Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 457, 17 May 1892 — Page 1

Page PDF (987.42 KB)

This text was transcribed by:  Kawika Makanani
This work is dedicated to:  Margo Leinaʻala Makanani

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

Buke II.                       HONOLULU MEI 17, 1892                                      Helu 457

 

 

HE MOOLELO

NO KE KEIKIALII

 

AWAREDA!

 

A me

KA UI LEI@

O Noremadi

 

(Kakauia no Ka Leo.)

 

MOKUNA VII.

 

Ke noi no na Pule Elua—a me ka Huakai ike a ka Ipo i ka Ipo

 

     Aole, no ka mea, he mau haneri wale no keia, wahi a Karewada.

     Aka o ua haneri kanaka ano hupe elike me keia, e hakaka ana lakou no ke ola a me ka make.

     Aole o ʻ u manao, e hahai ana keia poe a pau mahope o Lameka?

     Auwe, alaila, ua poina oe e kuu haku i ke kumu nui i ulu mai ai keia mau mea a pau.

     Hookahi wale no o kaua pakele mai ke ala ana mai o na makaainana e kue ia kaua, o kou haawi i kou pulima ma ka mare me Elevira.

     A ina aole, alaila, he mea weliweli ke hoomanao ae.

     No ke aha oe i hoopanee ai?

     Aole anei aia iloko ou ka manao hoole i ka makemake o na lani?

     Ina oia io maoli ka manao iloko ou, me ka hookamani ole au e ha hai aku nei ia oe, he hopena @awahia ke ulu mai ana mahope aku.

     Aole o Awareda i pane mai no keia mau olelo a Karewada, aka he l@ mua aku la oia e nana i na kanaka e kakahe ana no waho o ka paalii, a no kekahi mau minute, hoi hou mai la oia a olelo mai la e waiho ka laua kamailio ana no ia mea a kekahi wa aku

     E kuu haku, wahi a Karewada, e ae mai ia ʻ u e kamailio hou aku i hookahi i koe, mamua o ko ʻ u hookuu ana aku ia oe e hooluolu.

     Ina he manao nui kou no kou ola aole he wahi e ae e k@ ai ia mea ia oe, e @ wale aku no i ka mahina o ka po.

    Ke hauoli nei au no kou hoike maopopo ana mai i kou manao maoli me ka moakaka.

     Aka, heaha ke kohu o Karewada ina aole me ia ko ʻ u puuwai?

     He ninau ano nui keia, a ke waiho aku nei au nau e noonoo a hoike mai i kona haina i kekahi o kou manawa kaawale.

     Me keia mau olelo, huli ae la na moi opio nei mahope iho o ko Karewada haalelo ana  mai iaia e hele pololei aku la no kekahi pukaaniani.

     A oiai @ e ku ana ma ka puka aniani, @ ae la kona mau @ka iluna i ka huina aouli, @ia @ ike aku la oia i ka mahina @ mai ana i @ nani piha, e loaa ole ai @ loa ke hoohalike ae @ na hana o ka po.

     Makemake loa au ina he maopopo ia ʻ u ke kanawai @ o na mea kino lani, wahi ana i hawanawana malie ae ai.

     No ka mea, makemake au e ao aku i kou mau makaainana, o keia pouli ana iho nei o ka mahina aole ia he kulike me na mea i kamailio ia mai o Keberana ia lakou.

    A! manao @ au, ua hiki ia Kamila maikai ke hana @ ia mea ao maua me kuu aloha. no ka mea, ua lohe au iaia e olelo ana i kekahi manawa, he hookahi @ o lakou akua, a he mana @ a me ka ka ikaika.

     A oia akua ka mea nana i hana i ka lani a me ka honua, ka @ ka mahina a me na hoku, a nana no hoi i hana na mea a pau, aole na Odina.

     He nui na noonoo o keia ano i oili ae iloko ona, oiai oia e noho ana ma ka pukaaniani, a no kekahi manawa loihi mahope iho, huli ae la oia a hele pololei aku la no kahi a kona mau mea kaua e waiho ana.

     Mahope iho o kana kakua ana ae i kana pahikaua me kekahi laau ihe mama, haalele iho oia i ka halealii a puka aku la iwaho.

    Ua hala ka waenakonu po i kela manawa; a aia hoi na mea a pau o ke kulanakauhale e hoonuu ana i ka hiamoe maluna o ko lakou wahi moe.

     Nolaila, ua mehameha na alanui, aole he kanaka maalo, ua malu ke kula aohe lele pueo.

     Ma kekahi puka huna o ka paalii, malaila ua moi opio nei i kamoe aku ai i kona mau kapuai, a hele pololei aku la no ka malumalu hale a kana aloha e noho ana, me kona haupu ole ae paha, oia ke aloha ke haulani aku nei i ke kuluaumoe.

     Aole i pau.

 

 

HE MOOLELO HOONANEA NO Ebena Lo

 

K@ o Arabia A ME ROVINA.

 

Ka Ui o Dareba

 

A I OLE

He Nanea @ no na Hoahanau he Kanalima.

 

    Nolaila, olelo mai la ua @mana nei ia Ebena e oki aku me kana pahikaua i ka umiumi e po ʻ ipu ana maluna o kona waha, i hiki ai iaia ke kamalilio pono.

    Ua hooko koke aku la o Ebena e like me kona makemake @ ka lawe nihi ana ma ka mea kupono a koe iho la no ka nui o ka umiumi o ua wahi kepolo makalii nei, ke kahiko nani hoi e kohu ai o ka elemakule.

    Mahope iho o ka akaaka ana o ua Ebena nei i ka helehelena o kona kokoolua, hoomaka aku la oia e hahai i kona moolelo. i ka wa a ua Bamana nei i ninau mai ai i ke kumu o kona uwe ana a me kona hiki ana mai ma ia wahi mehameha a kanaka ole.

    Mai kahi loihi au i hele mai nei wahi a ua Ebena nei. no ka imi ana i ko ʻ u poe hoahanau i nalowale me ka maopopo ole o ka lakou wahi i hele ai.

    Ua ike au i kekahi poe kanaka opio mamua aku nei, a ua manao au oia ka poe au e imi nei.

    He hiki no anei ia oe ke kuhikuhi mai ia ʻ u i ko lakou wahi e loaa ai?—ma kou hana ana pela, ua a@ nui au i kou lokomaikai.

     Ke ole au e kuhihewa, ua pau lakou a pau i ka make, no ka mea he nui ka make e waiho nei ma keia mau wahi a pau.

    Nolaila, ke kauoha aku nei au ia oe e hoi hou aku no kahi au i hele mai ai.

     Ua makemake mau au i na manawa a pau e hooko aku i kou makemake, aka eia ka mea pilikia, ina au e hoi hope ana me ka loaa ole o ka mea a ʻ u i hele mai nei @ imi, e kau hou mai ana no ka hoopai o ka make maluna o ʻ u.

    Ma ia kumu, ua oi aku no ko ʻ u pono o ka hele ana imua a make, mamua o ko ʻ u hoi hope ana, wahi a ua Ebena nei me ka haloiloi ana mai o kona waimaka; mamuli o ke kau ana mai o na hiohiona o kona makuahine aloha imua o kona mau maka.

     Auwe, aole oe i ike o kuu keiki i ka nui o na poino a me na pilikia e waiho mai @ mamua o kahi a@ e hele aku ai.

     Ua oi aku ia poino mamua o @ e noonoo nei, wahi hou no o ua Bamana nei i hoomau mai ai, no ka mea he nui na naita kaulana i hele ma keia mau @, aka @ aole i ike hou ia ko lakou mau @lena, a he oki loa aku hoi ko lakou mau koena.

     Pela au i manao ai, e kuu keiki e lilo ana kou manaolana a pau i mea ole, oiai he nui na mea weliweli e alai mai ana mamua ou au e ike ole ai i na la o kou ola ana, aole no hoi iloko o na la o kou ola ana, aole no hoi iloko o na la o kou mau kupuna.

     He mea ole ia mau mea a pau ia ʻ u ke loaa mai ia ʻ u kau mau kokua ana, a ua hoopaa hoi au iloko o ʻ u iho. aole au e hoi hope @e ole @ ko ʻ u mau hoahanau.

     I ka ike ana o ua wahi @ nei i ko Ebena manao paakiki, kamailio hou mai la oia mahope iho o kona noho malie ana no kekahi mau minute.

     He nui no ka poe puuwai koa e like me kou a ʻ u i kuhikuhi aku ai ina na mea hiki ia ʻ u. aka nae aole au i lohe hou mai no lakou a hiki i keia kakahiaka.

     Nolaila, ina oe e hele ana imua ke kauoha aku nei au ia oe, e hoohoomau oe i ka hele ana ma keia wahi moali alanui uuku e moe nei a hiki iluna i ke kiekiena e haliu aku ana i kekahi awawa nani, kahi hoi a kekahi hale kakela mabala eleele e ku ana, aole e maka ʻ u a aole hoi e huli hou i hope nei.

     No ka mea ia oe e hana ai pela e lilo koke no oe i pohaku no ka manawa pau ole, e like me na pohaku e halawai mai ana me ka ike a kou mau maka oiai oe ma ke ala no ka halekakela eleele.

     Aia @ hiki aku oe i ua halekakela eleele i@ me ka palekana, alaila e halawai mai ana oe me ke ahi o keia ululaau. ka mea hoi i kapaia “ke kanaka @ pohaku o ka ululaau o Arapia.”

    Aole i pau.

 

Kolamu 5

 

J. T. WALAKAHAUKI

 

Helu 10.

 

ALANUI PAPU.

 

Kuai Hoemi Nui ma na Makeke a pau!

 

E kuai Holopono ia aku ana elike me ko Amerika a me ko @pa kuai ana, keia mau waiwai malalo iho nei:

Na Kalakoa, na Kiname,

Na U@wahine, na Satina,

Na Palule Keokeo o na Kane,

Na Kahiko Lei-ai o na Kane,

Na Lako Lele i Hookomoia mai nei,

Na Makale@ & Lako Lole Keokeo,

Na Lihilihi Eleele Farani a me ko ka Hikina.

 

Na Lihilihi o kela a me keia ano,

Na M@,

Na @,

Na Lopi Silika humuhumu lau,

O na Kumukuai ma na Hale Hana Lole o

NA Muumuu Wahine,

Na Kakini a me na Mamalu,

Oia no

 

Ma Keia Kuai nui o na Keena!

E ulele ia ana ma kahi o

J. T. Walakahauki,

ALANUI PAPU.

May10 1wkd

 

 

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

 

Helu 33, Alanui Maunakea.

Ke Kauka loea o ka Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma ʻ i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii. O na ma ʻ i ka-ne ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma ʻ i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola. Ke hoike ia aku nei, oia ke ola ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhou. Ka poe pilikia hanau keiki a hele nei paha o k@ a lohi paha ka hanau ana, @ paha o ka waiu, e hele nei mai i o ʻ u @

E KIPA mai e ka poe i @ a ka ma ʻ i @ oukou e @ aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu, Sept. 2, 1891. @