Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 24, 6 March 1862 — Page 1

Page PDF (1.56 MB)

Ka Hoku o ka Pakipika.
BUKE I. HONOLULU, MARAKI 7, 1862. HELU 24.

 

Hoku o ka Pakipika.

He Inoa no Lele.

Aia ka lai i na pali la,
Ke ahi oni o Kamaile la,
Ke o mai la i Nualolo la,
Ke nihi ae la i Anaki la,
Kiina na kalo a Ola la,
Aia i ka poli o Makua la,
Waikuauhoe i ke kai la,
I ke kai anu o Koamano la,
Kuu lei lauae i na pali la,
Ke kui mai la i ka nahele la,
Kahiko i ke one o luhi la,
Aia i Makana ke ala la,
O ka oi kela o na pali la,
Ke hoi nei no e pili la,
I ka poli lai o Halaulani la,
Akahi lani a ke aloha la,
Kuu pua kamalei he manao la,
He inoa keia no Lele la.
MELE KAHEA.

Aia ka lai i Hauola la,
I ka inuwai o Wailua la,
He wahine hukikao e nonoho la,
I ke kalukalu o Kewa la,
I ke ehu kai o Anehola la,
I ke one aloha o kuu kama la,
Aia ka nani i Kalalea la,
I ka maka o ka moku i Oahu la,
Aahu Kaala i ka noe la,
Ke hone ae la i Lihue la,
Ke honi mai la i ke ala la,
I ke kupukupu o Kaiona la,
Onaona na pua i ka lai la,
I ka uluwehi o ke Kaona la,
He inoa keia no Lele la.
KAANAANA.

He wahine inuwai haaheo la,
I ke ano ahiahi i Honolulu la,
Ua lai, ua kuke, Ianeke la,
I ka hoopili ana i ka uapo la,
Ua malu ko kino noho nani la,
I ka malu hale o Hale-roke la,
Noho mai Haupu i ka lai la,
I ka luna wale o Kemamo la,
Paa mai Nounou i ka ohu la,
Kahiko i ke kapa o ka nahele la,
Alo mai Pueo i ka ino la,
Pukui i ke anu a ka hau la,
He aloha na pali hulilua la,
Huli mai kana e pili la,
Oiai ke aloha i ke kino la,
He inoa keia no Lele la,
KeoNI MAIHUI.

Aia ka lai i Haehae la,
I ka la hiki ma Kumukahi la,
Akahi ke aloha i ka ipo la,
I ke kukilakila i Malama la,
Malama ia mai ke ala la,
Ke kiina la e ka manu la,
Me na lehua i Makanoe la,
Noenoe aloha i Hopoe la,
Kuu lei lehua i Mokuola la,
E ola kuu kama i ka wai la,
A kau i ka pua aneane la,
He inoa keia no Lele la,
APISAIRA MOLAO.

Aia ka lai i Kauwiki la,
I ka ihu o ka waa i Hawaii la,
Ke eku mai la i ka moana la,
Ma ke komokana o Maui la,
Ka hikina a ka la i na moku la,
Noho mai Lilinoe i ka uka la,
Aahu i ke kapa o ka hau la,
Hoolai ka wahine i ka noe la,
Nana i ke kai o Ehuoi la,
E hui ka lai i Haili la,
I ke one kaha o Punahoa la,
He inoa keia no Lele la,
PUPUKA.

Aia ka lai i Piiholo la,
I ka ua ukiu o Kalena la,
Ke nihi mai la i na pali la,
I ka malu kukui o Kapela la,
Kahiko Kokomo i ka ohu la,
O ka hone ae a ka naulu la,
I ka luna wale o Lauulu la,
Uluwehiwehi ka wahine la,
I ka lai wale o Pokele la,
Noho ana ka wahine i Lilikoi la,
Ka malu kukui lau koa la,
Ka wahine aala i ka hinano la,
Ke wehe mai la i ka paila la,
Uhiuhi i ka laumamane la,
I olu ka ihona o ke kula la,
Inu aku i ka wai i Mauoni la,
He inoa keia no Lele la,
MELE KU.

Aia ka lai i Nuuanu la,
I ka liko wale o ka nahele la,
I ka noe aloha i na pali la,
I ka luna wale o Lanihuli la,
I ka hoa pili o ke Kawelu la,
Ke holu mai la i ka makani la,
Kani hala ole ae na manu la,
Ka noho nani aia pua la,
Ke Kamakahala i ka uka la,
Hala ae na paka ua o ka ino la,
I na la mua o ke kau la,
A kauakau kaua la,
I ka hana a na kupuna la,
He inoa keia no Lele le,
NAAI.

Aia ka lai i Waipio la,
I ka pali kapu a Olopana,
Ka luna aku o Puukapu la,
Ua kapu ka nahele i Mahiki la,
Ua hiki ua anu Waimea la,
Ka ua kokoula i ke pili la,
Ke pili wale o Puupa la,
Ke pa mai nei ka makani la,
Ka olauniu o ke Kaha la,
Hookaha kuu kama i ka wai la,
I ka wai o Luahine wai la,
He inoa keia no Lele la,
MR. KALAI.
Koiuiu, Leleo, Feb. 28, 1862.

He wahi Mele no Kailiwaikaleponi.

Auhea wale ana oe e Kailiwaikaleponi,
Kuu hoa o ka lai o ke Kaona o Honolulu,
Eia mai no wau o ke aloha pau ole,
O ke hoa o ke anu o ka uka o Kapena,
He ena aloha keia ke kau nei ka haili,
Hu mai nei ke aloha i ka uka la o Kalihi,
Oia uka anuanu a ka manu i noho ai,
A ka Iiwi maka polena ai pua lehua o uka,
Auhea wale ana oe e Kailiwaikaleponi,
Kuu hoa la o ke anu o ka lipo o ka nahele,
Ke holo la no paha oe i ke kai o Keawalua,
Elua no kaua i ka lono la a ka leo,
O ka leo kai pane mai mea ole i kuu manao,
I manao aku no au i lei mau oe no'u,
He aloha no Kaala kahi a ka eu i noho ai,
Eu mai nei na moku manu kaohi lia e Mokapu,
Ua kapu no ko leo mai pane mai ia nei,
Ia nei no kaua a lohe i ka nuhou,
He nuhou kai hiki mai noloko o Ladana,
E aloha ae ana i ka la o Mokapu,
Kapu mai nei na maka pale ka ikea mai,
Auhea wale ana oe e Kailiwaikaleponi,
Ke au la no paha oe i ke kai o Pailolo,
O ka lawe a Kilauea komo i ka lai o Lele,
Lele mai nei ke aloha e pili me kuu kino,
Ku aku i Lahaina pili mai ana na poki,
Hookomo iho i ke awa pae aku i Keawaiki,
A he iki no ke aloha hoeu i ka nui kino,
Nana ae o ka olu o ka malu a na kou,
O ka ohu o Berekane o ka lai o Lele,
He aloha no hoi oe e ka'u manu hulu nani,
E noho ana i ka olu i ka lipo o ka awapuhi,
E puhi ae ana au i ke aloha aole e pau,
Elua a'u ike ana i ka holo a Kilauea,
Ke pu-a nei ka uahi ke nome nei ka huila,
Auhea wale ana oe e ka la puka i Haehae,
Eia no Leleiwi ke au nei i ke kai,
Nana aku o ka uka o ka uka i o Laa,
Ua laahia no ia pua na'u no e kui,
I lei no ka wahine e noho ana i ka lai,
O oe no kuu hoa pau na pali hula ana,
Auhea wale ana oe e Kailiwaikaleponi,
Hoi mai kaua e pili me kuu kino i ka lai,
He-u la he aloha no Kailiwaikaleponi,
Kuu pua mae ole ia a ka maka i ike ai,
Ua pau me ke aloha pau ole ia oe e Kailiwaikaleponi.
H. W. NAKIHEI.
Honolulu, Feb. 28, 1862.


HE KAAO NO HESINI.
Helu 8.

I unuhiia mai mailoko mai o ka Arabian Nights.

                No ka mea, e hele mai ana lakou i ka auau, aohe i liuliu iho, puka mai ana ua huakai haia wahine nei, neenee loa aku la keia a ma kahi e kokoke ana i ke alanui o lakou e iho ai i ka wai, pau loa ae la ua poe nei a pau iloko o ka wai.
                Ike ae la ka luahine, ua pau loa na wahine a pau iloko o ka wai, ninau ae la oia ia Hesini, ua loaa auanei iloko o kou naau ka mahalo i kekahi o keia poe kaikamahine maikai, pane aku la o Hesini. Ke mahalo aku nei au i ka maikai o na kaikamahine a ke alii, aka, o ka maikai o kuu wahine, aole loa lakou nei i pillipili aina iki aku ilaila, aole hoi o lakou nei mea i ukali aku i kona mau kapuai.
                Pane aku la ka luahine, e kuu keiki, ua pau ae la ka'u mea i manao ai ia oe, aka, eia wale no ka mea i koe, e hele paha kaua imua o ke alii, ae aku la keia, a o ko lakou nei hele aku la no ia, a hiki i ka puka o ka pa o ka hale alii, hoonoho iho la ua luahine nei ia Hesini mawaho komo aku la keia me na koa e ike i ke alii, a pau ka ike alii ana, hai aku la ka luahine i ke alii; i aku la, he wahi malihini hoi paha ka'u, he makemake nae e ike i ke alii, pane mai la ke alii, e hoihoi ia ua o Hesini i kekahi hale alii e aku, a malaila e noho ai, a hala na pule elua, alaila, kauoha aku au ia ia, alaila hele mai oia e ike ia'u.
                Hoihoi ia aku la o ua o Hesini a kekahi hale alii maikai, malaila ko ia nei wahi i noho ai, ua like ka maikai o keia hale me ka hale no o ke alii e noho ai, ua hoonoho pu ia mai me ia nei, he mau koa nana e malama, a he mau kauwa nana e lawelawe e like me ka malama ana o lakou i ke alii, a pela no ko lakou malama ana ia ia nei, ua lako na mea a pau maloko o ua hale nei, e hiki ia ia nei ke ai a ke inu hoi, e like me ko ia nei makemake.
                Noho iho la keia, a hala na pule i oleloia mai ai ia ia nei, hoouna ia mai ana keia e hele i kahi o ua alii nei, (o ua alii la nei nona na mokupuni ehiku o Wakawaka,) hiki aku la keia imua o ke alii, hookipa ae la ke alii ia ia nei, ma ke ano hanohano a noho iho la keia imua o ke alii, nonoi ia mai la keia e hai aku i ko ia nei mooolelo mai ka mua, a hiki i ka hope.
                Hai aku la keia i ko ia nei mooolelo, mai ka mua mai a hiki no hoi i ka wa a laua nei e kamailio nei, alaila, olelo aku la ke alii ia ia nei, "ua ike au i keia wahine, oia hoi ko wahine au e huli nei, aka, aole e loaa ana ia oe, ua hoopaa ia e a'u iloko o ka hale paahao, no kona hele ana aku nei, a lalo, mare mai nei i ka mamo a Adamu, he mea kapu loa keia ia makou, nolaila aole loa e loaa ana ia oe ko wahine, aka, e pono paha ia oe ke nana i wahine nau iloko o kuu poe haiawahine, a o kau wahine e ike ai i ka maikai o lakou, alaila, o kau ia e lawe ai i wahine nau, a na'u ia e hoihoi aku ia olua i kou wahi. Ua pono ia i ko ia nei manao, ia manawa no, hoike ia mai la imua oia nei na kaikamahine maikai o ke alii, he mau tausani ko lakou nui, nana iho la keia mai ka mua a ka hope, ike iho la keia, o ko lakou nani a pau, aohe i pili aku malalo o ke kapuai wawae o ka wahine a ia nei ko lakou nani, pau ae ia ko ia nei manao ana no lakou, hiki aku la keia imua o ke alii wahine, ninau mai la ke alii ia ia nei, ua loaa auanei ia oe kekahi wahine maikai iloko o ko'u poe kaikamahine. Pane aku la o Hesini, penei:
                E ke alii wahine maikai, ua loaa mai ia'u ka lokomaikai ia mai e ke alii wahine i keia la, aka, aole i loaa ia'u kekahi kaikamahine maikai, i pilipili aina aku i na kapuai o ka wahine i hoopulu ia i ka hau o ka lani, iloko o kou poe kaikamahine, e ke alii oluolu nui wale. Ike iho la ke alii i ka manao o Hesini, i aku la oia ia Hesini, "ina aole e loaa ia oe kekahi wahine iloko o ko'u poe kaikamahine, alaila, e pono ia oe ke lawe i wahine nau iloko o lakou, a hoi aku oe mai keia wahi aku," alaila pane hou aku la ua wahi Hesini nei.
                E ke alii lokomaikai nui wale, ke hoohiki aku nei au imua ou, ma ka inoa o kuu akua mana loa o Alahe, aole loa wau e hoi hope ana ma kuu alanui a'u i hele mai ai, aka, e hele ana no wau imua, ma ke alanui a kuu wahi i hele ai, a make au malaila. Ike iho la ke alii i ka manao o Hesini, huhu loa iho la ia, alaila, hopu ae la ke alii i kekahi uwepa, he ili bipi i mahelehele ia a liilii, i hookomo ia i loko o ke kai paakai, ua hele wale a wikani, a olelo aku ia ia nei, ina aole oe e lawe i kekahi o kuu poe kaikamahine i wahine nau, alaila,e hoopai aku no wau i kau hewa i hana ai maluna iho ou, alaila, e ike auanei oe, o kuu mau lima palupalu nei la, e lanakila ana no ia maluna iho ou. Pane aku la o Hesini, e ke alii wahine maikai, ke lohe nei au i kau mau olelo oluolu iloko o'u iho, aka, he mea kaumaha loa nae iloko o kau kauwa e ke alii, me ko'u manao iho, aole paha e hiki ana ke hooko ia keia mau olelo au e ke alii, no ka mea, iloko o na kaikamahine o ke alii wahine, aole loa i loaa ia'u kekahi kaikamahine wahine maikai, i kokoke iki aku kona nani i ko ka wahine i aloha nui ia.
                Ike iho la ke alii wahine, aole io no e lawe ana ia nei i kekahi o kona poe kaikamahine i wahine nana, nolaila, huhu loa iho la ke alii, me ka olelo ino aku, ina aole oe lawe ana i kekahi o kuu poe kaikamahine i wahine nau, alaila, e ike auanei oe, e hoopai koke aku no au ia oe me ka mainoino loa, me ke kipaku aku ia oe mawaho o kuu pa, a me kuu Hale Alii.
                Ku ae la ua wahi Hesini nei iluna, a hohola aku la na lima iluna, me ka nana aku imua o ke alii, e ke ‘lii maikai, ke hoohiki aku nei au ma ka inoa o Alahe, ke Akua nana wau i lawe mai i keia aina malihini, aole loa wau e lawe ana i kekahi kaikamahine ou e ke alii i wahine na'u, oiai ua hookokoke ia mai e kuu Akua, ka hale o kuu aloha i waiho ia ai. Ia ia nei no e kamailio ana pela o ka hopu koke iho la no ia o ke alii i ka uwepa i hoomau ia iloko o ke kai paakai, a hahau aku la ia ia nei, me ka i aku ia ia nei, e hele koke oe mai loko aku nei, mai hoohakalia i kou hele ana aku, o lilo kou ola no kau mea e hana mai nei imua o'u, alaila, puka aku la keia mai ka Hale alii aku, me ka mainoino, me ka noke ia i ka hahauia i ke kaula, ua hele a kakau ke kaula iluna o ke kua, ia ia nei i kaawale aku ai mawaho o ka pa o ka Hale Alii. Oiai keia e kuewa wale ana no ma na alanui, me ko ia nei makamaka ole nana e hookipa, hele loa aku la keia ma kahi kokoke i ke kahakai, ia ia nei i hiki ai malaila, ike aku la keia, elua mau keiki e hakaka ana, o ke kaikuaana no a me ke kaikaina, hookokoke loa aku la keia i kahi o na keiki, hiki aku la keia ilaila, pane aku la keia, e na keiki, heaha la ka olua e hana ino nei kekahi i kekahi? pane mai la no ke kaikaina, no ia nei no ka hewa, make aku nei ka makuakane o maua i ka po, hooili mai kela i ko maua waiwai, o ke kookoo, o ko ia nei ia, a o ke koloka hoi, o ko'u hoi ia, a ke olelo nei keia, o na waiwai ka o maua a elua, no ia nei wale no, a aole iho la hoi o'u, ninau aku la keia, a heaha ka waiwai o na koloka? hai aku la no ua wahi kaikaina nei.
                Eia hoi paha la, ina hoi oe e aahu ae i ke koloka, o kou nalowale no ia, aole makou e ike aku ia oe, olelo aku la o ua o Hesini, e hoao mai ana kekahi o olua, o ka hopu aku la no ia o ke kaikaina, a aahu ae la, o ka nalowale io iho la no hoi ia, aohe oia nei wahi mea a ike aku, ike iho la keia, he waiwaiwai io ka ko ke koloka, ninau hou aku la keia, a heaha hoi ka waiwai o ke kookoo, hai hou mai la no ua wahi kaikaina nei.
                A eia hoi ka waiwai o ke kookoo , ina hoi oe e hahau iho i ke kookoo i ka honua, alaila, e puka mai auanei na uhane ehiku o ka po, he mau alii lakou no na uhane ino a pau o ka po, no kini o ke'kua, no ka mano o ke 'kua, no ka lehu o ke'kua, no ka pukui o ke 'kua, a o kou makemake a pau au e manao ai e hana, e hooko koke ia no ia.
                Ike iho la keia, he mau mea io keia e pomaikai ai, olelo aku la keia i na keiki, e pono hoi ha e koho mai olua ia'u i Lunakanawai nana e hooponopono i ka waiwai o olua, ae like mai la laua a elua, penei au e hooponopono ai i ka waiwai o olua, e paa wau i na waiwai o olua, a e haele like no hoi olua, a kuu wahi e kahea aku ai i kekahi o olua e ku iho, alaila, o ke kaikaina ke ku iho, a hele iki aku hoi ke kaikuaana, a kahea aku no au e ku iho, alaila, ku iho ke kaikuaana a kahea aku auanei au ia olua e holo mai, alaila, holo like mai olua, a o ka mea auanei o olua e hiki mua mai ana io'u nei la, a oia ka mea nona ka waiwai, ua maikai loa ia i ka manao o na keiki, ae like mai la laua me ka i mai, ina no hoi paha e loaa mua no la hoi paha oe ia maua, penei no la hoi paha ua pau kahiko.
                O ka hoomaka aku la no ia o laua nei e hele, ia ia nei no hoi ka ike i ka mamao kupono o laua, kahea aku la keia i ke kaikaina, ku iho oe, a hele aku la no hoi ke kaikuaana, a ike aku la no hoi keia i kona kaawale mai ke kaikaina aku, kahea aku la keia e ku iho, a ku iho la no hoi ke kaikuaana, ku malie auanei olua, a kahea aku wau ia olua e holo mai, alaila, holo mai olua, ua pono loa ia i ko laua nei manao, ku iho la laua nei, kakali o ke kahea ia mai e holo, alaila laua nei holo, a kahea no hoi keia e holo mai, o ka laua nei holo mai la no hoi ia, ike keia i ko laua holo ana mai, ko ia nei komo ae la no ia i ua koloka pouli nei, a o ko ia nei nalowale no ia, i nana aku ka hana o laua nei, aole kela, huhu mai la ke kaikuaana, i ke kaikaina, kahaha! ia oe no ka kaua la, a lilo ana ka waiwai o kaua.
                Ike iho la keia ua oiaio ko ia nei nalowale ana, o ko ia nei hoi hou aku la no ia ma kahi kokoke i kahi o ke alii, me ka huna ia ia nei i ke kapa pouli, a komo aku la keia iloko o ka hale o ka luahine o Savahe, ia ia nei i komo aku ai, ike iho la keia, e moe ana ka luahine i luna o ka moe koki, o kona hoi ana mai no ia mai ke kuwaki ana, mai ka Hale Alii mai, ua kau ae ua luahine la i kana mau mea kaua maluna o kona wahi e moe nei, lalau aku la ua o Hesini i na mea kaua a ka luahine, a lu iho la iluna o ua luahine la, puoho ae la ua luahine la mai ka hiamoe ana, a nana ae la mao a maanei, aole oia i ike i kekahi mea maloko, manao ae la ia ua hoouna mai no ua alii wahine la i na uhane ino o ka po, e kii mai e pepehi ia ia nei, no ka mea, ua huhu ia no ua luahine la e ke alii, no ke alakai ana mai ona ia Hesini ilaila, kahea ae la ua luahine la i ke Akua, "E Alahe e, e ke Akua mana, e kokua mai oe ia'u, ua ike mai no oe, ua huhu ke alii wahine ia'u, a ua hoouna mai nei oia i na uhane ino o ka po e kii mai e pepehi ia’u, nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe, e hoopau ae oe i kona manao ino, i hoonaniia ai kou inoa a mau loa aku i ke ao pau ole. Amene."
                Ia manawa, hoike ae la ua o Hesini ia ia iho imua o ka luahine, a ike mai la ka luahine ia ia nei, alaila, kukuli mai la ka luahine imua o ia nei, me ka pane mai me ka leo haalulu, "E ke keiki, wahi a ka luahine, nohea mai keia mea i loaa mai ai ia oe, e pono oe ke hai mai ia'u i kahi i loaa mai ai keia mea ia oe, alaila hai aku la keia i ka mooolelo o ka loaa ana o keia mau waiwai ia ia, alaila, pane hou aku la ka luahine ia ia nei, a kahi wau a hoomaopopo iho iloko o'u, na ke Akua no o ka lani i kokua mai ia oe. A o kou mea no hoi ia, nana oe i lawe mai ma keia aina, nolaila, ke ike nei au i na mea a pau e hiki mai ana imua ou e kuu keiki. O na mea a pau au e makemake ai, e loaa ana no ia, nolaila, ano no la, e hoolohe mai e kuu keiki, e aahu iho oe i ko kapa pouli, a hele aku oe e ike aku i kau mea i manao nui ai, oiai ia e noho ana iloko o ka pilikia, i hoopaa ai oia i na kaulahao ewalu o ka mainoino. Ia oe e hiki aku ai ilaila, e ku no oe ma ka puka o ka hale paahao, no ka mea, o ka maka o na koa, a me na mea a pau, ua hoopouli ia ko lakou maka, aole lakou e hiki ke ike mai ia oe, alaila, e kali oe malaila, a hiki i ka aina awakea, oia ka manawa e komo aku ai na kuene, e lawe aku ana i ka mea ai na ko wahine, a oia kou manawa e komo pu ai iloko, a i ike oe ia lakou e puka ana iwaho, mai hoike oe ia oe iho i ko wahine, o ike koke mai auanei ko mau keiki ia oe, a uwe laua me ka leo nui, o lohe auanei ka poe kuene, a na lakou e hai aku i na koa kiai, alaila, huli ia mai oe, o ko loaa auanei ia. Ae aku la keia i na mea a pau, i hoike ia mai ia ia nei, alaila, hoomaka aku la keia e hele i ka hale paahao, oia hoi kahi e noho nei ka wahine me na keiki a ia nei.
                Komo ae la keia i ua kapa pouli nei o ia nei, o ko ia nei hele aku la no ia i kahi o ka wahine a ia nei, ia ia nei i hiki aku ai i ka puka o ka hale paahao, ua paapu loa ka puka i na koa kiai, aohe wahi kaawale iki, aka, aohe o lakou ike mai ia ia nei, neenee loa aku la keia, a kokoke loa  ma ka aoao o ka puka, ia ia nei no e ku ana ma ka aoao o ka puka, hoea mai ana ka poe kuene, e lawe mai ana i ka mea ai a ka wahine a ia nei.”
                O ko ia nei kali iho la no ia, aole i liuliu iho, hiki ana ka poe kuene, aohe no he ike mai o lakou ia ia nei, wehe ae la na koa i ka puka o ka hale paahao, a komo aku la ka poe kuene iloko, no lakou ke komo, o ko ia komo aku la no ia, a hala no hoi na pani ewalu, hiki no hoi lakou nei i ka rumi o ka wahine e hoopaa ia nei, ike aku la keia i ka wahine, ua nakiikiiia na lima a paa ma ke kua, ua hauhoa pu ia me na wawae i ke kaulahao, ia ia nei i ike aku ai i na maka o na keiki me ka wahine, pukui ae la keia i na lima o ia nei, a leha ae la na maka i ka lani, a pule aku la keia i ke Akua ma ka naau, me ka ike ole mai o ka wahine ia ia nei, "E hoomaikai ia ka inoa o Alahe, ke akua nana wau i malama mai iloko o ka pilikia a me ka mainoino, iloko hoi o ka inea a me ka maewaewa, ka mea hoi nana wau i alakai mai ma keia aina malihini, i ike ai hoi au, he pilikia iloko o ke alanui, a he pilikia iloko o na ale o ka moana, he pilikia i na puu a me na awawa, a he pilikia i na mauna a me na kuahiwi, he pilikia iloko o ka lapalapa a me ka enaena o ke ahi, o keia mau pilikia iloko a pau i loaa mai ia'u, na kou lima mana no ia i hookaawale ae mai ou aku, nolaila; ke hoonani aku nei au i kou inoa, a mau loa aku i ke ao pau ole. Amene."
                Ia pau ana ae o ka pule a ia nei, ike lihi iho la keia i na keiki a ia nei, aole loa e hiki ia ia nei ke nana pono aku i na keiki, o uwe auanei keia, a lohe mai na kuene i keia leo e u-u nei, nolaila, leha aku la ko ia nei mau maka i ka paia, a na ka waimaka no e hele, a pau ka hanai ia ana o ka wahine, a me ka ai ana a na keiki a ia nei, alaila, hoi aku la no hoi ka poe kuene, a papani ia aku la na pani ewalu o na puka o ka hale paahao.
                Ike iho la keia, ua pau loa na mea a pau i ka puka iwaho, ku iho la keia me ke kaumaha o ka naau i ka wahine a me na keiki a ia nei. Ia ia nei nae e uwe ana, kulu iho la kekahi waimaka oia nei iluna o kekahi o na keiki a ia nei, alawa like ae la na maka o na keiki iluna, a ike keia, e nana ae ana na keiki ia ia nei, alaila, wehe iki ae la keia ia mua o ke kapa pouli oia nei, ike mai la na keiki ia ia nei, a hooho mai la laua me ka uwe me ka leo nui, "Eia ko maua papa," huna hou ae la keia ia ia nei i ke kapa pouli ona.
                Lohe ae la ka makuahine i ka uwe o na keiki, me ka hooho mai, "Eia ko maua papa, pane mai la oia i na keiki, E na keiki, heaha la ka olua e houpuupu nei i ko olua makuakane? aohe paha o olua makuakane ua make paha ka makuakane o olua i ka pepehi ia e ka luawahine huhu, a o ka olua mea e ike la, oia no ke kino wailua o ko olua makuakane, lohe iho la ua mau keki nei i ka leo o ka makuahine, noho mumule wale iho la no laua, me ke kaumuha no o ka naau i ka ike ana aku i na maka o ka makuakane, aohe i liuliu iho hoike hou no ka makuakane ia ia iho i na keiki, e like no me ka hana mau ana, a o ko laua hana no hoi ka hooho mai, papa, ekolu a eha paha a ia nei hana ana pela, alaila, hoike maoli aku la oia nei ia ia iho imua o na keiki, a me ka wahine a ia nei.

Auwana.

                Ua ike ia ka nui o na ninau a E. Kekaula ma ka helu 12 o ka nupepa Kuokoa, e kauoha ana i kona poe nana i pane aku, e hai aku i ka haina o ua mau ninau la ana. A nolaila, mamuli o ka manao o ka mea nana ke kakau manao ana, he mea makehewa wale no i ka poe nana i pane aku ia E. Kekaula, ke hai aku i na haina o ua mau ninau la a E. Kekaula; no ka mea aohe io, aohe waiwai e loaa ana iloko oia mau ninau a E. Kekaula, he mau ninau hoopiha pepa wale no.
                I ka hoomaopopo loa ana i ka nui o na ninau a E. Kekaula, aohe waiwai, he lealea kakaolelo, aoohe mea i loaa mai, he lealea kalakalai, he manumanu ka hope. A nolaila, aohe e lilo ana na ninau a E. Kekaula i mea nana e hoopomaikai i na maka o ka lehulehu.
                O ka nui o na ninau a E. Kekaula, he mau ninau wale no i ku ole i ka pomaikai o na maka o ka lehulehu ke nana iho, aohe no hoi e lilo ana ia mau ninau, i kumu nana e alakai i keia lahui i ka pomaikai.
                A nolaila, mamuli o ka manao o ka mea nona keia mau puupuu lima, ua kupono paha ia ia ke olelo. "Ua haku wale iho no o E. Kekaula i olelo hoino nana," e olelo ana; "hohono, pilau launaole, i ko kanaka ihu." No ka mea, mamuli o kana olelo ana, mai Honolulu aku nei kona poe i lohe ai a mamuli hoi o ka ninau ia ana ma ka helu 10 o ka Hoku Pakipika, e hai mai i ka papa inoa o ka poe nana i hoouna aku i ua mau olelo hoino la ana, aole nae i loaa ka pane ia mai, a nolaila, ua haku wale iho no o E. Kekaula i olelo hoino. E kuhi ana paha o kana mau olelo hoino ka mea e pio ai o ka manao ikaika o na keiki puni nupepa. E seku aku!
                A nolaila, ua kaka ma ka olelo a ka poe kahiko, "I make o Pamano i ka mea pono." Nolaila, ua akaka, ua imi o E. Kekaula e kinai i ka manao maikai ana o ka poe opu aloha i ko lakou aina hanau, mamuli o ko lakou kukulu ana i ahahui nupepa, i wahi e hiki ai ia lakou ke hanai i ka ai maikai o ka naauao i ko lakou lahui, a ua loaa hoi mamuli o ko lakou aloha, kahi e hiki ai i kela mea keia mea ke hoike akea ae i kona manao.
                Nolaila, mamuli o ka manao o ko oukou hoa aloha, ke kauoha ia'ku nei ka ahahui nupepa Pakipika, e kala ae ia E. Kekaula, a e hoihoi maikai aku i kana mau olelo a pau me ia. No ka mea, aole oia i ike i ke ano o kana olelo, he pono paha aole paha.
                A i manao oe e imi hou mai, ea? E loaa no au iloko o ka malu Wi o Kapuaokalani.
L. P. KALEILEHUA.
Honolulu, Feb. 28, 1862.

Halawai ke kanaka Hoolaha Baibala, m ke keiki hoe waapa.

E ka Hoku o ka Pakipika:—Aloha oe.
                Akahi no au a halawai me oe, nolaila, ke waiho aku nei au i ko'u wahi manao ma ka poho o kou lima, a nau ia e lawe aku ma na kihi eha o ke Aupuni Hawaii nei, i ike ka poe e lawe ana i kou kino i ke ano o ka hana ana.
                Eia no ia. E hele ana kekahi kanaka hoolaha Baibala ma ka uapo o ke kulanakauhale o Lahaina, me kona eke i piha i na kauoha hou. Halawai pu oia me kekahi keiki hoe waapa, o Puaa kona inoa, kahea lealea mai la ua wahi keiki nei. Heaha kou eke leta e kaumaha nei, pane aku la ua kanaka nei, he eke leta mai ka lani mai, he wahi leta no hoi maanei nau, he hapaha wale no ka uku oia leta, a e hoakaka ana oia, ua aie nui loa oe, aole loa e hiki ia oe ke hookaa.
                Noonoo iho la ua wahi kanaka hoe waa nei, a o kona manao mua, hoole aku la, no ka mea, wahi ana, ua uluhua loa au i ka lohe pinepine ana i kuu mau aie, aole au makemake e lohe hou ia mea, aka, loaa hou ia ia ka noonoo iho, ina he oiaio keia aie nui i olelo ia nou, pono paha e hoomaopopo e i keia manawa, e noho nanea wale ana au, aole i ike ia aku ka manawa e pilikia nui ai au i keia wahi aie. Ma ia noonoo ana, huli hou oia a kuai i kauoha hou nona, wehe iho la ia i ka puke, a huli mai o a o no ka palapala aie, no kona manao hoi he palapala maoli no e waiho ana iloko o ka buke, olelo iho la ia auhea ka hoi kahi palapala aie, pane aku la ke kanaka hoolaha baibala, o ka puke au e huli nei, oia no ka palapala aie, e heluhelu iho oe, ae ike no oe i ka oiaio o kuu olelo. A iloko hoi o kela leta, ua hoakakaia kekahi makamaka aloha, ua makaukau no oia i keia manawa e hookaawale aku i kela aie a pau, ke imi aku oe ia ia me ka nonoi aku ia ia e kokua i kou pilikia, a lohe ke kanaka hoe waa i keia mau olelo, hele aku la oia me ka hauoli, a me ka lana o ka manao, e hii ana i kona kauoha hou, a e olelo ana, pomaikai hoi au i keia buke. E heluhelu nui no au me ka malama hoi. E aloha auanei.
D. W. KAMALUULUOLELE.
Lahaina, Maui, Feb. 28, 1862.

He mau kanaka Apiki.

                E noho ana keia mau kanaka ma ko laua wahi hale, a o ka laua hanai he alii, a e hanai ana hoi laua nei i ka puaa na ke alii. Oiai he mau kanaka kina hoi laua nei a elua, he makole a he ohule. Pane aku la ka ohule i ka makole, ua make hoi paha ka puaa a ke alii a kaua. Pane mai la ka makole, "i make i aha ia; i make i maka ulaula ia?" Pane aku la no hoi ka makole i kana, "Ua ike ka hoi oe ua make, aole hoi ou hoopuka aku i ke alii a kaua.
                A i ko laua holo ana ma ka moana nana ae la ka makole, a ike ae la keia i ke ao o ka aina, pane ae la keia imua o ka ohule, "Makani keia la." Pane mai la ka ohule, Ke aha la? Pane mai la no hoi ka makole, "I hiia ae la ke ao o Kona a ku i Koolau." Pane mai la no hoi ka ohule i kana penei: "Ke paa mai nei la hoi na maka i ka pia." Oiai he mau kanaka keeo ole keia, a i ko laua holo ana i ka lawaia, he lu hee ka laua lawaia.
                I ko laua holo ana, pupuhi iho la ka ohule i ke kukui, malino ae la ke kai, olelo aku la keia i ka makole, "ka hee nui, Auhea mai la ka makole, "Auhea? Pane aku la ka ohule, "makole ko maka, aole ike iho." Pane mai la no hoi ka makole i kana, "Oia no kai ke kipuka i ka manelo la." Ua pai wale ka laua mau olelo ana, a ua lilo ia i mea lealea ia laua. Pipi holo kaao.
Na H. W. I. NAKIHEI.
Honolulu, Oahu, Feb. 4, 1862.

Kaulike.

                He la sabati ia, o G. W. Pilipo ka mea ia ia ka haiolelo ma ka hale pule o Kailua, ma ka pule kakahiaka owau kahi malaila iloko o kana haiolelo ana, olelo hou mai la ia penei; "E pono ia kakou a pau loa ke lawe i na nupepa elua, Kuokoa, a me ka Hoku o ka Pakipika malaila e loaa ai ka ike, a me ka naauao, a e lohe ai i na mea hou o keia pae aina, a me na aina e, ua pai ia keia mau nupepa ma ka kakou mau olelo."
                Ua like pu paha oukou a pau, me G. W. Pilipo, ma ka pili ana i na kahunapule, a e haiolelo ana ma na halawai a pau i ku i ka hoomana Akua ana. Heaha la ko oukou mea e kue ai i ka "Hoku Pakipika" he oihana Akua e anei ka oukou, a he oihana Akua e ka Pilipo o Kailua.
G. N. MEENU.