Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 500, 15 July 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

MA KE KAUOHA.

OLELO HOOKO MORAKI

 

            I kulike ai me kokahi mana kuai i hoike ia maloko okekahi palapala moraki’i hana ia mawaena o Chas. B. Wilson a me Evaline M. Wilson, kana wahine mare, o ka aoao mua, a me James F. Morgan. et al, o ka aoao elua, ma ka la 16 o Maraki, 1888, i kakau kope ia ma ka buke 109, aoaoa 361, a i hooliloia ia Henry Smith, Mea Malama Waiwai, e na mea moraki, ma kekahi palapala i hanaia i ka la 18 o Aperila, 1889, a i kakau kope ia ma ka buke 111, aoao 414 a me 415.  Nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoaoa elua o ua moraki nei e hooko ana oia ia mana kuai no ka hahaki ia o na olelo, penei: uku ole ana i ka uku panee a me ke kumu paa.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku alaila e hoolana ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o ja. F. Morgan ma Honolulu, ma ka Poaono la 6 o Augate 1892, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o C.W. Ashford, loio no ka hope oka mea moraki mai, na olelo hoakaka nokeia mea. 

            Hana ia i keia la 8 o Julai, 1892.

                        HENRY SMITH

                                                            Mea Malama Waiwai.

            O ka waiwai i paa malalo o ua moraki la, oia no ka pahale o na mea moraki aku, e waiho la  ma ke kihi Hikina o Alanui Piikoi a me Young, Kulaokahua, Honolulu, Oahu, i hoakaka pono ia mekeia iho.  E hoomaka ana ma ke kihi aoao mauka o Alanui Young a me Piikoi, a e holo hikina ana ma Alanui Young 219.8 kapuai, alaila aku e holoakau ana he 150 kapuai, olalo aku e holo komohana ana ke Alanui Piikoi he 210.9 kapuai, a malaila aku eholo hema ana ma Alanui Piikoi 150.3 kapuai, a kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina he 831-100 o ka eka.

            June 11 dly. tf

 

KA LEO O KA LAHUI

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku

 

POALIMA, IULAI 15, 1892

 

 

KA HAIOLELO A KAPENA ROKE

 

            Ma ka halawai makaainana a ka Hui Liberala Hawaii i malamaia ma ka po o ka la 7 o ka mahina i hala e pili ana no ke kulana o na mea e laweiaweia ana e na moo o keia Kau Ahaolelo e waiho nei imua o kakou i keia manawa, no ka pala o ka fiku a na moopuna a kakou i keia mau anahulu loihi mai kahoomaka ana mai o na hana o keia Kau a me ka ole, eia ke ano nui o na mea i kamailio ia e Kapena Roke.

            Ma ka hoomaopopo ana, eia ke nee mua nei ka  manawa me ka Bila Haawina, na kokua Mokuahi o  na Aina E, ka Bila Raiki Dute Ole, a pela aku, e kahaha ai ka manao o ka lehulehu i kahi o ke dala o ke Aupuni e hoonee puu nui ia nei no ka manawa o elua makahiki mai keia manawa aku.  heaha ka kakou mea e ike nei i kela a me keia la- ke unahi ia nei ka uku o kekahi poe luna Aupuni, me ka paku’i hou ia mai i mau haawe hou na ka lahui e auamo, ma ka waiho ana mai i mau uku kokua laina mokuahi, a pela aku, a e uku ia hoi mailoko ae o ka waihona a ka lehulehu.

            Ua hoike pu ae no hoi oia ma na haiolelo a na moho lanakia a kakou mamua aku o ka la koho balota, ua hoike mai lakou i ko lakou aloha i ka lahui, ka aina a me ko lakou hoopaa ana mai, i na lakou e puka i keia kau, e hoao no lakou me kolakou ikaika a apu e hooko i ka makemake o ka lahui maluna o kela poke-iwi kahiho, oia hoi kekumukanawai hou a ka lehulehu e e uew nei, aka aole pela ke kaona a ka moe e ike ia nei, no ka mea ua puua ka waha i na io ilio o ka Hotele Hawaii.

            Ua lohe mua mai makou mai kekahi poe mai i keia mea, aka ma ia po lohe hou makou mai iaia mai no ua poe la, e kuai ana i ka makemake o ka oukou mau balota i pau ia lakou i ka mama ia, no ko lakou paono iho, o keia iho la ka iakou uku apnai nona mea i hana ia ak ia lakou ma ka la Koho Balota, o ka hoopoina i ka aina hanau a me ke aloha o ka lahui.  Ua hoike mai kekahi o a moho a kakou he manao pokole wale ae nei no i hala ae nei, maloko o kekahi mau halawai makaainana, ke komo lakou iloko o keia Hale a lakou e hoihope mai ka lakou olelo mai, aka e hoopaa lakou mahope o ka lahui, a o ko lakou mau haku ia, aka nae ke hoike aku nei makou me ka kanalua ole, ua paewa loa ka olelo me ka hana - - oia hoi na mea e ike ia nei; no ka mea ma ko makou hoomaopop ana, he oiaio ka Kapena Roke i hoike ai ma ia po, ina me keia ke kulana e hooneeia ai na hana, e haule aku ana kakou ma keia mua aku iloko o ka auwaha o ka mihi make – kahi no hoi a ko kakou mau kapuai e ku nei i keia manawa.

            Ma ka hope loa o kana haiolelo ma ia po, ua paipai ae oia i na makaainana e malama koke i kekahi halawai makaainana nui ma keia mua koke iho, no ke kuka ana me ka kakou mau moho no ka mea a kakou i  makemake ai ia lakou e hana aole o ko lakou a me kou hoaloha keokeo , i hookupono ia ia ka pono io maoli, kaulike a paewaewa ole, mawaena o ka nohoalii, ka aina a me ka lahui.

 

KAU AHAOLELO O 1892.

 

LA HANI 38.

Poakolu. Iulai 13.

 

            Halawai ka Hale e like me ka mau.  Mahope o ka pule a ke kahunapule, heluheluia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.

            Hoike a na Komite Kumau.

              Williama, ua pau ka bila helu 108 i ke paiia.

Na Olelo Hooholo.

            Buki, he ninau e pili ana i kekahi mea ana i lawe mai ai e pili ana i ka Oihana Maki ma kekahi la i hala.

            Kapahu, ma ke kapaeia ana o na rula, he hoopii mai Kau mai, i haawina no na alanui ma ia apana.  Haawiia i ke Komite o na Hoopii Huikau.

            Buki, e hoomauia ke kulana o ka Hale pela, i hiki ai iaia ke heluhelu aku i ke poo o kekahi bila.

            Marsden, aole e hiki ke heluhelu ia kekahi bila ke ole e hoolaha mua ia mai.

            Buki, ua hiki ua mea a pau ke hanaia i ka wa e kapaeia ai na rula ke ae nae ka Hale.

            Hoihoi hou ia ke noi.

            Loio Kuhina, noi mai oia e noonoo hou ia ka bila Helu 88, no ka hooponopono hou aa.  Aponoia. Mahope o ka hoololi ia ana ua haawiia no ke kakau poepoe.

            Koahou, he mau ninau i ka Loio Kuhina, ina paha he mau komisina makai kiu kekahi i hoopukaia.

            R. W. Wilikoki, he olelo hooholo e pili ana i na kuhina o ka Moiwahine, me ke noi e waihoia ka noonoo ana a hiki i ka hora 2 o ia ahiahi, i loaa ai he manawa no na Kuhina e noonoo ai i ka olelo hooholo.

            Mahope o ka hoopaapaa ana o na hoa, hoopaneeia a ka Poaha (Iulai 21).

            S. K. Pua, he olelo hooholo e hoopau ana i ka Ilamuku o ke Aupuni, waihoia ma ka papa.

            Kamauoha, ma ke kapaeia ana o na rula, i ke hoike a ke komite e hoolilo ana ia Honoipu i awa ku moku na an Aina E. Waihoia ma ka papa me ka bila no ka noonoo pu an ai ka  Poalua.

            J.M. Hona, i ka hoike no ka bila helu 33, i hoololiia ka bila helu 33A.  Waihoia ma ka papa no ka noonoo pu ana me ka hoike a ka hapa uuku i kala apopo.

            J.M. Hona, i ka hoike a ke Komite  o na Loaa a me na Hoolilo, o pili ana i ke Keena Kalaiaina, waihoia ma ka papa hoika noonoo pu ana me ka bila haawina.

            Hoopanee ka Hale!

                        Auina La

            Akoakoa hou na hoa i ka hora 1:39.

 

            Ma ke noi a Wilikoki, hoonooia.

 

Na Hana o ka La.

                        O Buki ma ka noho lna hoomalu.

            Kamauoha, he noi e hookomoia i itamu hou mahope o ka uku o ka Ilamuku, elike me keia: Hope Ilamuku $4,000.

            Heluhelu mai ke Kakauolelo i ka hoike a ke komite no ia mea, a oia iho keia:  Hope Loio Kuhina $6,000 Hope Ilamuku #3,6000

            Hope Ilamuku $3,6000.  Holo

 

            Loio Kuhina e hookomoia iloko o ka Bila Haawina, na bila i uku ole ia o na hemahema o ka halepaahao.  Hookomoia me ka haawiia ike Komite Waiwai.

            Nana no, e hookomoia @na bila i aku ole ia o na Kiure.  Aponoia me ka haawiia i ke Komite Waiwai.

            Uku o na Makai, Hawaii $60,000 Ma kahoike nae a ke komite $51,720.

 

            Komo ka Hale iloko o ka hoopaapaa’a hiki i ke aponoia ana o ke noi e haalelel ke komite i kona noho no ka hoike ana mai i kana hoike.

            Mahope o ka heluhelu ia aua o ka hoike a ke komite, noi mai o Kauhi e aponoia.

           

            Waiho mai o Akipoka he hoololi no ka hoike a ke Komite o ka Hale, no ka mea e pili ana i na Kuhina, ma ka ninau ia ana o na ae a me na hoole; haule.

            Nolaila, ua aponoia ka hoike a ke komite o ka Hale. Hoonanee ka Hale.

 

 

 

NU HOU KULOKO.

 

            Ua hoopama aku ko Jno. Samoa noho luna ana no keia Keena; nolaila mai keia manawa aku, ua papaia ka uku ana i kekahi dala no keia pepa ma kona lima.

 

            Ahaolelo ko keia la, hora 10.

 

            Ma ka la inehinei i malamaia ai ka hoike a ke kula Pake.

 

            Ua ku mai o Mr. me Mrs. Claus, Spreckels me elua kauwa ma ka Auseteralia ole o ka Poakolu nei.

 

            E haalele mai ana ka mokuahi Auseteralia i keia awa no ka Ipuka Gula ma ke awakea o ka Poakolu o keia pule ae.

 

            Ma ka al 12 iho nei, ua hanau mai na ka a E G Bryant o keia kulanakauhale he keikikane.  Owai hou aku?

 

            Iuka nei na koa o ka mokukaua Kapalakiko i ke kakahiaka o ka Poakolu nei kahi i paikau hookahakaha ai ka lele o ka uala.

 

            Ua ku aku ke kiapa J. D. Spreckels o ka Ona Miliona i Kapalakiko, me Ko@ela V.V. Akipoka, i ka la o ka Auseterlia i haalele aku ai ia awa.

 

            O ko makou la pelumi @@@@@@@ e like @@ ko makou rula @@@ @@@.

 

            I keia Poakahi iho e malamaia ai ka hoike o na rumi mua’o ke Kula o kana Lui, nolaila e hoomae na makana mea keiki, mai poina.

 

            He wahi kuaua hoopuiwa ko ke awakea onehinei, aohe no nea i emo, o ka mauliawa o ia.  O ke kumu ka, wahi a ka lohe mai, no ka hinuhinu o ana o ka pohaku-a-la.

 

            Ma kekahi mau leta i loaa mai mai ka Hooilina Kalaunu mai o Hawaii nei, he oia mau no ka maikai o kona ola kino me kona hooikaika ana i ka imi naauao.

 

            Ua malama hou ia he hula anapau ole ma ka Hotele Hawaii i ka po nei, malalo o ka hoomahiki ana a ke kani o ka bana o ke Kapalakiko i ke au wawae o na hoa.

 

            Mai hoohaule i ka hiki kino ana ae ma ke kahua kinipopo o Piikoi i ike maka i ka ai maikai ia mai o ke kinipopo e na lima hei o ke kula Kamehameha, ma ka auina la o ka la apopo.

 

            Mawaho ae o ka paani kinipopo e malama ia ana ma ke kahua kinipopo Piikoi, e malama ana na hui kinipopo o Manoa a me Pauoa he hakoko oia ano hookahi ma ke kahua kahiko.

 

            Ina aole i keia pule ae, alaila i keia pule aku e ku mai ai ka mokukaua Amerika Bosetona, no ka hoomaha ana i ka mokukaua Kapalakiko e mouo mai nei i ka nuku o Mamala.

O ke kumu nui i lawe ia aku ai e ka Auseteralia mamua a@@ nei mai keia awa aku, aa hiki aku me ka palekana i Amerika, a aia ke ulu la iloko o ka Paka Ipuka Gula o Kaleponi.

 

            Ua hookohuia ma ka la 11 iho nei o keia mahina e ke Kuhina kalaiaina o E B Friel Esq. i Notari no ka Lehulehu, no ka Mahele Hookolokolo Kau Kaapuni Elua o keia Aupuni.

 

            Ua pauaho mai i keia ola ana ma ka Poakolu i hala o Catherine Bonnar, i ke 1 o koua mau makahiki.  Ua malamaia kona huakai hoolewa ma ke kakahiaka o nehinei, mahope iho o ka pau ana o na hoomaikai hope kino lepo maloko o ka luakini Bihopa.

 

            Ua paa i ka hopuia e na makai i kela la aku nei kekahi mau ona baneko ohe-fa, a wahi a ka nui manu iho oia auna hookahi, aole ia i lawa i mea no lakou e hoomaha ai.  O@lea nona keiki o ka Aina Pua he mahui wale paha i ua hale piliwaiwai e malamaia nei e kekahi mau puakoa ma ke alanui Papu me Hotele.