Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 36, 29 May 1862 — Mooolelo no Hiiakaikapoliopele. [ARTICLE]

Mooolelo no Hiiakaikapoliopele.

HELU 17. No ka mea, aole oe i hoolohe i ka'u i kau. oha aku ai ia oe e noho oe i Kauai, e hoi au e hana i ka ha!e o kaua, a maikai, alaila hoi, hoonna aku i ka luna, alaila hele niai oe. Hoi mai au, hana iho nei i ka hale o kaua a maikai, hoouna aku nei au i ka lūna, hele mai nei oe, a ke alanui, noa wale aku la no kou oiwi i kela wahine e wale no, aole hoi i noa ia'u i kou mea nana i hoopalau, a komo oe • iloko o kuu hale nei la o Haiemaumau, elima po, elima ao, pa i kela kihi o Kilauea, pa i keia kihi o Kilauea, noa ko oiwi ia'u, alaila, lilo aku oe na ka mea e, e eha ana ka hoi paha oe ia'u i keia la. Lu aku !a no lakou nei i ke ahi, hoi no lakou nei a hiki no i o Pele la, kena no o Pele, ke ahi, pii lakou nei, ia lakou nei no e pii aku ana me ke ahi, oli mai no o Lohiau, peni} Aohe i wehewuhea, Aohe waiho a kona po, 0 ke hoa keia o ka wa mamna, Ia oe ke ewewe o ka tt&nao, Ka lauaa o ke aloha, k* i«rt hilo ke laiawe nei la, Ma ka iwi ao&o ko aloha e, Aloha wale ana kaua, 1 mahimahi ole kaua, •-3 Ikaai a ke kino ko aloha e, Ma ia mele a Lohiau, paue mai o Pele, aole, aoie p«ha oe i aloha iaHi, ina oe i aioha Wa, heie pololei mai oe 5 noa kou oiwi ia'u. SLe ano o kela mau hua oiwi, kon kino, iu mmi Imno na kaikoeke i ke &hi, puehn mai la iluna o laua nei. Keoa no; o Pfele ike ahi, e kii no e knni U Lohiau, kii no na kaUmnaae, ia lakou aei « pii aku ama» kani mai eo ke oli a Lohi> vm>enai. Paoa i »hi uka o Kaauaa, Ikiiki ao i kauahi o ka hia, ▲in« ae ia e ka&oe me ka F«])toK „ Aioha na hale o makou, c i Heeia» i Kaliu e, lAuiiu wale hoi na mak% -

1 ka nak» lo* e, Ano «I o ola» kekmhi, O maaa e, Ke ai»o oia mele, no ka oalo o ko Wahineomao man ina&a* aobc ike ia, manao keia, aa make o Wahiaeomao mamna, i ka nana ae aole hoi ia wahine, ta hoa o na pHikia i hala, i keia pi(ikia hoi, nalo ka maka oia hoa, nolaila keia i owe ae ai, me ko ia nei manao no, e pao loa ana no lakoa i k* make, aohe mea koe. Lu wale mai la no na kaikoeke i ke abi, no ka lea o Lohiau i ke 011, aohe mea like | me Lohiau, ka lea i ke oli, no ke aloha no l kekahi r ka luhi o ke kaikaahine o lakou nei, | nolaila kekahi mea o ko lakoa hooloihi, ana | i ko Lohiaa make, me ko lakou manao e pau ; ae ka hahu o Pele, ola no la o Lohiau, aole ; ka ua nei e pau aiia. r Hoi no na kaikoeke a lalo oka lua, kena ; no o Pele, ia lakou nei e kii no e kuni ia Lo ! hiau, pii no na kaikunane me ke ahi, ia la- ( kou la no e pii mai ana, ike aku la no o Lo--1 hiau, i ko lakou ia pii mai, kani no ke oli a ! ia nei. - ! Aia no ke'kua la iuka, 1 Ke ai ia ia Puuonioni, | 0 kauahi nae kai uka, i 0 ka mahu nae kai laio o ka lua, 0 ka leo ke hea mai e, i Hoinai ka leo, Homai ka leo, o ka ike ka walwai. i Ike no na kaikoeke ika lea o Lohiau ike | oii, lu wale mai la no iakou nei i ke ahi, hoi | no lakou nei, a hiki no lakou nei ilalo o ka : lua, kena no o Peie, pii no kaikunane me ke i ahl, a hiki no lakou nei i kahi no a lakou nei | eku ai, ku no lakou ne», o ka Lohiau hana no hoi ke oli. Aioiia ko'u hoa, 1 ka lehuu ula o Puna, Ke lu ia inai !a i ka papa, 0 Haiii—e, he alii, . He alii ke ahi no Puna, No ka uka i paio laau, Puiu hoi—e. Lu mai la no na kaikoeke i ke ahi, hoi no lakou nei, pane mai o Pele ia Lohiau no ia mele. "U, e paio aku ana ka hoi|paha kaua me oe i keia la, no ka mea, aole oe i hooiohe i ka'u kauoha, e inake ana oe ia'u'i keia la." Hoolale ae ana o Pele i na kaikunane i ke ahi, pii no lukou nei, a hiki no lakou nei i Puualoha, aluha no lakou nei ia Lohiau, hoopuehu wale mai la no lakou nei i ke ahi, huli aku Ia no hoi, kena no o Pele, pii no !akou uei, nana mai no o Lohiau i ke ahi e pii nku aua no. Kani ke u a ia nei, ninau ae o Hiiakaikapoliopele ia Lohiau, ke moe nei no malalo, ke kau nei no hoi o Lohiau maluna, healia ia? he ahi, wahi a Lohiau, he ahi no kaua, e make ana kaua i keia la. Nana aku keia i ke ahi, me he Opua ia ) ka uahi o ke ahi, ka pii pololei an iluna i o | laua nei la, uli no o Lohiau, penei. j Ile opua uahi keia uo ka uka o ka Jua, Ke hoopaio ae ia me ka Puuleha, Kauo mau iluna o ka puukiukiu, Kuu hoa o ka hale ahi, 0 uka Ia i u—ka, 1 uka hoi ka hala, ka iehua, Ke lei ia mai—la, He lei kahiko i ka lua la, haalele, Haaiele i Puna ka nani—. E, ma ia lalani hope o keia mele, e olelo iho ana no o Lohiau nona iiio no, e pau ana kona nani, no ka nana ana iho no ia ia, e pii mai ana ka pohaku ma na wawae, a e pau iho aua kona nai. Pii mai ana no ke ahi, kani aku la no ke oli a Lohiau. Pau Puna i ke ahi, 0 wela no i ka mauna, Kunia ae la a wela ka laau^ Ha-oa ke a, lele ka pohaku,; Pau ae la ka hala ua lehua p Puna, Mapuna wale mai ana no ke aloha i o'u

Eia la o ka waimuka ia, [nei, E kulu nei pulu au, Pulu i ka waimaka, /6 jl ka ukana a ke aloha—e. I Lu mai la no na kaikoeke i fce ahi, huli aku la no hoi. Naua aku la keiu i ke ahi o alo o ka lua, heaha la hoi ka hoa e like ai, o ua moa he ahi, oli aku ana no keia. Ke alu mai nei ke ahi a ka wahi ne, Ke kena mai ia e pau ke-a, j Haoeoe na lehua o Heeia, | Nalehu makahahi a ke hooka, r Pahoehoe aku la ka uka o Kaliu, Ue liu uloha keia ia oe—e.!. 0 ka nana ana aku ia o LohiaU, e pii mai ana na hoaiku kane, me na hoaiku wahine, e kuui ia ia nei, o Pele wale no koe i lalo o ka lua. Nana iho o Lohiau ia ia, e pii mai ana ka pohaku, ua hele ka ili oia nei a onuhenuhe ka ili, kiponapona mai la ka pohaku iluna o ia nei, pohaku kauwahi uia nei, ili kanaka kauwahi, ke pii mai nei na kane, na wahine, e kuni no ia ia nei. Mamua ae nae o ka hoomaka ana oia nei e oli i kela mele maluna, ko laiia nei hookaawale ia ana mai ko laua pili ana, kaawale ka wahine, mawaeua o laua nei, he pali, wahi ia iho la e Pele, lele koae, ua mea he pali, aole e hiki ia laua ke hui hou, ua kaawale, ho-a mai ia ke ahi a Peie, aole i kana mai o ua ahi. Noho mai o Hiiakaikapoliopele ma keia aoao o ka paii nana i ke kane, hapai ae o Lohiau i keia mele. Ke hoa mai 1& ke ahi a ka wahine, Hō-*/no a a i Puna, O nuhenUhe kai o Heeia, Kiponapooa i ke ahi a ka wahine, : I ke ahi pulupulu, aunaki ele, A ka wahine la, kuu #ahine, Kuu wahine, kua kane hoi e. * He wahine no ka wahine o Hiiakaikapoliopele, na ia nei he kaiiē hoi ke aikaue na ia nei o Kauakahiopaoa, no ka mea, ua heie ke akha a ku paila. * A pau ii pli at»% it ua&* ma

U boi poe e kii mai eiui U oel « kani, bc aea e ke k» a ke kanak* mailuu, aole n» t poni, oia t>ei bookaht no, minamina no lakou nei i k* !nhi o ke kaikaina Haka o lakoa nei, o ke kii m i ka loilii, ookila, lo waie akn 1« oo kkoa nei i ke ahi, h<;i no lakoa la, a hiki no ilalo, ken* no o Pele, pii no lakoa nei e koni ta Lohiaa. Ia iakoa oei oo e pii «ku ana, ike oo o Lohiau i ka pii aku rae ke ahi, kani mai no ke uli a Lohiaa, peiwi. Ke aina mai !* e ke abi, Kc kula lehna a ka mano, Ka poaha lehua, Mauka o Lilipuna, «r- Na o!e ia Kulilikaua a, • He ua he waimaka, Ke ia ia oe. A pau ia mele a Lohiaa, pii mai la Ha hoaika kane, a me na ahoaiku wahine, oia pii no ko lakou la, a knkani no ia Lohiau. Ia manawa, kahe mai o Hiiakaikapoliopeie ia Lohiau, ka pule, i mana no paha ka pule i ka la o ke ola, aole paha e mana ka pole i keia la, wahi a Lohiau, ia manawn, hapai ae ia o Lohiau i keia puie ma ke meie, penei. Pan Kilaaea i ke ahi, Owela no i ka mauna, Kunia ae ia a weia ka laau, Haoa ke-a leie ka pohaku, £ Pau ae la ka hala, v Na lehua o Puna, [nei, Mapuna wale mai ana no ke aloha i o'u Eia la o ka waimaka ia e kuiu nei, £ kulu nei pulu au, 1 Pulu ika waimaka, I ka ukana a ke aloha e, Kukuni inai la no laua la i ke ahi ia Lohiau, huli aku la no lakou nei hoi loa i laio o ka lua, ia lukou ia uo e hoi ana, e waiho ana no o i'ele i lalo o ka lua.