Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 23, 27 February 1862 — He mau manao no ka Ahaolelo. [ARTICLE]

He mau manao no ka Ahaolelo.

Ke olelo nei paha kakou, ua palekana kakou, ua koho ia na Lunamakaainana, uolaila, aohe a kakou haua i koe, ia lakou wale no ka hana, ka paio, ka olelo, ka hoopaapaa, ka hooponopono, ka noonoo, ka hooholo, ka hoololi, ka hookiekie i na auhau, ka hoemi, ke kaumaha, ka oluolu, ka pono, ka hewa. E ae aku no au maluila, ina oia iakou ke noho niai la iloko o ka hale ahaolelo, aole. He manawa okoa i koe mawaena o ka ahaolelo jl me kakou, a o ke aha ka kakou hana, ka kakou mea e haawi aku ai i ua mau luna nei i hiki ia lakou ke kamailio, a ke noonoo? E hiopioe aiuei bakqii, uā maona I lil, ua nui kA opu, e hoolaka mai i ka molowa, noonoo ole, na-na ka pukaihu, u-wo ka opu, u-ha ka waha, oni ke kino, kaa ma-o, huli iuaanei, hoolohe kaao, kamailio hua ole, po ka la, ao ka po, a pela no a hiki mai ka wa o ka ahaolelo, a lohe ia inai la, o ko oukou Lunamakaainana, aohe ekemu, he noho wale iho no e aloalo ai na maka ? Ke plelo nei au, ina io no pela ka hana a ia apana o ka noonoo ole, ua like io no pela ka Lunamakaainana. E lawe mai paha kakou i kekahi mau mea kino, i mea hoohalike, penei; ina elua ilio, 0 kekahi e hele wale ana, a o ka lua ua paa 1 ke kaulahao, auhēa ka mea o laua i oi ka huhu, aole anei o ka inea i paa i ke kaula ? Pehea hoi na lio heihei ? I ka poe nona ka lio ke ao aku i ke kahu uana e holo, penei oe e holo ai, e kaohi oe, e uhau oe, e hou oe i ke kepa, e moe ae ma ka aoāo ? No ke aha ia olelo ana, i oi kona holo mainua o kona lua ?. Peia no paha kakou i keia wa, ua hookuu ia mai uo ia kakou he mana noonoo, no ka mea, o ka wa ahaolelo, he paku ia uo kakou a me ka pilikia loa aku. Ke olelo nei paha kakou i keia wa la, Pilikia! pilikial! I ke aha la ka mea i pilikia ai, i na auh&u, a nohea mai ia pilikia ? Noloko mai no ia o ka ahaolelo, a ina hoi e pau kekahi mau auhau, aole no ia no ka waha o kekohi mea e ae, no ka ahaolelo no. Ke nee mai nei ka wa o ka ahaolelo e halawai me kakou, aole nae ana haua, aole maopopo i keia mau la, a ina e ilihune ia i ka manao ole, eia na manao malalo nei. 1. Ua īuahalo ia ke kauawai no ka uku hapahaneri no ka waiwai paa a me ka waiwai lewa. 2. 0 na lio, miula, keakā, e auhau ia ma ia kanawai, aole i hookahi dala, a i hapalua hoi, no ka mea, he mau waiwai lewa no ia. E pono no ke hoololi ia pauku kanawai. 3. 0 ke kanavrai e hookapu ana i ka maauauwa i na waiwai kalepa o na aina e ma keia p«e aina, e hoopau ia, a e haawi no ke aupuui i palapala ae maauauwa. 4. E hoemi ia na auhau dute ma keia mau mokupuni, i hiki nui mai na haole me ko lakou waiwai, a e loaa i na kanaka mahiai ka mea nana e kuai inai ko lakou mau mea kanu. 5. E ae ia ke puhi rama ana ma keia pae aina. 6. E hoemi ia ka uka o n& Luna nui o ke aupuoi. 1. E hoihoi ia ka auhau kiuo o na kanaka m<k ka waiwai i like me na dala eluā, 8. 6 hookiekie ia ka auhau alaaui ekolu dal» no ka makahiki i mea e pono ai na alanui, ae holo ai ka waiwai o ka poe mahiai. 9. Hoko o ka ahaolelo makahiki 1880 ua olelo ia kekahi bila kana#ai penei. e lik) kekahi i Lunamakaainana ke iike olē ka nni o kona waiwai me akahi tausani dala

ma ka hela ana. hoole no kakon I ka bfla, no ka mea, he poe n&aaao loa kekahi i ioaa o!e ke Uus»ni da!a ma ka hela ana o ka waiwai, 0 keia man manao i nooooo ia, aole ia I ka pomaikai wale o ka apana hookahi, a o ka moknpuni hookahi paha, aka, na p3l keia mau manao mai Hawaii a Niihaa ina e ko keia. Kolaila, a i nana oukou, a noonoo, a hoomaopopo loa, a i knlike ia me ko oukou \ makemake, alaila, e lawe no oukou a e ka- | kau iho ma ko onkoa maa palapala hoopii i ka ahaolelo, a e haawi ae i na Lunamakaainana a kakon i koho iho nei, aka, e aho no e wehewehe i ka pono, a me ka hewa o aa ma- | nao nei, a e haalele ke ike oukou ua hewa. Aole aa i nooneo i keia man manao, e | hooili no kakou i ka oluolu wale no, no ka | | mea, he mea maikai no kakoa ke auhau ia | e ko kakoo aupuni, aka, no ke kaalike ole | paha o keia mau manao, a o kekahi paha oia | mau manao, ua hio paha i ka pilikia maol' ia kakou na makaainana, nolaila, e hoopii • no kakou a na ka ahaolelo ka noonoo. | He kumu nui no kuu noonoo ana i keia j mau manao, e hoakea e imua o kakou no kekahi rnau manao a'u i lohe mamua, penei: " 0 ke kuhikau o ka poe i koino i ka ahaolelo, ua kuhi aku na alii i kaumaha no kakou i na Luna a kakon i koho ai, na lakou no i ae, a ua kuhi mai hoi na Lunamakaainana, i kaumaha kakou i na alii, a kuhi hou aku la hoi, a i make i ke koho o kakou i na haole, a o kekahi hoi, no ka hiki ole aku o ka kakou man palapala hoopii, pela wale no kakou e apa ia ai, a o ka hooko ana ke ! kauinaha." Ua kumu nui kutt noonoo i keia mau ma- * nao, a e lawe like kakou a e haawi i na Luna a ia lakou ka hana e like me ko kakou manao, nolaila ke olelo nei au, i kuhikau paha lakon i ka like ole o na manao o kakou mai o a o, a ina paha e like loa me keia mau manao, a me na manao i loaa ia oukou e pili ana i ka pomaikai like o ka lahui, ke olelo nei au, ua lohi ole ka ahaolelo ana. Alaila, e akaka auanei ia kakou na na 'lii paha ka hoole a me ke kaumaha, na na Luna no paha o kakou, a ina na na Luna, he aha ka hewa ke koho hou kakou i mau Luna e ae ke loaa aku ka ahaolelo hou o kekahi inanawa? a e kapae ae i kela Luna hana ole e like me ko kakou makemake. E wehewehe pakahi no au ia oukou i ka pono o keia mau manao, mahope aku, a ina ua ike oukou maka helu 15 o ko kakou. nupepa i kaa ae nei maiAua no kekahi mau pauku o ke Kuinu Kanawai e hoololi ia ana i keia ahaolelo, e wehewehe no au ia.oukou no ia mau inea. Owau no me ka mahalo. S. K. Kuapup. -■#bilOlfriu, 18&2.