Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 466, 30 May 1892 — Page 1
| This text was transcribed by: | Inger Hojfeldt |
| This work is dedicated to: | Daughters of Hawaii |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II. HONOLULU MEI 30, 1892. Helu 466
HE MOOLELO
-:NO KE KEIKIALII:-
AWAREDA!
a me
KA UI LEILA
o Noremadi.
(Kakauia no Ka Leo.)
MOKUNA VIII.
Na Kukai olelo Malu Maloko o ka Ululaau.
Ae, ua kamailio iho nei au pela; aole anei e hiki lakou ke kapae ia ae?
No ka mea, ma ka hapai ana i kekahi hana nui elike me keia no ka pono o ka lahui holookoa.
He mea uuku loa ka pepehi ana a make kekahi mau kiai elua a ekolu paha.
Pololei oe e Lameka maikai; a ua manao au o oe no ke kanaka kupono nana e hana ua hana la, aole e hiki i kekahi mea e ae.
Ae, ua hiki loa ia'u ke aihue ia Leila mai ka poli mai o kona makuahine, wahi a Lameka.
Aka, mahope aku oia manawa, heaha ka'u no Leila?
Ina e holopono ana kau apana hana aihue wahine-
Mai hopohopo oe no ia mea no ka mea, aole ka'u he aihue na kamalii wahi a Lameka i pane koke aku ai me ke kali oe a pau pono ka Kaberana kamailio ana .
No keia olelo kaena a Lameka, aole ke kahunapule i pane koke mai, aka, kulou iho la kona poo ilalo, a no kekahi manawa loihi, ea ae la kona poo iluna a nana pono mai la ia Lameka, a ua hoopuiwa nui ia ua naita @oo la i ka wa a na maka oolea o ua kahunapule nei i nana pono aku ai iaia.
Manao au, wahi a ua kahunapule nei, o Koma ka inoa o kekahi o na na kauwa lawelawe na Kamila ma mamua-a he kanaka Denemaka oia, i lawe pio ia mai o Korana mai kekahi hooilikaua mamua.
Ae, wahi a Lameka, ke hoomanao la au nona.
Aole anei mahope iho o ka make ana o Korana, wahi hou a Kaberana i hoomau mai ai, na kipakuia kela Koma e Kamila?
Ae, ua lohe ae i keia, wahi a ka nana.
Ke mau nei no ka omamaka o na hoomanao ana iloko o'u no kona kipakuia ana, mamuli o kona hoao ana e hiu i ke kapuahi a kona haku i make.
A ua lohe mai no hoi au mahope iho o ko Koma haalele ana ia Kamila ma, ua hoi aku la oia a noho hana me kakahi poe lawaia ma ka waha ponoi o ka muliwai nui o Noremadi nei.
Ae, o keia kanaka kekahi mea kupono a'u i manao ai no ke kokua pu ana ia oe, ma ka aihue ana ia Leila.
No ka mea, ke ole ao e poina, ke ole au e poina, ke mau nei no kona lili no Kamila ma!
Ma keia wahi, ninau hou mai la o Lameka i ka hana i manaoia no Leila mahope iho o kona aihueia ana mai iaia me ka iini nui e ike pono i ko ke kahunapule manao.
Aole he hana ano nui e ae i manao ia nona, wahi a Kaberana i pakui hou mai ai, iaia i hoomaopopo mai ai i ke ano e o na helehelena o kona kokoolua.
O ka mea nui wale no a kakou e pue nei, oia ka hoopakele ana ia Noremadi nei mai kona hopena weliweli mai.
A oia, ua ike kaua, o keia Leila wale no ka mea nana e keakea nei i ka hopena lanakila o Noremadi nei.
Nolaila, aole e pili ka hewa ia kakou, ina kakou e kapae ae aha iaia mai ko kakou alahele ae, me ka hoeha ole i kekahi maawe lauoho o kona poo.
A i mea e hookoia ai ia manao, mahope iho o kou aihue ana mai ia Leila, e waiho aku iaia malalo o ka malu o ke Koma mau lima, a nana e malama iaia, ma ka lawe ana i ua nohea la no kekahi aina kaawale mai Noremadi nei aku.
I ole ai e hiki hou iaia ke kue hou mai i ko kakou makemake.
Ua maopopo aku la ia'u kou manao, wahi a Lameka, a e hana au i ka hana elike me kau mau mea a pau i kamailio mai nei.
I kou manawa e hana ai ia hana, wahi houi a ke kahunapule i pakuihou mai ai, e minoaka mai ana o Odina ia oe, no kou akamai i ka hoopokole ana i ko kakou moi mai kona lua mai e haule ai.
Aole i pau.
HE MOOLELO HOONANEA
-NO-
Ebena-Lo
Ke Keiki'lii o Arabia
A ME
ROVINA.
Ka Ui o Dareba
A I OLE
He Nanea Kamahao no na Hoahanau he Kanalima.
Aia maloko o kela panihao kekahi poe kahi i hoopaaia ai e kela pilikua eleele au i pepehi mai nei, a oia poe kanaka hoi kana e kii ai i mea ai i kela a me keia la.
O keia ka halepaahao o na waimaka au i ula leo mua aku ai ia oe o ka poe a pau e komo ana maloko o kona mau paia, aole loa lakou e ike hou ana i ka malamalama o ka ka la, a he okiloa aku hoi ka maka o kekahi o kona.
I ko Ebena lohe ana i keia mau olelo a ua Rovina nei, kamailio aku la oia:
Ina he oiaio kau mea e kamilio mai nei, alaila e papalua hou ia mai ana ko'u hauoli. No ka mea, aole au i moeuhane mua, e lilo ana au i hoopakele no kekahi ola uhane ke lehulehu mai kela hopena mana'ona'o mai a kela lapuwale nui i hooholo ai no lakou.
Nolaila, e ka nani, e hele kaua no ka hoopakele ana ia lakou ina he mea hiki, i loaa like ai ia lakou ka lanakila a me ka palekana e like me oe. Hewa i la e ka onaona?
Ua apono koke mai la ka Ui o Dareba me kona puuwai a pau i ko Ebena manao, nolaila hele like aku la laua a hiki mawaho o ua panihao la, a ua nui ka laua hana malaila o ka hole ana, no ka mea aole i maopopo ia Rovina ke kia o ua pahao la, a he oki loa aku hoi o ua opio nei.
O ka laua hana wale no i hooholo ai ia manawa koke, oia ka hono ana i na ki a pau o ka huihuiki a ke ki o lakou e hemo ai, a me la noonoo, wehewehe ae la ua Ebena i na kaniahao e hoomau ana i na panihao la.
I ka wa a na ki o ka huihuiki a me na kaulahao e haukawewe nei, he mea e ka weliweli a me ka makau o na pio a ku pilikua, no ka mea ua manao lakou o ua pilikua ai kanaka nei keia e nakeke nei mawaho, a e kii aku ana hoi i kekahi poe o lakou e ai e like me kana hana mau, nolaila ua piha no ae la rumi paahao nei me na leo mihi, uwe, mauhawa o ka make a pela aku, a ua puka loa aku ia mau leo paiauma weliweli o na pio iwaho a lohe o Ebena ma, a ina paha o kaua pu malaila ia manawa, aole e nele ka @u o ko kaua oho me ka maeele o ko laua mau kumu pepeiao i ke olowalu like a keia mau leo kanikau.
Ua hoomau aku la no nae o Ebena i ka hookuku ana i kela a me keia pakahi o ka huihui ki a ka pilikia, aia hoi mahope iho, ua komo pono aku la kekahi ki i ke alapii a ka opae.
Nolaila, iloko o ka imo ana a ka maka, hemo ae la na pani puka la; a na like na leo kanikau o na pio e puka mai ana, me na leo kupinai o na anela ino o ka lua hohonu.
Mahope iho o ka hemo ana ae o ke panihao, iho aku la i Ebena ilalo ma ke alapii pohaku i kipapaia a hiki ilalo, a ma ke kumu o ua alapii pohaku la, ua loaa aku la iaia na paahao o ka pilikua hapa pohaku.
He polopolena me ka kenakena i ka ihu ka ea hanu e hoopuni ana i keia hale paahao, aka nae mamuli o ke aloha hoa kanaka o ka mea nona keia nanea, ua lilo ia mau ino a pau i mea ole.
O kana hana mua, oia ka wehewehe ana i na kaulahao o ka poe e kokoke mai ana iaia, me ka hoike pu ana aku hoi ia lakou oiai oia e hana ana ia hana ku i ke aloha, ua pephiia e ia ka pilikua, a i hele aku hoi oia no ka hoopakele no ia lakou mai ka noho paahao ana ae.
I ka a keia lono i holo hikiwawe aku ai mawaena o na pio, he ikuwa nui o na leo hauoli i lu ia mai e na na kileo like ole ka i loheia ia manawa maloko o ua hele paahao la a ka waimaka.
Aole i pau.
J.T. WALAKAHAUKI.
Helu 10.
ALANUI PAPU.
Kuai Hoemi Nui ma na Mahele a pau!
E kuai Holopono ia aku ana elike me ko Amerika a me ko Europa kuai ana, keia mau waiwai malalo iho nei:
Na Kalakoa, na Kinamu,
Na Uwewahine, na Satina,
Na Palule Keokeo o na Kane,
Na Kahiko Lei-ai o na Kane,
Na Lako Lole i Hookomia mai nei,
Na Makalena & Lako Lole Keekee,
Na Lihilihi Eleele Farani a me ko ka Hikina.
Na Lihilihi o kela a me keia ano.
Na Mikilima,
Na Ribine,
Na Lopi silika humuhumu loa,
O na Kumukuai ma na Hale @ Lole e NA Muumuu Wahine,
Na Kakini a me na Mama@,
Oia no.
Ma Keia Kuai nui ona Koena!
E ulele ia ana ma kahi o
J.T. Walakahauki,
ALANUI PAPU.
may10 1wkd
Kauka Yong Kam Pung
(APANA.)
Helu 53, Alanui Maunakea.
Ke Kauka Loea o ka
Aina Pua!
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano
ma'i, mai ko na kane, wahine a me
na keiki liilii. O na ma'i ha-no
ua hiki loa ia ke hoola ia me
ka maalahi. A o na ma'i
e pili ana i ka maka
pau pu ia i ke
ola. Ke ho-
ike ia aku nei,
eia ke ola ia nei, me
ka oluolu pu o kahi au-
hau. Ka poe pilikia hanau
keiki a hele nui paha o ke koko
a paa a lohi paha ka hanau ana, pa
paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u nei.
E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua a ka mai a na'u oukou e hooluolu aku.
KAUKA YONG KAM PUNG.
Honolulu Sept. 2, 1891. 272-d3m.