Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 2, 21 February 1834 — NO KA LAEHAOKELA. [ARTICLE]

NO KA LAEHAOKELA.

O ka Elepani wale no ka mea i oi aku kona nui mamua oka Laehaokela. Eono paha kapuai kona kiekie a he umikumamalua ka loihi, a he umikumamaha kekahi. Ua loihi loa kona kino, a ua nui; ua pokole kona mau wawae; ua manoanoa hoi, a ua kaumaha; ua palahalaha kona pepeiao, a ku pono iluna; ua oi aku kona lehelehe luna mamua o ka lehelehe lalo; ua uuku kona mau maka ua mimino nui loa kona ili, e like me ka lole manoanoa, i hoalualuia; ua loihi kona nuku, a malaila kona pepeiaohao nui, ikaika loa; a ua pokele kona kapuai, a ekolu no manamana. O kona pepeiaohao hookahi, ma ka nuku, oia kona haokela: oia hoi kona mea kaua aku i ka Liona, a me ka Elepani, a me ka Tiga, a me na ilio e ae. No kona ikaika loa, e hiki no ia ia ke hou aku i ka laau nui a puka no i kela aoao, e like me ka hou ana o ke kui laau iloko o ka uwala. O ka mauu ka ai a ka Laehaokela, a e ai no hoi ia i ke kakalaioa a me ka lala laau, a me ke ko, a me ke kurina, a me na mea maka a pau e like me ka nahelehele. Ua oi kona lehelehe luna, a e hiki no ia ia ke o aku ia mea, i hookahi kapuai paha, a me ia no ia i hoiliili ai i kana ai. Aole ia e kolohe mai ke kolohe ole ia'ku ia, aka, ina kii aku kekahi ilio la ia, a o ke kanaka paha, alaila, hihiu loa ka Laehaokela, aole hoi he mea i oi aku ka ikaika i ka hakaka ana. No kona ikaika, a no kona akamai i ka hou aku me kona haokela, aole hiki ka Elepani ke lanakila maluna ona, a he hapa ka makau o ke Tiga i ka Elepani, he nui kona makau i ka Laehaokela. No ka manoanoa loa o kona ili, aole e komo nui ka maiuu o ka liona a me ke Tiga. He ahinahina uliuli ka ili o ka Laehaokela, a ma kahi alualu, ua ula a lenalena, a maloko olaila ua lahilahi, a palupalu. Aole ona lauoho, ma ka huelo, a me ka pepeiao wale no.

Aia maloko o na ululaau o Asia a me Aferika kahi e holo nui ai ka Laehaokela; ma kahi haahaa ma kahi wai, no ka mea, makemake loa ia e haluku maloko o na kiolepo, e like me ka puaa. E hiki no ke hoolaka iki i ka Laehaokela, a noho malie ia maloko o ka pa; e hiki no ke ao iki aku ia ia i ka hana. Aole nae ia i akamai, ua hemahema no, kokoke like me ka puaa. Makemake no ia, e hele wale me ka mehameha; no kona hupo loa, aole lealea ke hele pu me kekahi Laehaokela. O ka haluku maloko o ko lepo, o ka ai i ka ai, a me ka hiamoe, o kana mau mea lealea no ia. E ai no na Inikini a me ko Aferika i kona io, a olelo lakou, ua ono. He mea maikai loa kona ili, no ka manoanoa a no ka oolea. O kona haokela, he laaulapaau ia, i ka poe naaupo. He okoa loa ka Elepani, okoa loa ka Laehaokela. He nuku loihi loa ko ka Elepani, me he lima la, a me ia no ia e lawelawe ai i kana ai. He lehelehe loihi ko ka Laehaokela; oia kona lima e hoiliili ai i kana ai. Elua kui loihi i puka mawaho o ka waha o ka Elepani; he hao loihi hookahi ko ka Laehaokela, oia no ka nuku. Aole alualu ka ili o ka Elepani e like me ka Laehaokela, aole hoi e hele mehameha ka Elepani, e like me ia, aole hoi e haluku maloko o na kiolepo. He mea laka loa ka Elepani, a e hiki wawe ia ke ao i ka hana, aka, o ka Laehaokela, ua hupo loa ia, aole hiki ke ao. E kanalua paha kekahi me ka ninau mai, "Ua hanaia ka Laehaokela, i mea aha"? Aka, i noonoo kakou, ua maopopo, oia ka mea e pomaikai ai na Negro, ma kahi ana i hele ai. No ka mea, e make loa paha na Negero ma ia aina, ina aole loaa ia lakou ka io o ka Laehaokela. Ua lokomaikai no hoi ke Akua i |ua holoholona hupo nei, i kona haawi ana mai ia ia i haokela, i mea e pale aku ai i ka hewa, i make ole

ia i ka Elepani, a me ka Liona a me ka Tiga. NO KA MEA I MAKE. Make ma Lahaina, o Poihe Auloa, o ka la Sabat.i ka la imake ai i ka 9 o Feberuari nei. Elua makahiki i noho ai oia iloko o ka ekalesia, a me na malama keu; aole i ikeia kona hihia. "O ka mea hoomanawanui a hiki i ka hopena, e ola ia." Mat. 10. 22. Make ke keiki a Kanehiwa, laua o Kaulunai, i ka la mua o Feberuari. Ua hala ka makuwahine, aka, hookae mai ke Akua i ke ola o ke keiki, a hoi mai ia, ialaila kaili aku la ke aho. He mea aloha ke keiki, aka, aole e pono ke hookaumaha nui ka naau, no ka mea, "Ua like me neia ke aupuni o ka lani." Mat. 19.14. KALUAAHA. Molokai Feb. 16. 1834. Palapala mai kolaila misionari penei. "Ua hoike iho nei na hale kula o keia moku. Ua mahuahua na haumana i keia manawa. Ua oi akn ka pono o keia hoike, mamua o kela hoike ana mamua. Ua nui ka poe i kii mai i ka pepa. Ua pau kela pepa i hooiliia mai mamua. Nolaila, ea, e haawi hou mai i pepa na na haumana o Molokai. _____ Ua mahuahua no hoi ka poe i hele mai i ka pule i ka la Sabath, he uuku mamua._____ No ka loaa ana o ka waiwai Nui wale ka poe makemake i ka waiwai. Pehea hoi ka loaa ana? 0 ka naauao ka mea e hiki ai. I ole he naauao, ma ke hewa ka hooikaika ana ma ka hana a me ka imi. Auhea ka aina waiwai a naaupo hoi? Aole. O kanaauao kamea mamua, alaila, ua loaa no ka waiwai ke imi, a e hana, a e hoomanawanui. O na aina waiwai a pau loa, he aina naauao no; o na aina ilihune, he aina naaupo no. Ehia tausani kala i lilo wale ma Hawaii nei no ka naaupo?