Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 46, 7 August 1862 — He kaao no Keoni Pailama. I aoohi ia mailoko mai o ka kaao Olelo e. [ARTICLE]

He kaao no Keoni Pailama.

I aoohi ia mailoko mai o ka kaao Olelo e.

M»1U? »,

Mā kēlā olā hoU āhā o Keoni Pailāma, he ; ie hou oiā me kāua ilio a mamao iki āku, kahēā hēU ftō Uā leo fiēi e ilkē ine ināinUa; Ē Keohi Pailama ej e heie aha liteaf Vhhi a Keohi Pailāhia, ē hēie ana au i kā iini hāiia o>u kāikuaauā, oiēio aku lā kēiā, owau ka hiēā hana.

Mā keia wahi kākōU ē hOohoo ai i kā hoo* piihipUhlo keiā kahēā aua, mēi ka itnī tnaaieā f meJ tf hiaiē afo KēOhi Pailāilā, 4ika, iha keia ieo hou, Uā kohio hiai kā hoohoo iioko o KēOhi Pāilama iio ka hāhā UtUa āha ia ia ā makē, tiotaila, ninaU kēiā i kā inea Uohā ua leo hei, heāha kau hāhā, oieio mai ho kelā e llke me ka olelo iūUā i hālā fnā kā heiu 1;

A lohe o Kepni Pailāinā, olelo āku kēia, kupauāhkl hftu uo ka kā iiāhā, ā hau iiio la hoe h&tia, kāi ii6a hā'ii e iiaha b kē k'uhikuhi ināi kau, lohe ua kāhākā'hēi i kā pouo o kē l ia oleio, āē mai la ia Keohi PāUahīa, hāāWi mai i ka laau maua, i wiii āē' kā haua o ia hei, ku ahā ēliia kāhākā, ?

Ō keia mau kauāka elua, hoiokō ō kāiiāu hiaua, hihau umi ua mau kāhāka fi'el,' heāhā ka uiāuu { hē& iā āiiēl, hē oldo ho kā makē oieio mal, hē oiēio iiO kē ola oleio uiai, oieio aku iā 0 Kēoiii Pailāma, e pepehi olua i keia kanaka a uiāke loā, i Uihai ole iā'U a bo ka ilio, oleto mai Uā mau kāhakā uel, āohe hoi ha āu oielo.

I ka mako anu o Ua kaiiaka hei, hneīe laUa hei tne ka iilō, hou mk! aha kelu leo hou, au& oe 1 hea e Keouli Pailauia? olelo aku iio keia, e hole &tiu'au e iml i ko'u timu k&lku&a&a, a i ka hull hauā ua'u. | Olelo faai kela, owuu kahi m&a hahft, e he« lo mal Oe & hiki ia nel la, alalla, hal aklt ka hana, a hlki o Keoni Pallama ilailā, ainau keiā, heaha ka kau hana i hea ao aei ia'u, eia ka hatia, o keia poiwai a ku, o keia umi dftlft iloko o ke powai, niuau keia, heaha ka hana a keia powai a ftie keia uwi dala 1 Olelo mai kela, ei» ka hana, o ka'u utnl dala, o kau uuii dala e pili kaua, a lpha o Keoni Pallama i kela oleio, ae aku #o kola me ka olelo aku, he ha&a no keia ua maa ia oc, hd hoopiipii dala t ua piii ia Iho &ei ko'u aiuā a ua pau ia oe i k&o. Paue niai ua kaikamahiue uei, i hoopii au i ke dala, a | pii ko. dala, m a i pii ole ko dala eo hoi &u ia ōe, ae aku no, o.Keo* nf āialla, kaliea pakāhi ua kaika&a» hitu; noi, dala i la e pii, dala 2 la e pii, pela no ke kahea ana a pau na dala lie umi, aohe pii ~Uuuft, mea, p*aj ka mahi o kalaau a ia nei. ' • • * Olelo aku la o Kuoni Pailama, o ke kahea kau e kahea nei, aoho pii mai o ke dala, i mai ua kaikamahin« hel, eo wau ia 00, alaila, lilo kana uml dalt ia Keoni Pailama, &lai* la, olelo hou mai ua kaikaniahine nei, e pili hou knua, i iwakalua dala a'u a i iwakalua dala au, ae mai no o Keoui Pailama. Olelo hou mai ke kaik&mahine, ina e pii ke dala, eo ia oe, a ina hol <0 pil 6le eo ia'u, haha hou no o llko me ke kahoa mua aa| ia kahe* ana, pii hou ke dala mai ke kahi a ka umi, ā &dle kc? poi aole dala, 6o hou ia Keoni Pailama, patte mai ke kaikamahine, ua pau ko kaua pili ana. Hopu iho la o Keonl Pailama i ke dala a haawi i ka wahA o ka ilio, hana i malama ke dalā, āloha ākji li t» Keoni PāiU, i ua kaikamahine net, alikila, hele hou laua nei, k&bsa hott »Aa no ke ia leo, he ieo wahino &o, hoo> lono keia, hea hou kela, e Keoni jPdlAma, e hele ana oe ii hea? e hele ana no wau e imi i ko ? uf mau kaikuaana, a i li imi MinM ha'l 01010 mai kela, owau ka mea hana, e beie mai nae oe a hiki ia nei t alaila, hai aku k& hana, a hiki o Keoni Pāiiama, ninau aku ke* ia, heaha katt haa% olelo mai kela, hehookahekahe wai, pii * kaupoku o ka hale, alaila/ niniiii iho i ka wai, i kulu pololei kā wal a ke poi, āiailā, eo oe ia'a, » i knlu hoi ka wai mawaho o ke poi eo hoi au >a 00, oia ka'u hana i kah** aku nei ia o©. Olek> mai no o Keoni Paiiama, no ka meēi, {mi liaiua no ua miaa iā oe t Ha. pili ia no kou afa* na eo, &huti aka o klkmi Pāilama, heah4 k» kaoa pili, hai mai la kela, he haneri he baneri da)a io, oiā ktr k»o» pfliE| M āko o Keoni Pailamā. Ahilā. pU oa kaikamahine nei & ksupolro

o ninakei» tnA k® pakaj« k#|Kmo *t& f le hwkihe i ki 4frii,

Wili «e til o Keoni Pailam* ! kft la&ti aai, ka aoa e!aa kaakka, he» mii Beft]ui kft mta i k«bea iA ftē neff !» obīo no ke ola olelo olelo oo ka hmke olelo mai T ka jut*tffc£bift e t»ii t&mi t ka bttik ti kft inake e b«i ML Olelo akii o KeoUĪ Pailaaia, o ka wai o ke fl«i « Wiiho ae iWaho, a e Wiiha tf»īe iho ke! poi ine ka inaloo, aīaiia, i*eā ae keia i oa kāikaloahiae uei, akhea oe, hoi mai oe ē nana i i a me ka inAloo. ia hoi toāi īa na kaikainahine nei a biki i iiana ibo ka haiia i ke poi, aohe Wai o aole i pola, i aku o Keoiiī" Pan iftuia, pehea ke pol, hoole inai kela, aohe wai o lōko, dī#ld fcktt kēiā* oe ja'ti, a« māi ta keia, ae, eo Wati ia oe. Alaik, olēio hot> akii ua kaikamahine nei, e pili bdtt kaiia, iīia e komo ka wai i ke poi, eo ia oe, a hia hoi e komd oie ka Wāi, «o oe ii|u, ae,aku tio o Keoiii Pailaoia, niiuu akii keia, heaha ka piii? Ōīēlo inai la ke kaikamahine, eiua aa iiefi dāla, eluā aii hatieri dāia, ae aku no ia, pii iioh ho Ua kaikamahine nel e iike me mamtJā, a iuiia o kā haie hiiiiiii ī kā Wāi, o ke kahe iio ia o ka wai ā kotao i ke poi, a pihā pai, alāiia, kaheā ae keiā, āiihea oe e ke kaikāmahin»?, hoi mai e hana oe i kāU tiiea i ikē, i hātift āi oe ā ināa, alailā, hōi fnāi ia kela a hiki, ī iiāiiā iho ka hana i kē poi, ua piha i kā Wai» Oieio āku iā u iCcoiii Paiiama, ēo oe iā'ii, āe liiai ia kola, ae, ua eo wau ia oe, aiāila, hāāWi tnāi ia kelā ia hiau daiā ekoiu haiiefi, ālaiiā, hoopou iiiāi la ua kāikamahiiie aet, ua pau ko kaua piii atia, aloha aku ia ō iii Pailama, alailā, hēle hou kēia me kā ilio iio a iā iieh Moie iaua nēi ā liuīiu, ioaa keia hittu haiē e ku atia aohe kanaka o ioko, heie iio iaua iiei a loaā he hāle hoU iwaena o ke kuiā, h#ā ihui aua keiā ieo huu, he ieo wahiiiē, S Keoiii Pailama e i e heie ana ōē i hea? ka= liea aku hn ke'ia, e hele ana au e imi i ko'u iiiau kaikuaana, u i ka iiuii haiia na'u, E iike me na kamailio mua i haia ae uei, pela uo ka olelo uia keia wahi au e waihō nei, i ko laUā nei hiki aua, nliiāii kēiā, heahā kau haua? ulelo mai ia keia, aiia au e hal ia oe I ka'u wahi hana, aia a pau ka ai aoa, aiaila hai ka hua hana, oieio aku ia o Keoui Paiiama, he ai iio ka maua, hē ia hō, i mai ia keia, m ke aianui ia ai a me ia ia, ōieiu aku keia, ai paha auauoi au uohō walē iuai ko'u hoa heie.

1 mai iu ke kaikainahiiiē, itia £haiiao 06 e imiial { ko ilio, eiu ka ai, citi ktt itt ( 'o kekahi aoaa o ka papa kaukuu a kaua ua ka ilio, ō kekahi aoāo hoi ha kauu, ae aku ia o Kēoal Pnilaiua, aiaiiu, kahea ua kaikaaiahiiie aei 1 kekahi hale aku i ke kueae, e lawe mai i ttiea ai ( ae iuai la kela, lawe luai ia kela i na mea ai a pau, & lu&a ō ke pakaukau, muia akii )a o Keonl Paiiama, he kueae waHitfe, o Kaaieiki ka iuoa. Alaiia, ai iakou aei a pau, a maona, uau o Keofli Paiiama, heaha kau hana? oie» lo mai-ka wahine, o au wahi bfpl he 10, ua noke ia e ke akua pookahi, pooiua, pookoiu, pooha, a koe kuia tnau wahi bipi he 10, ua hele ia e noho inal la i loko o ka pa a wiwi, 0 ka make waie iho tto koe, Ninau aku keia, heaha ka mea i hoopaa ia ai? olelo mai keia, no ka puu i ke kanaka huiuhuiu, oia ke pookahi, a hiki i ke pooha, ae aku keia, ae, aole no hoi e pono ke hoo* kuu iwaho e ai ai i ka weuweu, i mai ia keia, ua pono paha ke kuu, ua loaa ae uei hoi oe ke keiki, ka mea nana e maiama, e hanai, Aiaiia, ninaū keia i ka uku, heaha ka uku? oiēie mai lā keia, he 12 daia o ka mahina, ae aku ia keia, ae, oieio hou aku keia, e kuu ka bipi a heie iwaho, hooie mai keia, aoie make kuu, no ka moa, ua po ka ia, mainuii pau i ko kaua huiuhnlu, Ninau aku la o Keoni Paiiama, aia ihea nei poe huiuhulu e noho nd, oielo mai ka wahine, aia i ka mauna, aia i ke kal, olelo hou no keia e hookuu na bipi, ae mai ke kaikamahine me ke kanaiua, no ka manao no e pau ana, oleio aku keia, ua ae poioiei mai oe, ae mai la kelā, ae, alaila, kii koke kelaa hookuu Ina bipi, , f. Maioko 6 keia mau hua oielo a laua nei, he m&nao ko Keoni Paiiama e ike i ka poe kan4ka poohuiuhulu, me ka manao paa oia nei e hakaka mamuii o koi nei $ana a me ka ikaika, a noialia, imi keia 1 kurau e iaunakokeai. ik>ko o k«»ia hookuu anii i »a bipi, ua abiahi, hele na bipi ai i ka weuweu, kahea keia 1 ka ilio, e Peki! e hele oe i ke kula me aa bipi a kaua, se no ka ilio e heie pu i ke kula, hele no ka ilio me na pipi a &o ia po, ao* le lpau na bipi, Olelo aku o Keoni PailamA i ka wahine, ke hele nei au mo na bipi a k*tta, ae tnai keia t #e, e hele nae oe a hiki i ka wa al ho\ mai. Lalau o Keoni Pailama iioko o ke eke a laua nei me ita Hio a lawe mai eiua papaa paieQa,boo)(ihi io, bipi, hookahi io puaa, hele a potia la nei, otoe na bipl I kekuU me ka iilo, hoi keia i ka h*ie. ]k p6k4 keia i ka h&!e, kike &na keia { ka puka, aia mai 1* ka wahine a olelo mai la, ike no hoi ua hele ana att a poeieeie hoi mai, ua olelo iu ia oe e boi mai i ka hale ziei ke hiki ika wa.ai, olelo aku o Kēoni Paiiama, aole au e nana i kou manao, e hele looa* muli o kau haoa a pau kā 1* hoi mai ao, po* loli oleiio oe, wahi a k* inUuae, olelo akn

liolaila, i&ie dtI e |>6loii: : % * * '■' ' ? '"''

A p*tt ka iftttft iiei s ine kft paina aaa oke ahniii, ft|liiā, boocftakft o Keoni Paiiaina e hooipoip# nw iba kilkeinA* bioe nei, (inaloko o keia Jlin f iiAna kftkoti i hft olelo naoeit ffiftjj>rirt aa K«oni PailalininēL) * Webe kēk i lo i* &d irftttltttii% • hoike i i ka pa£skftii]Kft u, ti&t»ts tt£t ke laikamahiiie, heahi k? oleīo o SidiKl Paiiaiua. o 1 ko'(I pokii keift, tift ia&& ibo nei s ala ae nei, iia poloii i ka ai, i mai la kela, eia ka ai hah&i ik ibcr r f oleid ftkb kēia, koiē e il i xl%i ftl, i inai kēlA* a auhea «ainei kft fti a ko kftinft e inaona ai. ī akii o Keohi Pailama, aia ia oe ki *i ē ihaohā ai, wahi a kē kaikainahiāē, inahea o*o, oielo iku keia, aia ho ia oe, i ko pikō U 6 iaio iho, ā lohe keia, kahea inai ia Keoni Pāilahia, hahai ii mii hoi ha ko kaikaina, eia ka hoi ia'u ka ai e ihaoha āi. Ma wabi,akt! { il& kotn6 lo&ha oīēīō i kAi īiiiiia, hōlaila, e walho kakou i ko laua aha ihē na olēlō nāhenahē ā WaliWati a e hooinaka kakoii ihA ka moooielo maoii tio Keohi Pāiliihā, akā, o ka ihākā* ihUa keia 0 ka laiia baūa ahā ia mea. A āo ae, hēlē hoti ō Kēohi Paiiālhā i kāhi haha 0 kē a bipi, oieio ka Wahihe, ā biki 1 ka wa ai hōi ināi oē, āe iaai hō kēlā, āē, Mā kela hele aua ā ia hēi, po hou no ka la e like me ka ia mua, hoi n0 keia moe i k'ā hāle, ā āo ae ho, heiē hoU, pelā kā heie āhā a ioaa eha pō, ēha āō, komo i ka waohāheie iaau, iuoē ho hā bipi hōi ho keia ika hāle ē mod āii . : ' ■; ;H' j „ ! 1 kēia pii hoU āiiā a ia hei iiika, Ua koken kē ioā keia i kahi ō ke kānaka huluhuiu, 1 ko ia hēi hiki an& k «fftbi y i āku ka hana he pāii htii, piī keia a hiki iiuna o ua paii hei, i hāha aku ka hāha he mahin&ai, he ko, iiē uaia, hē kalo, he hiaia, na iiiea kaiiu ho a pau loa. Māhopē oiaiiā, ike āku kēia liē kuinii iāāU nui e helē mai aua, «e ka iau, aie ke kiao, mu k& iala, heiē hiai ia ua iaau hei a kahi ai hei ē ku aua, kahea aku 0 Keohi Pāilama ia Peki liio, ē hēie oe a inaialo o kē kiiihU laau, e apo oe ā paa kē kuhiu o kn iaāiii , Wahi a keuni Pailaiua i kailiō, e iele ā%a au a ma ka iaia ākau. 0 ka iaau, ilaiīa au e kau ai, ae koke mai ka Hio tne ke kunou, Leie aku ho keia, a ua laia laau hēi kau, hb* ho keia iiaiia, ia wa, puka inai āha ke akua huiuhuiu, eiua poo, eha maka, eluā ihu, eha puka, eiua waha, ēiua auwae, a ua puni hoi koiia kiho i ka huluiiulu,

Ike mai ia ua akua huiuhuiu nei e kau aaa keia iiuna o ua luaii hēi, kahea mal peiiei; tī'ēl iiohe tflāi liei ōe e Kohi Paiiama a tfiahao hiai uei oe ia'u, owau kōu hoa paio, kii mai uei oe ia'u, a iie ikaika ho hoi 0 ka hele aua mai make ho hoi ia 00, Iha uo ,hoi aohe ikaika, ko wahi ake, ōho ouo ko hi opu} ōhō ono ko wahi mnkā, 6ho ono ko wahi poo, oho ohō ko pepeiao, pela a pau ke kiiio okoa. •

Olelo uku o Kooni Puiluinu, aoho Ikāika, 110 ku ik&ika ole hiki nmi oi iou tiei, L&laa koke uiai tio ka piiikua i ke kumu o ua laau nei, ia wa, wiii o Keoui Paiiama i ka laau a ia uoi, ku īnai ana na kanaka elua/hēaha kft maua i hea ia aē nei, oielo ao ke ola olelo mai, h© oleio no ka niako oloio mai, kahua o ko oia, kā hua o ka nmko hai mai, i hea ia aku nei oiua, o ke a*a o ka laau noi la e kolo a paa i lalo, a lohe ka piiikua i keia oleio, hooikaika loa oia i ka hapai i ka laau, aole hiki, paa loa ka iaau ma ka mana o Kēoni Pailama, Aiaila, hopu ka pilikua i ka lala a Keoni Paiiama, ō kau ana, huki Iho a hi-o ka laau, alaiia, wili hou o Keoui Pailaina i ka laau, ku hou elua kanaka, kahea hou mai, hiaha ka maua, olelo aku o Keon? Pailama, 0 ke* kahi poo 0 ka Pillkua e oki a hooiei aku, I mai ia iau ala, kai no ho olelo kau, aole ka 1 0 ka manawa ia 0 kē poo, lele aoa i kahi e. Kah'ea tnai ka piilkua, \p ola 5 au '4 Paiiauia, i aku keia, pehea oe e olā ai he kaloha oe, a6le ka'ii he huakai māke, he huakai haoai bipi ka'u, ia o« hoi he make, uoiaita, i ko*a manao he make laa kou ia'u. 1 hou mai k& pilikua, e ola au, oielo aku keia, heaha kau waiwai nui e ola ai oe; i aku ke* ia, aia kuu hale kaimana nou, aia kuu haie aniani nou, aia ktiu ipukukoi mana nou, aia kuu kdmo nīana nou, '&iu pu ilale Āuaka «lua nou, aia kuu iio makani uou, aia a'u pa pibl elua nau, aia a'u pahipa elua nau, aiaa'u pa kao elu» nau, kuu kihapai aina nei lā nou, ia wa ae aku 0 Keoni Pailama. Ola ua pilikua oei, hoi laua nei.ā ka haie kaimana, nana keia Ina mea a pau loa 1 haawiia mai ia ia tiei, i aaaa aku ka hana hoi loa na kanaka tna ia wahi. f I ; — ls — . * * * - , i