Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 526, 22 August 1892 — Page 2

Page PDF (1.02 MB)

This text was transcribed by:  Francine Frost
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

---------------------------------------------------------------------------------

MA KE KAUOHA

------------------------------------------

HE $20 MAKANA.

            E haawiia no ka uku makana i ka  o ea a mau mea paha e hele ae ana e hoikeinimua o ka Papa Alanui i ka mea a mau mea palia nana i kawe ka ipu kukui i kau ia ma kahi hamia o ke alanui Moi kokoke i ke alanui Alapai i ka po o ka Poalua nei.  Angate 16.  E hoomania  aku no ia uku makana pela, i na bana kolohe a pau oia ano e ulu mai ana ma keia mua aku, na na wahi a pau o ke alani e hana ia ana.

                                                                                                Ma Kauoha.

                                                                                                Honolulu Augate 17, 1892.

                                                                                                aug18 2 wksd.

------------------------------------------------------------------------------------

KA LEO O KA LAHUI

----------------------

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

--------------------------------------------

POAKAHI, AUGATE 22, 1892.

-------------------------------------------------

            I ka pule i hala ua noonoo nui ia ka bila baneko Mr. Horner o Hamakua.  He elua la i no ho ai o ke Komite o ka Hale e kamailio no keia bila, a me he la aole i akakuu iho ka makani o na ipu-makani a Laa.  Me he la i ka nana aku e hoihoi hou ia ana keia bila kanawai i ke Komite e hooponopono.  He nui no na mea maikai iloko o keia bila a he mau hemahema no hoi kekahi.  Ke olelo nei ka poe waiwai he kanawai keia e hoonele ai i ka lahni Hawaii i ko lakou aina i koe, a he banekarupa aku ka hope o na mea a pau, a he lilo aku no hoi o ke kuokoa o ka aina.  Ma ka aoao o ka bila, ke hoole nei na koe oia aoao ia mea he pilikia, aka, i ko lakou manao oia ka mea e pau ai o na moraki i ka hookaa ia me ke dala pepa aupuni a me ka uku-panee haanaa.  Malalo o keia mau kumu ke paa nei ka bila baneko a Horner, a me ke akaka ole o ka helo a me ka ole paha.

--------------------------------------------------------------

Hoolewa o Miss Hattie Brown.

---------------------------------------

            Ineinei i hoolewa ia ai o Miss Hattie Napae Brown.  Ua make hikiwawe keia ai opio o ka aina, a ua imi ia ke kumu o keia make emeole.  I ka nana ana a mai Kauka me ke Kaaka o ka manuwa Amerika, ua olela oia he CANSEER ka mai, he io ulu maloko o ke peo.  ua ulu nui  keia mai malalo o na kumu i keia mau keneturia, a o kekahi o na kumu nui oia ke puhi bano.  E puka ana keia mai, a me na mai e ne, i ke kahia hiki i ke kuakolu, elike me ka hana a na makua.

------------------------------------------------

Ku i ka Pu a ka Lokoino.

------------------------------------

            I ka Poalima aku nei, ua ki aku la o lokua i kana ipo, oia hoi o Luukia, me ka pu poohiwi, a ua ku ke aloha i ke aloha ole, me ka poohiwi.  Ua hiki aku ka makai, Mr. Touissaint, a mahope aku ke kauka.  Ke hoike nei keia mau hana i ka like o keia mau hana me ko na aina naauao a ina he oiaio keiia olelo, alaila, ke pii ino nei ka naauao ma Hawaii.  Ka pepehi kanaka, moekolohe, aihue, piliwaiwai, na iana no a pau a ke Akua i papa ia.  Pololei ka olelo ua paa ke ao i na hana a ke diabolo.

--------------------------------------------------------

He Hoopii Ohe Fa.

----------------------------

            Ma ke kakahiaka Poaono iho nei, ua hookolokolo ia o Kaoihanaole ma ka Aha Hookolokolo Hoomalu no ka malama ana i ka baneko chefa.  Ua hoomaka oia i keia hana me kanaono dala, ai i ka wa i loaa ai o ka hua i kekahi wahine, ana i uku ai he elua dala, ua pau loa aku ke dala i ka hookaa ia, no ia kumu ia ana ka mea nona ka baneko, no ia mea i puka ai ka hoopii.  Ua hoopai ia o Kaoihanaole he $250.  Ua pilikia keia kanaka, e like me ke ano okona inoa, he ohi-hana-palaualelo, a he pokeokeo ka hopena o ka inoa oia ano.  He wahi inoa ano ka no keia i ka eepa o ka hooili ia ana mai e na kupuna a me na makua, na keia pua e anamo aku ka ehaeha o ko lakou nele a hoohuakaeo ana no ko lakou hooneleia ana i Ka-oihana-ole.  Aloha wale oia iloko o ka poino mau wale!

-----------------------------------------------------------------------------------

Poha ka lae o ke Kolohe

-----------------------------------

Hanu ka Makai Kiu Helu 16 i ka Hohono o ka Uahi o ka Opiuma.

-----------------------------------------

O Sheldon ka Pueo Po'i Moa.

-----------------------

HOOHENOIA NO KA LEO EKA LA HUI

-----------------------------

            Lele iho la au iluna o kuu wahi halelana aukai, a ke-go ae la ka pou o ka Ana-ka, oiai ka laina e kawewe ana ika ilikai.

            Oiai au ua kaawale mai la au he anana a oi ke kaa wale mai ka uapo niai, ia wa i haawi ae ai au i kekahi hoailona, no ke kiai ana i kela uapo, me kekahi o na lala makaala a maka'u ole , i pani ma ko'u wahe huli ana o ka'u wate.

            Ua haawi ae la au  he ekolu puhi pahale ana maloko o ka a-le, e hui ke ana ua makemake ia i pani ma ko'u wahi.

            O kela wa a ka leo o ka o-le e honehoue la, oia ne ka wa a ka leo o ka pukumahi i poha mai ia mai ka mokukaua Kapalakiko, e hoike ana o ka hora 5 o ka wanaao la Sabati.

            Me he imo ana la na ka maku, oili mai la ke kodua i makemakeia malalo ae o ka uapo, maluna o kona waapa, me kona aahu ano e, i like ole me ko'u aahu e komo ana ia wa.

            Ua hui ae la maua ikahi hookahi, ma ke ano h e mau hoaloha oke maua no ka oihnas kiai maluhia o ka lehulehu, e alo ana i na inea he nui wale.

            Haawi aku la au i ka'u hoike no na mea e pili ana i ka opiuma, a hoike pu aku la au iaia i kahi i waiho ai o ka opiuma, a me ka pau ana o ka poe haihai kanawai i ka naholo mai ka uapo aku.  Ua haawi pu aku la iaia i@na huaolelo hoolana no ka malama ana i kona ola iho, komo auanei oia iloko o ka imu pu-hi a ka poe pakaha, a pio ka oe ahi.

            Ua ninau aku la au iaia ina pahu ua lawa oia me na makaukau no ke kiai ana i kona ola.  A ua hoike mai la oia oale i lawa ka ma kaukau no ka hoohana ana.

            Ua haawi aku la au i kekahi o ka'u mau ilio bulu punahele iaia, a mawehe le la ka maua pili, oiai kela e amio ana malalo o ka uapo, a eia hoi au ke kulai pau nei me ka bulu heke ana i ko'u wahi waapa no ka uapo a Burua.

            Haawi aku la au i ka waapa iloko o ka lima o ka ona nona ia waiwai, me kuu hoike pu aku in paha he mau manao hoohuei kekahi iloko ona no ka waapa, mau uli o kana nana ana, ua haawi mai la oia ia na hoomaikai ana no ko'u malama pono ana i kona waiwai.

            Haalele aku la au i ka uapo a Burua, a wili aoao ae la ko'u alahele no ke Alanui Moi no ke ala e huli hoi ana i ka home, a ia'u e hi ana, ua kipa ae la au me ke keena o ka Oihana Makai Kui, no ka waiho ana aku i ka'u hoike piha no na hana au 'u i hana ai ma ia po, a oiai, o kahi m-ke wale no ko ke keena hana, ua komo aku la au iloko a wehe ae ia i ka aahu kupui a'u e linohau ana.

            Helohoioi ke la au i ko'u mau helehelena i paumaele i ka wai a'u i hapala ai i kuu mau mona maka, aka, o ka hohono o ke ua, aia ia ke pohai ia ia  ioko o ke keena hana, a he ku maoli no i ka hoopailua ke noni aku ka i@ i ko'u mau wahi aahu a noho iho la iluna o kekahi aoho ekakau i ka'u mau mea a pau i han ai, a i ka hope loa o ka hoike ua kahoahoa iho la au, ina paha he kauoha kekahi e makemakeia ana e hoohan i kekahi manawa oia la e huawi koke ae i na kauoha me ka hikiwawe.

            Haalele aku la au i ke keena hana na ma ka hapalua o ka hora eono oia kakahiaka, a o ka wa no hoi ia i maalo ao ai o ke kaa hapaumi, a kau aku la au no ka hoi pololei ana i ka home, me ka anoi pu o kuu puuwai e hoea koke mai ke kauoha no ka hana.

            Ae, o ka hana eia imua o kuu alo me he aniani kilohi la e alohi mau ana i kuu maka a o na halialia a me na hakukoi ana, aia ia ke anoninoni la iloko o kuu waihona noonoo, me he mea la e iniiniki mau ana ia'a i na sedona a pau o ka manawa, a oiai ka makahiamoe e manawa, a oiai ka makahiamoe e kalele iho ana maluna o kuu mau make, aole loa au i ae e haawi pio ia'u iho malo o kona mana.

            Ua Kuu iho la ko'u heleuma mai ke kaa hapaumi iho a motio pololei aku la no ka home e huii pono ana i ke alanui.  A pau ae la ka lelele nui ana o ko'u houpo, a o ka hana wale no i koe, o ke kamau iho o ka houpo i ka ka waihona ai ukana e kali ana.

            Aehe mau lono ana nui i loaa hou mai ia' u e pili ana no kuu hoa alo o ke anu e kiai la i ka pahu kupua, eia paha oia me ke kulana ku pilikee, aka, ua hoopau wale ae la no au i ko'u naluea ana no ia mea, oiai, aia no he manawa e hoea mai ana, ekono hou ia mai ana au no ke kahua o ka hana.

            Ua noho palaka au mai ia manwa mai, a hiki i ke aumoe o ka po Poakahi, me he mea Ia, Mawaena paha o ka hora 11 a me ka 12 o ka po, Augate 15, aia hoi, ua poha mai ia ka leo o ka o-le hoailona.

                                                                                    Aole i pau.

______________________________________________________________

NU HOU KULOKO.

-------------------------------------------------------

Ahaolelo ko keia la, hora 10.

---------------------------------------------------

            He hora a oi ke kamailio ana o Hon. J. Nawahi ma ka bila baneko a Horner.  Nui no na manao kumu a me na hoike e kakoo ana i ka bila, i hoike ia mai e ka honebala.

___________________________________________________

            He lono kekahi e hoolaha ana kekahi wahine i kekahi nupepa olelo haole a me Hawaii, na ka poe hoohui-aina.  Ua hookupu ia ke kala, a o ka nupepa koe.  E puehu ana ke dala, a o ua maka ke iha i ka nana aku o ka hoea mai o ua  nupepa la.

______________________________

            E malamaia ana ua hana hooaohonoho makani a Mrs. Steea ma ka Uaie Mele HOu, i ka auwina la o keia la, hora 2 O ka poe i makemake e @ i ka hana mana a Diabole ma o ke kanaka, elike me na hana i na kilo inoa o Parao, o keia ka manawa e ike ai.

________________________________

            Ua hoolana hou ia ke Akamai.  Ua loh mai makou, i hoopihoia no ilike me ke ano o na pahu opiuma a ka wa e makemakeia ai ku aku e hoolana.  Aole na mekini he hiki ke hoolana ia, a eia oia me na pea ke paialewa ia nei e ka makani a hie ka ale.

            Piha ka Hale Ahaolelo i na mai kaikai a ka poe waiwa, i ka hopo a puka ka bita lala a Horner.

            _______________________________________________

            Ua hana iho ia na Kauka Oki Wood o me Kauka Spratling, o ka mokukaua Kapalakiko, i kekahi hana noeau lapaau ana.  Ua lawe ia mai kekahi mui mailoko mai o ka opu o kekahi keiki haole opio, ma ka aoao o kona io i oki ia ai a loaa aku la ka mai puu Palahehe.

________________________________________

            Ma ke kiki pu i na wahine, he keu o ke koa o na keiki koa a Nolena e ao nei, a na hoa hoi o ka Hale Anaolelo e hapai memeue aku nei, me ka puu dala nui o ka lehulehu, malalo o ke alakai a kahi Mekia Uuku o Maui.  He kohu ilio kekahi poe koa ke kaalo ae kekahi wahine ma ke alo o ka Hale Koa, ka mukiki a me ke kani o ka hokio O kekahi rula koa no paha ia a Nolena i ao ai i na koa wiwo ole o Hawaii Nui-a Keawe?  Ola na iwi he wahine ka hoa kaua o na koa Hawaii.

---------------------------------------------------------------------------------

            Ua ulu ae kekahi kaua olelo mewaena o kekahi koa kiai Hawaii, a me kekani keiki lauoho wahine o ka Aina Pua.  He hoapaapaa ke kumu, me kekahi mea okoa, komo wale  mai la no na namu rula ole a ke koa kiai, a olelo mai la i ka Pake, e pani i kona waha, a ua hoihoi hou aku la no hoi ka Pake ia olelo i ke koa, ia wa ka haika Hawaii, i kimo iho ai i kona poo ilalo, me ka elau o kana pu a e like me kekahi kao e manao ana e kimo ikona hoa paio, hou aku la oia, a hiki i ke alai ana a ka pa hao o ka Palii, i kona ala ana mai iluna e pi mai ana no ka ihu o ka Pake mawaho, e like me ka hipa malina, me he la e i mai ana ko-a-hede.

------------------------------------------------------------------

OLELO HOOLAHA.

---------------------------

            Ano owau ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ano ke kauoha ia aku nei na poe mea holonolona a pau loa e heie wale ana maluna o kuu aina kuahiwi a me kula e waiho ala mauka o Waimalu, Ewa, Oahu no lakou hoi na inoa pakahi penei Pohakupu.  Kupuna a me Poepaiupalu, e kii koke ae i ko lakou mau holoholona no loko o 15 la mai keia la 17 o Augate a hiki i ka ia 2 o Sepatemaba.  Ina e hala na la i olelo ia ma keia ualainila hoolaha, aiaila e pili no me ka mea nona ka aina keia mau holoholoua.  A eia kekahi, ke papa ia aku nei na poe a pau no lakou na holoholoua aele e ki i kekahi oipi a puaa paha maluna o keia mau aina me ka loua ole aku o kekahi kuleana kipu mai ka oua oku nona ka aina.

            Ona kauaka a pau e loaa aku ana i ko'u mau luna ma ke ano home hewa e hopu ia no a hoopiiia ma ke kanawai.

                                                Me ka Oiaio.

                                                                                                Pio Kane.

                                                Waimalu, Ewa, Oahu

                                                aug 18 2wkd. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a e