Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 3, 30 October 1862 — Untitled [ARTICLE]

WSf 0 ka & me kc kukua iwui o ka Hoko Pakipika; o k& pomsikai o ka lahni a me ke aaponi lui īnen i manaoi&, oia ao ka olioii a mc ka, monaolana o ko kakou naau, ua mabemtke kakou ma ko kakon mau nnpepa e ike i ka nanaflo a i ke akamai, i ka hoopono a me ka makankau o ko k&kon lahnikanaka, e malama i ke knok&a o ko laknu aupanl iho; o ka makaukau maoli o na kanaka Hawaii ma oā hana naauao maikai e pili ana i na mea e pono ni ka noho kook<ja ana o ke anpani, a i ka manao o ke Kunmkaoawai, oia ka haipnle i kokoa ia e ko kakou man nupepa. ua kokua like ka naaaao o na nupepa I*iboi o kakou malalo o keia kuinu manao hookahi. Oia no ka waiwai nui <> k<> kakon huoikaika ana i na pono Kriatian<> i hiki fuui io kakou nei, pela no ka iuakeHīoki; <• ko kakou iiupepa Kuokoa, a rne na hiwiikiiika o na aoao haipuie iwaena o ko kakon laliui, E uinau ana paha kaknu me ka haohan i kc kunin oia hui ana maiaio o ke ktitnu mauao is>»>kalii, !ite ku huohihia ole i k<> kakou liilii pakahi iho. Maikai loa kakou k<> niuau aku, ninau mai i na tnea e hiki ai k'ī kakou p<imoiUai; pono no i ka poe naauuo o kukou e kuhikuni mai i ko kakuu alamii pouo e hele ai. oka mauao o ke kauaka llawaii k-i uiea i olioli loa ia mamua ae o k'* ka h:u>le; peia 110 ka makemake o ko kakou mipepa Hawaii, e honkaka manao i kokahi o ia mau mea, e like me ka inea e ifc<M ai he pono io, pelae kokua ia'i oia. Na kakou no e hooholo i ka inaikai e like me na rula paa o ka oiaio, e apono a e hoole ai. IYIa ka inaikai n me ka hanu ku i ka pololei muwaena o ua aoao lehulehu o ka lnhui. Ke iko nei kakou i ka noho ana o ke aupuni u me tia mea i hanaia; aoie e hiki ia kakou e hoohalike i ka uui a me ka uuku, a uie ko ka wra i hala; no ka inea, aule kakou i iko pono ike ano oia noho aua. Nolaila, o ke ano o ke iiupuui i keia wa hou, oia wah' no ke hiki ia kakou ke kainailio, no ka mea, ua pili ko kakou naau ilaila. Iko kak>u naua aua i na liaua uui i hooiliia maiu>ia o kakou, uft koikoi ia inaluna o ka lahui

mui o n v, oia ko kakou kuleana a rne ka pomaikai, «u paa lou ia, aole e hiki i kekahi kc huohuli aku mfc ko kakou ae ole. Ihi ike muopopo iho nei kakou rne kaoiaio o ka naauao no ka mea e pan ai ke aupuni, a o inau ai kona ea. Ile oiaio ia me ke kiionoono a nio ka aole e pono ke niaīlaoia kc ole ka naauao o hoomau ni i ke ea o ka aiua; he ike a mo ka naauao ke aupuni, oia he aupuhi okoa ko kakou mai ke alo mai o na aupuni koikoi o ka houua, ua nui wale ka hana i koiiU e pono ai. No kakou walo no ka niaua hooponopono i ko kakou mau inoa iiio; aole e hiki i ka iiaauao Bet*itania, a o Farani, n me Amerika kanaka, ke hnpai kuokoa e kokua niai i ko kakau kuokoa aupuni, aole 110 i ke k(>kua ana o kokahi aupuni o ae; liolaila, he inake hewa ko kakou hilinai wale i ka mnna o ke kokua ana īnai o kekahi aupuni koikoi o kakou, no ka mea, aole ia e loaa io mai ana me ka uku ole aku, aole uo i iana ko kakoii hilinai, ua kupono uiaoli ia i ke kanawai liui iwaeua o na aupuui, a me ka pouo mau o ka pono Kristiano. E like me ka hiki ole i na aupiini ke kokua, peia ka hiki ote ia kakou ke hiliiiai mnoli i ke kokua ana o na haole i ko kakou hemahenia aupiiui, he hapa ua nialihihi Enropā i ko kakou āiha; imna no ko kakou ina« huahua, aka, ua makaukau ioa na haole i ka ike kuokoa mu ua inea e pili ana i ka hooponopono aupuui. t)a kokua io ka naaiiao haole i ko kakou hemāhema, e haua pu me ka tnatiao lokahi, ua ike pinepine ia me ka maopopo ; no na haole mai ka lannkihi o ko kakou lahui. Aka, aole ioa e pono ia kakon ko waiho Vale akii na ke akiuiiai haole e iioonolionoho i ko kakou kuinu hianao, hc mea hooiiilahila ia i ko kukoU luhui, a hiē ko kakoU ano kanako, no ke alakai ana o ke aupuni. Eia ke anpuni ke kH iue kona kuokoa, a me kona Kumukanawai, ua holo mua ke aupuui ma ua hana Uui t> poiio ai, aohe luhi hou i koe no ia mau mea, o ko kakou niakaukaii i ka hana, oia wāie no i koe, —o ka hana o ka ahaolelo HāWaii i kela a me keiā manawa, oia ka meā i hilinai nuiia ma ke kauiailio o ko kakou nupepia. Pehea la e hiki ai i na kanaka Hawaii ke malauia i ka pono o ko lakou kuokoa iho e hana pu me na aupūui nauā i ne mai, k$ ole ko lakou' makaiikāu pouoi iho? Pehea ke kuka ana e holo ai i ko loko o ka aina a me ko waho? O ka naauao, o ka hoikaika Kristiano me ka hoopili anoe 010 me na hoomaioka o ka hoohiki oii ke kumtt c hiki al ktt hapāi, •ole i m&naoia ka lehiilehu o na aoao hoo* lniMia Kristiano malalo o ka hoohiki hemoWe o ke K.umukan*wai l uo ka mea, ua psiu loa lākou i ke kokaaia e ke Kumukauawai, koe wale uo ua hoohiki p«ga&a* Aole uo km makaukau o ka a na haole mt Ha«raii nei i apouoia ai ko kakou kuokoa au& e noho aupuni; no ka makaukau uo o ka Moi a ine kona lahuikanaka (īo. uoi, u4 uhi» iia uialihlai maiaio o ka inoii kupl Hawaii* miUaio o ii pono hoekahi, aoie hevra ia. Pei& i kukalaia ai u»a ke aupnui Beritania, ma Farani, a tua Amenka hoi, ao-1 le he «ahahee ia olelo, ua &ke)e pono ia mai a ua ku ka hoike e hai i ka olait> me ka vi» wo ok imua o i» Ibmo aup**!; no ka mao

p«>p<* lea o k* oiai'o, o» haalele o Berita!ii», o Farani, Amenkft, »neoi «nponi * ae o £nropa i ko laJkori »* ko kakoo lima, • nie ko k*k<xi tt**n»o e malama f na hoopaa ia ke kaaU kēleā4re iwaen* o Sakou r aim k«kpu i i«ea e pono aL He ha»a maikai no ia; a oa apono noiia i ko ka pono akea )<«. 0 keia pomaikai koikoi ame | ka aUi nna, iti maopopo ia nia)anft o ko ka-1 kou l»hai f aolc ina malihini. Ina he hihia | itra«na o kela a me keia, aole ia i hoopiliia rna ka inoa oka poe i hookupaia, aka, ma~ j inna o na Hawaii, hookahi nae iakon i ka hope poino, ina he piiikia. E like me ko kakou inakaukaa,, pela i hi* linai ia mai ai ke aupnni Uannii, a me kon» pono, ina e erni hope ko kakon naauao, ina e hooheinahema kakou, alaila, ina hiki ole kē launa olnoln rna ka hana ku i ka naauao, «laila, he \>imo no na haole o kakou e lawe a e haua ika mea e pono ai, aka, aule pela ka uiaikai mau a me ka mnnaolaua Hawaii, 0 kakou iho ka rrina, alaila, ua kokua io ma'i ka naauao o ko kakou poe haole knonoono. Ke kamailio nei kaknu i keia tn-»u mea mei ke alo oka Moi, me ka nana nle i kona noiuito. a me kona manao E hiki nna nae kakou iUila ma kahi poiioi o koni kumu manao malalo o ke Kum-ikanawai hoo* kahi ; he mea kina i ho*>pauia e ko kakou noonoo, a ua hoopau <»ia ia kakou i ka hilinii ana o k«»n« nnauau. Aneane pio. a haule ilalo ka ikaika o ka manaoio Aupuni o kona noho Alii, ke ole e ala inai k'»na pie kannka e kokun i koua lima uknu He m*»a nui ia e noon-io ia. E h'iolohe ana kakou i knna le » ine k« ike niaopopo i ko kakou inea e hoohihe ai E kue ana kakou in ia inn ka inea e kue «i. a e hoopono ai i ki pomaikui like o na inea a pau. Nolaila, he olel.-» nkea ko ka ;ihH nui, n ua pili <im i na pO/naikai he nui w.ile. OMoli knkou i ka ninuao a ine kona ike hookainnni ole e olelo i knna ih<». Na ku oian» e hooponopono i iih inea a ptiU. Ke innhalo aku hei ko oukou pepa, i ko oukoii kakau mma» ilio noi ina kela pepa. liia e waeiu ke ano haauao a kuonoono o ke kainnilio ana ina na inanao i paiia, ina u» mnnttoia, ua pii no ka nnniiao o ka lahui. Aka, rna ka oiaio, ua pii 110. Ika nann Inaoli ana, iiM holn ke nkainai o lia kannka maoli, o kainailio uaauao ma nn mea e pili ana iko ke nōpuni. Pela i kela Buke i pau iho tiei. Maikai loa ka maniio o keknhi poe, kupoho i ke aiio naauao ina'oli, u me ka hohonu 110 hoi. fj e men olioli nmnli keia, oka ike nna i ka iahui ulnula e pii ann i ka pnpa kiekie loa o ka iiOho hanohnno. Eia ka mauawa, ua hiki mai ke awa ke'a^, a e pono no ia kakou e hele e like me na kanaka makua, a ine ka hele ana o keawnkea. Ua pii loa ko.kakou Inliui i keia wa, ma ka ike, ka naauno, kā waiwai, a ihe ka hauohauo. Ua manao miiia kona mnnan ma na walii i hanwiia aku ai oia, a (ia ili mai ia i puinaikni 110 kakou. Un puu keia i koua mnuawa e hiki inui ai. E hoakaka oluiilii no kakoii, ihe ka olioli iko kakou Innnkila. JE <la nua huuiiiHha a iiq knmu Hawuii, Mai puiii weluwela, niai hnomakne. iei* He kuko uui loa ko ka Hōkū o ka Pakipika e lioho nei ; ua hele Hh a piha b haiiihi ike kuko. E i la luai auanei ēka poe opukēuēUē* in |nkbu i ai i rin lalnni mua. " o ko maki»u ano rnau ia o ke kuko ino " Aka. ina pela kfl 01010 a keknlii poe, ua ku lakoli i ka pololii o ke kuhiliiiwa, " he aaina pii pali" lakon, ho ka mea, hte kuko ttiniktti iii ē piha hei ia makoii, oia hoi ke kuko e ike aku ai i na wnhine eleu a ine ha kane lai o Hawaii nei i kahikoia i na lfalfe hoolailai e hoohakoi mai ai t a e hoolele ai hoi i ka oili o na malihini kē hakilo mai | ekou ; ua makeinuke makoii e ike ia lakoil " e paa a iinohaUj" e kuiipaū i ke hked i ko iakou nani. A i mea e hiki ai kfe hooko i keia khko o makou, nolaila, kē kuahaiia nēi keii HUpepa ia Inkou e hēlē e nnua i nii inēa maikai ma ka Hale kuai o Ake t ina ka!uapo ( lniiuka ae o iuk Haleinahoe, Hialia paha ē hoolawaia kk makeinake. a U ana !" tC7* Ua pono ole i na kaiiaka ke helē ma ka halē hāla*ai ā hule )iuiē o ka Ōihana jSu«»lani, ē makaikai ai, i ka manawa ē pule ai ke anaih* o loko, no ka mea, o kāhi o ke Akua ( he wāhi kapu, & eēhia no ia. I loaa kēiā kamailio aku ia oukou e nā hoā ālohn no ka la Sabāti i hala āe nei; ua nui kā |>oe i hele aku me ka akāak.i* hookeke, a manāo ole i kē Akiia; nolaila, ina he poe kekahi e hele āna m<t ia ano, e poho no ke noho i ka waiho māiiē akii ikā poe e hoomā&ā āna. £2 iuālāina i ua nila o ka poe maikai. Ē hoomanawanui ka poe e anā i kēia pepā, ao. ke kāao ō Laieikāwai, hō ko mēa, ua lohe mai makou, ua uku iā ka mea bana ē lii>okom6 iiei iloko o kēh jpēpa, ā Ua lilo i k«* Kuokoa. Ao ka Moolēlo d Aukelēnuiāiku, kē hoopukā ia ana ma keia pule aku. |CF» No kā loaā olē niai ona kope i koe ao k* Moolelo o Keāmalu, nolail», ke kali nei makou, ina e loaa inai, alaila, e hoopuka kokē i« aku 110. Māi kaoālua ena hoa, e opu alii ~»Hō i»b. E hal.wa, an* ka Ahahui Pākipikā i ka Hiik Honkolokolo i ka po o ka poaono, la 1 I Nor.* ka hoouluulu d«ii ( hoonohoOi.ho Lona, a n» hāna eie. Ma ka kauoh* b ka Luna Nui. Kākauolēlo.