Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 26, 9 April 1863 — HE MOOOLELO NO LUKELA! [ARTICLE]

HE MOOOLELO NO LUKELA!

(I nnohik mai oo lokd o ka Buko Abbia.3 HELU 9. Kakau iho la o Kilahami i kona n|«lo paa no kona mau aoponi «mlu, a pmu ia, hoi nai a loaa ka manu olioli; ia «t laua i hele ai, a haalele i ko Aupuni Kaimana, a me ke kino alohi o Maunaaoiani e waiho molale ana peia. _ A honmaka laua e bele, "olokae ia ka popo hukaa," kekahi o oa men mena o Keahialoa, hookahi minuke me fca hapa hiki i ke aupuni gula, ia laua nei e hele ana ma ke alanui, hiki mai la ke kaa oia aupuni, he gula wale no, he gula ke kaa, ka lio, ke kanaka, ka lepo, ka pohaku, a pela aku. Kau laua nei malnila, holn makaikai iaaupuni a pau, hele aku aoa v ke aupuni dala ia, he dala wale no, pela no ka laua nei hele ana a pau na aupuni ewalu. A hiki laua nei ' i ka walu o ke aupuni, olelo aku la ka manu olioli ia Kilahama, e moe kaua a hiki i ka hora umikumamalua o ke aumoe, ala kaua, a hiki i ka bpra akahi, alaila, hoi kaua. no ka mea, ina kaua e lohi, make ou maktia a me ou kupuna, 110 ka mea, ke hookii la lakou i ka ai a me na mea a pau, do ke aloha ia oe, nolaila, e wiki kaua i loaa aku ou makua, . : , A lohe o Kilahama i keia olelo a ka manu olioli, aloha iho Ja oia, a akahi no aloaa ia ia ka manao a me ka noonoo, no ka mea, | ewala makahiki k* loihi o keia kaawale ana, j mai ka hele ana mai o Kilahama a keia hoi I ana aku. ' : | No keia mea, hiaa iho la o Kilahama i ke ! ala a hiki i ka hora umikumamakahi o ka po, pili iho la na maka, ia wa ma ka hihio, ike aku la waiiiiie Aiaikai a e ku mai ana. ■■ Māanei; e oioi mai kakoo a kokoke, i lohe ia na olelo nahenahe waliwali a Kamara, ke kalauou makamae o Mauoa Kamara, ke keu 0 oa keu ma ka. nani a raa ke ala, ka mea oi loa maenua oia kau o ke ao nei. O ka nani o ua wahine nei, ua oi ae ma~ mamua o ko Ane Hila nani, hookahi hapalua i koe ae t a o ke ala o kona kino ka mea keu loa aku, a o kona kapa, he lole aiai keokeo nahenahe loa, ka mea lah'a ole ma ke ao nei a puni, wahi a ko Kilahama ike. la manewa, pane mai la ua kaika0rfiioe nei ia KiUhama ma ka hihiho, penei kana inau olelo. Kupanaha oe e kii kane l '■/ Imi ae nei an U oe mt na aupuoi o ka moana, Aole oe i loaa ia s u malaila, Imi aie nei au ia oe ma na aupuoi o ke kuahiwi, : , , Aole oe i loaa ia'u malaila, Imi ae nei au ia oe ma na aopuni o ka le> / 'wa nei/ " " Aole ou o ka iwi oolea, owats ka hoi o ka iwi paiupalu, O kau hana no paha ananei ka hele, O ka'u hana no ka iiui ia oei, A kuu wahi e make aku ai, A pau keia olelo mai ia sa ma ka hihio, puoho ae la ia. a noo ibo la me ka mieamina loai keia iaea r e kuhi ana i ke ao, nolaila, nalu iko ls me ka manao e loaa bou ia «■, ia wa, hoolai hou ij)<Tla oia • hiaoioe, loaa hou oo ua kaikamahine onohi aweawe nei ia ia oei, o ka lua ia, a pane mni la no e like me na olelo mua, a mahope olaila, pupbo iaua oei a elua, oia aei a me kona kokolua 6 ka maou olioli. Ia wa t paoe ma< ka bmjbo olioli, e ma, heaha kau mea bo«i o keia po i koo moe aoa? He hihio ma ka moe ana iho, wahi hoi a ke keiki Kilahama, i ka wa aa i olelo mai ai ia'u oo kuu oaan makoa a me kuo mau ka* puna, a loahope olaila, biaa iho la ao a hiki 1 ka hom ōmikumaeiakmhi. PiU iho la koo maka, ia wa, ike ako la au Ikeia kaikamahine ui a nani ioa, rae ka aa* ho keokeo lahilahi loa, ka am«'g i ike ole ai ma ke ao nei a puni, o kooa aaai, aa paioaia i ko Aoe Hila. o kooa aao beleljeUoa t ke aea e ka kihi# leaoa ole, pili ole mai j keia ole aOa. -; ' ; Paee iai lt kela ia'e; E kow kaea, lai ae «ei an ia oe roa oa aapaai aa ka Aol« «t i kiea ia*a nalaila, ieai ae nei as ai wm aapuoi oia ke knahiwi, ■ Aole o® i loaa im 4 » ss»bila, Um eai oe» aaiaoe eaa aa aopnai aMi ka I•wa > ®« r ; ; ' , V Loaa iko oei <Mi ia'», sole ««," Owaa ka hoi o ka twi paiopalu, O kmm haaa ao paha aoaaai && beia, < O ka*« ha&a ao ka imi ia oe, A tt«*a era&i e i&ake as, ;' O» ka IMo a «a kaikaaaakine aei ia'a k; wabi hoi a ks aauino oiioii,> k® fft •

aota «i l» M aka kiui 0010 m i Jfc«, ak« f M W» klf«N |l i ko«pttl« BC9| • Kmain m, »oMaimiKumii,iiw»!om mi ilwi •», oloku m p«f« mi, Miiln m aia«t» om hii(n. hiki w bna aeī ik* MpOUOAHM)» (CM«io bo«Jt«fca, m eklo ia ma k« Hti» ? 0 keia Moooleio, m mu k«li ak« o Loauo i» Khliōm, ke *& wahiao ooohi palepela o A»> moomoomo, «010 poiii, «ka, bo ka kolo hoh« o ke abi i ae ki iooliu, ooloila, aa haU ks kopo ana imoa, s « omi kopeioa ka ooonoo ana ihope; ooi«tla, o ka pdolei io, aolo no i iai o Loeaio.) E aa boa helahelo aooololo o noho aaa mai H«vaii a Niihao, na hoa kowiii o oei inau kula weta«rela paooa i ka la, aloha ouhou; o«rau o ko onkou hoa aloha e noho aaa 1 kar,#ala awa«ra o Kiuhelewai, na hoopoka aku wau i keia, eae ko'u manao ole i ko*u pooo • ili mai aaa, aka, ua nana vau ke | manawa o hai, oia oukou. Ia laua i hiki aku ai ma ke aupuni o Aiana po, hiki moa ako la Saua oei i kahi o Lo-; mio e ooho ana, ua kokoke e make no ka haalele i ka ai, oo ke aloha ia Kniiaoa a me Kilahama, a ik® o Kilahama ia Lomto o wai» ho oawaliwali ana, aolejke mai ia laua me ka manu olioli. Alaila, lu aku la o Kilahama i ka wai ola il&oa o Lomio, ia wa, pohala mei la o Lomio mai loko inai o ka nawaliwali nui i ka uhana kaumaha a k« eloha e loko awai aoa ia ia, eia oaa, ua ike mai oio ia Kilahama a me ka mano, aole nae he maōpopo o kaoa keiki ia o kooa wa ui, ua hoobewabewc loa me ke kobi he kaoaka e. / i Ia wa, pane aku la o Kilahame; e Lomio! *• aole anei he pahikaua i puka ma» mai loko ■uai o kou pobakflrt MM wahi a Kilahama, ina e hala ka minuie hookahi ta oe me ka loaa ole 0 keia ninau, alaila, hookahi kanawai paa maluna ou o ka make. Mahopo iho o keia oielo a Kilahama, pane mai o Lomio, ae; he pahikaua mai kuu po> heka aku, ia'o i hele ai mai ke' aupooi o Aianapo aku f me ka haalele i ka malu oka makua, hiki aku au i na aupuni he 18 o Hanare, malalo o ka moana, hakaka ibo la au me ia, a make kela ia'u, mahope olaile, ooho malihini iho la au. I loko o oeia noho malihini aoa o'u, hiki mai Ik o Kuliana no Ainaomaomao, oia hoi he wahine hooipoipo na Hanare t eia nae, ua kuhi kela owau no o Hanare e> -oolio nei, aka, be malihini ko'u mao maka i ka ike aoa 1 ka wahioe. Nolaila, he mau la mamua ae o ko'o ike aoa i keia mea o ka wahine, hooiho koke ia mai la na kaula makalii maawe hunahuoa a ka manao, he " hana io," ia wa maua i ulele iho «i i n| hakina p»« ol® • -ke aloh» Im» hrK>okuonocho i*fcilaa o Kokeiniooa. A mahope'o ka hoolai ana, da hapai b Kuliana, e ono onihina o ka hapai ana, haalele aku āu ia iā, a hoi mai ao i ke Aupuoi o Aianāpo nei, ma ka lawe a ko'u mau makua, oia hoi o Lukela a me Uwilamā Kini. Eia nae, i ko miua mau la e noho pu &na, ua hai aku au i ka iooa o ke keiki ke haaau ne, ina he keiki kane, e hea iho i ka iooa o Kilahama, ke koa o na koa, noiaila, ke ninau ukii nei au ia oe; o Kilahama oo anei oe? ae, wāhi hoi a Kilahama, ia wa, kpupao mai o Lomio i kona alōha mai na maka akū. A pau ka owe an'a, pane ako fa o Lomio ia Kilahama, ae, e kuu keiki, oa ola au ia oe, hookahi mea i koe o koo ike akp ina maka o kou makuahine, oia o Knliana, hookahi kanawai paa maluna 00, ke hala ka ho> ra hookahi, me kuu ike ole ia Kuli&oa, be make oop. r /;: ' Maanei, e kauaheahe iki iho kakao me na kulu waimaka aloha no Kuliāna, ko kakou makamaka o keia mau la pokole, ke kamaaioa o kela aina inakamaka ole o Ainaomaomao, maaaoei no hoi kakoo e ike ai i kona kupaā ana imua oka enemi ino, oia oo ka Pea maiao loloa. Ua lohe kakoo ma ka Helo 7, oa lilo o Koliāoa i ka Pea, i ka «a i loaa ai o Kuiiaaoa i ka Pea, oa pop oia oo ka ikaika loa ia Kuliana a hala ewalu lā, aole i ae aku oKuliana, no ia ae ole o Kuliana, hilahila ka Pea, a hahao ia Koliaoa iloko o ka hale paabao< aka, oa komo mai ke aloha iloko oka Fea oo Kuliaoa. no ka mea, oa hui kona manao mo na helehele palopalo o Koliaoa. Ia *a, paoe ako 1« o KilahaaM ia Loaiio, e kou makua; e oana oe i oa ooli o ka honua «oeki moana, ioa i lele iao ka makani, a pnalowa na a<v » haki oalo mai ka moana, a kuakea ka waiho «oa mai imam o«, alaila, manao aeoeae make au, aka, i waibo oni ole mai ka moaoa emoa 00, ai lai malie mai ke kaa to« a ke ao o fc« aina oei t alaila, mho ae oo ii« i4i to, oa loaa ka hot kao mea awwamiM paa ole o KolēaM. la wa, paae mai la ka meaa olioli, o heie keaa, mahope o keia dblo ui a ka «nn Kilahama, oooaōo on i peoe hoo mai, ka! poīoa aka Sa, wahi a KMofcaaoa, fceal» ia aaeapoioa? He 9p«, he ooeo oohi emokoai ka owea «ek« 3i kaUpo, oie ka pa o ka einaokaPea. • A pao ka o!e!o ana iiu osio!i n & lahama, aka la o«a * toaa o loniO, pa» oe eui o IeOOHO, e koo kwki, heaka fca aaea«knlo iko ei km olelo a ko« aßalnfiefesae malak» « koo mao kspo*i i keia fe? E ko« mafc«skene, wahi o KBtoo, ke koa o ea fcoa, o fca pa o fca «au » ka Pm, ka awea aae fce & kahipo. a o ke mea emeke ei, • ka «pa, ama koa mea thd boa mai lp, «fcaftwi mai oe.