Hawaii Holomua, 2 May 1891 — KA PAPA OLA NO NA KAHUA MA'I LEPERA O KALAUPAPA ME KALAWAO. [ARTICLE]

KA PAPA OLA NO NA KAHUA MA'I LEPERA O KALAUPAPA ME KALAWAO.

Ua hoomahuiia mai ka lohe i o makou nei, ma keia mua aku, e holo aku ana ko kakou Papa Ola no na kahua Ma'i Lepera o Kalaupapa a me Kalawao, o ka hana nae aole makou i maopopo. O ka makou wale no e hoike ae nei ma keia wahi, oia keia: He mea pono i ka Papa Ola ke lawe aku i kekahi mau kauka akamai a naau hoopono maoli a e nana ia kela ohana popilikia e noho mai la ma Kalawao a me Kalaupapa, e wae pono ana hoi i na poe ma'i ole noloko mai o na poe ma'i lepera io. Na poe ma'i lahilahi, mai na poe ma'i kukonukonu mai. E hoihoi ia mai hoi na poe ma'i ole mailoko mai o kela mau lua-kupapau o ka ehaeha. O ka hana ana o ka Papa Ola e like me keia, he alahele ia ma ke kulana holomua o ka makee io ana no ke ola o ka lahuikanaka. Ina e hana ana ka Papa Ola i keia hana oia auanei ka ume ikaika nana e houluulu aku i ko ka lahui hilinai ana maluna o lakou, a o ka Papa Ola mua loa keia ma ka moolelo o Hawaii nei, ke ole makou e kuhihewa, i hana ikeia hana aloha hoakanaka. He mea pono no hoi i ka Papa Ola ke hana i keia kulana hana i elua a i ekolu paha manawa iloko o na makahiki elua a noho mai ka Ahaolelo. A he kanalua ole makou e hooia aku, he hana ia ma kela kulana holomua. E hoomanaoia, e haalele ka Papa Ola i ka manao ana he ma'i hiki ole keia ke hoolaia. O keia ka mea nana i hoohemahema mai i ka Papa Ola, aole e mikiala ma ka hoomao- popo ana aia paha ma na kahua ma’i lepera o Kalawao me Kalaupapa he poe ua haalele mai na umii ana a ka ma’i lepera ia lakou, a nolaila i ulu mai ai ka manao ia lakou o kela a me keia kanaka e kiola ia ana iloko o ia mau luakupapau, aohe manaolana i koe no lakou, malaila lakou e noho ai a hiki i ke kii ia ana mai o na lima eleele o ka make no ka mea aole lakou e ola ana. O ka mea maopopo nae, he manao kuhihewu keia, he oiaio paha aole i Ioaa io ka laau Iapaau a ko ke kanaka noeau i huli ai i mea e ola ai keia ma'i, aka, aole paha ia he mea e kaohi ia ai ko ke Akua aloha puni ole maluna o ke kanaka popilikia e nonoi aku ana Iaia e loaa mai na hoomaha ana. Aka, heaha ka waiwai o ko ke Akua lokomaikai maluna o ke kanaka popilikia e noho ana ma Kalawao a me Kalaupapa, ina e olelo ana ka Papa Ola, ke komo ke kanaka iloko o ia mau wahi aohe ona manaolana i koe? Aole anei he olelo alakai kaulana ko ka wa kahiko, e olelo ana penei: “E kokua ana ke Akua i ka mea kokua iaia iho?” Ina aole kokua ka Papa Ola ma ka maka’i mau ana i kela poe popilikia ma Kalawao a me Kalaupapa, me ka manao e imi a e huli i na poe i hooniama ia ko lakou mau palapu, alaila, pehea e hiki ai ia kakou ke manaolana e loaa mai ana na kokua ana mai ke Kahikolu Hoano mai? Heaha hoi ka waiwai o ka pule ana a na haipule i ke Akua e loaa mai kana mau hoomama ana maluna o kela ohana popilikia, ina aole e loaa ke kiai hoopono a aloha kanaka oiaio, e like me ka Papa Ola, nana e maka'i a e hoomaopopo i na poe mawaena o lakou i hoomamaia na ehaeha? Nolaila, ke lana nei ko makou manao e lilo ana keia leo mua o makou e kahoahoa nei i mea e hooholomuaia ai na noonoo hoopono ana a na lala o ka Papa Ola, oia hoi, e hoouna ia kekahi kauka e like me Kauka Lutz paha, i elua manawa iloko o elua makahiki no ka nana ana i na ma’i lepera ma Kalawao me Kalaupapa, a wae pono i na poe o lakou i hoolaia, a i ole ia i loaa paha na hoomama ia ana. He oiaio paha, aole keia o kekahi o na apana hana a ka Papa Ola i hoakakaia ma ke Kanawai, aka nae; e hoomanaoia he nui no a lehulehu loa na hana a ka Papa e hana nei i keia wa i hoakaka ole ia ma ke Kanawai, a ua hookoia nae ia mau hana no ka pono o ke ola o ka lehulehu. Pela no makou e manao nei ma keia, he hana keia i ku i ka pono o ke ola o kela lehulehu popilikia e noho mai la ma Kalawao ma, a ke koi nei makou i keia mea e hanaia aku maluna o ke kahua o ke aloha hoakanaka ke kaulike me ka ewaewa ole. No makou iho aole loa o makou kanalua iki i ko ke Akua lokomaikai maluna o na poe pilikia e uwe ana me ka naau haahaa imua ona e loaa na hooluoluia mai, a o ka mea i kanalua i keia manao, he maopopo aole ia he Karistiano oiaio, a he mea ia i oi aku ka haahaa malalo iho o ke kanaka Pegana, oiai he manaoio no ko ke kanaka he ola ke loaa ana mai kona akua Pegana mai, a o nei kanaka hoi i kaena ae he Karistiano oia, aoIe ona manaoio he lokomaikai ko ke Akua e haawi i ola i ka mea popilikia.