Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 14, 6 April 1878 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

I kcl:x |>o I'oaono iiku noi i lial.i, 1111 liookoin iki limiii iu!>losi u I<:v poo I[,nwaii e like me k:i mnleon i hoike nku ni, a ii« k» ika ni:ih;iloi;v tia h:um :i pau, :i im pilia olioli ke :ninina. U;\ lolu! uiai inukou, un m:ilama :ie l«ok:vhi mau kamuai»» o K.'iwn m:v kn 1« 28okeia innlnnta m:v ka Ehukai o l» im . eu;t, i ah:itvimv, » »,i liiki i k;v $101.01) un tlalii a n;i pou ī konoin i niakaua wale mai lawu n>ni uei im lono. he mnn luilu pnka-t.Trno kai hoopoiuaikui ilio i ko Maknwao a me ko Wailukn i kekaln la o kn hobodo;niV i liala. Pouiaikai maoli ouluiii o ko ksv ilalu Heku.vw;v a im> ka Ua Ukiukiu. ICc kahe :v\vai noi ka oiuv miv Kona Ui'uia, llawaik Ua uwaiia ka wia » ua makai, « me ho mea la i ka nana aku r ua noa ke kauawni rama, a ku punolm noi ua uwalii o »a kapualii pulii okoluhao. Auhoa la ua mana liooko olaila o lanakila nei koia imu aln. Kosa llkma. Maicana. ia Adihakala Muruay.— Ua lolve ?»a\ makou, ua haawi niakana nku ke Alii ku Moi ia ke Aliimoku kiekie ona Auinoku kuua Amerika niaka iuoana Pakipika uei, oia o Aelimamla Mun'a.y o ka Pensacola, lie Luke ili maikai, o ka moolelo a Hou. A. Foi'ii;uulcr no na kkii o ka Pakipika uei. fl3f° Eia ke pa ia nei kekahi pa wnea nui a loilii inni Kaihu.'-.palaai Sl ku i»a Ewa. a hīki i ka puali o Kolekole ma Waianao. O nil lilo »o keia pa, na Kimo Ona Milioua a iuo Maka .UoLiknua. oke kuum nui i liapai ia ai keia pa, no ka liookaawalo i ka aina o iloaeae a me llououliuli. Ua mauaoia ho 13 paha inilu ka loihi o kahi a ka p:v e holo la iĒp 5 " Ma keia ahiahi Pououo, o haawiia ana lie nnaiua hnnn koaka maloko o kn, Ilalo Keaka jSTik;v no ka potnaikai o Miss Liz»ie ingles, kekahi o ka puali liaua keaka o Keoni Keaka i liolo akn uoi i na l'analaau. Ile mau mea maikai loa kekalii e hoikeia ana i keia po, ao kokua nui ana na haolewaka hauohano o lionolulu nei no ka hooholo pono aua i ka Miss Ingles hana. Ua lohe inai makon, m;v ka mokuahi "Kulauakuuliale o }Ju luka," ua hookuhuia o B.iUieu, ko Far.ini Komiaiua ma ke alo ahi o llaw.'ili nei i Kunikela Nui no Mulhoume, AuHjtaiMlia ma kalii o kona muai wniho mai. ii. oli auanoi na m.ikiunaka ho nui o Moiih. liallieu ma keia hookiekieia uua ae ma ko ki.lana umlwnaao. Mn ka mokuahi ao nei o Apm-ilae Liolo aku ai oia 110 kona kulana hor,. llaina OKA Nanli. Eia mai ka )iai,n o ka Hiine auo kaua a J L K Kuulakuliili. mai hoolaha ai ma ka "Nupepa Kuokoa» llelu 12. Oua koa ma ka. luiua 2, jos_ 455, ma ka laina 3, nia ka laina 4, 134,1359.5, iu» k:v iainn. 5, uoua ka Huma i hoiko ia uw lmkalii 'aouo, 188,887. IS r olaila ua laua ka mauao e hooipo' mnī aua oe i ke-a mau haina o like me ieou uiukemake. Owau no idg ka welina, P. I J UIIAMHUA. lle MAU X'U,V 1 M\li A MAKIi. —Hc 11)Ca ehaeha 110 ka naau ka lioiko ana aku ma ke ukea, i ka ako e ana uiai o ka mako i na pua mak.niiao umklo iho noi, oia hoi 'Ma ka auina la Poakolu i| lo nei, ua maka akulaka Hauale Walakahuuki kamaiki nnili loa; a ma ke kakaliiaka imi Ponha ae no, ua nko iu iiku lu ku K<j o ui T Walakahauki npio kiuna nuili loa, a'maneluia aku la laua nnv kula uoao o ka muliwai o kamake. A'u we ! Aloha iuo. 11« oiaio» oka ko Akua meu i makomake ni niako opiopio." llu mau ]iua i niohala inai Ako e iiv nuo uka mnko, Aia nialuua o iuunakna a uie na piliknna lelnik.hu o na ohumi' i liooneloia i m k - ina ko mukmi,, |m Jmu il o | i(M) _ k() hu . ou inau la o ko ku/niikonn,

' -Ua loaa mai ia makou, he kanU kau no īīamakua, Hawaii, a nie kona nku pu ma'O a e lioopuka aleii no inakou i koia Pul° __ I ka liora 1 o ke ahialii Poaha iho nui, ua huli hoi aku ka mokuahi "S;u,a Paulo" i Kapalakiko mo nn ohua a ine na wkana inai koia awa aku. Ualioonanea ae ka poe pu'ni oho ma kai o Ainaliou i lee aliiahi Poakahi iho noi, oiaī ka "Likoliko' 1 e liuliu ana no ka nix hualeai kaapuni īa īīnwnii tSST" l T ' l til"ia ao noi koavva o Olowalu ma Manl Komohana, i awa no k v ' Likeliko' e kipa ai no ka lawe ana raai i na ko « ka wiliko "nnlaila No na Oi.ki.o llooi.aiia.—Kokono nku noi in:vkiiu i ko makou poo hoUiholn, o nnna nui ao lakon i na 01010 lioolaha hou.loa v puka aku iu*i ina ka popa o koia la. %gr Uii liiki mai noi na inokini o ka llalo Wili Papa hon o Mr lloppo,- ma Ain ihou, a ko |>ii no nei ka nliauia ana o Va haīo ninihopn e hookomoia akn ai o na inaii niekini iv i. Ua l.iki iviai noi lea Kanka Tis vīalo koiki kauka, a oia laua ko l:\wolawo pn noi i īe, oiliana lapaan ano liou lo ; \ V. Uipa ao o iko ia laua ka ]»oo nawaliwali a īno ka poo n.ai _ ī'oai i Kin.m Aui U' i.i- 4 !-li hooloho eka i'u.li Kiuai Ahi liolu 4. K halawai aua lakou i koīal'oalu i ao Aporila !) mako lakou koeua halawaī inau. lle ni;m hana auo īuii kekalii e lawoia mai ana, a ua makoniakoia na hoa a pau loa e nkoakoa av. Ko maumaua mai noi na lono no ke imhīia o na uīulaau o kakou ma kekalii mau inoknpuni e aku noi No koaha mai iiei hoi keia puhi naanpo mai o onkou Aolo anoi o loaa na koloho o keia ano e l.ooloholohe mai nei i ko kakou mau leua ],ivvi uliuli. _ Kh'Akuia. —Ua lolio mai makon, ua kipaknia o Uov, .1 S Kalana e na hoahanau o Kwa, no kona liele nialu aua o kaapnni ia Oahu noi me ko Komit,e lloouon Kkalosi:, a mo kona lioiko o ol« aua akn i ka ekalesia no ia luiakai liole ana, oiai aolo oia kokalii lala o ke Koniite i kohoia no ia liana. _ K®- Ua waiho nvn o Keomoku o ka īīalemai Moiwahino i kekahi palapala e mai Moiwahine. Ua makemake loa na niai c uoho noi Nolaila, he mea koia e koiio mai ana i ka poo pilikia e ae o liele ilaila e imi i ko o)a. Ua hiki mai nei ka Isuke Moololo a Al>eraliama Fornander no na laliui o ka l'nkipika nei, a eia ma ka līalekuai Bnke 0 Wini a me llnbikai.ii e waiho iK-i no ko kuai aku ma ka o ka huke ho-okahi. I kola Poalima aku nei, ua ku mai ka moku "Chartor Oak" mai Kina mai. kaona e lawe ina: i 400 pake no īlawaii nei, aka, ua hoole na mana aupuni o Īlonokaona aole e liookuu mai i kola huina pako, no ka hiki ana aku o kekahi lolio niai llawaii nei aku, aohe malama maikai ia o n;\ pake e laweia maī nei ia nei. Ua ae mai o Ilon. W a lter M Oil>boii e hoopuka i kaua haiolelo kenelui'ia i hai ai ma ka luakini o Wainoo i Lahaiua 1 ka la 1S o laiiuari o koia makaluki, maīoko oko kakou noi impep.a Ke unuhi „ei k-\ Uon. J)avid Malo i na haiolelo la ; a ina e pau, e hoo]>ukaia aku ana me ke koona 010. __ _ :-ST~ lka lioi-a oka auina la ī'oakaīii iho noi, ua hoomaka ao ke ahi e a i ko koeua inoo o Iloni wahino, aka ike o kana keikiknne a h'le aku e kiuai. Iko komo aua aku iloko o ke keena inoe, nia hoi e l:i|iala).aia ana ka moo. Ile mea liaohao loa ia ka a ana o ke ahi iloko o koia ko ena, no ka moa, nol« lie aliikoo i waihoia iloko o ua keoua nei, a aolo uo lie moa o no i komo lioii aku ih.ko o ua keena la mai kakahiaka mai U'i manaoia lio ulia koia niawaho ;w. 17a wela ka lima oko keiki i k:i lioao ana o kiuai IĪKMMIISMA. —Xu ka poalii loa o ka lawena a na koiki ulole hua kepau i ka lioonoho, nolaila, ht, wnlii hemahoma mnhopo loa o ka nianao hoopololei o K. U. e puka aku noi ma ka aoao 4- o ka popa o keia la. E lioliiholuia ka hoopololei ma koia huuahiina ponei : Kia hou kokalii mea lienia lioiiia ifi i k.i'u moa mha o l'iilnkaeloolo ka mak'.ahine o Kalola, 0 ka pololei o Kapankiha. Ma ka I'oakolu ilio nei, mnloko o ka l J a Al.ii, i kiilil«; ai nio ka iuakou liunaliui.ia mea hou o kela pule aku nei, ua malamaia ae lie hookupu liua moa malaila, a iia 'heile nui ue na kaiu:, na wahine a me na kamalii e hookupii a piha elima i-e hua moa, Ona koiki makai kahi a Malailu iiia keia l>ookupu. O keia m;ui hna, ua lawa loaiano ko Koona llooluolu o ka pi> 11111a11111a maiiawaloa no ka l'oinaikai o ka Aīiahui Hoola Lahui, e malama ia ana i koia po l'oi>kahi ae: _ _ II K LICO KAWHA lUO KIIOI.AUI'OKO ! Ull keia A|>aua maluiia ae. e hoolaha aku i kona inau poe koho, un makemako oia e halawai iiui lakou, a o noonoo no koleahi inau kumu a lakou e wailio mai ni i ko lakou waliaoh 10. Ki.i na la e haluwai ni : l'o.akahi, Aperila S, hoi'.i.lO, nia'ka Lnakii.ii o Kaopa, Kailua ; l'oalua, Aperila I), l.i >ra 10, ma ka Lnnkiiii o Kaneolio ; l'o. akolu, Ap'oi'ila 10, hora 12, ma ka Ilalekula ina Kalinluii ; l'oaha, Aperila 11, 1.0-ra ra 1-, nia ka LuaUini u V\'aikano.

I ICa lUoKUKAUA I'ENMAUOI.A. - -Url li)ll<> MKii makoii, u;i loaa nmi uei na kuuoliu i ka Ailiniiinilii Mun-vy nona kvia moku in.iliinu ae i,,:u kona Au|>nni mai, e- liolo 110 la'paua a i ole no Kupalakiko. Oki l'.iU Ifa manuaui, — Oia l<o |>00 oka !>!>p;,]na kolamn olelo lioolalia a S. M:i£uin e |.uka akn noi ma ka pepa 0 k.ia la. A i ka nuna lo ;iku no, na }>ooloi-lu kona lnili'kuai i ka nui o 11.1 1010 a mo na iihm luini aka naau n uilana 11« ni. li kipa o iko kua i )>aii kuliiliewa. ' A t a Kkiki 11 \wa 1 i llaoi.p..—\Tn iko iho makon, ua loaa i na koiki olua a .Mr S L Ausetina o llilo, na makana kiokio mni kokahi o na Kula kiokio mai ma Ih>so(ou', no ko lauaakamai. 1 ko kaiknana. lio moilo' la a i ku miili iho. lio mo<lola kala a-©" U:v liookoluii.i m:vi noi o Pilinali;vina Ma i A u ,'ua ka llui llm.a K;ia l-ii) I aloa ki.ulana o ('mih.ml, 0 olou n<> la.ua o liooko i in kaunii \ a ka |.oo imikoiiKiko k;u lio nani o koia Imi. Aoho o l.owa ia o.ikou ko hol.- uo o ni ikaikai i na kii a kol.o ii>o i ka oi.kou moa U\ im.i AKU I.v IA K OIAAINA—Maka hova S o ka ]>o l'oal.a il.o noi, mako l.iki wawo iln> la o l'iia, wahino kamaaina no KaHhiJio waliiuo oia na S:uinn, kokahi o noi. () koia wahino i 1.010 akn hi, lio niakamaka hoahoa, ho ).iha i ka lokomaikāi n ho wahino i alolia nui ia o ka poo a p:m' 1 liiun.i aku mo in, a aolo paha hookahi o ka poo i launa mo ia i i.olo ko lakou w !V loliia a mo ka naau kaumalia ko iko iho lakou o ko lakou makamaka alolia ua hnla. I'ola i hookoia ai ko na Lani makem.'iko. ma o kokal.i o ua Kaula, "K liko me kou l-.010 koliana ana mai mai ka opu mai o kou makuahino, I'ola no oo ohoikohana aku ai i ka opn o ka honua." 1 Ka wai iiri <> ka iui;. —li ike ua kannka a pau. na wolio ao noi o Mr Kolowola, (.T W. Crowoll) i halo ai h.-ui p Hil i„n wai hau nona, uia liwa iho o ka llalo Kalu Umiiiini ma Alanui Alii. Ilonolulu noi. a aolo hoi o liooknoia' kokah'i' k'mo'iwi'hino Ilawaii ko liolo ilaila o ai a o inu hau ai. K hookipaiu ko kanaUa llawi'-i o liko nw na lahni o :vo, a o kana rnla, "o ka nioa liiki mua oia kana o hookauwa niua ai" Ua ike pono ~o hoi makou i kana niau nioa inu niailoko mai walo no o ka han liui o Xuuiuui a mo k;v wai piula, i e ao K kipa a e kauna wai 'huinui pu me ia. A oia ho ano keoaimana olou oia ma ka lioahea ana i ka nialihini, ke hookanlana aku nei makou iaia ma kana oihana. "Ko ĪĪawah Pak Aina" a mf, "Dktroit I'iu.ss Mahiko o ka nupopa haole i pni ia ma Dotroit. Ohio, Amei'ika I luipuia, nmia ka inoa "Frce IW," oia hoi ina ka 01010 llawaii, "Nupepa Kuokoa," ua iko makou i keia mau huaololo hoomanao i paiia no ka kakou Hiwaliiwa hou, penoi: 0 ka uioa maikai, ua ho-oi ao ia iko ka nnpopa makoinakoia. īl"u knkiiliiia hc! nupopa hou ma ke Anpuni o Ilawaii, a o kona inoa oia o "Ko 'ilawaii me ka Onn, o J U Kau ainui. Aia he waipahe a lio moa i anoiia iiokoo na inoa. [Ko mahalo aku nei makou i ko nuAou niua o na luia kopau ma koia hookanlana ana aku ia makou maluna o ka loa a me ka laula o ka Hi|>ul>alika nni o ko Komohana ; ako lioouna akn nei makou i na nupopa a pau o ka kakou Hiwahiwa i ka poi!a!' K L. >o l[.] K,no ,nak,imaka 0 kc, ' v