Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 42, 10 July 1862 — Hooolelo no Hiiakaikapoliopele. [ARTICLE]

Hooolelo no Hiiakaikapoliopele.

aa, Kuu iiikane i krt o fttttttl&ik ( Mai kn pb\\ kuukuu kauia o Maeua, lCookolu kukou ē haele fiēif 1 ha i hiouao e, 6 Auhea oe, hoi mai kau» e, A pau īa hjeld a lft ftēi, tioU6i fig hō 0 Hiiakaikapoliopele i ktt ihu O kē aikfth6 ( a hookuu aku ia ia e naau&uwa fao I ke aloha 0 ke kaue, o ka luhi b6 o laua i hele ai i aa niftkafrinktt i ikfc ia>i keia «ina o J&fcUai, pela tnai uo ke aikane* R»iou uo o Wtthiheotm»o ( & he ii, f})ika aē aua hb kēia tflēfe a la uei, kahi hō ke oii & ia nēi, penei, &»u aikaue i ka hab wai ē, īlaiē hau anu o Lihue, Halo kahian i k& lopo lloohoa i ki? kukui o Kahēhoa, Auhea oe, hoī ffifti kaua, A pau no ia wele a ia nei, ku ho keia, a f (Uah&O a« la no kēia t oii hot! no keii peml Kuu aikauē i ka ua poaih*la 6 ltfthaluu ( iNihi Motb)ftUi a puakoa. RuU aikahe i ka u» holio & Koo!au, ltuu aikahe i ka mehana a k& uha ē, T Auhea o<w hoi «iai kauft, \ A pau ia mele a ia nei, kii ke iikane iio |toi o ke noi uo i ka ihu, tne ka hoole mai po aole e hoi, e hele no tnatnuli o ke kftttē, a jiookahl ho ka tfiake an», oli hou lio o Wa* liiheomao, me ke ano hooatohalohft ma ua Iwahi a laua i hele ai, i mea * atoha fti, alai-1 |la hōi tnfti f nooUOo ho feeift, ft tOftft fte fthft ilO $eia walii mēle, oli uo keia. 1 ltuu aikaue i ke kaha o ttitift, \ Mai ka )ai luahihe o oa Katnftnu. ' KhoolaUuuai aua i kaMaUko, K ata uft «o kaua e.anwe, /£ uwe aku aua ia Kālae, j ! kuahiwi o Maunaloa, ? Ola i ka ha)e Oha», liuekai o Hitift la. Auhēā oe hoi mat kftttā« i | pau uo i» oti ana ft ia fi%i # hoo)« mfti 60 ? au e hoi nku, ku tm o WnhiMo* % ikk>uoo no i kahi e (nniiu titfci ai ke %e t oii nooaoo w ko ift nei t boopttk* .% keia t ho«, p««i. i w Kuu *ikatift i kft w«& koo o H«4okai f I t koo ttku ft&ft i hft)«t» Li*ttftkftai, | > Ke pftifttttiitt wftte U UOI kft tt&iftUHlft ft, f Kjikj aikane i |e eli i kft hu« o ke kfii, V Attheft oe hoi mfti kailft, KftVāla n<iift hooie t ftole ttt e hoi ftku, % * k«MU Ko «i ji&sotafto noonoo no i ktthi ito« hoi fti t pn)t* ae ftittt no keitt MHKi «nnne i U uiuhak o !Mfitt *, ■iu fttkttfie t k* ua kftnikoo o Bilo e, 0% hoi mai kftuft, l|tft »iete * i* nei, i «ktt o WfthW HHB itt lCeowtthltnttkttttktttttt, k* boolft bml )«, «ol« « hoi <tt*i> imi aktt t»o oft t ktt> ftikftt», tttttlift o ttiofaft mfti mK wtthi ft koo* hoo. I ftk« i kon» hoa, o tttt «ttlti iltO )tt * mtttttt I h«te ptt fti ltt, i pili tti, ttolft ' koe, noonoo lm i* pik*, waii tt

| kona Mi» ooowm ao tet*, m alm kei» i koI tsft I*ŪĀ- ■ *■ I Wm psha kahi raeW i koē la, oi īmi iho eei i kahi e hoi ai T aole hoi mai. I kei* »ele tho malaia k, hoi m*i o m« ka'a wtxnMo, «Sft «fc fflfilt i&L S«ta aikane i ka U 0 lilo e, A po k*n* i k#h« a k« Ikii* K.p* **!*ik* !*uo kiai, Pala eha ikik, - r Ka lai o ka ula o Poioa e, po wale hōi; H hopō mai ana ka oe ia'u, ī ke hoa o ka na o ka !a, O ke anu o ke koekoe, Auhea oe, hoi mat kaua. A pau ketft mele i ii oei, i feii;. 0 Hiiakaikapoliopeie, ae, akahi ao & hoi toe oe* kai m» »0 oe t hele ae nei ma na trahi a kana i hele ai, i pili ai, i in aii ke kai makainaka ole, i ka pololi ai, ia ole, aole la ē lōāa ktf® kupunakane ii oe, «ole la #ao e hoi t»e oē, ao!e hm e hihi, oa loaa mai la ki inoa o kho kopooakane ia oe, e hoi kaua. Ko likoo hei hōi mai 00 ia a hiki i ki hale 0 !akou nei. i kahi hoi i kapiii 0 Hi!emiomao, aole nae he pine ako i ke kiikoaa* oi, ftole 00 hoi i ko .ka hak i pifc # hanle iko ii 00 keli hiito&ē i ki inhi, o ki hēīē iiti i Kitiii, i hdi mii, o keia luhi hoi 0 ki #ihi fthi i ki honoi. ta ii hei ē moe iha, hele hi Eiiiaki ē iē 1 ki loio, a hoi hiai, hoa ke ahi, polehu ka loio» a ihoi, kikili iko o Me iīi ihii o ka hiimoē o ftiiikitkipoiidf;e!& j oī kfth thii ki lofto iluhi 0 ke ihi a pāipia, i miilili. li Hiīikiikapoliopele no hie e tiisē nei, ikē iko ti keii i ki ohfto6 0 LohiaO ē ko iiiai ihi, me ki ohahe ei. kahi inomoku 0 Mioi ftiē Mahiihihiiikeluēii ihh keli hiio ihhie ilh li nih e WftiHo aku kikho ti Wahihēoioio, j e hfthi ie kakon i keii Wihi ihomokhi >j 1 ua Wiiii hiohiakn hēi e hihi iko nēi ii Mīiikai kft{K)liuf)ēie 6 iht& hiii ihi, hipi iē ihi ha mumuku nei kēii Wihi ineie penēl. Ō Māk* ke ikoa ē, Wilēi i ka hiilhhē ē, Miilili ka uihih, hiih, A—kiiiē, A—kihi. A pāh ki ii hēf hihi ihī< I hiāi o Uiip* i kiikipoliopēle i hi thtiīhtikh hēi hiē kihiilih, | ka, 0 kā'U kane ki hoi 1 kii ii i ka loi, i ih ai io i kē kii mikihiiki o!ēf i hēiē ii ih 1 ka loi, i hoōmahiWihu! ii itt 1 kō f it ii poioi ii olē, ii olē, i hah ki hhi ki'u kihē, hiikē oe ii% ē tti Wihi ihohiokiii 1 iaiiu ikh ki hihi 0 ki iifhi kapu 0 iaua hei, o Kilaiiea, oihi i ii ka £ihoēhōē o Pu* hi, koēiē hh li, ku ke-i i kii ō Aphi, kihuii Apufe h&i 6 Mihkēie, i iiiih sku ki hihi, ihhē btti r ē lēlē ikh ihi !i hi ii f oii lele oō kh ki uhihē ō Lohi&u iiiē ki uhihē 0 hi Wāhi imiiūuku hēii a hlki ihi i Mohōlui Miui f i kihi ō MihiiOihiiikēiUēi, hōhō ō liihimaniakēloei, hoi ka uhane 0 Loiniu i kihii; Kīi i kē iikihē, i ke kiikhihlhē, i kē kiikōēkē, i hi ihikiiihihi oiii, ē heiē i MiWiii e uwē āi i ki ioikē ihi Ofiā, I āku Ui muhiukuhēi, ō kiui pu hō kē hōiō i KiUii, t htii ō Lohliu 1 Ui ō Mihiihihiiikēihēi, ē Uōho ōē i ihikiihuWii hō ki Wii hōiō hiii 0 &iUii, i ihiiii ō pāe m\ ffii kēii Wi« hl, Ui lōii ki fhikifhiki ē kipā ffiii ai 0 ōē, hi pōōo ii i ki mihiō o k& uhiue 0 Mauāihihiiikēluēi, | Okāholuhāiiē iktt ti hō ii ō LōhliU i Kauāi, ti ii ē hōi uhiiiē ihi i Mihii, i hi< ki i kō iikōU Wihi i Hiēhi, ii ii i hikl uhāhē ii t KāUāi, ē kuku ktti ihi kē kiikuihi* hh iiōkō ō ki hiiē, ku iiii ki uhaiiē 0 Lō< i&iiU iihUi ō kē kiikuihihē ō Kāhuāhhi, la ia ē kh iku ihi, iōiē i ikē fnii ō Mihhihul, uō ki mei, he uhane ia Kahuauui e kuku khi ihi, ihē ki ikē ole tai! i ki uhiiiē! ō Lōhiiu, fnē he meā ii i polla Iho iiā makā ō Kāhuanui, hiifflōē ihi iiuui 0 ke kui, i hahā iku ki hihi 6 Kihuihui ni ke iki« ku, iiōkō 0 ki hihlo, e ku mii ihi ki uhāuē ke kiikuuihe ō Lohiio, ui heie ka uhioe d Loihau i eleēle, me he pōhiku ii. ii Kihuihui i ikē iku ii i ka uhine 0 Lo* hiau ma ka hihb, i kii fhii nēt itt ii oukoii, Wihi i ki uhiuē ō Lōhiiu, ē heie oukou ē uwe t kuu uiikēhi, ēli Wāu ia ui (hike, i mike 00 hoi iu li I nā Wihihē I kii mai ii ia'U, iii iti li ī ki lua 0 Pele i H&waii, ilukft ō MōēiWikei, iii iu la lliili kihi I wii* hō ii, ē h«iē iē oukou e uwe li'u, mai oohō oukou, me he ahi ii li, 0 ki puōho ae li bo ii ō Kihhiiiui, t fiifli ae ka hiUi 0 Kihhi* oui, he moe uhane, ia ia I ike ai he moe oha* oē, ma ka ke kaikuoa&e hii ftha taa! Ui ma> kē ii, a me kotti ike AUi i k« kino wiilui 0 Lohliu, tii hēiē i ēlēeiē, hiē hē pōhiku li, oi» kekihi kutfitt ō kona hrx>iaio ana oa ma> kē kō kiikuuifiē, e uwe no iii» 0 Kihuiaui, 0 ki kiiiele ihō?li flo ii ilt« kfl% okh ii hei puki iku li uō ia Iwahō, holo kiki ikfi «ai kīii, I tiftui mii ki hiiii o NAkoioii, #holo iku ihi 0 Kihui&ui, 0 kt «p« ō ka Wilnii* ki, kh ifii koi* imoi 6 kē kauē ō KikōiōU Kiuiu mai k* kioe, hē iha hoi keii ao e owe mai nel, hōihi mai kaol Oia kttkt> »ii Uēi uo ko'u i kē koa la, me m* la i pōi it ibo itt, mōē iluua 0 ke koa, ko ttiii ana ka ohohē o la ii, ninau enai ke kaoē, oi aUheftf 0 Lohiiu, wahi a ki wihihe Oiēlo mii kē kane nte ka huho, ka h*4ii, 0 kao ka la a hoepoupo mai o &ha ko ia la OMa e mtk* ii, m he mea la* i pot ia tho nt maka o Kikoaoia hiamoe, ia Nftkōtō> ii i naoē iho ai, ktt iwi ana «0 ka ohiaē 0 Lohiao t iike m ki o!«Io tbt i kē k«Jkuahi* ttt, p«lt 00 hol I kiikoeki. Pttobatatntno kōi o Nikōftolt ov«,o Htkotolt 0 Kihoinoi, ooho «1m taa imua 0 Kitttkaitptot, i hftttt mti kt iiana 0 it lt, e «w« akn tiit lttt* ati, ninio aai tt 0 &tttt»

kftispar« f hwlm keia « olcti e «nrt »fti a be si* loi I*ti, o*£ *£*&* gn&* <* 1% hoi tsai nei a b« <Mti ari hoi li oei !kh «oiiHl aei, o«i ias no. , i iMko okaolul « «ati, krepwJi ini I b«ift mut t» o KuHiiipioi, i\* frtod ao * I«tt« ate 1« uk«M rae Lohi*«,! pwii h«no oleim!*«« ttrt k« tili«o« r *i < lo*tt «a« o «isbi h6 « henio k* hahn Ldbi*tt, me lbe litod hala « koii o 1« &»hn*k*»pao e ku&ailio dte «m t laoila, he mea lft i uhi ia fho o* mak » K«htttkmi«p»oai hiamoe, t& !a i rooe iho, luiā no na lima ilnnn o li paho, ka mai 11 , ka ohane o ke aik*iie 6 Lohian* oa hele t i ili • like tne ka pohaka pāhaehae o Hain i ] 1«, ka eleele, like im K« ot#lo fi lati <, pela iio ka oklo ia ia nei, mai hoomah > oakōo, Wibi« ka ohane o Lohj«ti, e h K onkoo e nwil i knn makeha. I hikilēle aē k« haoa o Kahnakiiapi, he inoe dliBlie, o ka hooia aku ia no i« 0 1 - ho«kaiā|)ao« i ka lan ala, ii#e «e ati« k< tne ka betno pa o ka male, alalia, olelb Kauakaiapaoa, in« ka inoa o lta inea nari ; e hftnft ka lani, « ine k« hoiiua, ke hewhiki M ān, «ole att e btifttfe i ka inalo, kipn knn nfe « oihtto i b iihilihi o Kele, « iii« i n« k« 6 HUi o koa #«hl bakin« k«)6 hoi « M na inaka o Pele* b ka #«lēWaīe «nanei o onohi o Pele, o ka oho o kna trahi kaīo ola ho k« hiki in«lihihi «iia i HaWaii.

fe, ke ike ae hei kekoti no i£ahttākāiapao« kēia hoomiikli anA, ē kapAē āē kakon i dē tae& i koa hope, tnā k«ta toati olelo Mē& Kahtīāk&io()aoa t haf īā malilha, e ike al k&koa i na olelo koa & keia kanāka 6 Maiiakaiā (Meiā no. Hoolaie ae ana o ICiihiiakaidpaoa i na iiākāj ē hāpai i kahākāi 1 M Wāā, e holti ( { i ft&Wāit* e uwe i ka mākena o Lohiātf, āe no 0 Kākoāolā,- 0 Māhiiāotii f(0 ko katnu hiiiā 0 Māpu, o na ttiākāāitiārja ) 0 hoi, kāii iitinā o faā waā, hoē ho Ūāl &ā h,e Wāā( Oko lākotf holō fnāi iā iā, ke Wāliō Wāle hēi iiO k& ffte& & Mābttākāiāpāoft< A haiā 6 KāielēWāho, I* mu f)i!ikir« kā ffloatiā f hoio liō lakoil a hiāWāho āe fi6i ho o Moliululu uei ka hoio ahā ae i !iiiakā{āpaoa ma la, tt halā o Oahil hei, 0 Molokāi, ā Wāho lftkoti hei o Mātii, kupeho lākou hei i kāhi o Mauam&hāiakeineā, i noltiā, ihe he hieā lā i hoopae ift āe hā lakoh nei i kula, pae ahā iuka, i tiāhā āū u kā hānā ē ā hiāi āhā ke āhi, e kālua māi 4a kamaāihā i ka meā ai, kaheā hiāi āhā Wahine 6 Waīe ho, eiā kā 6 tlā hihhihku i(3 i 0 Māhāthānaiakelhea, tl3fte fee ā iuhā o ia aakuāhine, kāh6A i& lak|ti nel, 6 like mekā LohiāU 1 kālioha āi īko lāUā wa i hui W&ilhā āi« •' ~ - f< Mo iākoh hei iioho iho iā &o iā & huāi j* imu mea āl, hoōīako hā kāfhāaiua ( ā fnāk?£ kāU, āi hā m&īihliii & māohā, hoomakaukau kā hoio i Hawaii, Paeē mai iā o ā{jaoā ia Kāhhahui ffle Kākoāolā, & we \ia hiākāāihāiiā, hoho oukou I Maui uei ( ke kumu o keiā hoohoho fehā ā KātiākfthiapāOā ia lakou wi t tiā iohe i ka moooleīo a ke kamāāina, he meā oie iākou ke hlki I Hāwāii, e pāu loa ātta la» kou i kā fttākē< / Koiailā, aīohā keifc ike kaikuahine ia K&< huanui, i ke kāikoeke iā Nakoaoiā, i ke ku« mu haiā a laua uel ? ia Māpu, ame ua ohua o lāua, o pau i kā make, oia wale uo ke hoīo 1 Hawāii, e uwe āi i ka makenā o ke aikāiie, 1 ihāko āku ho iā Uft poho hO, no kā mea, o ko KāUākaiāpāoā māhāo ho iā, e hāāuauwa atia fio, ā make pu m e ke ālkāhe, ho kā mea, Uā pili ālohā iaua, £ hoho oukou i Māni nei, owau ke heīe ē uwe i ka makehā o kuu āikāue, & moe aku au inā wawae ona. I heīe āu, hoolohe ae ho a ua make au, o ke alanui ho kela huii aku ho ke alo hoi iā Kauai, o oukou no ha ālii o ko oukou āiha, ai a makaainaiia ifio no, eia au mahope o kuu aikane ā moe pu aku maua i ka eha ā Lono me kuu ālkāne-. Ma keiā olelo Kāhuakāiapaoā, uā miikāi iā ia Nākoāolā, me hā uiākāāinaha, *w, o ka māhao o ke kālkuahlhe o Lohiāu, o ka* huauui, āole oluolu o konā manāo e noho i Maui, o holo pu no i Māwail, a hookahi kā uiake pu āfia me ha kalkuhane, ua hol ia mea ia lauā, hooholo lakou i ka oMo uo ka noho, a ihf ka hele, uft noho kt uul/o Kāhuakālāpao* ā me Kahuanui, o laua-ie hoio i ilawāii, u« maikai k i ko lakou lā lā no, hogmftkftukau iho la ko lauft nei hoio I Hāwailjji laua helli ae āku ai iluua o kft wft«, llke ftku iftDa makaāinauā o lftua i kft ii«4, m ke kahēa ftku, ftiohft aku oiuft i k* kiuo o k# AIH, ik« aku i» ia, ike ftku i» Ramftkftok«alohft ia, Ko b»* lo ftkn lft ao lft f i kalftWft an* Uua &«i i Hft> WftH, makai o Hilo,ko lftttfl &«i holo ftku U 00 ia ft pa» ftfift i kfthoauft, 1* i«uft mi I p** ftku •!, ku ee lā ao laoft aei bēk ftnft, hftft)ele k* wftft f ko i*ttft nei pil ftk« 1« uo ia a. Hki i uk« okt luft, ku ft&a Uu* a«i iluaa o kaulu o Wfthifi«kftptt, ftkits o Xfthti«iitti tfb ho f 1 tiftaA aku ka hftiEft o Kft)tuakalap«oft i k« uhaoē oke ftik*n« o Lohhii,« puiii hele atkft i kft lehttft pap*. Ko ia nēi iho akt» la no i* i lftto o kft li}ft» 1 fiftfift aku ka hium i ke alknne, *» ft»ft i k* pukft o BftktnftQ«)ftti t ko i& ti«f'Heie ftka lt no lft a ku taft kei* i kahi o kt M 6 Wftiko ACt, 6 puili BHU ft»A 110 M# tflk*tl« i ka oheio fti « ka maau. y* £tt no kaia ua kt poo, nwe| *& o*e &o ko U m\ ft p*ta k* i» a«t k** Mft*o I k* makeae, hoi aku fa no k«ia * poao i . kft poo o LokUa, uwt hele eo P** iuoft ► nt "/* . •

• bā&* iMW*se, a* #«»«« * hiki iln|o* iI» f»oo f ko so kei* «**, oi® net fki m* t* k* mre »aa āii oei, 3» kei* botij s lt* 3ra o ke *ikaiie, * #* m*L h*t*i rn k keia i kek »de I».