Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 27, 16 April 1863 — HE MOOOLELO NO KEAMALU! [ARTICLE]

HE MOOOLELO NO KEAMALU!

HELU 24.

Hoko nae o ka manawa auau a ke keiki aiii mc kooa mau kaha wahine, ua ano e ae ia ke kuko iloko ona ho kona mau kahu» a ua ula a« kft manao iloko ona» « hana i ka mea ana i ike ole ai mamun aku, aohe «o hoi he mea B*na i kuhikuhi akii i kfe ano oiā mea, aka, h« halialia paha ka mea i ku aku imua ona, i lona ai hoi ke kahoaka oia mea; a no keia poiio ole o ka eianao iloko ona, ua kupu ae no ka Kftnao iīoko ona <s hoao, aka, ua aua ia reai no ia e konii kiao hiki ole i ka hana ana, ka mea, aole no i hiki mai i ka wa kupono oktma kino. A pau hoi ka «uau ana iloko o ka wai, hoi «ē la a» ua 6 Eealaula & ma kapa o ka wai. a iho la iluna o ka p&pa pohaku a Keauaiu « ss»e ai» i kona wa e hēW ai i ka auau ; aka, li ii nae t ku kohana ana* helē mai Ia eo hot sa kaikamahine i koe, ua «ehe nohoi i ko iauamau kapa a pao,> h«M>pili aku ia i ko laua mau kiao, ras ke kua kekahi, a ma ke alo aii hoi kekahU* kawele ana laua i ko kua mau kino palupaia, i maloo ai ka wai o ka ili «%© Alii opio; aka, ma ka pau ana o kei» hoIbi sōa, isa huaahū iho lakou i keoa mau aa» his* a 4ano R«ni ao hoi ma ana «ku «a is, a ua ano loa m hoi koua heleheleaa, i o |©kela ««■ mam*ia e ka naoi o koaa eaakuahine, ka »ani hii i olel© ia iho oei » kakou» ||<»%o hoi« kona mau Ik* ~ '"-Ēa nāe hoh iloka ® it& maeaila aima o ke kēikl Aiiii ®e kooa mtu kaha wahine, ua ike *hi !a fettl maa ®afet&, oi&i laua e eoho kokoke» & ua 'koamaaao iho loua» I nkahi o k&, taca a i O kemk htteohan.« aiua., ® kona h'A ma .ke ilaaul aauae&e» « p-o nm fea f hiki i na hale; a o kosa haaokaaoeko--1«, ka mae aaa o sa lilo i mea : īU, i koaa wie &elt asai ai, e peia esō hoi i kahoi aoa aku; »ka, īlo&o o ko inao I

| fa, he moe na laau a pau aia Paliuii,.a he mo» ena hoi kona alaaui, aka, ma ko Kealaala a kakou e ike nei« ua ano e ae no ia imua o ko konamakaahine. A hala mua aku la ke Alii opio, alaila, hoi aku la o Keamaln ma mahope, aka, i ko laua hoi ana aku a hiki i oa hale, ua moe aa laiu a pau, a pio no hoi kona mam anuenue, a ua no hoi ka ua koko; a hlkī hoi laua oei i ka hale, aka, aole nae i komo mua aku o Keamalts, e ike i na makua, a me kona kupuoowahine, aka, ua kuko nui kona manao e ike aku i ka maka o knna keiki. no ka mea, ua haehae loa ke aloha iloko ona. * la Keamalu nae i hēlē aku ai, a kokoke oia mawaho o na pa ewala o ks hale, aka, ike e aku la keia, ma ke-jpaiti o ka pa mawaho loa, elua mao mauu e kau ana, a o]ko laua mali eheu, ua hohola iho la no ia nia kē ilanui, a oia no hoī ke pani o ka pnka, a pela no i na pa a pau, a hiki loa iloko, .ua palua wale īa no i na manu. Eia hoi kekahi; ina la mj|mua ae, da kapu loa kela wahi, aohē no he mēa nuie komo ilokb, no ka huhu pono i|e o oa kiai, aka, i ko lakou ike ana mai ia Keamalu, ka makuahine hoi nona ke kapu a lakou p kiai nei, he ihea e no hoi ka nUi o ko lakou olioli; a ia nisiha#a no, i wehe koke ae ai na maou i ko lakou mau eheu, akomo aku la o Keamalu iloko, a hiki keia ma ka pukā o ka hale, pakii ihd la kēia ilalo, a naqp aku la iloko, aia hoi, ike akii lā oia i kana kamaiki, ē haiiai iā ana e nā manu hulu like, ina huā ai i loāa ia lakou ma ka oahelehele. A [du ka hanai ahā a na manu, komo āku la oia iioko 6 ka hale, a noho iho lā mā kahi kapu t i hoolaa ia ai no ke keiki, aka, i ka ike anā māi o Kealaula i kona inākuahine, lele paukiki mai la oiā iltsna 6 fcā makuahine, me ka hooponopono ole, aka, ia lāua nae i hui pu ai, uā aoo e koke ae la na mea o ka lahi, ua pouli kokē ihoia ka la, a uā alohilohi hoi ka mahina, a ua hoikē (hai hā hoku i ko lakou mau ano. ' Ā.pau hoi ko laua hui aloha ana* ālaila, ua heīe aku la o Keamalu ē ike i konā mau makua, e like no hoi me ke āno mau o ka hiki malihini anā, ua hookina loa haeuia ka uwe ana na makua, a pela no'hoi o Keamalu* a ua kupinaun» hoi kaieo,o na wa mai no hoi na pUa 4 me he leo la o ka hā» munmana o ke aheaha malie. Ua loihi fto boi ka no&o aiia o Keamalh me na makuā, a me ke keiki, aka, iloko nae hoi o keia wa o ka noho loihi ana, ua tiluolu thāikai kā maoao o konā inau kaikoeke< a ua palupalu maikai na maka, a ha aeaē maikai ka helēhēlena* mē liē mēa la iiā piha olōko i kē aloha nui, oo kā mea, uā hai māi kona mau hainā i ka oiaio; ākā, ihā ko lakou aoho nani āna ma iā hope iho, ua lioao ia mai la o Keamalu e lakou, e like mē kā olelō a ke kilo'i olelo māi āi. Hoomaka nae ko lakou nei koi anā ē helē i kā hiilā, iia hēle rio keia; a i kēkahi la aku, koi aku la no lakon e hele i ka uumaile, ua hēle oo kēia; aka, iloko naē hoi o keia hele ana, ua oaauao iki oiai keia, aole oae i naauao loa. Pelā māii kā hana maii ana a na kaikoeke i ka hoowalewale ana ia ia. ua puni no haē keia ma kekahi, a piini ole hō hoi ma kēkahi; a o ke kumii hoi o ko ia nei poino ana, a loaa'i ko ia nei kiimu make, o &a oleiō ana a na kāikoeke e pii i lehua* a e hoao lakou mā ke kui ana i na lei lehua, a o ka mea toaa, e likē me ka ka manu mea i kui ai, nona Rā ihahalo nui loa ia, ma ke akamai i ke kui ana, a ē loaa no ia ia ka uku makana. A no ka lohe ana o no kaikoeke, ua loaa ia Keamalu ka ae ana mai i ko lakou manao, a nolaila, hoomakaukau mua lakōu i hā koi pahoa, a waiho malalo o kēkahi kumu lehuā a lakou i ike ai i ka hui o ka pua maluhā; alawa ia mea ia kkou, ā i ka la i olelo ai a holo, a hoomaka no hoi ko lākou pii. Eia na« ka mua» mai ka la a Keāinālu i ae āi i kā niahao ō kohā fnau kaikoeke, ā hiki ī ksia la a lakou nei ē makaukau nei no kā pii ana i ke kui lehua, ua kāalelē iā mai lā Ōia e ka manā, ā ua !awi» pu ia aku no hoi kona mau kahiieo nahi a pau; āka t Ini keit 1« nae a lakou i ōlelo ai tto kapii ana i ke kuilehua, ma k& hoao hpi e hana i ka lakou hana, ua ikuwa mai la ke kaaiana a na maau, a ua lohē iā no hoi ka leo kaniknu o na laau, a me na puā maluna iho o lakou, no ko lakou ike a>sa, e loaa anā ia Kēāākālu pilikia ana i ka makē, a oia ho hoi ko lakou mea i kānikai» mua e ai t ko lākou a!i». A t ka hai &na o Keamalu ra» na kaikoekē, ma ka la i makaukau ai no ka helē ana i ke kui lshua, ua olelo aku no o Keamalu, ma na kumu lehua no e ku aaa i ka haie, & malaila ko e kui lehua ai» a ua hoole mai ho hoi aa kaikoeke, me ka i inal tio hoi, aohe he maikui keia ui&u pua, ho ka mea. ua uele a maka> hi»u j kā uwahi, 8 at>te kakoa e pam ke ntfho koke Iho anaue iki aku | kakou a imamao kou e liui lehua ai. 1 ' ■* A no keia a aīii&u laku!« o Keaaialu, me fea ninao āku, mahea ta& . pua raa;kai t i ot āē maas&a o keia mtsia p&a» oiai

| no hoi, be kaina like ko sss paa a psu mi keia | wahi. Ae t fae oiaio no kaa e o'elo mni nei, ak», o na po« lehoa nae i oi aka o ka iinaiftai, aia no ia 1 oka aku nei la, a oia do hoi na kamo i oi aku n» keīa wahi, nolailii, e naue !oa no kakona hiki ilaila, no ka mea, e like me fea maikae o ka pua, peb no hoi e maikai ai ka lei, a ina o keia maa paa ae la, aohe no e ntaikai ks lei, no ka nrea, ke ike pa ae la do kakou. I Ua punihei loa ihn ta o Keamaln, ina olelo maalea a konapoe kaikoeke, noiaila, pii ako la lakon a msmao iea aku mai kauhale aku, kanī iki aku la ka aka a na kaikoeke, no ko lakou olioli, no ka puni ana o Keamalu ia !«• kou, aka, ma ko lakou pii ana, ano ka loihi loa, ua uiha loa o Keamalu, nolaila, ninau akn la oia, aia hoi i hea na paa a ookou i ike ai, nb ka mea, ke hele nei kakou i ka launa ole, a o ka hooea wale akū no paha auanei koe o kakou i Kona ? Olelo mai hoi iakou la, o ka hiki wale ahu no hoi koe o kakon. O ko iakoa nei pii aku la no hoi ia a hiki, a ia manawa, kau mai ia ia ia na olelo a pāu a ke kilo, na mea"hoi a pau ana i hahai mai a ia Keamala, nolaila, hapai ae la oia i kekahi mele, no keia hauli i Iwaa raai ia ia, a eia uo ua mele nei. Haiialia aloha mai ia'u ka uka Olaa, I hoolaa mai ka ia ia'il, I ka hala mapu ala o Puna, Mapu wale-mai la no ia'u ke aloha, Ka lei hoi a maua me kua kane, Ūa lohe no wau i ka leo, I ka malama no a haalelē walē, Loaa ia*ii ka poinō la, Auwe ka mea aloha o kuu kama la, I kou ikeole ia'u la, he alGha. —e. A oo keia mau hua mele a ia nei, ua maopopo no ia i ka manao o kona maa katkoejggi t no ka mea, ua kau okoa aku keia mele a Keamalu i hana ai imna o lakou» nolaila, pane mai na kaikoeke, kahaha, aole paha ka makou lawe ana mai nei ia oe, he lawemaiemakē, ē like me kau e hooupūupn mai nei i kou make maloko o kau mele, me kou manao paha la, aolee loaa ana ia makou ke kaoiia, kai no ua akamai oe ma ka haka ana f a ua akamai no lioi paha makou ma ka noonoo aku, no ka me£, iia kau okoa mai no ka puana o kāu mau hua ihelē, a nolaila, aoie paha makoa i lawe mai nei it oe e make,~i awe ai oe i kou ola a, ma fe« keikiii«i kakptt r i kotm~tko «Ie anā' mai ia oē, tidīaiia kaumaha ko makou mnnao, no kau fnau tiīeld hooweliwelii me ko makōu manao oīe no hoi, o kekahi hana ia a kakou o ka piKāna mai nēi, a heaha lā hoi ke kuma o koii manao āna pela, a ilaila wale no ka paha auanei oe e apa ai, ā pehea la ka aaanei hoi e loaa ai kau lei, o ka aui ae no koe o ka lā, a hoi ākii leakou, o ka po no ia, uā ike no oe i ka loihi a kakou i pii mai nei. A īohē 0 (Ceāmalu no kēiā. olelo, a lāwa āe * lā kona maka iluna o uā kumu lehuā iiei, tia pāu loa nā pua lehua mā kāhi e loaa ae ānā i ka lalau āe. ā ua koe o na pua i ka wekiu walē no; akā, uā hookikina loā mai la lakou ia lā nei e pii, aka, aole nae oia nei hoomaopopo iki aku i ka lakoa kehakena mai, no kā mea, uā ike ae ia no keia, aole no oia e hiki ana iluna ke pii. O kahi nāe i kii ai o ua kumu lehuā*nei, aia no ia i kā wēlelau o kā pali kahi i ku ai, a o kekahi aoao hoi aia i aka, oia aoao nāē, iia piha ioa o lalo i ka pahoa, ua wawahi ia a liilii, a uhi iā'aku i na paa o lakoa, aka, aole naē o Keamaia i ike no keia hana lokōino a lakou; ā no ko iā nei noho loihiloa ana me ke ano kukule, ua uui mai la ko lakou kenakena iā iā nei e pii, me ka olelo aku, e pii ae paha oe i lehua nān, i hakaiia no kakou ia oe, ua loāa kā makou la, a o kaii waīe no koe ia, a ioāā ae iho kakou. Helē āku la hoi keia *. ma ke kumu o aa laaii nei, nana ae la keia iluna, a o kē kiekie loa, kani ae la no ka ia nei oli. Aia lā o kau pna lehua i aina e ka manu, I lu ia iho (iēi ā koe i ka wēkiu, i kilohanā hoi o keia paii lā/ Pali mai nei ke aia e hiki ai, E kuleana si kē aloha ilaila, E aho uo paha kuu hoi nele, 0 ēe ia, e uwe ae anā wau ia'u pua, 1 ka iei a maua me kuu kama, Hē aloha—la, aloha wa—lē. A pao ka ia nei oiī ana, papio mai la keia i b pas« a paā iho la koua uha, ko ia oei pii ae la no ia ine ka hoomanawanui a hiki iluna, noke aku la ao hoi keia i ka ako, a pau ae la oo hoi na pua e loaa ae ana ia ia tsēi i ka lalalaa ae, a luli iho no keia e iho iho, - kahea aku la no aa pee kaikoeke nei, mai hos iho oe pe!a v e lele mai oo oe !a i hikiwawe; pane mei la no boi keia iluna o ke kuma ohia, e aakē e paha anaeeee aa ke lelē «kn, ho kā mea r he kiēkie loa, he pono paha ke iho ahu hoi a kōkoke iki iho, olaila hoi lele ake, aole pahe hoi he pono ia'a ke lele aKa lanei ? Pane uo hoi oa kaikoeke, ilaila no hoi mikou i leīe mai nei, aohe hoj o makmi make aua, no kn mea, na nolu&olu loa hoi i aa paa o makoa, trahi a na kaikoeke. Aohe ro kanaiua i k« aku, iaa oo hoi he wai 0 lalo t alailā, pooo W paha ka 9 u lele aoa ak« 1 wahv.r iike hoi me k6 oukou e koi mai " & n& ka pāakiki loa ct ka manao o kona iaaa kiikoeke* ku «e b oia iluaa, a hapai iho

[hoai kets ona is»ele, me ke kala ana o | kona maowainaka» a hoekiekie loe ae la aae | [ ukl ke mele aoa i lake pooo mai hoī kooe j | poe kaikoēke. A peoei oo oa mau hoa n*eie i * nei aoa i oli mai ai. IKe ku nei au e kie aku, | A lele no ao a owke e, ( Make ao iko ookou lokoioo e, He make hoomaohala kahiko, Ua waiho moā ka ium iioko, Ko nae hoī ko oukou makemake, He make hookoli oae keō e, Ebia mea *k>hx o koa kama let, Kuu luhi hoi o ka wa naaupo, 1 lawelawe ai hoi me ka hemaheena, He aloha tā oe, he aloha hoi, He aloha hoi ka maka o ke kane, Ikē ole oe ia'u a make e, Naoi ike ole no ia na kon poe no, I alakai eaai oēi ka ia'o e make e, He aloba~rla, aloha—e. A pau no hoi ka ia nei oU ana, pahilu ae la keia i kōoa mau maka a paa, i kekahi lepa hoi n kona pau, a lele mai la;aka, ia ia hae i lele mai ai, lawe ae la ha kaikoeke i ko lakou mau pau, a waiho wale iho la oa apana jahoa i wawahi ia, ā oa haoa ia no hoi a oi, a hanle poho iho la keia iluna olāila, a komo pu mai la ; ka pahoa iioko o kooa kinō, a lilo ae la kooa maikai he meā ole, aka, aole no nae hoi oia i make loa ia manāwa, aka, he aho nawaliwali no nae, aole nae hoie hiki ke hooikaika āe, a ia manawa no, i kiola ia āku ai keia ilalo o ka pali, e na kaikoeke. A haule aku la keia ilalo o ka pali o Waianuenue, a o fce kumu no hoi keia o kela Waianuenue i kai o Hilo. Iko ia nei haule ana aāē ilalo, ua weluwelu aē la ko ia nei kino i napohaku o lalo, ā uā lawe aku boi ka nahelehele i ke kauwahi o kooā kino, a iloko hoi o 4ta wai, a o ka mea nāe i haule iloko o ka wai, oa pau i ka ai ia e ka lohelohe, a me ke peolanui, a op&e 3 ame ka oopu.' la make anā nae, lele ae la kona uhane, a luna o kekahi papa pohaku, kani ae la kana oli peoei. Kiih kāikunane mai ke alo huli i ka mauna Mai ka makaoi haoahaoai alo paii o ka E kā pali ē, ike wale oe i kuo hōā, [liiilā Mahea ke aīa e hiki āi ? Kakui lau liilii e ku mai nei e, E lawe aku oe i kuu hauli aīoha/ A ike oe ia ia e hai akh, Ēiā wau la i ka nahele i ka lipo, . Ika pali hoi ikā wai kekahi aoao; £0' : : ' fcukm lau ahihahino hoi .i», 1 mōe i ke ānu ē ku ihai nei hoi e^ Mahea la hoi ke ala e hiki ai, £ ka hewahēwā hui ē ka pals e; 1 heWahewa bōi āu ia ia* 1 ulalā hni au i kōna āloha, E kuu āloha hoi—ē, e hiilī ināi. A pau ae !a keoli ana a ka uhane, heleaKlila ia me he makani la, aōle nae i haalele loa i kona kino; a elua hoi manawa e noho ai ka uhānē, oke aumoe; ā mē.ke awakēa.. Ma keia titdkē āna o Keamalu, aole hoi'i niakē tkā hōolilolilo wai, ē īi&e me kā ke kilo ōlelo, aka, uā like no ke ano mē ia. Mā keiā e kaoiailio kakou oo oā kaikōēkē; ttō k& meāi i ko iikou hoi ānā a hiki i. ka hale, nana mai la o Aiwohikupua, aole hot ka wahinē, ninau mai lā ōo oia, a hoole akii la nō hōi na kaikuahine.ine ka olelo aku, "aole makou i ho hoi mākoii i hēlē pu ihe. iā." Ia ihānīwa nae, lana ae !a kona manao, ua hāihā ia kana wahine, nolaila, pane aku la oia i kohā mau kaikuahioē, "e kali aoa wau i kuu wahioe, a i hoi olē mai i keia kōena la, o kuu imi no ia, a ina ua make, o ko ōukon make no ia ia'u." Kakāli iho lā keia i ua kōena la nēi, ā hiki i ke ahiahi loa ana, aohe nae he hoi mai, wehe ae la oia i kona aahu, a o kona kaei hōi ma ka hope. kaei ae la ia ma kona poo, a hoomakā aku la noe pii, aolē oaē boi i lioliu aku, ike e aku la keia ika pua oka ilima, ika popohe maikai mai, kani aku la ka ia nei ōlii Ka pua o ka ilimā e ku inai nei e, Ua ikē paha oē i kuu wahioe ? *<jL Aē, ua ike, o ka īele aku, a o ke kaohi mai ( āohē e paa ko wahioe. Piiaku la no keia, me ka ninau ana i na puā o kela a&o keia ano, a ua iike wale no ka iakōii mau ōlelo; pela mau oo ka ia nei imi hele āoa a ao ua po nei, a t ka w& kakahiaka, loaa iho la ia ia nei ka meheu a l.akōii i pii ai, a malaila no ka ia oei hookolo ana, a hiki i kahi i m&ke ai, i nana iho aiaaei ka hana* e mokaki ana ke koko, o ko ia nei uwe ae la oo ia, a lohe mai la hoi na nianu a pau, akoakoa likē māi la lakou, a hookahi hoi ke koo like anao lakoe. A no ko ia nei flttaao e ike maoli aku no i ke kitto o ka wahtne, aka, i ko ia nei kiei ans ako m lalo oka palī, halialia wa!e mat !a tto tā ia ke ano o kftna wahīoe, l»!o ae la ua wahi a pau ol&io oua pali nei, oka wahine ōkōa wale oui i& &o, holi iho la kei&.i alanui e hiki ai, aka, &oh& eae fae loas g ko ia nei hoi iho h ao ia me ka paiauma aa* a hiki i kauhab; ak« ho8 f ia ia oei &ae i ha>ea aka »i i na bale # mai la na kāikōahine i keia ieo uw», ai ko ialioa naaa sas aiai, ikemai Sa hos lakou, o »o, e hoi kohana wsl« utai aoa no, tāē kahi olei A ike im kena poe kaākuaMtts>, holo m&\ k lakou a eiaaa ®ai la, * !». afca Ik>s keia ?'* Uoi i» kāalki Uieo ke keiki, tsaiia aku la no keia, a o k« inw nai aa oke kēiki, uwe kaukau ako fā oo keiai

I keiki, a pao ao hoi kana uwo aaa, pa&e ae la ] oia i ea makua o fao*, i ka t aaa ae, **oa aa-» hoi paha kakou, aia o Keamaki la aa leaake, oa loaa aku-nei no ia'u kahi i pepehi n ai, ao ke kioo nae, ua kiola ia ika pali, imi w&k mai oei hoi aa i alaaa» hoi e hiki ai, aohe nae he kaa, o ko*u hoi mai nei no a e hai mai ia oekou." A lohe hoi na makua no keia, oa liio iho la ka īmnao onikai ik>ko o laua i taea kaumaha, aua hoomaka kuke no laaa ma ka uwe kanikaaana, ma oa wahi a pao a lakou e hele ai. 0 Aiwohikopua nae, komo akula no oia iloko o ka hale, a iawe mai la ehia aaho kapa i hoohiu ia ioa aea ala, a|houkahi hos aahu hinano; aoko ia oeī pii aku la no ia, hāhai ako la no na makua, hooaoho mai la no keia e nohq. no na makoa, ao ko iaoa noho iho la oo ia; pii hookahi aku la no keia a hiki i oa wahl nei, nana wale iho la keia o ke alanoi no hoi e hikiai, āohe nae he wahī tsēā a loaa iki ke alaooi, aka, ike aku la nae k«a eku n*i anā ēlua kumu kukui ilalo, hapai ae !s keia i keia mēle penēi. Kukuilauliilii i noho i keanu e, Ua ike paha oe i kahi i waihoai kuuiieku E ualo mai Otei ia'u e, Mahea hoi ke alae hiki ai ? Ua ike au, eia ko wahine ke waiho nei, aohe nāe he alanui ia'u la, oka noho wale iho 00 ka'u i keia kahawai, o ka nana wale iho ao Ika holo ae aka o#pu, ika eu mai hoi aka »pae, aohe ala ia f 4i la, noooi ia ae o makoa; nana aku la no keia. oke ku mai o ke kumu Kukuilauahioahiaa, niinu aku la oo hoi keia iee ka oonoi ako no hoi i alaoui, hoole mai la no hoi kela; nonoi aeana keia ia Kupinai, hāawi mai'la ia i ke ala he anuenue, ko ia nei iho no ia a hiki ilalo, ohi aku]la keia i oa mea a pau oka wahine e waiho' aoa ma kapa ōka wai. A pau ae la ia, ohi akn la keia ina wahi i koe iloko o ka wai, i pau ole hoi i ka_ai ia e ka ōōpu, ame na meā a pau iloko o ka wai; a pau lea ae la ia mau mea a pau, aka, ua koe no naē ke kauwahii nōlailā, huli hou aku la oo keia aohe nae he loaa, aka, nana āku la nae keia, a o ke kau hooioi mai o ka lohelohe iluna oka paaiā, kaoi aku aoa ka iā nei oli penei no ia. E ka lohelohe e kao hooioi mai nei e, Ua tkē paha oe i kahi i koeokuu wahine. Ae mai ls no ia, a haawi mai la ina mea a paii ana imālama'ai; a pēla no hoi na ia a pau iloko oka wai. A pau lōa ae la ika loaa na wahi a pau i nalowale, owili ae la keia i ke kapā, ā mawaho mai iio hoi ka aku, hana iho la keiā ā haawe ma ke kua, koia nei hoi iho la no ia ma ua alanui anuenue nei a hiki iluna oko ia nei hoi iho la ho ia a hiki ina hale, me ke kaumaha no nae o kā manao iloko oia hoi ana, aka, hoiīioi ioa aku la no keia i ke kino mahioiho o kā wahine, a waiho ma ka hale o ke kupunowahine. A waiho āku la ka wahine, hoi aku la keia a ka hale o na iho la keia a pau i ka make, hoolei iiilii īāāku la ma kela wahi keia wahi. A inake iho lā ua poe k&ikuahioe nei, ia ia ho, helē itaauafc*ra aku la ō Aiwohikupua, makela wahi keia wāhi o Paliuli. Hookahi ihōno hōi la oka waiho ana o Keāmālu, puka ana no hoi ke liioj ame ke kuhikohi puuone, a |tā laua no t lapaau, ā ola o Kennalu iloko o k eanahulu hookahi. 1 ke ola ana āe o Keamalu, hui hou no laua me kē kane. Iloko hae o keia makē &na o Eeamalu, aole loa o Āiwohikupua i āi i ka ai, a hiki wale i na la i ola ai ka wahioe. Makeia wahi hoi, ua pau ko kakou kamailio aoa no kēia mōoolelo, ao ke aloha no ko ookou, ke hookuu iho nei maua i ko maua luhi. T. W. NtroA. /ohn Kuhalaoa. Kakauolelo. Kipahnlo* Maui.