Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 497, 12 July 1892 — Page 1

Page PDF (904.13 KB)

This text was transcribed by:  John Reppun
This work is dedicated to:  Jean Reppun

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II                                    HONOLULU IULAI 12, 1892          Helu 497

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

 

-NO-

 

SENIA LUTERA

-

 

Ka Ui Puuwai Mabala

 

-:O:-

 

ENELANI KAHIKO.

-

A I OIE

-

He Nanea Hooheno

no kekahi Kauna

Wahine Opio me

kana mau Aloha Ekolu

-

(Ma ka peni mai a ka mea kakau o Avareda, a pela aku.)

-

MOKUNA I.

-

Heaha ke kumu nui i hookaumaha ia ai kou mau helehelena e hai mai e ka ipo i ole ai e wahiia ko’u puuwai.

-

            Me keia mau olelo hooholo, like ae la oia i kona mau lima elua mamua o kona umauma opio, me ka alawa ana ae o kona mau maka palupalu iluna i ke ao uli iaia i hawanawana ae ai i keia mau olelo malalo iho:

            O! aole he mea nanai e ae e like me ke aloha pumehana o ka makuahine!

            Makemake loa au e moe iluna o nalima o ko’u makuahino, e lolii hoi iloko o kona poli, e puili mai iaia i kuu umauma, ma ke ano e lilo au i mea makamae a haule ole iaia i na manawa a pau, aka pehea la e hiki ai, no ka mea aole oia maanei?

            Na ka makuahine e hoonanea ka lakou mau keiki liilii a hiki i ka pauhia ia ana i ka hiamoe, a pela au e makemake nei no’u, e hoi hou au iloko oia mau la heu ole ma ka hoohiamoe ia ana e ka leo aloha o ka makua, a ke kaakaa ae ko’u mau maka i  na hora o ke kakahiaka nui, e halawai mai auanei me ko’u lenaike na helehelena aloha o ka makuahina mamua o na mea e ae, aka pehea la e ko ai keia mau upu ana a pau?

            No ka mea, he wahi o-2 makua ole au i nele me ka home ole mai ka hora o ko’u hanau ia ana.

            Auwe, heaha la keia mea huna pohihihi e hoopuni nei i na la o ko’u ola ana! E maopopo ana no anei ia’u keia mea i makolukolu me ke pahaohao, a i ole o ke ame iho la no anei ia a ke akua i hana ai i keia ipu lepo!

            Oiai ua Senia nei e lululi ia ana me na noonoo kupilikii e pili ana iaia iho i kakoo pu ia mai o kona man waimaka, aia hoi puiwa ae la oia i ne kalele ana mai a kekahi mau lima elua iaia, nolaila ua uwa ae la oia me ka hikilele nui, me ka haalulu ana o kona nui kino holookoa mailuna a hala ilalo me he pua roke onaona la e hoonioni ia ana e kekahi makani hooponopono ole.

            Lalau maikai mai ia ka mea nona ua mau lima wikani la a hoopili maikai aku la ia Senia i kona umauma lahalaha, a me ka leo nahenahe o ka ipo kamailio mai la oia:

            E ka ipo aloha, he mau waimaka ana keia ou e hai mai ano, i hiki ai ia’u nei kau aloha ke hoomaloo aku i  ko lakou kahe ana mai me na honi he nui, wahi a kekahi leo i pae mai ai me ka hoomau hou ana mai:

            E nana mai kou mau maka ia’u me ka hoike pu mai ia’i i ke kumu o kou kaumaha ana i hiki ai ia’u ke kokua aku ia oe.

            O, e Senia! Heaha ke kumu  nui i haokaumaha ia ai kou mau helehelena e ka ipo, e hai koke mai ano i ole ai e wawahiia ko puuwai.

-

MOKUNA 11

-

Me oe kuu aloha e ka ipo, nolaila

mai paweo ia’u i ka la apopo

o noonoo ia ananei ka

nanehuna a kaua.

-

            O ka mea nana kela ninau ma ka pauaho ana mai o ka mokuna i hala; o Heneri no ia, ka ipo aloha a ua Senia nei, a hoa pumehana hoi oia mau po mahina.

            Nolaila i ka hoomaopopo ana o ua Senia noi, i ka leo o kana aloha ua aunee koke aku la ka makau mai iaia aku, laia i nana ae ai i ka maka o kana Heneri e nana mau iho ana iaia.

            O na helehelena kaili puuwai o kana ipo ka na lena ike o ua nohea nei e hoonuu ana ia manawa, na helehelena ui hoi nana i hehao iaia opiopio iloko o na paio olelo hahana me Enora i na minute mamua iho.

            Nolaila, oiai oia e hilinai ana i ka umauma o kano mea i aloha ia, ua haha koke ae la ka hauoli iloko o  kona puuwai a ua nalohia aku na manao uluku o ka manawa ma mua iho mai iaia aku.

                                                            Aole i pau.

-

HE MOOLELO

-:NO KE KEIKIALII:-

-

A WA R E D A !

-

a me

KA UI LEILA

 

o Noremadi

-

(Kakania no ke Leo)

-

MOKUNA XI

-

 

            No ia mea, ua hoopoina iho la oia iaia iho a lele mai la mailuna mai o ka nohoalii a ku ana imua o Lameka, me kekahi lima e paa ana i ka a-i o ka lole o Lameka, a o kekahi lima hoi i ke kuau o kana pahikaua kamailio mai la oia:

            Hookahi au hualelo i  koe elike me kela e Lameka alaila o kau kamailio hope loa ana ia maluna o keia honua.

            No Lameka hoi, elike me kona an mau o ka piha eleu me ka wiwo ole, ua hoopoina iho la oia no na kiina pahi aiwaiwa a ka kaua Awareda.

            A mamuli paha hoi kekahi  o kana mau olelo hoohiki imua o Kaberaua ke kahunapule.

            Lele mai la oia imua a unuhi ae la i kana pahikaua ma ka nana ana mai i ka moi opio no ka manawa o na ai hoopau e ulele ai.

            E Lemeka, eia oe ke lawelawe nei i na mea i hana ole ia e kekahi kanaka Noremana mamua, mai ke au mai o ko’u mau kapuna.

            Oia hoi ua unuhi oe i kau pahikaua no ke kau ana mai maluna o kou moi.

            Nolaila, e kau aku no ka ahewaia o ka mea i hana i kekahi karaima maluna ou, a o kou koko e kau no ia maluna o kou poo.

            Nolaila, e makaala oe e Lameka no kou ola iho.

            Me keia mau olelo a ua Awareda nei, hoihoi ae la oia oia i kona lima hema maluna ae o kona poo e hookapalili ai, a elike me ka hikiwawe o ka olapa ana o ka uwila.

            @@ hoi kapoo aku la ka maka o kapahikaua a ua Awareda nei iloko o ke kino o ka naita Lemeka.

            Ua hanaia keia mau hana a pau e ua moi opio nei me ka lua ole o ka eleu a me ka hikiwawe elike me kona ano mau, a mamuli o ka ikaika loa o keia pahuna pahi ua hulaa pu aku la ka maka o ka pahikaua mahope o ke kua o ua Lameka la.

            A i ka manawa a ua moi opio nei i kaili aku ai i kana pahi, ua kulana aku la o Lameka ihope a haule aku la iluna o ka papahele.

            He leo mauliawa o ka mea e make ana ka mea i loheia mai kona waha mai, me ke kaka ana o kona mau wawae elua: aka o keia iho la ke kamailio ana a kona alelo lapuwale no ka manawa hope loa: no ka mea ua pili  iho la kona mau m aka a aole i kaakaa hou ae.

            Oia kou uku hoopai e Lameka wahi a ka moi opio, iaia i kuemi mai ai ihope me ka holoi ana i ke koko o kana pahikau oiai oia e nana pono ana i  ke kapalili mai o na wawae o ua lepuale la, no kamea ua oi aku kau mea i hana mai a mamua o ka mea hiki ia’u ke hoomanawanui.

            O! ina o Kaberane kekahi e  make pu me oe alaila e lanakila auanei o Noremadi nei! Ina la aole e ulu mai keia mau mea a pau.

            No kekahi manawa pokole kana ku ana e nana i ke kino make oni ole o ua Lameka nei e waihoana iluna o ka papahele, alaila huli ae la oia a kauoha aku la i ka naita Karewada e komo mai  iloko.

            I ko Karewada hoea ana mai imua ona, ua hoopuiwaia oia iaia i ike mai ai i na mea i lawelaweia i na minute mamua iho.

            No ka mea e waiho ana o Lameka ua make iloko o kona koko ponoi.

            E Karewada maikai, ke ike  nei oe i ka’u mea i hana ai i keia kakahiaka, wahi a ka moi opio.

            Aole nae o Karewada i pane mai, aka, ku malie iho la oia me ka nana pono ana i ke kanaka make i kinohi, a mahope i kona haku opio.

            Mai hookaumaha ia oe iho e kuu Karewada maikai; aka e hoolohe mua mai ia’u.

            I ka po nei, ua lele aku keia Lameka i ka hale o Kamila ma, a lawe mai la me ka lima ikaika i na kiai a’u i hoonoho ai malaila no ka malama anai ko laua maluhia me ka loaa ole o kekahi kauoha mai a’u aku no ka hana ana pela.

                                                            Aole i pau

 

-

Halawai a na Komite Kuwaena

O ka Hui Hawaii Liberala.

 

-

Ma ka halawa a ka Hui Hawaii Liberala i malamaia ma ke ahiahi Poaha i hala, June 16, ua kohoia na Keonimana malalo iho i mau lala no ke Komita Kuwaena:

 

APANA I.

 

Hon. R. W. Wilikoki F. H. Keiki

J.W. Kahalewai           G.B. Elama

            D. K. Kamakauwila.

                                                                        APANA II

Hon. J. W. Bipikane    S. Kaloa

J. Kahahawai               T. Hoomaha

                                                                        APANA III

Hon. J. E. Buki           J. K. Prendergast

I Nauha                       J.S. Kekukahiko

                                                                        APANA IV

C.B. Maile                   S. Kanaauao

J. Holoua                     Alex Smith.

                                                                        APANA V.

Hon. J. Nawahr           W. Ralachao

J.K. Paele                    D.W. Pua

-

 

KO MAKOU MAU LUNA LAWE PEPA.

-

 

            Oiai ua hoopauia kekahi mau luna o KA LEO O KA LAHUI, a ua paku’i hou ia mai he mau luna hou, nolaila no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, a i hookoia ai no hoi ka pono a pau, ke hoike aku nei makou i ka papa ino e ko makou mau luna e like me keia malalo iho

            D. Kahaleluhi              S. Kua

            J.W. Keanu                 Wile Buki

                        H. Kalei

                                    Ma ke Kauoha.