Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 14, 6 April 1878 — HE MOOLELO -NO NAKIAI EKOLU. –A ME KE– Koa Opio Wiwo Ole! ATAGANANA. [Unuhiia o kekahi peni mauawalea no ka Hiwahiwa a ka Lahui Hawaii.] [ARTICLE]

HE MOOLELO -NO NAKIAI EKOLU.

–A ME KE– Koa Opio Wiwo Ole!

ATAGANANA.

[Unuhiia o kekahi peni mauawalea no ka Hiwahiwa a ka Lahui Hawaii.]

Jm>Kl':\A IV lIKLU «. HAIIAU aknhi 0 Athcv i kana pahi ia kekiihi o na koa t .] ( >u o kn (JaJiucla ma ka hahau pahi, o Pavthas Uoi nio liiscarra(, a o Aramis luii nie ki'kahi 'iuui koa olua, oiai, ho mau koa laua aole i )(omo iloko o ka papa inoa o kn poo akanuii. A o ko knkou koa opio lioi, mo lM «lo .liianiui, Unkulii o na koa akaiuui loa o ko Oiulini'la. iUOKUKA V. Aka, ua lio-a ia ka piiuwui o ke koa opio ka pihoihoi, aolo no hi wakan. Ua Idc nku la ia imua o Kukaka ine Ik l tiga pololi la. a akahi no a loaa iaia hx moa paina o ia kakahiuka. Oini « kaapuni ana <ni kv>a opio wi w « ole nei ia Kukaka, ma ka hahau ana aku a mo ko o ana i kana pnhikaua a mo ka hoano e ana i kana pale ana a me ko lailana o kona kiuo. 0 ka hoa liakaka o ko kaUou koa opio, oia ih) ku alakai o na koa o ko C'i)dinohi, a oia no hoi ke I;oa a ke Cn(linola i liili' nai uui ai, no kona akaniai i ke kakapahi, aka, mi kouio nuo iloko ona ko anu, oiai ua iko ilio oiii aia ilokoona na niaiuu o ko ti !; a, no ka niea, aolo o liiki iaia ko hahau inni i kona hoa paio, o like nie ka koua hoa ka hikiwawe a ine ku paa vulu o ko kakapuhi. Ua noe maliu aku la ko l.uia hakaka ana a liiki lio wahi luiono' lawauapili aku la o Kukaka ma ua wuhi kuono la, ia manawa i manno ilio ui o Kukaka ua loaa iaiu kn nuuiawa e lion m;ii ai i kv. koa njiio. Aka, ua papalna ia ka haliau ana a ine ka hou pu ana aku i kona hoa. lla hiki 010 ia Knkaka ke oiui hou aku ihope, i loaa ni īaia kokalii miuiawao lmaiui i' ao ai i kona kul.inu. Li>lo mai la oiu iiiiua o A(a;;uuima, uio ka pahu ikaika nna ni.iī i kniiu pahikaiiu, a haiili j le aku l.i i ko kuono ana i ku iniia ai. Ua pale liikiw.iwo ao la <> A ■ nir |;a iianwi pit ia'aku o ka puhu pnhia. Wili ilio la ko Kukuka kino a liauhi iho' iho )a ilalo, no ka iura, na knino pono akn la ka palii u iloko o ko ' kino pui'pui o Kukaka. 1 lluliao !a o Alananana i m mea o hakaka ana u.a ke kaluia kaua, aikeakn la oia i kn lioa hakuka o Aniniikiuii lrinlo ilio la ilalo a niake loa, a e linkaka ' li iii akn atia oia nio kokuhi kou o ko Oa-! ilini'ln, a ua oi ae ka niaikai o ko. kulanu o ke koa Ca(liuola i ko Anamiki, aku niu ka pale auu a mc ka lialuiu nna u Aramiki, ua iilo uku lu ke knluna o ua koa ■ noi i mea o'ie imua o Ai'.miiki. | U Pakoko hoi a mo Bikulatu, ua oha i like no lauu a oluu, uia ma ka lima heinu j ko Pakoko olia, n o koua ho;i hakaka , hoi, aia ma ka nlia hoina, aoho no kuko- 1 nukoiiii ko laua īuauoha, a o hakuka una no n;io laiia a elna me kn ikuil;u Ua loiui hou ilio la ia Aka hn nianoha hou .1.4 iu Kahuka mai, a mi haikou iho la kona nian holohelona, uok nae oia i ha.uvi pio'kku i hookahi iniha o koua wahi o ku aua. Ua hoololi ao laua i ka huiii. niiui pahikana niii ko laua lima he- ' ma, u o hakaka anu i,ie kuikaika. ! Oini o Ataornanu c ku walo aua aoho i onu lina liakaka, a o naua pono ana'oiu ia wui la oia o kokua ai. Aka, iko iiku la oiii i ku imo ana mai a Aka. ua holo ko'>e ului oiii a kn niahopo Kalinka, u liauo iho la mo l;u li'o iini, o hnli niai oo ihopo iii' o ko koa liiui o ko U.nlinol.i, t

i»n aoleoee huli mai, uluila e makn koh> ana v.e ia'u i kila .s«'koi)a. la wa. lielu mai lu o Aka a liiikuli iho lu kokuhi kuli ilalo, a puno ae la ine k.". h'o nnwaliwali a iiie ka heleh.lena huikeu, o ke koa opio makuu ole, ke noi aku nei uii ia oe, niai lawe ue oe i kona ola, oiui, ln wnhi liuua ka'u uie ia ke olu ae ko'u n,au 1 K <' ''>»•«' w,de u«' 110 oe i kuna pahikaua, a e liookuu akn iaia nie ka maikai. llopn kolee aku la o Aiaeanana i ku puhikaua a Kahuka a kiola aku la, a waiho inai Li no eli„ia unana ka mamao 'nni k.ihi aku a lukoii nei e ku aua, aka holu koke aku |a o Kaliuka i kulii i waiho ai kuua puhikauu, u holo ]>u aku la 110 o a liiki iniia aku la oia u hi-hi iho kv i ka pahikaua malalu 0 koIluli ae la o Kahuka e lalan i ka pahikaua a ke k;tnuka a Animiki i pepehi ai a uiulu' loa, a huu mui In ia uku, ua pale ia aku la e Ataganana nie ka hikiwawe loa. Ia wa, ua holo 11011 aku la 0 Kahuka ma kahi a Aku e kn unu, me ka inanao 0 pahu al; 11 i kanu palii. aka, na iiiaha loa ko Aku paupaualio. A uaua aku la 0 Alue-anauu, healia la auanei ka Aka nieu e huna ai malona 0 Kahuka. He man niinut.e ko laua liakaka aua, ku iho la ko Kahuka kani a-i i ka palii o a Aka, a hiua aku kv o Kahuka ilalo, a 0 Aramiki hoi, e kaomi iho ana kekahi o kona kuli jiiuluua 0 kona lioa hakaka, a e noi ae ana o Kuliuka ia Aramiki e hookuu ne iuia. Oiui o Anuniki e jiaa ana i kaiih pahiliaiia ma konu lima, a e lioopololei ana e paliu iho i ka puuwai 0 kona hoa liakaka. A o Pakoko hoi, nia no oia ko liakaku la me Bikalata nie ka ikaika, a e ninau aku ana oia me ka hoohenehene i kona hoa hukaku, aleu, aolie. nae i pauo niai o 13iku)u(;i i na huaolelo hoohoneheni; a - Piikoko, oiui o kona ano, he kiinaka m<vnuo puu iu, uia lie make konu puk-nu ke hakaliu, a ua oi ;ie 110 hoi kona ikaika iinunua o Piikoko. Aku, ua hoo])imi ue l-v o Aniniiki, Aka a me iu Jsikulata, oiui o I'akoko e iiukuloi ana me Bik;ilata, a kauoha mai la ia B:kulatiV e haawi pio aku, oiui hookahi wule 110 oia imua o na |>oe eha, aka, uole u;te ia i ae e haawi pio 'aku, ua inanao paa ia e hakaku me ka elia i louiv iaia ma kona nha a liiki i koi)i malre anu. Oiai 0 Kukaka 0 kalele ilio ana i kona kuekne liuia muluna o ka lepo, i hiki ai iaia ko ala mui kii honua ae—a kahen aku la, e lianwi pio iaia iimia ona Hruskator, oiai o J'ikulat.a, he ano like kona nie Alujrananu, Ounueon oiaio, hnli ae la iu u nkiiuku mui lu ia Kukiiku, ine he mea la uolo oia i maki'inake e lohe i kaua kauohu; ii ike iho la ia, 1111 peni oia i na kau 0 ka I\loi, pahn iho la oia i kunu paliikauu uiamiia [iono o koria niau kaP'iivi waw.Li', a pane ae la, ",Ma keia wahi auei e niuke ai 0 15ikalata, ka mea hookuhi e hakakn ana 110 kou ola e ke alukai a inu ko'u maii hoa i hoehuia. Oiai eha lakou, a hookahi wale ilio 110 oe, 110luila, b hauwi pio ia oe, oiu ka'll ha ?" wuhi 11 Kukaka. E hunwi |iio 110 uu ma I-iui kauoha, oiivi o ko'u Kapena no oe, a e hooloho uo aii i kau kauoha, a he meu mea okoa keia, oiai aole au i haawi pio muoli ia'u iho imua o lakou nei. Lele aku la oia i liope, a lioomoe iho la i kaiia ]iahikiniit niamun o kekuhi kuli ona, a ia peluna ana iho no o ka hukipu ae la no i;v i na pmikii eluu, ii kiloiiu aku la iloleo 0 ka pu 0 ka lnakini, a hooholo ai: ue la i kona inau liina ma kona umauma, a hokiokio ae, hi i kekalii luo inele 0 kona ulii (Judiuuhi: "E ulolia ia inai 110, is'a poe wiwo 010 li ua ent'uii. v līuli liko ae la ua Muske(oer, a liuuwi mai la i ko aloha ia r>ikahvt;i, ine ka lakou inau pahikana, a liookomo hoir iho la i ku "lakou muu pulnkaiin iloko o leu wulii, u pelu no hoi o Atuganiuia i haawi uku ui i ke alolia. llelo nkn lii 0 Jsikarlla e kokua i kona mau hoa, oiui olu-walo, im l;a mea 1 luki Ue hele uiuluoa o koua wawue. (. /n/e i ]><ni.)