Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 31, 3 August 1878 — MOOLELO O KA AHAOLELO O 1878. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAOLELO O 1878.

Poakihi, īnlui '2;i—lhilawai ka Ilahma ka hora 1» A . m. .■ like m.> k ;i hoo,):»noo an:\. l'en-Nia.ma m.a k;i Noho Knl.> k« I K;ihi)i);i)iuh\ Jl.-lnli.-Ju ia kn mool. lo „ k;i l;v 1 l):il;l ;v .'lji()ni)i;i. lloiMi A \a J(i)MiTt:, Huik.- ni'ii ko Koiiiit.< Wniwai no ka h.iawina kokua i na niukumahi; niai na aina e niai, e noi mai ana i ?4SOOU 110 ku-ia haawina, me ka hm.aia o ka 01.-lo aolik<>, i 2ku ana mai īka niahina hookahi \V;tihoia a noonoo pu nie ka liila llaawina o keia la. Iloike mai ka liapa uukn o ke Komilo W aiwai, n<> ka liaawi ana i haawina 110 ka mokuahi Ivilauea Hou, a noi mai e apono aku ia haawina $12000 no na makahiki elua, \\ aihoia a noonoo pu nie ka I3ila Ilaawina. Ileluhelu niai o Kanealii he olelo hooholo, e hoolako pakahiia na Iloa o keia JCan Ahaolelo ika itke Kanawai o keia Kau Aliaolelo, inahope iho o ka hookuu nna o keia Aliaolelo. Ilooholoia, N» hana o Ka i„v. Ilapaiia ka noouoo ana no ka Hila lliawnm imua oke Koinite «ka llale. Nolio o Kauai ma ka Xolio. Kauka no Laliaina $2000 Iloololi niai ke Kuhina Kalaiaina i AlOOOake Aupuni e haawi ai, a i $1000 na na haole waiwai o J_,ahaina, a na ka Papa Ola e kanoha iaia e kaapnni ma Molokai a mii Lanai. Noi o Kamika e hoopanee i ka noonoo ana i keia haawiua a liiki i ka va e heluhelu akoluia ka liiia Haawina, alaila, e hapai hou ia ka noonoo :ina o ka haawina no na Kauka kaahele, Ilooholoia. Kela a me keia lilo o ka Papa Ola, liooholoia 512000 Kokua Mokumahu o na aina e 24000 Noi ke Kuliina Kalaiaina §48000. Iloopunee ke Ivoniite a uoho hou ma ka hoi-a 1 auina la. Noho hou ke Komiie ma ka hora 1. Kia ka poe kokna i ka &4&000 no ka laina mokualii; Biketona, Waila, Kipikona. Eia ka poe kokua i ka '24000 ; na lii Kamika a mu Kakela. ila ka hoopanee ioa, Xawahi nie Kaiaikawaha. Mahope o ka hoopaapaa loiliiia ana, ua ninauia k:t 48000 :i liooleia, Noi hou ku Knhina Kalaiaina i $36000, I ka niuania ana, na hooholoia, ho 21 ina ka ae a he 19 ma ka hoole. lloopauia ke Komite me ka lioike aku i ka Ilalo, ua hooholoia ke :(GOOO, Hoopanue ka Ilale. JjA iiaNa f)6 Poalua, lula.i 24—-llaiawai ka Ahaolelo ma ka lioi-a 10 a m e like me ka mea maa m:iu. Poresiidena ma ka noho. Pule ke Kaliunapule. Helnheln ia ka moolelo o ka la i hala a aponoia. 3la ka kapaeia ana o na nila. ua heluhelu maio Malo lie lioopii inai a Kiko mai ke.kahi makai o llonolul, e noi mai ana e ukuia aku oia i $180, no kona lawelawe ana i kekahi iiana aka Papa Ola. Wailio ia i ke Komitu kupono. NA H4NA 0 KA LA. ileluhelu akoluia ka hila e hoopau ai i ka Paukn 5 o ka Mokiinn 29 o na Kanawai o J872. Iloopanee loaia, Ilelulielu akolnia ka hila e hooponopo?io ai i ka lawe ana i na ohila malima o na kaa liolo lealoa, a lawe ukana, ma ke poo, a hooholiiia Helnlieln akoluia ka bila e hooponopono ai no ka hoopao ana mai i na ohua mai na aina e mui. Ilooholoia. Ileluhelu akoluia ka hila o hoomalamalaina ana i ke kulanakauhalo o Honolulu nio. ka makani a a [gaa) a hana akamai e ae. Ilooholoia me na liooponopono lleluhoh» akolnia ka hila e hr)ololi ni i ka Mokuna. 10 o na J\auawai o 1870. Hoopaneoia a I'oaha. j Holuhelii akoluia ka hila e hoololi ika i '.lokona 55 o na Kauawai o 1876. llooholoia. Iloluhelu akoluia ka hila e honloli i na Panku 3 me 4 e ka Mokuna o ke Knn&wai Ivarnima, o na,>a ana i na liauinana aolo o, koiuo i kekahi kula e aku, ke 010 e loaa aku ka ka palapala ae a ke Kumuknla mua. Hoopaneeia a hiki mai ke lii sl".pIl.eluholu akolu ia ka liila e lioomalu ai ina aiua Aupuni m.i Niiuauu, 'kahi e pili .ana iko poo auwai Ilooholoia. lloluli.-lu akolu ia k.i hila o hoomaopo|io :u i na uliinioku a ino na sola o maluika Him uiai n:i inoku tl:iwaii aku e hoiō ana i na aina v. It*<v>lK>loiu.

I leliihelu akoluia ka hila e hoololi ai i ; ka Panku 6(0 o ke Kanawa, K,vila. e pili j i na palapala ae 0 1,010. ma kr T)ot> a ( i hooholoia, ' j 1 Holuli.'lu aluia ka hila e ho.iloli ai i ka i ; H:\awiiia 0 <> ke Kanawai Kivila, e \>ih t aua i ka Oiliana I.ota, n.a ke ~00. a wai- ! j ho ia i ke Komiit> Wae. \a Komiie; : K: | k, 'h», Pi'entou, Kupaii, Ahoio a I ; ileluhelu aluaia ka hila e hoololi ai i ka : I'anku r,r, „ ke Kanawai Kivila i hoololiia , ik.tla2i o Sept I.S7C. AVaihoia no kti | kakau poapoe a e heluheln akoiuia ma keia Poalia ao. _ Heluhelu aluaia ka Lila e hooponopono ai inahoi-a hana o na kauwa liana, oia J hoi, e hoomaka mai ka hoi-a 7 kakahiaka ! | a hoomahii ma ka ],o\-a 12 nwakea, hoo- I 1 maka hou ma ka hora' 1 auina la a j,au ma j ka hora 5 ahialii. lloomaha ka Ilale ma ka hora 12, a halawai hou tna ka liora 1 auina la. I ka ninauia ana, ua hooholoia e kakau poepoe a e heluhelu akoluia ma ka Poaha. Heluhelu aluaia ka hila t> hoololi aua i ke Kanawai e hoiheiia ka auhau alanui u\a ke dala wale no e uku ai. Waihoia no ke kakau iioepoe a ? heluhelu akoluia m a ka Poaha. Hehilielu aluaia ka hila e. lioo.oli ai i na Pauku w\e 4« o ke Kanawm Kiviia, e pili ana i ka auhau waiwai. Wailioia i ke Kou\ite Wae. Eia na Komiu; Wae: Kuliina o ko na aina e, L-„o Kuhina, ke lii I>ishop, Kakela opio me Aiiolo. lleluhelu alunip ka hila e hoololi ai i ke Kanawai e hoomalu ana i ke ola a me ka waiwai mai na mea hoopahii, koe ka pauda, i apouoia ma ka !aTT o Mei, 1868. Waihoia i kīT~Koinite Hookolokolo. Heluhelu al\aia ka bila e huikala ai i ke Kuhina Walwai no na <]ala "Īln a me ua dala "Un Peso" a pela aku. Wai hoia i ke Komite Hookolokolo. 3la ke kapaeia ana o na rula, na heluhelu mai o Kamauoha he olelo hooholo noi mai ana e hoihoi hou ia aku iaia ka bila no na lio kea. 2v T oi o Aholo e waihoia ka hila ma ka lima o ke Komiie hooiaio bila. Xoi o Kamika e hoopaneeia keia olelo hoonolo a apopo. Hooholoia. Hoopanee ka Ilale. Poakolu, lulai 25.—Halawai ka Hale ma ka hora 10 x m e like me ka hoopaueeana. ma ka Noho. Pule Kahunapule. Heluhelu ia ka mooielo o ka la i hala a aponoia. Hoike a na Komhk. Iloike tnai ke Komite Waiwai no ka olelo liooliolo e kauoha ana e lioihoi hou ia aku na ilala 1,930.91 i auhau papaliAia maluna o kekalii j)oe, e like me kekahi Kauawai o 1870. Ua apouo ke Komile i ka olelo hooliolo, a e hookomoia ia mau dala maloko o ka Bila Ilaawina o keia mau makahikh Aiionoia ka hoike. Ma ke kap;teia ana o na rula, ua heluliehi mai o lvnkela opio ho hoopii raai a Thco. H Davies mai, e noi mai ana e haawi aku ke Kuliina Kalaiaina i Palapaia Sila !Nui no kona aina ma Maemae. Waihoia i ke Komite-kupono. Ma ke kapaeia ana o na rula, uaheluhelu mai o Pilipo he hoopii mai Kona • Hema mai, e noi mai ana i #2000 no ke kokua ana i ka poe pilikia no ka wi i ka ai ole.-' Waihoia i ke Kornite kupono. Hoik* mai ke Ivomite Wae no ka bila e i ae aku ana i ka hoomoe ana i na alanui! hao ma keia Aupuiii. l'a waiho raai he | hila hou ma kuhi o na bila inua elna i ! wnihoia mai e Biketoua a me ke lii Kamik.'i. Aponoia ka hoike a waihoia ka) hila malalo o na rola, a e j)aiia. I Noonoo ia ka Bila Ilaawina imua o ke Komite o ka Hale. Kauai ma ka Noho. ! Mokui\iahu Kilauea lIoU $12000 ! Xoi o Nakaleka e hooholo loa. ! Noi o Keau e hoopanee loa. i j Noi o Hvtmna, 7200. ' ; 1 Oiai e hoopaapaaia ana, ua hoomaha ' ka llale-ma ka hora 12 awakea. Halawai hou ma ka-hora 1 nnina la. 3lahope o ka booj)aapania ana me ka ikaika, t\a h<uipauee loa'ia, he ma ka aee hoopauee loa, a hl' 14 ma ka hoolei ka hoopauee loa. Hoopanee ka Hale. Lk h,\>-a OS. Poalia, lulai 26—Halawai k& Hale e like me ka hoopanee ana. Ka Peresidena ma ka uoho fule kē Kalmnapiile. HeTshelu ia ka moolelo o ka la i hala a apouoia.' lIoiKK A y A Komite. Ma ke kap.iein :t;ia o na rula, ual>clnhelu mua mai o Kealawan he e ae

ana e hoohaixfia na paaliana ma ko lakou tna« apana liookolokolo iho. Hooleia. Xa Oi.hi.o Hooholo me xa Hii.a. lI<;lnbolu niai o Kapnlui he olelo hooholo i' haawi u-aleia aku na pono wai, poi'Wapo, a ino na pono o ae, i ka mokuahi Kiianea Ifou, e liko me ka haawi waleia ana aku i ka mokualn ī-ikelike o na pono hy lohuleliu walo Mahop<» o ka hoopaapaaia ana, na ho<«loli mai ke lii Kamika, ma kahi e olelo ana "a mo na pono e ae," « kapae loa ia. Oiai e hoopaapaa ia ana, ua hoomaha ka Hale inn ka hora 12 awakea. Ualau'ai ho» ka Hak- ma ka bo«t 1 aulfaho|ie o ka ninauia ana, ua hooleia ka olelo hoolioio me ka hoololi. Hoolalia mai o Kakela opio he bila e pili ana no na mokuahi holo pili aina. Ileluhelu mai o heolelo hooholo e hooleia ka haawina $36000 no na laina mokuniah» o na aina e. Oiai e hoopaapaa īa ana; na liapaiia na hana o ka la. XA HANA 0 KA LA. Helulielu akoluia ka lula e iioololi ai i ka Mokuna 10 (> na Kanan'ai o )8?0. Waiho mai o Kakela opio he hoololi. Ilooholoia ka liila mo ka hoololi. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoike mai ke Komite Hookolokoio no ka bila e hoakaka i na palapala maluna o na Hui i hoohuiia ma na aina e, e noi ana e hooholoia ka bila i waiho mai nei. Aponoia ka hoilee a waihoia ka bila no ke kakau poepoe, a e heluheln akoluia ma ka Poaono Aponoia. Hoike hou mai no īa Komite no ka bila e hooioli ai i ka Pauku 1 o ke kanawai e pili ana ) na wai p'ulao Honolulu «eī, e j-Hoi-«iai ana, ua hooponopono lakou itka bila, a e hooholo loaia aku ka bila lue ka hkou liooponopoiio ana. Waihoia ka hoike ma ka papa. Helaheiu akoluia ka bUa e iioololi ai i na Pauku 3 nie «t o ka Mokuna 79 o ke ILinawai Kai-aima, raa ke .poo, a ua hooholo loa ia. , ,i*Helube)u akolnia ka bila e hoololi ai j ke Kanawai e pili ana i na hora hana, i aponoia ma ka la 26 o Scpat>emab*, 1&76, ina ke poo a liooholo loa ia. lielulKilu akoiuia ka bila e hoololi ai i ka auhau ma ke poo a hooholoia. Ileluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i k» Pauku 1 o ka lUokuna 59 -o ke Kanawai Karaima. Waihoia »o ke 4catau p3epoq, ,a e heluhelu akolnia nia ka Poao»o. Heluhelu aluaia kn bila -e hoeieii AĪ i ka Pauku 1424 okeKanawai Kivil3.' Waiho ia i ke Kotnite Wae lvomtte Wae: Kanealii, Kaanaaua,»Biketoßa, Kamika a me KuihelanL Heluhelu ffl«aia ka bila e hooleli ai i ka Panku 14»? oke Kunaw»i Kivila. Waihoia i ke Komile W'ae maluna ae. Ileluheh) alnaia ka hoololi i maeiaoia no ka ]Pauku 20 o ke 'Kumukanawai, « hoopanee loa la, he 20 ma ka ae, *.he 12 ma ka hoole Heluhelu nluaia ka boolf>li i )naivaota «o ka Piiuku 6L o ke KumnkanawAl. Hoopanee loa ia. , Hoo[>a.nee ka Hole. | La hana 69. ! Pnalima lulai 2(>.—Halawai fca Ah<*ole--5 'lo e'liku me ka mee maa mau» Pej<e«ideiia Imahanoho, Pnle ko Kalinnapule Helui iiel wa ka moolelo o ka' la i bala a aponoia. j Homc & tu KoBHtk. j 3fa ke knpaeia »na pna rula, «a ae i* | akn »> Kamika e->hooljha mm bila e hnololi :ū'i ke kanawai e pili an*i ka hoOi mahuaUwii ana i na dute malnna o un M'ai- ; wai komo in:ii mc.i na ain:v e mai, i apono |jaiMka la o It3lb a ita helnhe--I]u inua iaiio lioi, a waihoia malalo o na , rula a e paiia. | 11-eluhelu raai o Kapalni he oielo hooj hoio e hooknmoia maloko o iea Bila Haai wina i $350U no na lilo o ka hnakaj a ka 1 IlooiUiu Moi i Kaualakiko. WaiUoiā i ke • Komile WuiuaL | NA HANA oKA LA. . Noonooia ka Bila Haawina imua o ke [ Komilo oka Ha'e Noho ke lii Kipi ma j ka Koko. j Xoi o Kakela opin e hookomoia ina ka i>ila Haawina i $1(100 no na lilo o ke pai ! ana i na papa kuhlkuhi o na Buke Kanawai ma ka olelo Hawaii a me fca olelo J3e- ' ri;auw, i hoololiia i kela tne keia Ahaole- ; lvi. | Oiai e Iwopaapaa ia ana, aa hoomaha i ka Hale ma ka hora 12 awaJkea. llāUwai hou ka Hale ma U¥ hora 1 au- | na la. y Noi ka Kuhina e hoopau īHe Ko- : miu'.' Ilooholoia. Aponoia ka hoike.

Mn ke kapaeia ana o ua ru!d, ua hoike | mni lfe komile wRe i kohoia no ka hoike a j ke komke o ko 'na nina e, a. me ka hoilee 1 a Hon. H A P Carter, a me na olelo hoo-' holo i wailio ia mai e Kapenn Iloke' Kipikqna.epiU.ana i na koi poho ■' Aupuni <» Beritani:i i ke Aupuni Hnwaii . Mahope o ka helnholu i.i ana e Kipikona ma ka olelo haole a mo Moananli opio n»a ka olelo Ilawaii, ua waiho ia ka iioike e pni. Ma ke noi, ua noho hou ke komite o ka llale e noonoo ika bila haawiniu Ki).i Kaināilio mni o Malo ma ka nono kokua. ike noi. Mahope oka hoopaapaa ia ana, I Noi o Kakela 0,,i0 e hookomo ia ma ka Vila haawina na (lala lie 110 na auliau i ohi papaluaia, Ilooholoia Nni ke Kuhiua Waiwai e houkomoia maka Bila Haawina keia mnu ilala he 9.12.50, oia •ko koeua uku i uku mua oW ia. Hooholoia. Noi'ke lii Ako t- hookomoia ina ka Bila Hiwwi'na i »yUOD no ko kahua "Knpiolaui I'aka." Ika ninauia aua, ua hooluia.. . N:i 111:1 kai o Oulm $$4000 Hoololi m.'ii o I'ilipo penei e uku ia ai : līope Ilamnk», n.» ka malama $150 ! Lmia Mak»i Ilawaii | Mukai haole Kapi-mi Makai 4.i Makai kn.mui 30 Makni- Pake 3» Makai I'uhi kukui 30 Makai Halemai :U) I ka ninauia ana ua hooleia ka hoololi a Ouiana lloonaauao. Kahnknla nui $+onn Hoololi 0 \V O Smiih 4soo I-looholoia 4S(m Lilo knalielo Kahukula Xni IoUU Noi 0 Kanealii e kapae loa ia. Ilooholoia īoOn Kakauolelo oka Papa, hooholoia 4000 Kula olelo Bejitania me uakula Hawaii 315000 Noi o Kakola opio 4„000 hoopauia ke Kou»ite ineka hooholo oie ia 0 keia llaawina. Hoopanee ka Hale. liA ihxa 70. Foaono, lulai 27—Ilalawai ka Haie e like mo ka mea maa mau. Peresidena ma ka noho Pule ko Kahunapule. Hcluheluia ka moolelo o ka la i hala a apoNa Oi.klo llooholo mb >-,v Bila. Heluhelu mai 0 Palohau he olelo hooholo, e papa akv> ka makai nui, aole e pe pehi wale na makai i na ilio meiala ole o keia kulanaknuhiile. Hoihoi houia. Holuhelu mai o Malo he olelo hooholo, e kauohnia ku Loio I.oio Kuhina e hoopuka i na palapala bopu no na makaii pepehi wale ina ilio. Hooleia. Na Ilana o ka La. Heluhelu akoh.ia ka bila e hoololi ai i ka pauku i 0 ka mokuna 5D 0 ke kanawai kai-aima. Hoolioloia. Heluhelu akoluia ka hila e hoakaka ana 1 na palapala o na aha maluna 0 na hui i hoohuiia ma na aina e. Hooholoia. Heluhelii alu«ia ka bila e hoololi ai i ka wai o' 1 HOll oUi 1 ai ho h/n o kekakau poepou, a e heluhelu akoluia taa ka Poalua. Heluhelu aluaia k a bila e hooloii ai i ke na bute mnluna o kekahi mau waiwai i Waihoia no ke kalwu poepoe, a e heluhelu akolu ia raa ka Poalua Hoopanee ka Hale