Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 20, 26 February 1863 — E ka Hoku o ka Pakipika e:-Aloha oe. [ARTICLE]

E ka Hoku o ka Pakipika e:-Aloha oe.

Ua ikein ka olelo koawili inau a Aeiou Y M i kakau ia i ka iu 21 o Feb. Idtf3, ma ka nupepa Kuokoa o ka aoao Kalavina. A malailu no i ikeia ai kona ake nui aua e paie ae inu kona auo aoao Katoiika Roma, e hana kue mau me ke kuinu haia ole i ka Ekaluia Hou i hiki mai maanei. He mea oiaio loa, he mau enemi nui ioa 0 Heroda ma laua o Penetio Pilato; a i ka make ana o ka ,f oiaio" mawaena o na powu a eiua, i konu make ana, ua hoopau laua i ko laun enemi nna. He inau komu oiaio keia e hoike ia nei no kn # nolio nn» o ka Ekahsia oiaio mawaena o na ahi a elua. O ke Katoiika Roina me konn kue i na ruia a pau, iria kekahi aoae, a o ka aoao Kalavina ;ne koua aoao herclikt m.i kekahi noao, e hoike ana ia mau aoao i ka makau nui, i ka maemae, a ine ke ano pololei o ka hoomana hou 1 hiki mai nei, e like me ke kuiiikuhi a ka palapala Hemolele n me kona noho ana i keia wo ma kona Katolika oiaio. Uā komo iioko ona fca pono o na aoao a i elua me ka hoohui oie.ana aku ia ia iho i ka hewa o kekahi amek«kahi. E kupono ai medio Intiseimus ibis." " E loaa ia oe ka pono ke helo oe mawnena o ke ala." . Aole paha i ikeo Aeiou Y M he hoomana kahiko no ko Beritania, he elua Keneturia okoa mamu» o ka hiki ana aku o St. Augusitina i Beritania me ka uoho ole, a kuleana ole o ka Pope maluoa ooa, a peia no hoi i hoike ia ma Ven Bede Moolelo Ekaiesia Buke II Mokuna II. Malaila i hoike ia ai ka heie ana aku o na Bihopa ehiku imua o St. Auguselina malaio o kekahi kumu iaau oka, ina Kauatubure. A ua hoole alku keia mau Bihopa a ehiku i na olelo kauoha, u me ka muna « ka Pope, a ina rula o ka malama aua o Koma.i na wa hauoli (E»ster,) mahope iho o ko Auguseiina hiki ana aku ilaila i ka 600 A. D. ua hoomaka ae.ka mana Pope, a ua hoike ia 00 ka mooleloo na aiii a pauo Europa i kahooie ana i ka mana Pope, mai. ia Wiliama o Numonade i ka makahiki 1066, a hiki ia Ioane I 1200 a (no kona hoopaa' āna miiluna ona iho i ka mana hiki ia ia.ke koho ,i Bihopa no Kanatuberi e iike ine ke kanawai oia auponi i keia wa,) nolaila, ua hooweliweli ia mai oia e ka Pope e' kaili lā kona aupuni. Nolaila, ua hookukuli lieie ia, y ua o Ioane mamua o ka eleie a kn P«»pe, a olelo. aku la ua elele nei, aia ma kona iima ke aupuni o Enelnni e iike.me ka makemake o ka Pope. E hiki anei i kekahi alii aupuni o keia wa ke hana e like 'me keia wa, a hoolilo ia ia i.io i paumi haahaa mamua ae o kekahi mea haahaa loa o kona aupuni. He oiaio no e like me kau oleio, aole na na ka Pope ponoi, aka, mamuli nae o ka mea manao ana i ka.upjto akn ai e hana pela. Apela oa e Iike rae ha'u olelomua.ua mau mai no keia ko«a hiki i ka noho alii ana o Heneri VIII, ka hui ana o na Bihop« a die na Kahnna («ole ke alii) i hoakoakoo «i ia lakou iho maloko o ke S/noda poloiei o ia Ekaleaia e hoolaha «e, a hoihoi hon i ke «po o ka Ekaleaia Aoegeliko, e Sike me fca manawa mamoa ako o ko St. Aognsitina hiki ini niai/a mamoā ako o k« manawa ( kOmo yik« Pope a hokaii ka oihana ko maumua I fcufculo ī« malaila. ; Aole ī hana a hookorhokoaito iaai oftBtboo Enelanī i na mea hm t āfci„ oa hoi boo oia e like me kona manawa kahiko ; mahope , koke iho o ia manawa, oa hoomaka n« Bitsopa « me oa kahona « nana a hakilo iloko o 0« koma ao o ka ekalewa, a oa ike ia be man mea ho« loa ka P«trāgafoajr» « ota ka maoao ana he kala ia no es hala o fca po« i mkema ka bewa i ko lakoo wa i mafc« ako ai, a iloko o ia manawa moke o ka mea make, he mea kiki ao ke kala ia oa ohane; (he Buke okoe ko ka mooolelo o keia mea, aole

00 « fcol i koio «aaoan» aooaiip«bo oa iktt[ oleoe.) O ka Trsoaobalao(iatioo, ka <00« 010 o o* kakona, ka hooeaana 00« ia Moria ka Vnrtgiae Hmolah, i iko io'i, a ke ike io oei 00 e ao Bftiope, o kela oaoaoa, be koe i ko Baibala, a oae ko ano hoomana o na mokna woo o,ko oiiaa* koomooo Krt*ti»oo, mahopo koke nai o oa. ApMetole iloko o oo keoetoria eha i kokuiu moa la i ka hooenaoa K«ieūaao na Aonuu A ma la hwi-aoa i maopopo ai oa aai na ewa, a ooi hoi i hookomokomo ia i ko oihaoa Katolika Koma, a ke Kaloiila Eoelani i lu ai, a ike ia he mao mea hou loa, e like me ka'u oielo ma kela Pakipika i hala ae nei; oa ke alii t kokoa ako i keia roau haoa a oa Bthopa a me na kahuna ia wa, aole i imi hou ia ua ekaleaia hou, a hoomana hoa, a maaaoio hou, aoie Joa e like me ka hoomana aoa ia Marta, na kii, ka poe j Hernolel<*, a pela ako, no ka mea, oa moku • oie ke kaulahao o na laiani Bibopa a*o 1 hoi- j ke ai, a ke hoike hou aku nei no i kou kuhi-1 he»a lo*; be oiaio, aia no uialaila kekahi mau Bihopa R<*ma i keia wa, aka, aole nae inai ka iaina kahiko inai o ka poe a pau i p»ni i ka noho Eihopa mua ana no Kanatuberi. Oiai ua ake nui oia e ike i ka hiki ana ia'u ke hoike aku i ka oiaio o ka poni ia ana o Malhew Tnrker, nolaiia, ke h««ike aku nei | no au i konn inau moooielo a pau ma na ; mea ano nu', a irie he i»»ea la no hoi ua hilinai nui !<>a ke ano o ka Aeiou Y M. mau kumu inaimo ma ka oiaio a nir ka oiaio ole o ko .M«thew P->rker p'Hii p»no ia adpf ī Bibopa no Konatuberi f a ina e hiki ia'u ke hooiaio aku f aluila, ua pau kona kuhihewa ana. Pela no, a ina he ahunui kona, alaila; hai hou aku no wau. Ua poni pono ia o Maihew» Parker i ka la o Dekeinaba, M. H. 1541, rna Zuenbelh, a eia rta Bihop\ nana i p<*ni, B irlow, Bihopa o Bath a me \Vells, Jolio Scorjr, Bihop«, 0 Ciiiche3ter, Mile» C«»verdnle Bihopa, o Extcr a me John H»»d«jkins Biho|»a o Brdford, iuake eia i ka M. H. 1575, pehea, pau paha kekahi hewa; o Barlow, he Biho* pa kahiko no i i no ia mau wahi, u mamua o kona Kipaku ia ana Mary ke aiii w.ihine, no kona hoi'ie ana i ka ae ana aku i ka noho hou o ka mana Pope ma ia wahi, a peia no hoi o Scoiy, a me Coverdale, a i poili pono ia hoi keia mau Bihopa 1 ka wa ia Edewada VI, pela no hoi o Sc<iry, a ine. Coverdale, A i ka noho alii ana o Elisabeth, ua hoihoi hou ia inai keia inau Bihop» mai ko lakou wahi i noho mua ai a i kipaku ia aku a kaiii J kumu *o'e in e ua M»*ry nei. Nolaīla, j ina e poni pono ia keia mnu Bihopa, aole oia ka mea e pno ai ko lakou mau Bihopa 00 kai lakou hooiei ia ana i ka aina e, aole loa, pe-| hea Ih ua o Aeiou YM? Pilikia hou paha ? I o'iaio no, ua kue la keia poni ooa e ke- j 'jhK&pX'ft-~īllStewooāi nanrwl 1 hoolaha ae i kekahi mooielo wahahee, e i kue ana i ka oiaio o ka p"iii ia ana o Malhew Parker i ka makahi 1004* Ua kue loa keia moolelo i ka oiaio o ka la a me ka makahiki, a me kahi i oieloia ai no ka pohi ia ana o ua Parker nei. Ua hoopuka ia keia mea e ka poe lesuita wale no ma ka manao ino, aole nae he manao io 0 ka iehulehu o na kahuna Katolika Roma 0 Farani a me Enelani i ka oiaio o keia olelo a Holywood, no ka mea, uahoopaapaa nolakou raa keia kumu, a ua pau ko iakou kuhihew.i, a ua ae i ka oiaio o.ko Enelani ialani Bihopa mai kinohi mai a hiki. i keia wa, a o kekahi no oia poei hooiaio, o ka Bihopao Meaux, a oia hoio Bossnet, a henui wale ae no, pau ole i ka heiu ia i komo iioko o keia kumu hoopaapaa, a i ike i ka oiaio a me ka oiaio ole o ka olelo a Hojywood. O ka Earl o Notninghani ke alii o Beritania kekahi i ka poni ia ana o Matbew Parker,* i boo!e koke ae i na olelo wahahee hakii epu a i ka wa i hoopuka ia pi keia isea e ia. He mea hiki loa ke hooia ia ka oiaio o ko Kanatubare maa lalani Bihopa, aka, mao ko ka Pope la, he pohihihi, no ka mea, i kekahi manawa, ua npho na Pope he 2, a3,4,i kekabi maoawa, a e kii maa ana lakou i kekahi aiii aupuni e kokua nona iho, a peia hoi kekahi, a iloko o keia hana o ke kaua iuku aka a loku mai ka mea nui mawaena o keia mau Po pe, no ka mea, i ka makahiki 1,000, noho Pope o Leo VIII, a ine Benediet V i ka manawa hookahi, a ke mau nei no ka hoopaapaa mawaeaa o k$ poe kakau manao o Kema, a owaj la o laua ka Pope oiaio? I ka makahiki 1046 hoi, ua nobo o Bencdict IX, Bykester 111, a me Gregory VI, i mau Pope i ka manawa bookahi no, a pela no ka manao pakahi ana o na hope ponoi-o keia man Pope. Oa kuleana ka hooilina o keia man Popo maloko o na noho Pope, nokiia, owai la ka Pope oiaio l XFa poni no kela man Pope mua ako i imn Bihopa -na lana t a na poni hoi kekahi mao Pope i maa Bihopa boa akn, a pela aka 00. A pehea la, 1 na e makemake ana kekaiu kabuna, a Bibbpa poha o ka aoao Kalolika Ronta e heoiaio! kom mookahuna, a ina boi i maopopo oie ka Pope oiaio o keia poe leholehn i be|u. ia ae nei boi l I 0« pela, aiaila, a« fiiakofae«a kaoa hana aoa me ke koleaaa ole, a aole i oiaio kooaaookahona. Ma ke ano Paigaun7 Hoomana, ( Hyperdolia ) o ka Vmgiae, bx»de aoa i na kabusa i ka awe, « me ka hooie ana i ka waina i 00 kanaka. tfc mts na hoike oiaio i hiki ia'a ke hooiaio aku. i kaa boa ia Asiocr Y. SL aa ptf* no ka Mbana hoomana o Eneiaai, aaa heaa ftto Hoana. A « ike ia no ma Boib«l«, m me ka hana, « me na oielo ao •:» «akn« o ka

o&*iui i m k*aetmx» mu tbt» • i ilw «3» Wi g b» nik N > m M aii i heit nmnw bo« mMi laa» 1m miwaale ko Att> «ffi Y. M. • hoopMp«a i k«» o»a m«a sm m «iWk» o u lon o oa oopepa, w MkMkia botk« «hn i m oki «p», imki *»«k» oo bot fce beik« aks, aa oai u Popo i oobo me ka htQmi« o ko bkoo ooho «os t • i ka* «** *"* k « »ko AoaU» &i k« Heieteke po boi. U* ike ia iloko o ke« maaaw» pokole lo« k« meoao eo« o I» !Xf e hookomo i m.«o iohoo i inea oole k» .i k . n b. M im ka h»nao hemolele n idi aai o MaHe me k* hewa oie» s kapai* ua m»o*ok> boo oei, o kft immaeoiale Coo«ptioo. M» ken m>iio io o« k»ooh* »na me* • paa, io« »oi« « kiliou i keia oielo, «hila, na poioo ke kino * im» ka ohaoe ika po. A pehea la, ioa i maaao ae kekahi Pope hoa e hapai i onoao *o hoa, a haoa oo paha e Hke ne keia» a pela akn 00, a hikiika manatra hea ia e paa ai. He eaee hou loa keia i ka makahiki 1848, aka. ia AaJotr V. M. he kahiko, ka! kupaaaha. tTa kuhi no paha o Aeioe Y. M i kekahi poe no ka oka !i!o, a hiki ole ke hooia ako i ke kumu oiaio, i make ai o Fiaher laua o sJoore. Ua oielo g Atiotr Y. M. aa pepehi ia laua oo kf kokua aoa ika aoao Pope. He »9hal«fe |oa kela, no ka mea, ma tta komu hoopii o na mootelo hookolokol» o ka aha i hookolokolo ia e laua, oa hoopii ia no ke kipi, uia hoi o (Mi«prision of Treasoo,) no ka huna aoa i kekahi hewa, a ua hookolokolo ia wa na Aha Kiekie 0 ke aupuni ma ke aoo ku i ka va, me ka piii ole o ke aiii iloko o keia hana, kw wa kokua hoomana e like me ka 100 Bihopa i pepehi ia ina EneUni eke alii wahine Mary, 1 huli m« ka aoao Pope ika makahiki 1,55:1 a hiki 1558, no ka hoole ana o Uua i ke ku- __ ieana alii o ke aupuni, ka mea i hooholoia e ke alii a me ka Ahaolelo. Aole au e hoolo in laaa, a olelo hoi he mau kanaka ino. lie mau knnaka maikai lqpa, a ua hana ino ia io no, n ua haua ia keia meu, mea a pau ma ke ano kanawai, aka, no ke ao mau ana o na Kaiolika lioma ia manawa i ka lakou mau keiti, he pono loa ke kmi oU i kA poe heretika a pau, nolaila, he <nea kahaha ole ia ka hana ana a kekahi poe eae i keia hana i ka wa i kahuli ai ko ka honua i na hoomana lehulehn hou. Ua maopopo ia'u, h«: ano hoopakiki maoli ko Aeiou Y. M, aka, e pau paha ke kuhihewa nka leliulehu no keia mea, ake ku nei au . i keia lame ka lalau o!e ia o kekahi mau kumu hoopaapaa ma ka'u i ka la 5 o Feb. a ke ike ia mai nei paha, ua hele loa hoi maua i ka olelo aku, a olelo mai no hoi no oa inea i pili ina oihana hoomana ana eku ne« ma kekahi aoao, a owau hoi eku nei me ke kokva no kekahi aoao, akn, nO v^JElpp Y. . rro nae ka ala mua i pehi mo# i ka lae o na kuke mooolelo, a eia ke kahe oei kona inika eleele, a e mau .. aku 4 ana po a hiki i ka maluo aua ona ipu inika a maua. tfa pili nakekeke ka hiki ana ia oe ke hooia mai ika infea nana ke kukulu i keia «kaleaia hou au no hoi e hoopaakiki mau nei na Henen VIII, ua hala mawaho o ka laina hoopaapaa, ina pesa - kau mau oieio maa me ke kuma ole. la nei au e oki ai, me ke aloha. A. M. Kuhele. ( Kaopuaua, Fēb. 23, 1863.