Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 1, 31 May 1927 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

i la wa no o Hiiaka i kau ae ai fkeia meie, 1 TJa make ia he a-a ma ko Kahikinui He paiea ko Molokai Ua kuikui papa o Maui No Molokai ka poe aloha Kaa kumakena o Moiokai e— Aia i ke kualima Ua make ia Ke i mai nei Haumea He o ka ila apuni make ia e la pau ana no o kela kau a iiakā o ka hoomaka ma! Ia no oklo'eo k* mai i ke kino (fini o aohe walii oe &, Ua hele ka o a kohu ahi ka ma i na \*ahi t pau o ke kino o epau, Aiaiia, huli hou ae 1a no o 0k stu a o!«lo hou aku la no i na ahine ana, me ka h'olo ana iho na waimaka maluua o kona fau papalina. "Auhea o!ua « f u mau wahine e make iha wau i keia mai t kau mai 'nn «oh« wsVi"

i kuu feno, t T a hele rolibi . kii:o a wela hahana e like ke ah: ke »ke nei au e make ; awau, aoleau e ola ia olua, "Aiaila olelo'hou mai la no ua maa %vahine net ia Olepau. aote oe e make, S nana mai nohoi oela." oka Āanawa no ia a laua i oli mai ai. 1 Aole e make kuu alii ia oe [ Ke hoole mai nei na akua kane oia nei . 0 kane ma laua o Kana'oa O Kaekae o MaHuoka lani Keakua iki, ke akua ivai K© akua loa, ke akua poko Ke kini oke akua, ka lehu. o keakua Ka mano o ke akua Ke kookooha o ke akua Ke akua oia nei ke hooia mai nw L Aoie e m&ke. ! Ika pau ana o keia mele a laaa nei, o kaae 1a no ia o keia make o Oiepaō i mea oīe.

Oia pilikia nui i ku i ka make io tnao!i ī iH iho maluna o r>fepau ua hehee aku la mai iaia aku. Ua htt!i tiou ae !a no ua olepaa nei a kamailio ae ia no iua mau wahine nei no ana, Ka, ola no au la ia olua, o keia mai pilikia ka hoil kau mai maluna o*u, e lilo ana ka i mea ole ioa i ka mana oka ottta puie, Mana io oō ika olua pnle- Pomaikai no m ia olua e ktiQ mail wahine."

Ika iohe hou ana aku no o Lohiau i keia olelo ola hou no a oiepau ua hooulu hua hou aku la no oia i ka wahine ia Hiiaka, ma ka olelo ana aku, 4< ua o!a hou no o Olepau. Lilo kau make e ka wah)n« i mea ole."

Ēhia ka hoi mea aloha o neia mauiwiihele mai nei mahope 0a eka wahlne mai Kauai Ua pane hou mai la no o Hiiaka, ia Lohiau, mai a wlki mal 0€ f iri ifeupauafto ! Irau hina. E ! t)āl au fa 'oe e leuu o ! %elamau akualipau a Veta mau e Irah6a mai !a ola no VuCl>o« ohana npau mai Jkf kii#f msf. He poe kupuna - hepoe »U

poe makua, kaikunane, a hoa— hanau lakdn apau no'u ma ke kino a ma ke koko.

Aole l.oi e hihi, ua ai akou ka ai a Olepau a ua aloha no] lakou iaia. TJa hnafama maikai «0 0 Olenau la lakou nolaila,' ua aie no lakou a pau i ko olepau lokomaikai e like no me kau o ka hoike ara aleu nei ia oe kane. A wsmiili o ko'u'paio ana me keia mau wahine, ke hookaa mal !a oa pilikana o loko o ka wai. o ke ao, oka makani, o ka ua, oke kai, ka uka ame kai o lana o !ate iko lakou aie?

O keia poe no hoi apau 1a a laua i kahea ae la, he poe lakou i hoonohonoho ia mai eke Ka - htffis o Oleīplau. no ke kiai ana nta. Eia kel* poe apau ke no— woho mai ln ma ka n ; /o oka pMpae ptflla oka hale ame ka paepae puka no hoi I loa no apau keia olelo ana a Hiiaka me Lohiau, kawi kane. o kona hapai ae ia no'a ī keia msle.

Ua make 5a | i£e haī mai nei na akua wav hine oHana I», ,t , Na w«hin« kaha pue wai — K-ui lei lehua U u kani l€o lea , Oki 1«l hala n<?i o Kapea O Kaeneihaikana akua o ke kukui • Ka piina k« oioina Ke i aaai nei"*Haumea He eho-ku ka mai la , Ua ma&e la. - Ika pau no o ke ; a )Ē«u § Hiiaka, a\f- la no !a ka niai he"enSf 1 ke kino'p oV: paeu S,ka heĀia a Wlianahana - *'flPHy ait - w Vw«: <«

oka eāka nei a iSp%ii ka kou! |P0 oua oigpau ?a. wa olelo ae' |ia ua Olepau nei i n& waixine| |ana. "! | Eiaaou no ua mai o'ula, hei ehoku» ua puni kuu kiQH i ka nisi, a pani ia mai la a-paa kuu houpo pehea ana la wau- ] Pane koke no o Wahininalo,! aohe kelia he mai ou e kuu kane he mea ole wale no ia i kou mau akua, ke kahea ae no maua ai hakalia wale no iko maua ae, oka paii no ia o kena mai ou, a pau aela no ia 'oko pilikia. I loa no apau keia mau olelo, a ua mau wahine nei o ke oli mai la no ia ua mau wahine nei i

keia mele. % - I Aole e m&ke kuu alii ia qe . Ke hoole mai nei na akua . kaneoia nei 0 Keotoewanuī o ka mana He mana" he kukui a-a 1 He ano leo no ke alii { ; E m aku ana i ka puu o j ulunui 1 ka lala Mehaikana hoa plelo o uli Na akua oia nei, e hoole mai nei Aole e make. A pau ua mele nei aua raa u wahine nei, o ka Ji!o ae la no ne«a ua mai nui aku no hoi i ka make o Olepau i mea ole. Hoi mai la no ke ola o Olepau a like no me manuia a ku ae 1a no ke kaena aua mau wahine nēi ame ka olelo hooio pu no hoi i hoopuka ia mai

He mea ka make a m poo apau e hele aku ana imua,o Jau» oiai, oka oihana hoola, he hana ifl i hana ia e laua, a ai!o!o. Ūa' p«u no hoinaike apau i keia mauj wahine a olepau i ka ike ia, mai. ka nut a tilkl ka liilii Aoho kaImaa n$ « Mki e ka Imua o ko liw« t\o, aohe maf Hawaii ahīki akniNīihau. ! 1 "'Ua ?ohe aVu la »o o T>ohlau j Ina oV.!o l oo'o'* kaena aua rogu |y?&tfr.€ nel, aoo > [ko h* oMo kao'ua k*cfi*

ua cfa io no o olepau ika olua pule." Alaila huli ae !a o-'a a ole!o aka la ika wahlne ia Hiiaka. "E, ola noo olepau.'* aohe ikt, o ka ehoku au e ka I onou aku nei Hoko o o!epau : ua lilo in&i !a i mea ole i keia mau wahine. AīaHa pan* mai la o Hiiaka ike kane ia Lohiau, "ke aneane aku la kakeū 1 kahi e make aku o O'epau, ae hoaa aku ana ua mau w&hīne rei. Ta wa hapai hou ae la no ua Hii--ska nei i keia me!e, e haaw! ana no ika mai e make ai o Olep&u. ua make ia Ke hai mai nei no na ua makna Ka akua wahineo *auwlki-la £a wahme kaha puewai o iooiau Kui iei lenua o u Kaailehua akea oki haia īeī o Kāupea 'a o Kanehaikana akua !a Ke i mai »61 Haumea He ehokukanaloa ka mai la a pmi T7k make.

. 1 ka pau ana no me'e a ua Hiiaka nei, oka P'i ak u !a no iaoka mai e hokuikanaioa ia Olepau- Ia wa koke no hoi i huli 4ieu ae ai ua Olepau nai a oWq ae la ia wahīne ana. «ia ht u no ne» (&ai o' u la he «hokuik&na'oi. e make ana paha wau la. ia wa &o i pan« raai a> o Wii™ hinalo aail _Kaweioika<.hvMfcj, aola oe e as«ks nnn, be sssl ok v*U oo kena u u*. I l&s no *s3*v f fcp':a o:sn .'e]c s ua jtjsc eei s O.'wpn- t- !* I •! : * oeii . ka pule aie se oii pu- ■■ ,-■

AoJ* tu#ke tuC«UI :i oe f Se l%oo!« tr«l nei n» alua 0 Kane tu» laaa o K«Q|ioiL jO Kaaka* ca%lin k* Uni Ke «koa iki'ke *ko« oui K« ioa ke fkct poko Ke kful oks *Voa 4 ka īeb\j o k« %koi K» Jstno A k* ake» Ke K<v>kooh* ke akra t. . . 3a »kUA oU « eaai eei Aoie o aiake.

[ X I«w* 00 *paa ke'& me!e & u* mau wahiae hooio n<?i 4 o k» pau ae 4* ao u o jt&ia oa«i pillkU o u* ! Olepau ne:, * u* oU «e 1» r.o keia a |B« k«at h«pe ihe U ska &aa ; mau w*b:ne nei. rab(i ibo ']* o W»ihina!o ika i iqa .?ho i ke k»ne i* Oiep»u. Ua nsua aka nei no hoi msna !n oe e *e h«> ma!o!« w*!e nv kena in msua, a h« ph«ni Ualea walf no i& īa tr.*na. Kni nn na waiho ibo k Kahuea rohn* o bnt sn* akua kane at»e na akna wahine, ko ka wa! *me ka apaa »e kakon 1 maa kiai qoo, ao ku hoe* eoallo ka piHkU e Hke ne keia !a * lilo an* ? a m-*u pWkia i uoea w ale no ia uaaua.

NolaiU, e P»uWe r»»5 nn oe ooālonao DoftUB, aobe mftke "* k«la pupnka. Ik» hoa uo o Loh ? au 3' jt« ola boa «h« no o Olepan, a loh# po ako lano boii na ōlelo kaen* • I W»ibio«lo«ifl, a huli ae )a no hoi a ī paoe *ko Ui ka wahine ia Hmka. » oia hoo la o Oiepan, ai oo i kalo moa o Maa» nei ao na opihi koele ae 00, kani 00 ka ea oka ooho oa o k«ia aina. O ka loake kan •ka wiUime kai no« ka maka io o OUpio aole qm« He mak# aka kaa ha ol& mai co ka kela akaa wahioe •ka hooio ooi waW. ''O ImHOH ®«i «W«i pah» ka laahl a keia o»ao wahioē, Rhi& ka bpi aiohai ew*Q o ka heia ana mai 6«) wahope 00 eka wahi&e- Ao4f aoa paha k*k<rii * ik« hon ana 1 k A |aii*a # wi»ia u> ka 1 .. (Aolalpau)