kela māh knmu, ua pāu kā piif>ii aoa ia kakou iho lio liā Lunamakaainana, a kakoil e hāna ai i koho. &ia na mea i ioe. E pono ā kamailio kakou no kakou ānakaiiMhā iho; no kā inea, he nui ka leo kāiiuhu e wa#i nāi iioko o ke kulānakauhale; e olēlo āna peuei. Pilikiil i*itikiā!! E boopao ha Auhaēll " Pela oa leo kipinii i *a»a neij Eia ka niaaa. Haaha ii pilikia? oka Auhaa holoholoia anāi? 6 ki AuhāU kuli paka? o keiha la? oka A«kio irai«ii {Mii, a waiwai ie#i anei? nolaila oeiai anel kela iaa mae kuao)elo kiiiiko? " ftt*kia! PaikiiH "

laio oi pilikla kiia i maoao ai kakoo oa aiikiioaoa e koho i maa Looaaulaaiaisa # ihoo-pao i kela «mo Aohao; alaila, ke olelo oti keii makaaioaoa iml«boki booo»lo Aoponi aoa o ka Moi r bi m«a makebft«a Wi)« 00. No kao»ea, ke ikeoei kakoo, aolo i pilikia a kaamaha kakou ma ka Aohia waiwai pia, a waiwaī lewa hoi, oa emi loa ka Auhao, i im; ke dote ana maloni o ka waiwai, aole 00 i pili kaumaha keia Aohao maloni o kakou; aaluna oka poe waiwai ia kaumaha, tbii kamailio hoo kakoo malaila he makehewa wale no, a poho hewa ka mlnawa i ka noooo& ana ma ia mau koma. Ke olelo nei kekahi poe. *' E hoopaa ka Auhau holoholona." Aole he pololei o kela noonoo: Eti ka ninau: ni ke Aupuni anei 1 kaunha e malama kikou i oa Lio wiwi ino, Miula, a pela aku? a6le, ni kakou no: Oa noonoo nui ia kekihi kanawai i kela mau kau Ahaolelo i hala, e hoopau i ka malama ana ina holoholona ino. Aka, aole i pau ka manao paakiki e malama i na holoholona pooo ole, e kuai no ka hapaha, a fne ki oleloa; nolaila, he makehewa ke olelo no ia mea. Ke olelo hou i.ei, "no ka pii o ke Dutē o na Awa ku Moku, ke kumu i haalele ai na na Aumoku Kohola i keia Awa ku Moku." Ma keia kumu, ua makehewa loa ke olelo pēla. Eia, ma na Helu mua oka Hae 6 kēia makahiki, ua oleloia, no ka haalele ana mai n na Moku Kohola i ka moana e kokokē ana mai o kakou aku, nu ka ia ole, a ua holo na Moku ma ka moana kokokē i ke 60 0 ma ka Akau; nolaila, he hiki ina Moku ke holo e kuai ma na Ait»a e pili koke ana ia lakou, i mau inea ai, a he mea makehēwa walē no ke holo i keia pae Aina, i holaila ka hapa o na Moku e Ku nei ma ko kakou Aina. .

P. Koumakapili, Honolulu. Dec. 1%, 1861