Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 22, 20 February 1862 — Gula! Gula! [ARTICLE]

Gula! Gula!

Iloko o keia mao la iho nei, oa nui ioa ka wawa a me ka pioloke o kanaka no ka loi» an* oa loaa be kahua kula ma Koolau, ma kabi i kapaia o lolekaa. Ua iawe ia mai ma Honolulo nei i hookahi popo iima o ka iepo, a oa hooheeheeia e Kanka Makaainana, a oa ioaa ia no he unahi liilil o ke gnlaj A laha ia mea ma ke akea, noi ioa ae la ka oielo, a oa noi ka poe i hele ma Koolas e ike maka. Ua h<ii mai kekahi poe me ka olelo ibo, be gula no malaila. aoie nae he mahoahua, aole boi e waiwai ana ke eli. Olelo hoi iakoo, ua noi loa na kanaka i akoakoa mai ma kahi i loaa ai ka iepo lilelile, a oa nui ka pihoihoi a me ka wawa a t»e ka hoopaapaa nui iwaena o lakou. Ua hok amahi na kane, na *ahine ame na keiki, na koiopupu, ame na keiki opiopio, rne na lima e paa ana i ka oo e eli ai i ke gula, e hoaa ana na kanaka io a ia nei, me he mea la ua manao lakou e loaa ka puu gn!a okoa! Fle ole loa nae ka loaa. Ua loaa no nae ka maloeloe o ka wawae a me ka nalulu o ke poo, me ka ike ole aku i ka ulohilohi oka mea melemele. I ka ike maoli ana nae, he makani wale no ia mea, a o ke g»ula maoli, e loaa ia ma ka eli ana i ka lepo ne na mea kanu. E aho no ke malama na kanaka i ko lakou mau kihapai ai, aole e hoolalelale e eli i na pupu gula ma ka pali o lolekaa, aia a akaka lea he waiwai no malaila. Ma ka olelo hooholo o ka Ahahur Enanelio no ka nupepa, ke mahalo nei makon ia mea; aka, ina pela ka manao oia hni a me kekahi poe e ae i ka hoomaka ana o ka nupepa Hoku Pakipika e hele iwaena o keia lahui, ina pnlia ua hamau ka waha oia nupepa i ka ekemu ae 110 na olelo e kue ia ana. He mea mau i ku ike maka ana, iwaena o na kanaka a me ka lahui a pau iwaena o na aoao elua, aole e hiki i kekahi aoao ke pane ke ole e pane ia mai; ina he olelo kue kaj olelo e pane ia mai, alaila, he olelo pale ae ka ka aoao elna ma ke kue aku; a pela no, ina ma ka pono ka pane ana mni a ka aoao : mua, alaila, e pane aku ka aoao elua ma ka ! pono e like me ka pono i pane ia mai. Nolaila, o ke kiunu hewa nana e uneune mai kekahi aoao, oia ke kumu alakai nana e uneune na manao paio ino me ka hoopaapaa pono ole.