Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 445, 3 May 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

[<  WHITE SPACE -- UNABLE TO SEE OR READ FIRST 16 LINES OF THIS COLUMN  >]

 

  Aole i hoepaa ka Loio Kuhina iaia iho e ae aku i ka mea koho haahaa loa, a ano koho e ne paha

       (Sg.)     W. A. WHITING

                         Loio Kuhina

Keena Loio Kuhina Apr. 28, 1892.

Apr. 29.  d-3ts.

 

HOOLOLI I MANAOIA NO

KE KUMUKANAWAI.

----:o:----

    @e Kanawai e hoololi ai i na Pauku 48, 56, 59, 62 a me 63 o ke Kumukanawai, a e pakui mai i pauku hou i ke Kumukanawai o kapeia Pauku 8@.

  E hooholoia e ha Moi a me ka Ahalole o he Au@ai Hawaii:

  Pauku 1. Ma keia ke hoololiia m@i ka Pauku 48 o ke Kumukanawai, a ap@ei e heluhelu ia ai ua Pauku l@

  "Pauku 48, O na Bila Kanawai a pau i hooholoia e ka Ahaolelo @amua o ka lilo ana i kanawai, e waiho ia l@a o ka Moi. Ina o apon@ oia, e kakauiaoa oia, a ma ia mea e lilo ai ia i kanawai; aka, ina aole oia i kakauinoa, e hoihoi hou ne oia me na kumu pu o kona @oele ana i ka Ahaolelo. a na ka Ahololo e kakau i na kumu o kona @eole ana maloko o ko lakou buke moolelo, a e hapai hou lakou i ka @onoo ana no ia mea. Ina mahope o ia noonoo hou ana a ua hoaponoia @a Bila Kanawai nei e ka elua-ha-pakolu o na hoa a pau i kohoia o ka Ahaolelo, e hoinoi hou ia aku i ka Moi no ke kakauinoa ana, a ma a hoole hou ia mai ke kakauinoa ana, alaila, e lilo no ia i kanawail. Ma ia mau hana ana a nau e hoomaopopoia ke koho ana ma ke kahea ana i na ae a me na noole. a e kakau ia ma ka buke moolelo o ka Ahaolelo, na inoa o na poe a pau i koho ma ka ae a me na hoole i ka Bila Kanawai. Ina e hoihoi ole ia mai kekahi Bila Kanawai e ka Moi iloko o na la he 10 (koe ka la Sabati) mahope o ka waihela ana aku imua ona, alaila, e lilo no ia i kanawai, @e he la he kanawai i kakauinoaia e la, ke ole nae e hiki @le ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu e la ana o ka Ahaolelo a ina pela, aole no ia e lilo i kanwai."

  Pauku 2. Ma keia ke hoololi ia mei ka Pauku 56 o ke Kumukanawai, a penei e heluhelu ia ai ua pauku la:

  "Pauku 56, O  ke Alii o ka Ahaolelo, he kane kupa oia no ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki @e iwakalua-kumamalima, a i noho e@, ke Aupuni no na makahiki @kolu, a he waiwai kena iloko o keia A@puai i kupone i ka auhau i hiki aku i ka ekolu tausani dala ma@he ae o na hihia a pau, a i ole ia, @e loaa makahiki kona aole i emi lale o co@ haneri dala."

 

    [<   WHITE SPACE -- CANNOT READ OR SEE ANY WORDS OVER NEXT 15 LINES AT TOP OF COLUMN 2>]

 

@a ma ka papa in@a o

@ koho o kona apana no ke

@l@ho ana i na @lii o ka Ahaolelo,

@ala la. @kupono oia i ke koho i na

@ a ua loaa mia ke ku@ana e

k@ lo i na 'lii o ka Ahaolelo i kela

a me keia koho ana, ina nae:"

  A e hoololi ia no hoi ka mahele elua o ua pauku la, a penei e heluheiu ia ai:

  "Alua--He waiwai ponoi kona ma keia Paeaina i kupono i ka auhauia i emi ole ihe ka waiwai io malalo o hookahi tausani dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole pela, na loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki i emi ole malale o aono haneri dala i ka makahiki mamua ponoi iho o kona hookomo ana i kona inoa iloko o na iaea o ka poe kupono i ke koho."

  Pauku 4. Ma keia ke hoololi ia aei ka Pauku 63 o ke Kumukanawai, a penei e heluhelu ia ai ua pauku la:

  'Pauku 63. Aole e noho kekahi i Alii a i Lunamakaainana ma ka Ahaolelo, ina aole i kohoia malalo a kulike hoi me na hoakaka ana a keia Kumkukanawai."

  Pauku 5. Ma keia ke neololi ia nei ka Pauku 62 o ke Kumukanawai, a penei o heluhelu ia ai ua pauku la:

  "Pauku 62. o kela a me keia kane kupa o ko Hawali Paoaina, ina he Hawaii,

Amerika, a he Europa ma ka hanau ana, ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na Kanawai e like me ka mea i hoakakaia no na poe nana e koho i na 'Lii, a ua hookaa i kona mau auhau. a ua hiki aku oia i na makahiki he iwakalua, a i noho ma keia Aupuni no ka makahiki hookahi mamua popoi iho o ke koho ana, a i ike i ka heluhelu a me ke kakaulima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa paha (ina i hanauia mahope mai o ka makahiki 1840.) a ina ua hookomo i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana e like me ka mea i hoakakaia ma ke kanawai, alaila. ua loaa iaia ke kuleana e hookomo i hookahi balota no na Lunamakaainana a mau Lunamakaainana paha o ia anana; aka nae. o na olelo no ka makahiki hookahi mamua ponoi iho o ke koha ana a me ka ike heluhelu a kakaulima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa paha, aole ia e pili i na poe e noho ana ma keia Aupuni i ka manawa i kukalaia ai keia Kumukanawai, ina e hoopaa lakou i ko lakou inea a koho balota lakou me ke koho mua ana malalo o keia Kumukanawai."

  Pauku 6. Ma keia ke paukui ia nei i ke Kumukanawai he pauku hou ma ke ano he hoololi i na Kumukanawai la, a o kapala, Pauku 8@, a penei o heluhelu ia ai na pauku la:

  "Pauku 88. Ua hiki i ka Ahaolelo i kala a me keia manawa e hana i na Kanawai ana i m@o ai

 

   [< NEXT 11 LINES NOT READABLE AT TOP OF COLUMN 3 >]

 

nana paha a lakou a@ lawe @ ah"

  Ke hooia nei au na hooholoia ka Bila mamua ne ma ka Heluhelu Ekolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii ma ka la 10 o Novemaba. M. H. 1890.

          CHARLES WILCOX.

                        Kakauolelo.

feb 19 tf-d

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH .

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALUA, MEI 3, 1892.

 

KE ANO O NA AUPUNI.

 

  O ke ano o ke Aupuni Theocracyoia no ka noho ana o ka lahui malalo o ko ke Akua alakai ponoi ana, ma o na kanaka i koho pono ia o ia o like me ka noho ana i na makua kahiko, na Lunakanawai, na Kaula, a me na 'lii i kohoia ma o ka lahui e like me ke ana i hoike ia ma o ka lahui Iseraela. Aole mai mua loa mai a hiki i keia la, i ike ia ka pomaikai o ka noho ana o kekahi lahui kanaka ma keia poepoe honua, e like me ke ano o ka noho aupuni ana o na Iseraela malalo o ke mana ponoi iho o ke Akua. Ua ulu ka lahui, ua wawae, a ua pomaikai i na pono a pau o keia noho ana. E nana kakou i ka moolelo o ka noho ana o keia lahui malalo o ke alakai ana a Mose, ke Kaula, a me Aarona ke Kahuna. Mai ke Akua polelei mai na alakai a me na kuhikuhi ana i hookolo ia ai ka noho ana, ma na ano a pau o keia lahul. Mai ke Akua mai ke kanawai, ke kanawai ponoi o ka hoopono, ka rula nana i hoike i ke kanaka i ka kumu o na hewa a pau e hewa ai, a ma o ka malama ana e homolele ai, e like me ka hemolele o ke Akua, ka mea nona mai ke kanawai.

  Aole he ana aupuni hookahi i ikea ma ke ao nei i like me keia. Oia iho la ke pookela hookahi, a ua pomaikai no hoi ka noho ana o kela lahui i wae a hoopunahele ia mamuli o ka hoopono o kona kumu mai, oia hoi ka Makua kahiko Aberehama, ke kanaka hoopono. ka mea a ka Akua Mane i kapa aku ai he hoaaloha nona, a me kana mau keiki aku. O ke kumu o keia pomaikai mui. oia no ka hoopono, ka hoolohe ana i ko ke Akua mau kauoha a pau, ka hooko ana i kona makemake, ma ka homolelo a me ka manaoio. A e like me ka meu e ka ewe hoohone iwaena o kela@hu@peia no ka M@k@ M@

hoopono@ik@i mau ai i , @u lahui

@ haawi ai i k@ la@akiia ma ko

@ a mau lima maiuna o n@ la hui

@o@ i ike ole ia. Ua hoomau ia

@o keia mau pono n@ no i k@

w@ i huli ai keia lahui mai ke Akua

aku, m@u@ o ka poe hoopono

kakaikahi. a aole no i nele ke ke Akua hoomanawanui ana a hiki wale i ka haalele ana o keia lahui, i ka Me@ia, a pela lakou i hoopehuia ai a lilo he lahui auwana hele a hiki i keia la a mau loa aku.

                      Aole i pau.

 

KA NINAU HIKINA.

 

  Mamuli o ka hiki ana mai o ka lono ma na nupepa mai o na aina o, ua ike iho makou, ua halawai ka Aha Kana o Rusia, a ua hooholo iho ua Aha ia. e hoomakaukau o Rusia no ke kaua.

  He @ ea nui keia, he mea a makou i hoakaka nui ai maleke o ka kakou nupepa, ne mea e hiki mai ana iloko o keia mau makahiki pokole, aole ma ke kohokoho wale ana, aka, ma ka imi ana, i l@ wehewehe ma na olelo hoomalamalama a ke Akua. Ua lilo nao keia he mea hoopalaloha na kekahi poe a o ka oi aku o ka poe e olelo ana he poe haipule, a he poe i kupono na lakou e hoomaopopo keia mea, aiai o lakou na kiai ne na mea e hiki mai ana i ko ke ao nei, aka, o ke ano iho la ao nae ia, mai ka wa kahike ia Noa i ao ai. he hookahi haneeri me iwakalua makahiki aole oia i mailu ia, e hiki mai ana ka make a ka wai. Pela no hoi i keia wa,--he hookuli kanaka a he hoohenehene, ke hoopuka ia aku na kuhikuhi a me na wehwwehe no na hoailona e ikea nei. ma ka lani a me ka honua.

  Malalo o keia poo manao, eia ke nalu a ke imi nui nei na loaa i ke ki nana e hoike mai i ka haina o keia ninau "Ka Ninau no ka Hikina". Ua pili ka ninau i ke kulana o na aupuni o Europa a me Asia, a ua hoouluula hoi e ke aupuni o Rusia, mai ka manawa mai o Aivana. ke Emepera kaulana mua o Rusia i kona wa, he wahi aupuni uuku wale no.

  He mea maopopo @oe, e like m@ ia o hoea mai nei imua o kakou ke kuko nei o Rusla hooko i ka olelo a Petero ka Nui o Rusia i kauoha ai i kana mau hope noho Emepera e nai oukou a lilo mai o Constantinopola, oiai o ke ki ia e noa ai ke alanui moana i na moku kaua o ke aupuni Rusia, a e lilo ai ka aina waiwai o na Inia Hikina ma Asia, i panalaa @ona, a i mea nana e noowaiwai ai i kona waihona.

  Ua ike o Petero ka Nui a me Benepata, a ke ike no hoi na kilo aupuni o keia wa he oialo o ka moa iaia ka mana maluna o na lahui e Asia, aia iaia ka mana o ka mahele ho@ua o ka Hikina. A ma ka wi@u, owai la anei ka mea e lilo ai o keia mana nana e kaana na pono a hoomai i ka noho'na o na lahui o ka mahele honua Hikina? M@ @hi a@o n @ @@

ka @ke Hemolele @

n@ o lilo mi laia ha. hon@,

me ka @h i @lola i ka I@

Kahiko!

  P@ oina keia m@u lihui @up@ pue nei i keia mana. he el@ l@ uke ana nona ko@ kulana mal@na o na pono a me na pomaikai o na lahui o ka hapa poepoe ho@ o Baritania Nui, akahi, a o H@ia ka ina;--@a liona ka mua, ke mea iaia ke kahua ano, a o ka @ hoi, loa mea o hoopuipui nei i k@o@ kulana a ku ale nei i na i na l@hui hikina e pili ana i kona mau pa@ea@, a e h@ lahalaha aei i kona aina a me kena mana e hooko@e la ia Kina ma ka hikina, ia Afe@na a me Ar@ia a me Pere@ia ma ka No@ a me ka Hikina Kema, ia Tu@ho ma Europa a me Asia.

  Eia hei ia Enelani ke kulana @ua e keia mau Em@pine; i keia wa el@ aia inia o Inia, ka mea i kau@lana ma ka inoa, ka Mo@io na @pt@e; aia hei ma ke Rusia @one l@ k@lana i kaulana i ke ao, he ikaika a he lako i na koa a me na mea kana, a me ka akeakoa hei o kona meu ai@a a me kana mau ponola@u i kohi hookahi a he pahaohao hui ka holomua a me ka oni laeakila ana a ko Kona ma@i kako. Me mau kapua no hoi he ane o keia mau aupuni, a me he la o ko laua paio ana kaua e hiki mai ana he mea ia nana o hoonau@ue i ka henua holookoa o kona kahua paa.

  Eia na ouli he hoea mai nei ma keia a ma keia moku leta, a hoike ma i ka hoomakaukau mau o na lahui e hooili kaua.

            (Aole i pau.)

 

NA MEA HOU LIKE

 

E Ka Nupepa Ka Leo, Aloha oe:--

  E ae mai i kekahi wahi e kou mau kolamu no ka'u wahi ukana, a nau ia e lawe hele ao ma na kai ewalu o ko kaua aina aloha nei, i ike mai ai na makamaka puai mea hou o kaua i na mea hou like ole o ka aina a ka ohaoha i nohe ai:

  Ma ka la 8 iho nei, ua hoomakaukau iho la @ekahi wahine kokua o Aukai hona inoa e hoi i Kunakahakai, a ua kaumaha hona lio i ke pai ai a me kekahi mau ukana e ae, a ua kau iho la no ia maluna a pii aku la ma ke alaunui pali. i kapaia o "Kahulelie Alanui Pali." Ua pii aku ia oia @e ka maikai @ ka elua hapakelo o na alanui pali nei, la wa i hapoko ihe ai ka wawae o ka lio a kaa mai la hoi mai luna mai o ka paki Ua mahole pa ia ka ho iloko o elua apana, a ua pakii aku pakii mai ka pai ai, a o na ukana na kau aku la io a ia nei. aka o ko ola o @ukui (w), na pa@ele mahu@h@ @ku ia ma ka apua. Me kanaka lele pali ko kela mahina aku nei a make loa, he koa pali hoi keia a pak@le mahum@hu@ h@ ola.

  Ua hana iho nei ka makua W. H. Tell a me ho@ hope he m@