Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 18, 23 January 1862 — Page 4
KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, IANUARI 23, 1862.
Ahaaina Hoomau i haawiia e ka Moi o Dahomey ma ka M. H. 1860.
[Kakauia e kekahi haole nana i ike maka i keia Ahaaina.]
"I ka la 13 o Iulai, a hiki aku la au ma ke kulanakauhale Tofo, a malaila ua halawai au me kekahi poe kaahele wawae e malama ana i kekahi luna i hookohuia mamua koke iho, a i kahiko maikai ia me na mea nani he nui ke ano; ua laa oia e hooleiia ma ka nuku o ka muliwai, i mea e hoolaulea ai i na akua o ka muliwai, a i mea hoi e kono ai lakou i na moku kalepa e holo pinepine mai; a ua manaoia, e lawe pu ana oia i na nuhou o ka aina i ka Moi i make mamua aku. O keia elele i kela ao, ua haawiia ia ia he omole rama a me kekahi mau dala, e kuai i ka ai no ka hele ana.
"Hiki aku au ma Cannat, ke kulanakauhale alii, i ka la 14: a ia'u i hiki aku ai ma kahi o Mehu, ke Kuhina kalepa, ia manawa no loaa ia'u ka moi, a koi mai ka Moi e hele ma kona hale alii. Hele aku la au, a loaa au ia ia i poaipuniia e kona mau luna o ka hale alii, e ku lalani ana, ma kahi mamao iki aku o kona kino kapu. He maikai wale, a nani hoi i ka nana aku keia poe. O na nika a pau, i kahikoia ma na lole ano e e noho ana lakou malalo o na oluolu ano e o kela waihooluu keia waihooluu a pau. E noho ana no ka Moi ma kela welau malalo o kekahi uhi nui. Hele mua makou ma kahi i hookaaawaleia no makou a kulou iho, a peahi ae la ka Moi i kona lima i hoailona ua ikeia mai makou.
I ka la 15, ua kuhikuhiia mai au e hele ma ke alanui ma kahi kokoke i Dahomey, a e kali malaila a maalo ae ka Moi; no ka mea, o ka Moi, mahope o ka mohai ana i ua kanaka he kanalima, e hele huakai ana oia ma ia alanui. Ia ia i oili mai ai, ua kani ia na pu, a hele lalani aku la na koa, e like me ko lakou ano alii, o ke alii malalo loa mamua, a o ke alii nui mahope. Ua haliiia ko waenakonu o ke alanui i na moena a me na lole o kela ano kei ano, a malaila i hele ai ka Moi a me kana mau wahine; e hele ana no na koa ma kapa, me na pahu kani a me na puhi ohe. Ua hookani mau ia na pahu 500, me ke ki mau i na pu, a nui ae la ka walaau a me ka wawa a me ka hookeke.
A hele mai ke Kuhina kalepa, kuhikuhiia mai la au e ae maluna o kekahi manele, a e ukali i kona lio. Ano e maoli ko makou hele ana. He 20,000 a keu ae ka nui o o na nika e hele wawae ana, he 30 na manele e lewa ana io a ianei makahi alanui ololi, no ka mea, ua kapu kahi ma waenakonu o ua alanui nei; a no ka wela o ka la ua kulu ka hou me he ua pakapaka la.
I ka la 16, ua huna hou ia ia hana, a ia manawa, ua haawiia i ka Moi e ke Kuhina o ke Kaulike, i kekahi pio i koo ia ka waha, a ninau aku la ua Kuhina nei i ka Moi, ina ua makemake oia e hoouna aku i kekahi olelo i kona makuakane make. Ae mai la ka Moi, he mau olelo no. Ku ae le kekahi mau luna nui o ke aupuni e lohe i ko na mau kauoha, alaila, hai waha aku la lakou ia mau kauoha i ke pio. O keia pio, e oki ia ana kona poo, a ua manaoio maoli oia ua hiki no ia ia ke hooko i na olelo i kauohaia'i ia ia e hooko mahope o ka haawi ana ia ia he omole rama, a me kekahi mau dala no na lilo o kona hele ana, ua hiki ia ke poo ona. Elua hora mahope mai, ua hoounaia i eha elele hou, a ua hanaia lakou e like me ka mea mua; aka, ua mohai puia me lakou kekahi manu pilau, kekahi dia a me kekahi keko, a ua koo ia ka waha, ke keko e like me ke koo ana o ka waha o ke kanaka.
A pau keia mau elele i ka hoounaia aku me ka lakou mau kauoha no kela ao, komo ae la ka Moi i kona mau pale kaua, a pii ae la ma kahi awai a haimanao aku la ma kekahi olelo kaua, me ke noi aku i kona poe koa, ina ua makaukau lakou e hahai i ke kaua, aia a manao oia he pono ke kaua, Ae nui mai la lakou me ka hooho nui o ka leo, a me ke ake nui e hele koke.
O ka la 18, oia ka la i maheleia'i na makana iwaena o na koa. Ua haaweia na alii a pau ma ka poohiwi o kekahi koa. Ua hoailonaia kela puali keia puali koa ma kekahi mea i lei ia ma ke poo, he ano okoa ka waihooluu o kela a me keia, i mea hoi e huikau ole ai lakou iloko o ke kaua. Ua hoolako ia hoi na koa a pau i kekahi eke e lewalewa ana ma ke alo, kahi e hahao koke ai i na mea i loaa ia ia mai ka Moi mai, o kailiia auanei e kekahi o ka poe e ku mai ana, aka, aia a hahaoia iloko o ka eke, ua kapu loa, aole mea i aa e lawe. * * * *
I ka la 23, ua kokua au ma ka wae ana i na kanaka puhi ohe he iwakaluakumamakolu i mau mohai, i mea e komo ai lakou i ka hana o ka Moi i make aku la.
I ka la 28, ua okiia ke poo o na kanaka he umikumamaha; ua laweia ke poo a kauia ma kela wahi keia wahi o ke kulanakauhale, a ua hookani ia i kekahi bele nui i hoailona no ka hana e hana ia ana.
I ka la 29, ua hoomakaukau ia no ke kaumaha ana i na mohai makahiki hoomaia Gueso ka Moi i make. Ua kooia na waha i ke koo ano kea, a ua hou ia kekahi welau maloko o ka alelo, a ua nui wale ka eha a me ka hoomainoino ia mai; ua puu mai na maka o lakou i ka eha loa. Ia po no ua hailuku wale ia na kanaka he nui wale.
I ka manawa e pepehiia ana na pio, ua hookaniia na mele, i lohe ole ia ko lakou alala ana i ka eha. Ua pilau a popolona maoli keia wahi a puni. Ua akoakoa mau mai, i ke ao a i ka po, he kanaha tausani nika, iwaena o keia wahi kupapau hohono.
I ka 30 a me ke 31, ua mohai mai na hapahaole (mullattoes) hanohano Whydah (Waida) i ko lakou mau mohai. Hele huakai lakou a puni ka hale alii, me ka hookani ana o na ohe a me na pahu. I ke kolu o ka poaipuni ana, hele mai la ka Moi imua o keia poe, a olelo hooluolu ia lakou, oiai e kaawe ia ana kona mau mohai.
Iloko o keia mau po elua, ua ookiia na poo he 500. Ua laweia na poo mai ka halealii aku iloko o na hinai, a ua hoopiha ia hoi na ipu i ke koko i mea e lulu ma ka lua kupapau o ka Moi i make. Ua kiolaia na kino kupapau iloko o na lua ma kahi kokoke i ke kulanakauhale, aole nae i uhiia i ka lepo, a ua ai ia e na holoholona hihiu. Ua aneane piha loa kekahi mau ina i na iwi kanaka. Ia la ae ua hoomauia ia hana mohai.
He ana nui i eliia ma ka lepo kahi i waihoia'i ke kupapau o ka Moi i make. Ua waihoia ke kupapau iwaenakonu oia ana, a o kana mau wahine, he 600 ka nui, ua noho poai puni lakou e like me ko lakou ano alii, a inu ae la lakou a pau i ka apu koheoheo, a make aku la lakou a pau!
I ka la 4 o Augate, ua hoikeikeia na wahine pio he 15, i laa ia no ka hana o Guesa ma kela ao. Ua ike powehiwehi lakou e make ana lakou, a ua luuluu ka maka i ke kaumaha, a nana paweo lakou io a ia nei. Ua pepehiia lakou ia po i ka houia i ka pahi ma ka umauma.
I ka la 5, oia ka la i waeia no ka Moi e kau maha i kana mau mohai. O na mea i mohaiia, he mau lako kupono na ka noho ana o kekahi alii Aferika. He 15 wahine, a me 35 kane ka mea i mohai mua ia; ua kooia ka waha o lakou a pau, a nakinakiia na kino ma ke ano pupuu, a hookui na lima me na wawae; alaila, ua hahaoia lakou iloko o ka hinai a laweia ma ke poo o ke kanaka. Ua pepehiia lakou a pau. Ua waeia eha nika kanaka maikai, kino puipui, i poe malama lio, a na ka Moi no i make e pepehi ia lakou, me he mea la e oki aaa oia i na poo o na manu.
Ua kaumahaia na mohai ma kekahi awai nui palahalaha i kukuluia iwaena o ka poe alii. Malaila i noho ai ka Moi, ke Kuhina o ke Kaulike, ke Kiaaina o Whydah, a me na luna nui a pau o ke aupuni, a o lakou no hoi ka poe oki poo. Kamailio pakole ka Moi me na luna, hemo oia i ka ipuka mai ka waha aku, aku like ae la lakou iluna, me ka unuhi mai i na pahi kaua, a oki lakou i ua pio o kanaka, kahe mai la ke koko ma na aoao a pau, a maluna hoi o na 'lii; a o ka poe pio hoi e noho ana malalo o ka awai, ua hooluu ia lakou i ka ulaula o ke koko e kahe muliwai ana. * * * * * * * * *
E mau ana no keia hana no na malama elua hou aku, i mea e loaa ai na pio, alaila, e hoomakaukau hou i keia hana mainoino. * * * * * *
Aia keia aina o Dahomey, ma ka aoao komohana o Aferika, a malaila no i loaa ai ka nui o na nika i kuai ia ma Amerikahui, a me na mokupuni o Inia Komohana.
Ua holo malaila kekahi poe misionari Pope, me ka manao e hoomanwanui iwaena o keia poe hupo ano lua ole, a e hoohuli ia lakou mai ko lakou hewa aku a i ka hana a ke Akua."
E kapaeia mawaho o ka Ekalesia.
[Ua lawe mua ia keia palapala i ka Luna o ke Kuokoa e pai ai, aka, aole i ae ia e pai, no ka mea, he palapala keia e olelo ana i kekahi mea e hoahewa iki ana i na luna ekalesia o Kawaiahao. Aole nae i makau keia pepa e hoolaha ma ke akea i na mea kupono e hoohalahalaia'i, aole hoi e hoole ana oia i na palapala o keia ano, me he mea la ua hemolele loa na luna ekalesia a pau, aole e hiki ia lakou ke hana hewa.]
Pela e olelo nei na luna o ka berita ma Kawaiahao a me ke kahu o keia ekalesia pu kekahi. Ma ka poaono, oia ka la 4 o Ianuari nei; ma ka hora 3 o ke ahiahi, halawai na luna a me ke kahu o keia berita e hooponopopno i na hoahanau hihia, a ma ia hooponopono ana, ku mai kekahi luna, a olelo ua hewa o mea, eia kona hewa, he mea, o ka hooholo iho la no ia, e hooki aku ia ia mai ka ekalesia aku, a ma ka la Sabati ae oia ko makou pule ahaaina, ia manawa hoike ia mai ana ko makou mau hoahanau i hihia i ka hewa. Eia nae ka mea kupanaha loa, o kekahi o ka poe i hihia i okii ia mai ka ekalesia aku, e noho nanea ana oia me ka manao ole he hewa e ili mai ana maluna ona, aole oia i hooponoponoia mamua o kona hoahewaia ana, i kona lohe ana aku iloko o ka wa pule e kahea ia mai ana kona inoa, haohao kela, no ka mea, he mea mau, e hooponopono mua ka Aha Ekalesia, i ka hoahanau i hihia ma ka nana pono ana ma ke kaulike, mawaena o ka mea hoopii a me ka mea hoopii ia, ke hooia mai ma ka waha o na mea ike maka elua a oi ae o kela aoao a me keia aoao e hoaponoia ai ka mea pono, a e hoahewaia'i ka mea hewa.
Mamua o kona hoahewaia ana, e na luna o ka ekalesia, he mea hiki ia lakou ke noonoo a akahele me ka nana i kekahi aoao a me kekahi aoao, aka, ma ka hooholo ana o keia Aha Hui, hookahi wale no aoao a hooholo koke no i ka hoahewa me ka lohe ole ia, me ka maopopo ole o ke kumu i hoahewaia'i, nolaila, loaa ia'u ke kumu e kamailio ai, me ka ninau aku; pela no anei ma na aha ekalesia a pau mai Hawaii a Kauai. I na pela, ua pau ae la ko'u kuhihewa, no ka mea, ua lohe no ka hoi na luna he hihia ko ka hoahanau, heaha la ka mea i kauoha ole ia mai ai e hele aku i mua o lakou e hooponopono ai, a e hoike aku ka hoahanau imua o lakou i ka hewa i loohia ai oia, malia, he hewa hiki i ka mihi e hiki ai i ua Aha la ke hooholo i ka mea i pono i puka mai ka lakou hana ana, nolaila, e ninau pu mai kakou mai o a o i ke ano o ka hana a na luna o ka ekalesia ma Kawaiahao. E na hoahanau, ina pela e hoahewa ia ai kakou, e lilo auanei keia i rula paakiki loa mawaena o keia berita, i na i huhu kekahi i kana mea i manao ino ai, hiki no ke hoopii i ua Aha nei a kipaku no, no ka mea, oia ka hana i keia manawa mawaena o keia berita ma ka huli pono ana aku e nana pono i ke ano oiaio o na hoahanau a me ke Kahua kahi i kukulu ia ai, ke monaoio nei au i like me keia ka hiki wawe loa, me ke kali ole, ua olelo nui ia, o ka poe kahiko he poe noonoo maikai loa lakou, he akahele. Ke ike loa nei au, he poe paakiki a hiki wawe loa ma ka hoahewa aku i ka lohe a lakou i lohe ai, me ke kali ole i kekahi aoao. Eia ka ninau no keia hewa, e paakiki loa nei na luna; Nawai i hana ka hewa na ke kanaka anei? na ke Akua paha.
Ke olelo nei no au iloko o ko'u ike maoli, iloko o ka palapala hemolele, na ke Akua no i hana i keia mau mea elua o ka pono a me ka hewa a eia hou, hoi, nawai i haawi mai keia huaolelo mihi na ke kanaka anei? na ke Akua paha, na ke Akua no, ehia mihi ana e pono ai, ehiku anei? aole he kanahikuhiku pela no o Iesu i ke ao ana i kana poe haumana. Ua huhu hikiwawe loa mai anei ke Akua i kona poe kanaka i ka wa kahiko, i ka haule ana i na hewa i like me keia ano? aole! ua hoopalahalaha aku i na keiki aia poe a ua huhu mai no ke Akua ia lakou no na hewa a lakou i hana ai, ua kala mai no oia aole i paupauaho koke e like me ka ekalesia o Kawaiahao i na hoahanau o kona berita oia ko'u manao me ke aloha.
"E hiki wawe ma ka lohe, e lohi me ke kamailio ana, e akahele ma ka hoohewa aku."
J. K.
He wahi manao ninau aku.
E ka Hoku o ka Pakipika:—Aloha oe:
Ke ninau aku nei au ia oe no ke Kanawai hookamakama, a nau e wehewehe pono mai, eia ka ninau; he mea pono no anei e lawe waleia ka wahine i mare pono ia e ke kane? A, e hik no anei i ka wahine, ke hele e hoohiki i palapala noho pu me ke kane hou, me ka ae ole o ke kane mare? O ka makai nui iho la no anei ka mea mana e hoohiki ai, a lilo loa ka wahine ia hai me ka ike ole aku i ke kane mare? O ka pau ae la no anei ia o ke kanawai mare? O ka makai nui, a o ke Kahunapule, owai ko laua mea mana? O kekahi olelo ia, "he wahine hanu;" o ka hana iho la no ka ia o ka moe me ka wahine, he mea kupanaha maoli no ka hana!
A ke olioli nei na wahine i ka noho pu me na kane manuahi, a me ka olelo iho penei, "heaha ka mana o ke Kanawai mare? e keku aku ke kane mare, hahau kaeha mai ke kane manuahi, hiki ae i ka poaono, i ka hora 4 o ke ahiahi, he hiki-ki-i wale no ko ka ua o ena, kani ka uwepa, he lawe ka hana."
Me ka olelo iho no, "aohe mana o ka mare ana a ke Kahunapule, o ka Bereunu mare ka mea mana." Pela ka olele iho, nolaila, ke ka aku nei ke aho ia oe, a nau hoi ia e hai mai i ka mea oiaio. IKEMAKA.
Honolulu, Jan. 18, 1862.
Ikemaka! Heaha ka waiwai o kau ninau maluna ae? Aole anei oe i ike i ke Kanawi e pili ana ina mea au e ninau mai nei i ka Hoku Pakipika? Kai noa ua ike no oe, aole he kuleana o kela mea keia mea e kii aku i ke kane a me ka wahine i mareia, a lawe mai hoi nana. Ua ike no paha oe, aohe kuleana o ka Makai Nui ma ke Kanawai, e hoohemo i na mea i mareia; aole no hoi he kuleana e hookaawale aku ma kona ano mana Makai Nui. Malia paha ua hana no ka Makai Nui ma ka oihana e pili ana ia ia; aka, o oe paha kai kuhihewa.
Ina paha ua ikeia keia pono ole e hana ia ana maloko o keia aupuni, alaila, pono no ia oe ke hele imua o na ahahookolokolo, kahi i waihoia ai ka mana hooko Kanawai.
Ina hoi he ike ole maoli kou i ke Kanawai e pili ana i keia mau ninau, alaila, pono oe ke kuai i Kanawai; a ina ua pohihihi kekahi mau mea e pili ana i kou pono a me ko ka lehulehu; alaila, e hele oe i mua o na Loio, a me na Lunakanawai o na Ahahookolokolo, a na lakou e hoakaka mai ia oe, alaila, aole e lilo wale kau wahine.
O na Kanawai e pili ana i ke kaili wahine a kane paha, he moekolohe no ia. Ke mau nei no ia Kanawai a hiki i keia la, a mau loa aku.
O ka hookamakama hoi, aole no he Kanawai e ae ana e hookamakama i oleloia iloko o ke Kumu Kanawai, a me na Kanawai; aka, he Kanawai no e hooemi ana ina mai ino i puka mai noloko mai oia hewa.
Ua makemake makou e hoakaka lea aku i kekahi mau mea e pili ana i kau mau ninau, aole nae e hiki; no ka mea, ua huna oe i kou inoa, nolaila, lilo ka hoakaka ana aku i mea makehewa.
Eia ka makou kauoha hope ia oe; e hele oe ma kekeena Oihana o ke Kuhina Kalaiaina, a e loaa ia oe na Kanawai malaila.
"U lalau oe no kou ike ole i ka Palapala Hemolele.
He inoa no Kale Kewiki.
Kale Kewiki he inoa la,
Ke onaona no he makua la,
Aia ka nani i Mamala la,
Ka ulu wehiwehi i ke kai la,
Kai aloha na'u Kalia la,
He alo haliu i Manoa la,
Nana i ka ua kuahine la,
Ka ua lei koko i ke pili la,
I pili aloha me Hauola la,
E ola kuu lei kuu kama la,
Kuu pua laha ole o ke ao la,
Hanau kama a ke Onaona la,
Ke Kekaiholuholu he makua la,
He aloha kuu lei pikake la,
Ua puni paoa i ke ala la,
Ke ala laha ole i Lakana la,
Ka pakaua i Lukini la,
He mea hope no ke kama la,
Ninau ka inoa i lohe la,
Lehuaakona he inoa la.
John DAVED.
Kale Kewiki he inoa la,
Kekaiholuholu he makua la,
Aia ka nani i Lahina la,
Ka pono kui lua i ka moku la,
Kui lehua kapu i Lihau la,
Likeai Kaula i ka wai la,
He waiwai nui ke aloha la,
Hooluhi nei i ke kino la,
Puni au i ka leo o ka manu la,
Ka hoohihi mai ka lehua la,
Ke hai la i kona nani la,
I ke ku kilakila hanohano la,
Hanohano ia pua ke lei la,
Kohu no e aai ke kino la,
I ka liko pua o ke Koolau la,
Ka nahele aala i Lilikoi la,
Koi awe ka ua i ka nahele la,
He wai anu no ke kama la,
Ninau ka inoa i lohe la,
Lehuaakona he inoa la.
Nrs. L. NAPAHUELUA.
Kale Kewiki he inoa la,
Pinaikeala he makua la,
Aia ka nani i Kaala la,
Ke kupukupu o Lihue la,
Ke huea ala i Malamanui la,
He nui ke anu i Kamaoha la,
Ke ala nenene i ke kula la,
Ke kula wale o Keahumoe la,
E moe no au ia oe la,
Oiai ka manao me au la,
Me au ke aloha e pili ai la,
l hoa walea i Kaiona la,
Ua ona ia mai e ka manu la,
Na pua lehua i ka nahele la,
Ka nahele aala i Koiahi la,
He ala ka maile laulii la,
Ku a lipolipo i ke anu la,
Mea hoope no ke kama la,
Ninau ka inoa i lohe la,
Lehuaakona he inoa la.
Mrs. KALAKINI.
Kale Kewiki he inoa la,
Napuaikahikina he makua la,
Aia ka kanani i Olaa la,
Kaawa lau hinano o Puna la,
O Puna no ka'u aloha la,
Ka paia ala i ka hala la,
Hala lei hoi o Hopoe la,
O ka wahine ami i ke kai la,
A kahi hoi au a ike la,
Ka wai welawela i Kukii la,
E kii ka ono I ka Mauna la,
Ka wai o ka ohelo papa la,
O helo ai na ka wahine la,
Ua kanu a ulu i ka uka la,
Ka uka wale o ka Hooku la,
Ku au nana o Maukele la,
Ka papa lohi o Apua la,
Papa haaheo na ke Kama la,
Ninau kainoa i lohe la,
Lehuaakona he inoa la,
S. PAAKAULA.
Kale Kewiki he inoa la,
Maile lauli he makua la,
Aia ka nani i ke Kaona la,
Ka ulu wehiwehi o ka pua la,
Kuu pua i upu ai e lei la,
Ua kiina mai ua lilo la,
Ua hookoo i ka pili la,
Kuu pili mua i manao ai la,
Ua lawe oi ala ua lilo la,
Ukiuki wale au i ka manu la,
Ka ai aki ku i ka lehua la,
Huu lehua kapu i kui ai la,
I lei hoi no kuu kama la,
Mai noho oe a hana mai la,
O mahui auanei au la,
Ike iho oe i ka mea ino la,
Nani wale ku'u pua Koolau la,
Ninau ka inoa i lohe la,
Lehuaakona he inoa la.
Mrs. KONANUI opio.
Kalekewiki he inoa la,
Ka lei mae ole he moku la,
Aia ke anu i Waimea la,
Kaua kipu i ke pili la,
Kuu pili aloha i Mahiki la,
Hiki mai ana ka alele la,
Ka haili a ka moe i anei la,
Hopo mai nei au i ka loa la,
Ka laula o Puukapu la,
Kapu oiala i ka leo la,
Hoopaee i ka ike la,
Muhee ka hoa e like ai la,
He ulua kapapa no kai la,
Aia ka wai i Hiilawe la,
Ke lawe mai i na pali la,
Na pali huli lua i Waipio la,
Ua kapu ia pua i ke ala la,
Mahope no ke kama la,
Ninau ka inoa i lohe la,
Lehuaakona he inoa la,
P. KAHOLOKU.
Kanaka make mamuli o ka makemake i ka wai ona.
E ka Hoku Pakipika e:—Aloha oe:
I ka la 15 o Jan. nei, pulumi ua kanaka nei i ka hale o Aiko, Pake, a ike oia i kekahi omole me ka wai iloko, manao paha oia he rama, a he waiala; o kona lalau aku la no ia a inu, a pau ka wai, a mahope iho no, o ka pau no ia o kona ola.
O keia omole i inu ia e Kapuainui, he wai hoomake naonao na ka Pake.
E malama oukou e ka poe e noho ana me ka poe waiwai, mai hoohalike e like me keia kanaka ka lalama, a make oia no kona kuhi hewa.
J. KELIIKAAWE.
Kukuau, Hilo-one, Jan. 18, 1862.
LOIO! LOIO!!
INA MAKEMAKE KEKAHI E KOHO IA
J. W. H. KAUWAHI
I LOIO, e pono no ke hele ma ka hale hana o HALAKI (C. C. HARRIS,) kokoke i ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mawaena o ka hora 9 kakahiaka a me ka hora 3 o ke ahiahi.
KA LAKO HALE A ME NA
Pahu Kupapau!
AUHEA oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu hale paahana, ma Alanui Papu.
NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!
Ua loaa mai hoi na mea hoonani pahu kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.
A ua makaukau no hoi au e hana i ka hana kamana, ke manao oukou e hoolimalima mai ia'u, a ma ka uku emi loa. E hele koke mai i pau ko oukou kuhihewa. H. ALENA.
2-tf Alanui Papu.
OLELO HOOLAHA.
PIULA WAI! PIULA WAI!
O ka poe e makemake ana e hookomo i ka Wai Piula ma ko lakou wahi, pono no ke hele lakou imua o ka mea nona ka inoa malalo nei, no ka mea, ua hiki ia ia ke h ana i na Piula me ke ano paa, aole noha koke, no ka mea, o kana hana no ia ana i ao ai a maikai
Aia no ia ia na lako a pau e pono ai keia
–HANA, OIA HOI–
Na Ki Wai o na ano a pau!
KA PIULA WAI
A ia mea aku ia mea aku e pono ai.
Aia ma ko'u wahi hana ma Alanui Kaahumanu,
Ka Hale
Hana Piula Maikai Loa!
Mai kuhihewa oukou, no ka mea, ekolu na hale hana piula ma ia Alanui, a o ko'u hale, oia ka Hale mauka loa.
2-tf J. J. O'DONNELL.
OIHANA LOIO!
JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA Oihana Loio ma ke ALANUI NUUANU, makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale ai o na kanaka Hawaii, i kapaia o "HALEOLA," ma Honolulu. Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai no kela hewa keia hewa i hoopiiia'i oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa a me ka pololei i ko oukou mau palapala kuai o kela ano keia ano, me na palapala hoolimalima, me na palapala haawi waiwai paa a waiwai lewa, na olelo ae like o kela ano keia ano, na palapala hoopaa o kela ano keia ano, na palapala moraki waiwai paa a waiwai lewa, o na palapala hoohui o kela ano keia ano, a me na palapala hoopii i na Ahahookolokolo no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na palapala kauoha a pau, a me na palapala a pau o kela ano keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.
Honolulu, Augate 31, 1861.
HALE KUAI O AKE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea kupono o na ano a pau e kuonoono ai i ka noho ana, e haele nui paha lakou ma kahi o
AKE,
Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau.
2 tf AKE.
OLELO HOOLAHA!
HALE HANA NOHO A ME NA KOKI!
O MAUA o na mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua ma ke akea, ua makaukau no maua e hana i na mea a pau e pili ana i ka oihana i oleloia maluna.
Eia no hoi ma ko maua wahi na noho a me na papakaukau e kuai ai ma ka uku emi loa.
Na lako hale kahiko i hana hou ia.
O na pahu kupapau o na ano a pau no ka uku make pono loa kekahi mea a maua e kuai ana.
E pono no i na kanaka a pau e hele mua mai e kamailio pu me maua mamua o ka hele ana ma na wahi e ae, no ka mea, ke manao nei maua e oluolu no oukou e kuai me maua. ALAPINI,
KALE.
Alanui Alii, ma kahi e pili ana i kahi o Keoni Palaunu Luna Makai. 11-tf
S. JOHNSON (Ioane,)
KAMANA HALE, &c.
UA MAKAUKAU ka mea nona ka ina maluna e hana i na mea a pau o kana oihana no ka uku haahaa loa.
Na kii o na hale, me ka hoakaka aku i ke ano a me na lilo, e haawiia no ka uku ole.
Pahu kupapau koa nui, - - - $12.00
Pahu kupapau pine nui, - - - 3.00
Aia ma Polelewa ka h ale hana.
8-tf
MAKAI! MAKAI!
INA MAKEMAKE kekahi kanaka maoli, a me kekahi haole, a me na Pake waiwai a pau ma Honolulu Nei, ina ua aie na kanaka ia oukou a me na wahine, o kela mea keia mea, i ko oukou waiwai, a dala maoli paha no ka aie kaaole, aie kolohe, aie loihi loa, aole loaa mai i ka mea nana ka aie e kii no ia'u ma Kapuukolo, ma ko'u hale noho, ma ka pa o Naeula. Ua makaukau au e kii i na aie, me ke koi i na aie kaa ole, a loaa mai ke dala e hana no me ka pololei me ka maemae maoli a me ka malama pono i ka loaa, a hoihoi pono aku i ka mea nana ka aie. E ninau no i ka Makai no ka uku oluolu, no ka hookauwa ana,a me ka luhi o ka hana ana. Owau no me ka mahalo.
M. KANALUA.
Kapuukolo, Dekemaba 2, 1861. 11-3m
OLELO HOOLAHA.
HUMUHUMU PEA!
KE HAI AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo nei, i kona mau makamaka a i ka lehulehu hoi, ua makaukau no oia e hana i ka hana a pau i haawiia ia ia e hana ai
MA KE ANO MAIKAI!
A ma ka Uku Emi loa!
E pono no ke hele e imua ona, mamua o ka hele ana io hai.
E ninau hoi no kona ano, ia Kimo Pelekane a me Paulo Manini.
1-3m WILAMA G. WOOLSEY.
MEA HOU!
MA KA HALE KUAI
O KEOKI OLELO E.
AIA ma ke kihi huina alanui mauka iho o ka Hale uinihepa, hale kamaa, malaila ka lole Nu Hou i keia wa, na ano no a pau, ka mea makemake ia, me ka hooemi ana i ke kumukuai.
8-3m.