Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 52, 18 September 1862 — Olelo Papa. [ARTICLE]

Olelo Papa.

Ke kftttobttft «ko iiei a» me* a pao, ina c hoillla JDAt kekah! da.lc ou k* £fol u Pakipiht, j ift — lrr o Ho» f & JC mimkma», a ® O.|W. Miia paba, aoie ina ka io«ianr^ f f o!e k& hana e pili ; fitti kekalii, # p<yrio f tio i ti« mea a pau e >tirfrr—k( ao» « law« i keia pepa, ke *bti koke «)ns<4 o» Jan* me k« haawi po akn i Ue l ftt*opopo k« fiti:o na pepa c pai ia. 9fßt\ 0 keia pepA na ka hēln hopoloa, „o k£ buke l «ka Uoku oka Pakipiha. Ua Jwm Mf elākou iloko o ka makahiki i haia <ālbia&.mo ka piiikia nui a rne ka henmhema iOa no ka hana paewaewa mai o kekahi poe f •ka, 1* hoomauawanui no makou, a oa ha-1 ka yraha i na manawa a pau okii houLo ik tnaī «na keia nuf>epa a kaaaka Ha.waii i kukulu ai. I ka htjcrpnka ao*,4f ka helo taua o kena pepa f ua nla like aikiakknhen niai kela pea a keia pea o keia il.hoino nui mai la iakou i ka pepa *mēka poe nana i kukuiu, aeu mai ia hoi iMkāki mea paipaiapaia palan, akukuiu iho oUi he hou, au& hooliio koke iu ua poa Aiiaionan nei i mau Luna no ua nupepa haohao la—ua haaiele iki lakou ika hana a kaA/ohiA i hauwi tnai ai a komo aku la ma kA kooiakahiki a ka haole imi daia, anoai e ioaa. ana ia Inkou he wahi dala e heaupumehana ai kahl naau. l'a hapki lik* likou ia k a me ka Luna hooponopo:|»o o k* nnpepa hua pueo, i ka pekapeka Mi 'ine ka hana paewaewa aku, i mea e iU*ke« ai ka h6io iea aua o ka hoopuka ana o. kekahi nupepa i ku i ka makemake a na k«nkka jnkoli, ka poe i loaa na kumu mua 0 k4 noiu&o mai & iakou la—ua rnatiao no lakou ekau malaio o ke poi ka maiamalajn»;o Ukou iihOopakiokio akn ai imua o na knpa o k« ohapa o Kamehameha. Xo keia hapa apuka a ua poe la, uā keaia.ka ohi arta o.ke dala, a ua hoomahui lioi kok£ti,poe luoa i ka lokou la hana, a ua kolQhe lakou t ke elala i loaa mai no ko kakou nupep», a ua' iii luai ka pilikia nialuna o makou. Ua nui loa ke elala i hookaa ole ia a hiki i keia la; tia nui loa hoi ke dala i lawe apuka ia o ua luna, a ua mii loa ko tnano keia hana ino. Mai ka hopuka inua ana o keia pepa, ua liui ao 01010 i hooiaha ia e kona poe enemi, e ; wanaua aua, a e hooupuupu ana no ka nmke koke ana, ino ke poho o ke dala o ka : i hookaa mai i kinohij aku, ua ola no ia mau la, 4 oa ko ia Yta t)to•loi.a piu ihooMhaia i nolb i j)bho k©rdala. o ka!i6ea naha.Lliwe ka pepa. • . A nolaila, uo keia mau pilikia e ikiiki nei j*,!t|akou, ua manao no makou o waiho ka hoOpuka hou ann o keia nupepa, aia a hooponoponoia na hana a pau e pili ana i keia oihAhi nui. Aole akaka ka loihi oka waiho ana,i ina e hooikaika nui na Luna a e hoike mai he uniikumamalimai haneri o ka ppe i hookaa mai ka uku no ka hapalua mae hoopuka koke ia ka helu mtf»'o ki Bukc 11. " ~ L * ' ''' kapule liopo keia,o k« mnkahiki okoa 1 lawa ai ka manao o na kanaka hanau Hawaii/ii hapai ihō nei i ka nupēpa Hawaii, no ka ipOno. no ka maluhia, a meka manaoakea O'kAleiAēai'keia mēa. -Ma ktf knkulu ftna i keia hana kaumaha i k(nbhl/ifa pilihua ka noho ana o ka manao 0 ke kttnaka holo okoa, na opili ka lima naoa © kahakaha i ua manao o kai noho akea anaj « iiki hooniaka ana, ua ane hoopnka iki nd kekahi p<*e 1 ko lakou munno akea me ke ano makau iki no; aka, o kēkahi poe, ua hoike maoli ao no i ka manao kuihe ole. 'Ua poniaikai kakou ma ka inoa o kēfta' rfu« pēp*? ka io, ke laweia nēi kal wai e k«ttn«ha ai ōka io. Hē'niii na popilikia i 1 loohia i ka Ahahui hoopiika i keia hupepa i na la kinohi, a maloko o ka hooinaiiiawatfro{<-& ka hooi&ika, na luli ka maka o a ua puhi mai i kaiiwahi awaawa kona waha mai. Ua ku mai ka poo i Yli*lE«aiiakc olē ē hoike ia ko lakou kee, a imi «•iii ih4» ē T p4ni ai i ka Waha ame ka puk& % ia ai ka naauao o kēla n»a keia mēa. ihona hoa no ke knponaha o keii l&akea ana; a no na kumu aha la ka loaa ana 4 kff pkk» i na kumu a kakou no keia s* Kuw* fewi hou ia mai na kiimu i mea e ike i&'i he hewa ke hoapukM il.keia nupepa, Aole i hoopa ia'ku lako«, ua lelē mua, ua kuekaa, ua hanau kā ieaina iloko o na hale pule, ua puka a eia k« ku nei ma ke kii o ka inoa. kapakap%:o V ka nupepa kuokoa." mahēa 1&? oia paha ka ninau e la*aH.ka.maketnake o ka poo i hoakaka ole ia ai koia mea.. £ia no, kuokoa iha ka manaaikeaple, ma ka aoao puni m&emae, a ka/hoomina hookahi. .. Ina pela, alaila, aole i konA Hlo aiiai nupepa kuokoa, a i kilolMna hu no ka lahui e alakai ia ma kinohi oko lakou ike ia*ana he lahui a hiki i keia mahawa. £ koKwilua kaoklo «t*o ke» uxjo hookalii, mA JtMkM> ia ka nop«pa a kanaka HaBratt ino kēkiuiiu ole, me ka hala ole, ame mea pohihihi no hoi ke hai » mai ka haina pololei e ku ai i ka ma«|Mka ae ana o jta lahui Hawaii lioai luna a lalo. ■- .*. •*• v .

" ■ meagma»i>o ka hauli? Mia »a M *ypr~ ii'iina « m0 oia no ka likeīle oka npoa^ 0 ka ruea nail| ka nopepa mte k* aknsu> āke« e poni» ai; I jg nioa i ka $o liōka Tttbine p ia napep* | nana i bookoi|tkono ke kaua nui i poino ai ma toi,ba»lel*J># a tauaani o ka poe e lawe ana ta nopepa, a peia rto me na pepa he lehuiehu, i hiki ole ke hai ia ko lakou man inoa i keia manawa. Maniuli oia ano kuo&u kopouo e hauie ai ka < makemake o kekahi poe e iawe aiia ia pepa, a haaieie koke lukou. , Aiile. pela ka poioo i loohia i koia nupepoj ea puie urni maoli ia iloko oka luakini, ua mu ia iloko o na Heiau o keia manawa, ua , paa ka ihu aia ma ka nuku, a me he rnea la ke jnu nei ike kanoa o ka hoohilahila ia nokona pukaoleamēkonahauleana. Nokapoenana 1 keakea keia hana maikai a kanaka Hawaii, ka hoohauoli ana. ke make io ka inakua a iakou a unii nei, a no ka poe i hapai ae i kein hana maikai ka hoohilahila ia ke ko ole ko lakou mokemake o ka puka o ka uwiki inalamaiama o ka naauao e huna ia nei malalo o ke p«i. Mai inanao ka lehulehu no ke kii ole a uo ko kii, a mea e puka ai a e make ai ka pepa* Na ke kii o na hua olelo e hoomaopopo i ke ano o ke kino oke kii, a ina ua pai ia o ke kino waie no o ke kii, koe nae na hua oielo nana e hoakako aku, ua poinaikai ole ke kii a ine kona ano iho. Mai piini kii kakon, o kue auauei i ke kauawai i ao )'a mai ia kakou, mai kulou a paulele aku ma kona aka, 0 paumaele kakou ika haumia. Ua leliulehu ka poe i hoohalahala mai i keia pepa no ke kii ole, " a ua lai ole ina ia mea, ua lilo ka naui a me-ke oki pau i ke Kuokoa." Aole ; pela, e ku i ke ahouui no ka manawa iea ia , ina na hulaelo, a me na mea hou i ikē 010 in, a pela no e hooukuia ai ka makemake o ka poe uana i hapai i keia mea nui'o ka hapai ana i ka nupepa o kanaka Hawaii. 0 na Luna i waiho ia nku ai ka a kanaka Hawaii ia lakou ka inalama a iue ka hoolaha ana. Ke lohelohe ia niai nei ko lakou kaloho ana i ke dala a ka poe lawe pepa, a ina.e hana pono ole lakou, e hanaia'ku no ka inea kupono no ka hana kalohe. 0 ka inatia Misionat'i kekahi kumu keukea nui i keia nupepa, a aole no e puu ana keia pilikia i pili i keia nupepa, aia a pau ka lalau aua o lakou inu na mea pili i keia houua, a nolio hana pouo mai i ka lakou hana 1 hole mai ai. Mamuli o keia mea e pono nei ka nupepa Kuokoa, mamuli o ka paipai uiia o ka lakou mau kuinu, he nupepa ino ka a Hoku Pukipika, a eia ka pepa Hemolele a ke Akua o ke Kuokoa, mai kuhihewa, a noho i kohi kahiko o kjv hoopili. mea ai. mūll no hoi o keia mea e inakau nei na hoa o ka Ahahui i ka pau ole o ke kuhihewa o ua kauaka ma ka manao kaliiko. K hooikaika na Luna ia lakou iho, o make wale ka luhi i hapai homolele ia e na kauaka llawaii.