Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 35, 22 May 1862 — Hoku o ka Pakipika. Ka noho alii ana o Kamehameha IV.! KA MAKAHIKI AWLU. PALAPALA HOIKE A KE KUHINA WAIWAI, I KA AHAOLELO NO KA MAKAHIKI 1862. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Hoku o ka Pakipika.

Ka noho alii ana o Kamehameha IV.! KA MAKAHIKI AWLU.

PALAPALA HOIKE A KE KUHINA WAIWAI, I KA AHAOLELO NO KA MAKAHIKI 1862.

Keeka OiiiajU Waiwli, Mēi i, 1861 E likfe me ke kaooha a ka a e likē hoi mē ka olelo i ke Kumukanawai, kfe #aiho aku nēi au, rhe kc hiahalo, i keia Hoike imoa o ka pēnēi : I. NA LOAA. Koēna <ialā ilok6 o ka Wdih6riiāi mii li < 6 ApēHla, 1860,.. , r 52 O hū loaa a pau b ka Wīihooā ilōkō o fta (hakahiki ēlurt ē hoomakā ana th& kai la i oApenia, |860; i ē p4ti aaa ffi* ki la ā< ō Mdraki, 1865!, ei«l iia : No ka āiihaii 6#aho Haiii..... .$(76 <482 33 No kē kalepā ku10kō,......... 57,600 No ha auhāu kulokō, 87 No ka Oihana Pāipalāpāla AUpUhi, 6,&52Ī Sl7 No 6ā ukti 6 īiiē tia htiopiiij .... atB,oo 74 No hā koihāa Wiē hā l6āā vitrālē/ 210,171 921 No na loaā o iiē AiipUiii, ...... 90.793 24 N6 kēlā |i»āā kēia loaa, 144j9i0 86 xV« kē koēhā dālā/ 507 40 Ua i6āā ā pāii loā, $68i f 8dl 48 ii. M LiLŌ: Ō riā lilo iloleh' 6iā ihāhāwā hookiihi h6/ ēiā h6 : N6 kā Moi< . . . |50,i60 00 '' Oihanā Kalairii6ā,. . .. .. 2ĪO " tl iiti fe6hā Ai/iāē,. 15,483 77 u u ... <9.695 83 " " Wāiwāi, 70.046 83 u 11 Aapaimki..... 27,188 <&' " « Krthā<;........ 40,i05 M (i u kāUāWāi, BĪ&$ 57 . " " tiati&tib u...... 80,050 <7 N6 kēiā lilo kēiā i(l6, kā ho6kāa aha i 6ā Biia Aie ( a tnē hā āiē' € aē 6 kē A(i(iiihii 4S lih ā 48 iii. tiA LŌ£A i MAHAOiA. Ēiā hiāiāiō hēl hā idāā a pā6 i māhāoiā titi hā iiiakahiki ēiUā ē hikiināi ārtā y pē'Hēl : N6 kā āUh«U 6wāh6 hiāi,-.........īi0&000 . u , a kuiuku, . 128,000 &ō hrt tiku 6ā koiiiā ā Hiē - k«i« Nii k«ii i«ii|;..... ; .' ;; No kā dihā6ā itf 0,000 tt(t l6rtā ā pau i .#492,000 00 d ki hUi 6 hā lilo i ftiāfiā6iā no kēiā hōōkahl likē iiiē ka hoikē kālāiWaiwāi i Wāiho jjti iā ākU ifiē kēiā, ēiā fi6,- 05 Uā (ioikē thai kēiā ē koē āhā (iāiiā hiā kā WalhOilā, Hii kā iā Oi 6 Māiāki, 1804, hē; Oō 0 kēiā k6ēHd diiiā hāē, ē imēHiiik pāha triā ka hookāātvāiē hou āhā i hā hāāWiha 6 pdhb āi, iio nā iiiēa i ikē olē iā kā fiUi i ki i hāhāiā ka hbike kālāisVāiwāi i diēloiā hiāiuhā. W t Alfi A(;ptm fcia iiiāiāih hēi kā fiUi 6 kā ālē 6 kē Atipyhi( fha kā iā 1 6 <802!, {iēhei : Nā iiilā Aiē ā hiē hā bilā ē hookā--aia iloko 6 hā {hākāliiki (lāiā feiUa,., . . . ; ;#9f,000 00 Nā I3ila Aiē AUpUhl i liiki ole wai ka UiāHāWā 6 hdbkāa iloko 6 iā . hlāU mākāiiiki, ; ; 00 Nā hāiaiiāiā h6ikē dāiā i Wāihoiā 1,696 01 Dāia kuihUpāā 6 hā khiā iiiāiaka 6 kā Wālh6h«, i ;; ; 18,926 85 Dāis kUifiU|jāi Hi«iok6 6 kā AhāhUi Mb6libi6 Mokliāhi liāWāii, 1 āēia HiāHiUii 0 k(l kāhāWāi 6 . kāiāāo Mfei f 1856,;.;;;;.. 30,000 00 Pālāpalā Aiē § kā Moiwāhihe kā heihāke, e liookaaiā āiā ā ihāHāO kg iiē {iOHO, 170,00 00 Khēhā tiālā ē āih iā fifei HiāHiUii 6 kē kāhāWāi i āpohoiā AhCt-ilā $31, 1650, jho kā dihafiā Wiī, 9,00(5 10 Koēhā 6 hā uku hiākāhiki ā Hiē hā hāāWiHi i āielā i i hookā ā 6iē iā,..;..;; ; .... ;;;;iii{ . I^s^ Huifift Hui, ; . ;; 4 4i89,04Ī1d V; WAiWAI 1 LAWfiIA MAL Eia malalo hhi kā hUi 6 ki WāiWdi i lāH'ēia hiai iluko o Hā ihakahiki ēluā i paU āi i kā ii 01 o Dekemaba ( iBoi : 1861 7(11, 109 Sf 11,984,858 ea Kiā Hiāiiiō Hei kā hui 6 ka WāiWai i jftw@« īi āku iiako & u& wau makahiki eiuā hei \ VI. WAIWAi 1 LAWiāiA AKli. 1860.~Wii»ii o iiā āihā ē, .. $036,933 60 " Mft«ft,*«,<<.m t m 54 M " Ho ki h66lāk6 iiiā | i Hā trtaku,......... 100,600 00 # 80f ,469 30 1861.~Waiw«id ha aioi ē, ~ :|iBid,9oi 9» ■ 4 Mātiii tiiiilt4£ 404,m ?4 '* " HO kahooiāko āHā i HA HUikU, t^ 4 #oo 00 .pfi ( ?Bi n\ iiAmm 93 Ua keik# »ai keiā, ua oi «e k* ttui o ka Wāiw*i i lā«r«ia Wii iloko 6 k«i* t»ati fHiki« hiki ēlu« hā $51? t 64i t0 liiāiiiUā ō kā Wii»*i i laweia aku, oiai iloko o m mikahiki dut m«ua it, oia hdi i *§&s> bē imeO? 9» ka oi iiat a ua hooeiui keia j ki rt (id o il« isa ae** ** «'* w fc« M«i kt MkiUki 186? I hiki i kai> mf

o«wa—elima makahiki— ka r»oī o kā£ waiwai i liweia mai a laweia ako : 't-

Ē ikeia auānēi inā kēia pāpaheiu, oiāi hd6feiūi ke kaiepa āha niā keia aupuhi titi ieēkāhi hiāii kiiiini, Hi Skaikā īēa nō ihāhūāhuā hiāikāi kā hiii ii kā #āiWai ii ti kēiā āina, ā iia iioīō ihHii iihīiā kā hiaihili ā in& hd hahā ē aē. O kā hooēmi āhā 6 ki iiui 6 kā #āiwāi Mi>* | 6li i iāftēiā ākh ti ka hiikāhiki fiōiōkft hiāi hō id 6 iia WaiWāi hō kā āiiii d riā nidkii, pēiiēi : I iiōko ō k'ā iiiakāiiiki iB6fll hē gi3f),6iK) §& | " " " i&6i he 721,700 W \ tZh iihi ōkā iiōōēihi āiiā # .. .. . |57,^W ō iia iiiii ti kā ihāōii, i iaW&U āiiii hiā āiiō khāi ā £riā kē Htiti daiā pāha M iiōko ō kā hiākāiiiki iB6O iiē $3iSi;Sg(j %i {i *' " iē(ii iiē 404,172 % ka hiii ti kā ihahhdhUfi «hā, # Kā hiiinā a pau 6 kā &d\Wfi'i i Hlii iiōkō kā iiiākiihiki iB6O (iē $i/328,749 05 t)ti: dn. dō. dō. dō; isoi, 76t { iO9 M tJā iiōikē tfiāi kēiā iiā hōōēini kā hUi okaWaiwaii hiai he (kōkōkē ai liapāhnhēH). 48 hiiiō kā Wtiittāi i māi ilō'kō ō hini A/iiēHkākiii hidi (noān Atāfa--hikā)/ i kē dut«, Hē f?%O t)ti: iiti. dd. dō. hōokoihōiā iith hn hale pāpāli, ;;; .. ; f;;.; ; ; . ; .... & #455i,846 60 iiōkō ō iB6i, dō. du. dō. dō. ē uku āha i kē dilt«;. 88 Oō. dō; dō; dō; dō;, tlā Aāpāa, .... ..; . . . ; . ... . ; ; Si ,7dS m #1213,783 Uā hōikē iiiēi kēiā Uā iiōēhii kā iihiō kā WiiiWāi iidvVēiā ihāi hiiii Ahi^ikāiiUi, iiōāō Aiēiāhīkā (kōkōkē 7SI iia|īāiiiliiefi), waiwjii i iāWēiā iiiāij iiiāi Aiiiērikslilii hiāi, iiōkō Ō is6o, ē UkU ntia i kē dutēf hē ; $£$£,269 48 i3ō; dō; dō. dō. hōōkōfiiōiā ii,& iiā haiē pāpāā, ; 10 Dd; dō. dō.. dō. liōkō Ō <861, ē ukd āiiā i kē dutē; ; ;;;;;; 4i £>0 dō; dō; dō; iiid iiā hāiē papaa,...... .•..... ;.. .•;. 96J69 $3 iJa hōikē fHii kēia ua hōēiui kā iiiii ō kā WāiWāi i iāWē< īa ihiii Aiiiēfikāhuī Waii iiōāō Pākipikā (kōkō^ kē id liapfihahfeM). hē. n 0 ka hōēiiii oha ō kā waiwāi i iiiWēiā ffiāi, iiiai flefetihiā ; ilok'o o kā iiiākāhiki 1861, iiiā ē hōōhalikēiā ihe kā hUi i iāWēii Wāl iiōkō he §48 J4i 0f hō kā makā^ hikī iēOI, ahe |i69 } % āhāj dāhai m kōkōkē hē hapā^āhēH; Mni i4āthābuga a m mai, hia ki hōōiikē auai hē hō ka makāhiki 186a he 63 «ō k§ «ākahiki 18601 e hōikē ahā hē $1,610 4? ka mahuahuā aaa, ōia hōi kōkekē ekolu hā|iāhāfl6fi. Aōie i iawēia ihāi kēkahi mai Kinē mi liōkō ōka wakahiki 1863 Oka hoemi ana fua keiā Aupuui ō ka hiakemake ho ka wāiwāi ō ke aho i kuiiia ma Kiha, a me ke kōkōkē auā ō kahi i waiha mau ia a hui, ua aiākāi paha ia i ko kakou fiōē kalēpā āōia ē iāWē ihai ihfli Kihā WMi fi kēiā wahl, ē Mākēwakē aē aua iakuu e kii aku i iiā ihēā ā JākōU i iiiēkēiiiākē āi ihā kihi i ōiēiōia Me 60 ka uui ō ka waiwai i iawēia wāi waikiha wai iiōke « ka hiakahiki 1860. O kā WāiWāi i iāWēia iiiāi, fl9ai kā pUUi ō oiai Ua hiāhuihuā ka hhi ō ka waiwai i iāWēia aku i kē awa duie ole Ō Viētoriā, Uā hōēiiii ia inal 19 īiēkā 0 kā hiakahiki iBCO, a i $5,501 U iiakō 0 iB6i< e hoikē aha he $1,419 05 ka fiui ō ka ēttii aua, ōiā hoi uā kokoke hā|iahaflefi; 0 kā Uiākēkē i Wehēia mā Co)utiibia lauia iiiē ka aihā makuahihē (Berttflhi«) # uia f)āha kekahi iheā hUi, e lāā me kā eihi āha ō kō kakou kalepa «na f hāhi i hoemi I ka Wāh Wāi ihāāhēi ilokō ohā hāiē papaā, Ok» UUi ō ka waiwai mai la wahi uai* i lawēia mai ilokō o ka makahiki 1861 he 314 « iloko O kā makahiki 1860 he m 16 ka oui, 1 keii mahiWā, Hift Sēfetaai«, Ui hōōpiha ! hapa īa wale aa ua moku i ka waiwai ho keiā pāe iihā, a o kē kdēiift Uā lāWē loa iā i Vt6* torii 4 ōiai Ui hōikē ia āku ua hoewi fiui au ka ftui o ka waīwal kilepa e uku aua I ke dttie 1 iawēia mai, a ka nui oka waiwai i hoo*

komo it ma na hale papaā no ke koa» ana a i»o ka lāwe āna aka pahā ma na aioe e—he 4*2 hapahanen ma ka waiwai i olelo mua ia a he 33 hapabaneri mā ka waiwai i olelo hope h —-ua hooemi he 22 bapahaneri waie »6 ka noi o ka waiwai i hookomo ia mai me ke dute ofe. l a mahaahaa ae oo kekahi mao mea waiwai o keia pae aina, e likē me ka mea i hoike ia malalo nei :

Okā iōii ā iiiē' kē kōpa j hānāia niā Hi- j Wāii hēi, ōā hōiii mUā ia'k'U i fcā āinā ē ilokō ōkā ihakrihiki IBGI. Oā ihihuāhuā kā Mii ti kā pepeiāo laau 3 iāiWēiā ākii i kā aihā ē liiāi na pauna hē iiokm o kā makhhiki ■ISāi i ā i pHUHU iiōkō ō lB6lj ā fhi iā hfina nō Ua Inaa iiiāi i ki pōē iiihUoe ti ktiā āina, hē |iisyooo, i iōāāiā «iāi kēkāhi iiiēā i mānaoiā ihāinUa hē ihēā ōlē loā fiō. 0 kā pulii ho kekahi iiiēā i lāWēiā ākU, ā i kā hoōhui āhā āe ō fiti kulāhākāUhalē hiā kahakāi ō kā ihōāiiā Pakipika, ē māhUāiiUā ia āiiā pāhā kā hiākeiiiākē fiō ia iiiēa. Uā iāWeia ako— iiokft 6 ISOT, ...... ........ 6i9fiŌ4 piuai. u 1561 rnal ffdnolald kka r J&(fJ6i5 " 1861 mii Hf!o *ka,........ m,QOO " , " Ka hooemi ank māi kai inākihiki ISGO he'. panns; iioko o ka ihākāhiki i haiā āe hei, o kā rāiki iio kekaiii inēā hotf ā kākoii i hoonlu ai, ā iiā ioaopopo loā |ie hiki ina keiā pae āina ke hōouiu i eihā ohi āhā y iioko okā inākahiki hookāhi. l£ē hiāhāo hēi tt% ē ikē hiii iā āhā iā ihēā liiaioko O iia pāpāheiii O kā ilālē Dtite iio kā iiUi 0 kā wāiWāi i iāWēiā āku iioko o kā makaliiki 1864. t7a ākākā no ka ināhUāhiiā āhā o kā hāhā āhā i ke kopāā y iioko okā inākahiki i iialā āe iiei ā i pāuiiā—Uā kokoke liē 50 hapāhāheri ka ināhuāhua āhā; Ua hoofnakāiā ināmiia iiio hei he āiiia ko hoii hiā ā Uā ihāiiāoiā e iiahāia āhā ināiaiia iie 250 toiify ōia hoi iiē 500 y 000pāuhā 0 ke kopāā iioko o kā ihākāhiki iiookāhi; ā e iiookuhiu kokē iā āiiā hoi inālāilā hē ihau āiiiā ko iioU, ā ina ilāwāii, KāUāi ā ine Oaiiu kekaiii; tfsi poiho iiiii ho kē ko iloko ōkā ihakāhiki āē iiēi ho kā ihāioo loā o kā āihā, ihā Māiiī ilāe kā hUi< ā hoiāiīā y Uā keakeāiā ihāi kā pii ioā āiiā o kā ināhUāiiiia o ke kopāā. tīā iiUi ioā kā āihā ihā keiā āUpUhi kiipōiio no kā hiāiii āhā i k'ē ko; Ūā lohe oiu'io ift ihāij Uā ākāka iio āiā ihā kā ihokiipUhi 0 HāWāii, hiokii O līiieii, iiē āpāiiā āihā ēoiio miie ka iaUĪā ā he inile ka loa, ā inā kā ihōku o iiahiakuā kēkahi āpahā ēhā ihiiē kā lāiiiā ā liē iWākāliiā ihiie kā loa, ā ihā kā hiokii o Kohāiā kēkāhi āpāhā ekoiu miiē kā iāuiā ā hē Uihikiihiāihāihā ihiie kā klipoho ioa no kā hoouluiā ānā ī feē ko ihaikāi hiaoii.

tīā hiii ioā iio iioi kā āiiiā ko ihā kā ihoklipīihi o MāUi y ākā y āole i lohēiā kā hiēā i iiiki āi kē oielo akii ihē kā ihāopopo ī koiiā hUi. Aolē ho i iioohiu iiUi iā kā puiupiiiu nei ā hiki i keiā Wā ē hoiio heii āka, āole ho hē kāhāiuā ke ōieiō āku liē ināhuāhuā ho ka āihā kupoho ho kā inahi āhā 0 keiā iheā kalepā hhi. Mē keiā māU meā iiiu iWāehā o kakoh y hēāiia ka iheā i hoohua oie āi ke olē o kā heie i ke dāia ā hie ka poe paahaua ? O fcā hoomāhUāiiUā o keia hiaU ihēā ē poiio āi i kā WāiWāi ā ihe kā poinaikāi, kā kākoU ho iā e iihi mai ai ihā kē kāU kāhāWāi aha a hie ke āhpUiii atiā. Ē like ffie āii i oielo ai iioko ō kUU lioikē hope aku e hiiihāi no kākoii ma kā ihāiiiai ho ko kakou pomaikai iioko o kā hiahāWā ē hiki ihāi āhā. l£e Wāiiio āku hei au iiniiā o ka he inēā poho paha ke kapaeia ke dute malunā o hā hiēā paahaua mahiai a pau i iaweia iiiāi ho kē kuai āhā, ē īike inē nā hiēa hā i lāWeiā ihāi e Uā ohā ponoi ho ka haiiā ihāoli i fhēā ē loiā ftiāi āi I kfl poē ihahiāi liihuhē dāiā oie ā hiki ole hoi ke hooiīi āku i hā āiha e ho iaināU mea, i kā poho kaulike me kā poe mahiaī waiwaij ho ka inea, ua hiki ho i ua poe wāiwai hei ke kāUoha āku inā hā hale pāahāhā o na āihā e i iia ihea pāāhahā e poiio āi i kā hoīo lēa aha o ko lākoU ināU hahā; Mamuii o ha kahāWāī e kaU nēi, he Walii heinahēiaa ho ko kā poe iilhuhe i ka hahā āku, iha e hahaia ka papahelu o ka waiwai i iāWēia ināi 4 e ākāka auahei ua kaiialiai hui ho kā nui o kā WaiWai i īaWeia hiai. O ka oi aoā o ia nieā īloko o 1859< e like toē ka meā 1 hoikeia ihā kā pāpaiieiu, tia pti āē uo tnāl $302,5t8 33 iloko o 1858, a I $624,22 41 iloko o kā inakahiki i oleio hiuā iā. Ko ka kooehii āhā o kā āuihōku ōkoholā, kā fneā loki ole i ka ikē kāhaka kē pāle āe, a toē ka hooemi pu āhā ō kē kalepa i uiu aai al i kō īākou holo makahiki ā ba māi, ua akaka ho ika ihea kalepā akahelē hē ihea e poho al kē hooemi ī kā hUi o koha Waiwai laweia mai ho kā uui lo« e waiho āha ma ha haie papaa. Nolaila. aoiē I māhuāhuā loa kā hui o kā wālwai i KēHāiā'kUi ā o ha oha ā a iuē ha ageha o na moku okohola, uā hookl

! lakon i ka liouka mai; a ma ka p«pabelo malalo nei, e maopopo auanei ke kamn o h haoa ana uo ka mea ? o ka hoina a p<m o ka tox»emi ana o ka waiwai i laweia mai— Iloko o ds makaiiīki eioa 1860-1 he 1^63,639,4$ ;Ua hooemi ka nni mai ka aoao Aialanika mai o Amenkahui he, ; 336,058 33 E koe ana he 21 hapahanen wale no, oia hoi, $126,581 15 —no ke kalepa ana ona aina eae a pan. 0 ka pomaikai i l<iaa mai i keia Aopnni no ke kokoke ana o na kahakai Pakipika o Amenkahoi, na akaka no raa ka oi ana ae o ka nni o ka waiwai i laweia mai mai ia wahi no, iloko o na makahiki eloa i kaa hopcf ae nei, be $33,383 72, aka hoi, ua aneane e pio kekahi man knmn kalepa kahiko. E ikeia aaaneī mē ka olioli, oiai na >Kx>emi nn» t:a kalepā ana rae na lahni e ae, na mahuahna no ke kalepa ana me na knlanakaohale kuokoa o Geremania, oia hoi me a me Beren,ena. E manao nui ia palia ia mea, no ka o na inan kalanakauhale s»ei no kahi i hooiliia'i nā mea he noi loā i hanaia maanei. Nolailā, ua akāka no ke kumu Io o ka h<KH emi ana oko kakou kalepa anā. lfe mea kaaiei a kahuā ole hoi ka olelo, ina ua kapaeia a ho<iemiia palia ke dute, e pii hou ae no ke kāiepa ā like me mamna. E hwkupaia no ke dala knpona no ka h<copaa ana i ke Aupīini, a ina e ke dufe, alaila, e hoomaiiuahoa nui ia ana no kā auhan maluna o ka waiwai, a malaila no iia hookanmaha hou ia kā poe māhiai, ka poe mahi ko, ā <ne ka poe mea waiwai paa. oko kakon inaii rniā e pili ānā i ke diite inaalo, a ine ka waiwai i lawe hōii ia aku i ka āina e mai na hale papaa aku, tia oi ākii ka olooiu mamua o ka nui o ko hā lahui e ae. ua eini iho no hoi ko kakou' mau uku no na hale papaa. Ke waihp nei makoii iwaehākonu o ka moāiiā I y akipika, ā o ke kumu o ke koho oīe ia ana o ko kakoii inaii awa i mān waihona no ka Wāiwai kaiepa e lawe hou ia aku i kā aiiiā e, e iiniia no iā ma kekahi kumu e ae, āoie i/ia ke dute he 10 hāpahaneri e kaii nei. : Aoie iio iwaeiia o mnkoti he poe kalepa waiwai īoā i hiki āi ke kuai iiui i ka wāiwai iefiā e waiho inai maanei a loaa ka manawa kupono e lioopukapnka aku; ā o kā poe i hoouiniiiu i kā wai#fli iloko o kā «iianāwa i haiā ae, xia haaiele kekahi o lakon i īeia a?na, e lawe pn āha i ka lakoii waiwai* ā 0 kekahi |)0€ hoi, iiā kiiāi iakoii i kā āiflā f ā ke hiiiiiai poloiei iiei lakou iiia ka hoomahuahiiā ana o iiā poiio o kā āina, inaiaiia iio paha e ioaā ka poinaikāi ā me ka waiwāi. Uā h<rokdiia ; e laā me iia papaiielu i paiia m» iiii āoā» mo» 6 keJuUep& aōa ho iiā inakahiki eiiia, i kekālii " papaheln hoohāiikeiiiie J ' no ke kālepā anā ā rne ka lioohoio mokii āiiā inai ka inākahiki 1845 a i iS<JL tlā hoike mai ua papaheln iiei ike āiio oke kaiepā āiia ma keia maii mokiipuiii inai kā māiiawā i koioo iniia ai i ko Hawaii iiei pāe aiiiā iioko o kā oliāna o na iahuī ā iiiki i keia ināiiāwā e iioho iiei. lloko ho o kā īnakāiiiki 1845 ka iiooponopoho mua ana o keiā Aiipiiiii roā ke anoe nolio nei, ā ma īa iiiāiiāWā inai hp hā papāheiii oiaio īiiki ke paiiielehiā. Mainiia āe oiā ināiiāwa, a iio kekāiii ināii mākāiii iiiāhope Wiai e oleīo oiāio iā (ia Uiii no fce kaiiālua a me ke akaka oie. |ie inaii mea no iiae ia e liiki wale mai ī kā iiiii aiia āe O kēkaiii āiipuni opio, e pāiiieī© āiiā i koiiā hooikaika iho ā ine ka olhoiu O ko ke āo hei iiei kona liookomoia Aiia iioko ohā kiiieaiia okā iahūi khokoa. Oka opiiāo ā ine ka makāiikaii ioa o ka iaunāaiia ine hā āhpiiiii e ia oia nO ka hiea nāna 1 hookāiiiiā ai i keia aiipiini inokupunii ā i loāā mai ai hoi i kā āe āiiā i kōiiā iioho kaiiiike e iike me nā aupuni o Ēuropa a me Atoerikā; Aoiē e pōho ke hoohalo ite i keia oiaio iiiii, ke paiāpalāiā ka moooleio oia wā. Aoie ho āii i āe e panieie iihi aku } na papāheih e likē ke āho inē kā pāpaheiu ākii e like me kekahi O ke kaīepā āhā ma keia Aupuni, ha hooioii no iā e iike hie kā hoōloli āhā o kā auhioku okohula, ka eli giiiā āhā thā t-alifornia, a fne keiā inea kāiepā keiā hiea kalepa; aoie e pono ke hiliiiai aku i ha papahelu o ka Maie Ōtite ā e hooiiio ai iā māh papahelii i hiāii rtiiā e hookiimii ai ( ka noonoo no nā hieā e iiiki /nāi āha ma keia hope akh. lle wa āno eka i iiaiaaku-, oko kākoii iioho āhā ināmhā he āno e iioj e inanao iana ia ijae, ihāi keia inaiiāwa ākh ho e hoio lea ahā ke kaiepā ma ke au poiolei a akaka hoi, i hoohiiii ole ia i ka hoomalule koke aha o ke kāiepā no ka mea y oiā ho ka/nea i kāhoi āi mamoa 1 ka mahuahua aiia o kā WaiWāi i hoohiuia inaahei, ina ka lawe āha i kē dāiā pāā mā kahi e, aole e hooliloia 1 kā mahi āha o kā āina maaheL O ka aina ā fne kona hoohana ia ana, kā haiiā hiāii o kāhaka a tne ka lioolilo makepoho ana o ke dala ina ka inahi aha o ke ko, ka fāiki y a toe ka inea waiwai hiii o kakou—ma ia lnaii ineā »io ka kakou e hāna ai ho ka hookahua āha i ka pomaikāi o kā īahiiii Oiai ua heie kakoh ina pono a fne ha mea e pono ai o ke kaiepa uha tne hā aihā ē, ā oiāi tia olholu kakoh e kokha akh i ke kalepa āha ma ha hiea a pau i hiki al', lie poho iio ke hoomanao āi, ha ke Aupuhi io ho e haha i kāha mau mea a paii ma ke aho kokha i ka hapāhhi o kā lehulehu o kā ainā, ka paipai ana aku ika hana tpau āme ka boohiādhātiiiā oie y a me ka hoouluia ahā o ka maiiao pāhlele ā me ke kuokoa ma ko kā' kou aiha ihoi

Elē āho like a |rili pu no na pono katēpā # a e like ho me kā hui o kā iloko o ke aupuhi, pēlā ho pālia e māhuahua kē ka> lepa aua. Oke kalepa āha ame ka mahiāi āha, uahele likealike laua imua; Uā kokua kekahi i kekahi, a ina he pokelakēla kā tne» \ olelo hope ia I kā pomaikai, aole no e nele aha kā holo imua o ka lāhni a me kā hoopo' maikai hookahi āha o kāhaka. O ka aumoku okoliola, ka mea hilinai nui no kē kalepa ana ōa liaaleie ka hA* pahui I kā Pakipika Akau, ā holaila, aole i hooWālwaiiā i kēiā ināaāwa kō kakou āWā I kōna ku aha m*i i kela makahiki i keia makahiki. lua nā lookia mai ia tvo ka ettti ana o Qa kohol*, ā no ka puka olē pahā ma ke kuai ahā aku i ka aiU » m kā iwi, āno

m» kamn e ae p»lm t aole n» Pal*«*i* Hoike e ttor>iKX) ai. l' a ofnofo {Ku,^^ , n Pn T £*t T aap *° e *" H an,fc '* ** pono t> na »>k<'bol3. a kc ra*a nei ek> ia olnolo. tF» n»aojK»pci n<> ia mea ma na kanawui a roe n* knikahi i hanaia a e paa neī hoi. Aole bo e makemaie ana kekāhi mea j maoao nai ai i keia ama e hoopao ia k«* olaolu. He pouo paha ke fnanat>, mamnii o na kanaw&i moa o e * 3? ana, ai» a pau ke kipi ohana kaumaha e hanaia nei ma Ameriiabni—a e pan koke no ia—« aia a makemake nui ia paha ka k>aa o na okohola, alaila, e hoomahuahua mra no k* okohola ana e emi nei ma ka moana o iapaoa, Ochotsk a me Artik» ; a »» ia an» np, no na kama ī ike lea ia, e hoihoi hoo mai ai ma keia ma« moknpnni i na pono o ka holo hoa ana mai 00 na lako e pomaikai ai ka nele o na aamoku. I ns manawa a pao, o ksi pomaikai o ka anmokn okohoia, bc pono nui no ia, a pokelakela a paa hoi. t r a knpo no «* i ke kokna aka, a 0« loaa no 1 ke koke*. He pono no e hooman i ke kokua. Ke manao lana nei an, e hooikaik* mao ana ke Anpnni e kokua i keia oihaua; aka hoi, ke hai knihe ole akn nei an r o na pono knloko o ke Auponi, oia no na mea e malama mba ia, a na ka Oihana liooko no e im» maa i ka liooniaiiaahua ana o ha maoli 6 ke Anpnni, oia hoi na mea i loaa ma ka m<du ana o ka aina e hoonla ai i ke ko, ka raiki, ka pislQpnln, a me na mea eaee hilinai man ia no ka liooili ana ma ka aina e, 0 keia no ka mea pokela a ke Anpuni e imi mna ai. Aole 110 « onipaa, a e hilinaiia kekahi ano kalepa, ke ole e bookahua ia ma ke kahna paa o ka waiwai maoil 0 ka aina. lua e like pu ka noi o ko kakoa waiwai i laweia akn me ka hoi i laweia mai, alaila, e ike akaka auanei kakon i ka boomaka ana he kau hon o ka pomaikai. Ina aoie e oi akn ka ntii o na haawina ahaolelo inamua o kainea i maliaoiae ponoai ke Aupuni, e like me ka mea e hoike ia nei ma ka aoao o ke Adpnni, alaila, ua maopopo no o iia lilo no na makahiki elua e hiki mai ana, e emi iki no ia malalo o ua Joaa iloko oia manawa hookahi nu t a e koe 110 lie wahi koeha olala maloko o ka Waihona. Mamnli o ke ano e noho nei, e manaoia auanei e aho no e hoomau aku i ka nui o ka aie o ke Aupnni, ma ka aie hf>ti ana * pani hou ana paha e like me ke kanawai e noho nei e pili ana ia mea. 0 ua c!ut<; a me na auhau oia ho na mea e nilinaiia no ka mahuahua ana o na loaa, a he mea akahele ole paba, no kekahi manawa hou aku, e hoonni 1 kokahī o laua. Aole paha e liuliu a e hoomaka nn I&ua e hm/mahuahua wale, me ka haha ole aku, a i ka pau aua o na makahiki elua, e noonowa auanei ka mea e hoemi ai, «ole o ka hoonūi hoii ākn. Ua lawa no na pono e kupaa ai ī ka maikai o na Hila Aie Aupuni. Aole . no i ioaa ia inea he poioo hookahi jjO ka hookaa ole ana o ka uku hapahuneri a o ke kuinupa& paha, a ina e haawiia na haawina a ka Ahaoleio me ka pakiko maikai e pono ai, e hookaa ia 110 me ka poloiei a ma ka manawa knfxmo hoi. Oiai aole i manaoia he pono ke hoololi nui i ke kauawai dutey na waihoia aku tm ke akahele o ka Ahaoleio e hoohoio, ina p&ha ua pono e hoololi iki ae 1 na mea e pili ana i kfl i iiookomo dut<» ole ia, malia pahtt e pomaikai ana ke Aupuni malaila. Ua hai ia aku mamua ilio nei ka pono o ka hoonoa ana i na mea paahana mahiai u jiau, iha |;aha ua iaweia mai fio ke kuai anī, a 110 ka hanaia ana paha. 12 hoomahuahua ia paha ia mea e pili ai i na mea i hanaia'i na wiii, na pahu, a ine na mea niii hana e ae y a me ko keieawe moku, a me ria inea e pono ai i ke kapilipiii hoii ana 1 na moku ina ko kakou awa. Ina e hoihoi ia ka liana aiia o ko kakoii poe kamaaina ma ia ano, e pomaikai no auanei; a ma ia mea no e pani nui ia ai ka lilo uuku o ka Waihoua. Aka hoi, Aole paha he mea liilii e noonoo ai, iiia paha e poinaikai ana ko Anpnni ke iioomahuahua ia ke dale maluna o ka raiki a me ke ko, i mea e wehe īki ae ke kaumaha o ko kakoii poe mahiai a inahi ko hoi, 1 ka iawe ana mai oia mati mea no na aina o mai. tJa makaukau 110 kakou e hoolako ia kakou ilio me ia mati mea e txjno ai, a o hooiii aku hoi i ka aina e, a nolaila, aole 110 he kiima poiio e hiīinai ai kakou ia hai 110 ha inen i hiki ai ia kakou ke hooiako no kakmi a i hoolakoia hoi e ko kakou hana iho, oiai he niea ia e kokua i ka mahiiahua ana o ko kuiaukuai o ka waiwai maoii, 111» e hoonuiia ke dute maluua o ka raiki a me ko ko, a i ka 10 hapahaneri, aole no e poino nui aua kekabt pf/tio o ke kanaka a o ke aupuni paha, a e kokua mahuahoa ia a malama ia hoi i kekahi o ko kakou mau waiwai maoli. tte mea e pono ai ko hana boti ia ka papainoa o na mea 1 hookomo dnte oie la, tnamdii o ka manao o ke Kuhiua Waiwai be poiio, Ua iiui loa na mea i waiho wale ia i ka hooponopono 6 toe ka ho&kaka ana. £ aho 110 i ke kanawai ke hai akaka ae i kona aiio, a e hooinaopopo lea i ke ano okoa iwaena o ka tajwai i hookomo wale ia a me ka waiwai i nka dute ia, Ina he rula kanawai akaka e pili ana ia inea, e hookuuia ka llaie l)iite a me ka Oihana Waiwai mai ka piiikia he nui i ka booboto an» i na olelo nooholo e pili nui ana i ka poe kalepa. He inea pinepine no ka hemahema o ka Waihona no ka loaa kikokikoi mai o ke 'lala, l'a hookaa :a mai ke da)a ma ke «no e hoopilikia iki ai i kekahi manawa, « nolaila, o kekahi ioaa kuikawa waie no ka inea e wehe ai, Aole he mea pono keia. Ua la* wa no ke datn 0 ke Aupuni no kona snsā neie< Aoie \ ike ia maloko o na makahiki eha 1 iiaia ae nei # iloko o ko kakou man , piiikia a pad i kekahi inanawa i malama ole ia ka inoa daift, m*ikai o ke Aupuni. Aka, he pono e imi i kekahi loina e hookaa koke al i na aie o m aoo a pan—na ukn inakahiki a me na uku oiliana aapuni—i ka hik! ana mai o ka manawA e hookaa'i, me ka hoaiē ole &kts, a m» kekahi a»o e ae ha e ioaiī ai ke daū ma ke aoo kaikawa. 0 ka ba«*i ana 2 na pAlapAla hoike mie | nm Inoa auponi no ka oku makahiki a akopaha, no ka oku IwpahaoeH oloolu, a no kekahi manawa pokok, oia no kekaiii mea • weha ai 1 keia pilikia» O kekahi ano boa ako i hoike ia !&ai mamoa koke ibo neL oia ka waiho ana aku i ke dala Aaptttti n»lot» o ka lixna o kekahi mea ka «M»

e makatik»tt m oi* e hwkii» i ft* IwUpal* j kikoo « ke Aupani t a* miinawa a pau t t ia ia tia k« I koiA W»o wal» hooa, t » v«iho itt aku keU manao imoa o k* A)moI«Io ma keauo kulnkohi, meka Mke oJt ika o kekahi maoau e pili atia 1 kt po&o t p<ftio oie manAoia ina e h ke Aapuni i ke ano o ka hootito ana o k£ dil« e noho nd 5 me ke kuku» e loaa i« an* i ket* man*wa keia manawa ma ka h«s- j wi ana i na palapa, hoikn ttk\ e likn m<? ka . mea i hana i& i kc»ia manawa t malaiU no e | l"«ia &Ī ke Aupeiu ika pono loa. 0 keia j m«»a na<?, h«* kupono no e noonoo akahele ia ; e ka Aha/jleio hotki>ia aku na ,f lilo i j manaoia," no ke ano mnkaukao loa, ma ke | ano o ka biia haawina, a ua manaoia ftol<» e hoohalahaia ia ia mea; no ka ui«?a, aole no he | maoao e keakea akn i ka pono kaokou o ka | noonoo opuao ahaolelo i hookopaa ia e ko I Kurattkanawai ( a m» ia nsc« no pahae kokiia j ia ko holo #«we ana oka haua aupuni. E [ ikeia no he ano okoa no na hinwina i ko na | makahiki mmniia. L r a hooeuiu mai keia no tm hwloli ana o ka hauiu aupuni i mnnao ia ! ke jVnpum f i mea e hoemi ai i ka nui o na ( Jilo. | K ikuia auatiei f ua k&paeia ka haawina i) h'fokotno tnau ia ma na hnawina "No ka M-ii,** no ka mea Kiekie L. Kamehameha, a ua hookaawaleia he eiala uku okoa no ke Kuhina Kalaiaina. U& hanaia k>;īa h<w»loli mamuli o ke kauoha » ka Moi a me ka ae rnai hoi o ka meu Kiekie L. Kamelmmeha. AoU> i lnHikomoia he huuwina no ka uku ana o na Lunakauawni Apnna, no ka mea, <na manaoia e potio no o kuhikuhi aku e ukuia keia mati luna ma na koina, aole ma ku uku makahiki. Uu mauaoia ina elua Luna* kanawai Kaamiui no Iluwaii a hookahi hoi no Uahiii ua lawa no ia no ka pono o ka lehulehu ma na mau inokupuni nei, a nolaila, aole i manaoia he pono ke hookomo, he haawiua no na Lunakanawai i oi aku ka nui uiamua o keia. 0 ka hoololi ana o ke ano o ka hoopii aoao aupuni ana, i mea e hoopan ai i na Loio Apana a e hoonoho he Loio Oenemla, oia kekahi inea e kuhikuhi ia ana, a nolaila, ua -hookoinoia he uku no ia luna iloko o na haawina. oka Hoike aka Lunakanawai Kiekie, ua hoakaka nui mni no ia i na kumu no ke kukulu mia o keia mau hoololi, a uolaila, ua makehewa ke hoomaopopo hou nku muani'i. Ina hoaponoia ia inau inea e ka Ahaolelo, e hoemi nni ia na lilo, me ka hoohemuhenia ole aku i ka hooko maikai ana o ke kaulike. 0 ka hoopaii aiia o ka liuro o ka Oihana iiaua liou, he mea ia ua ku i ka potio aupuni, aua hoakaka nai ia na kumu i pau ai maloko o ka Palapala Hoike a ke Kuhiua Kalaiaina. K liookniia ana ma keia Iloiko na lilo i inammin. 0 ka papahelu i hoailonaia "A," a i hookui ia ma|, e hoike liilii uo ia i na loaa a pau o ka Wailmna, no kela mea keia mea, iloko o na makahiki elua i pau ai ma ka la 31 o Maraki, I8i»2. i'upaholn " H, M ua hoike liiiii no ia ina lilo iloko o ia innnawa hookahi 110. , Papahelu u I," ua hoike mai no ia i ko aoo o kela inea keia mea o ka Aio Aupuni. Papahelu " 0," ua hoike mai no ia i na koona huawina i aie ia a i hookaa ole iu ina ka !a 1 o Aperila, 1809. 0 na papaheln " D," a me "E," i hoomakaukauia e Mr. A. Fornander a ino Mr. J. S. NVa\ker mainnli o knn koi ak\» e hana, ua hooniaopopo nui mai no ia i ko nno o ke kaIt'pa ana ma keia pae aina no ki'kahi mau mnkahiki i hala ae nei. 0 ka papahelu i olulo hope ia, ua hoakaka aku no ia i ke kuhihewa i hoopukaia i kekalū munawa, e i nna, o ke duto he 10 hapalianeri, ua hoomahuahua no ia i ke kumukuai o ka waiwai i ka mea naua i kuai mai. E ikeia auunoi. oka waiwui i pii ao o ko kmuukuai, oia na mea i lawe ia mai ka nui no Amorikahui mai, a o ke kaua kipi malaila, aole o ke dute 10 hapahaneri inaanei, oia no ko kumu o ku pii una o ko kumukuui. L T a waihoia aku keia nmu mea a pau ine k& inahalo, na ka Ahaolelo e noonoo ui. E OLA K\ Moi I KR AKL'A. D. L. GHKGO.